نگاهی به املاح و مواد معدنی مورد نیاز بدن و عوارض کمبود آنها

بدن به چه نوع مواد معدنی نیاز دارد و مواد غذایی تامین کننده‌ی این مواد چه هستند؟ در صورت کمبود مواد معدنی چه اتفاقی در بدن می‌افتد. در این مقاله ابتدا نگاهی به این عناصر و مواد غذایی تامین کننده‌ی آن خواهیم داشت؛ سپس درباره‌ی تاثیر کمبود آنها در بدن صحبت می‌کنیم.

انواع مواد معدنی مورد نیاز بدن و مواد غذایی تامین کننده‌ آن‌ ها

کلسیم 

غذاهای حاوی کلسیم: شیر، فرآورده‌های غیر لبنی غنی شده مانند شیر سویا، ماست، پنیرهای سفت، غلات صبحانه‌ی غنی شده و سبزی کیل 

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان 19 تا 50 سال:  1000 میلی گرم در روز
• زنان 51 سال و بالاتر : 1200 میلی گرم  در روز
• مردان بین 51 تا 70 سال:  1000 میلی گرم در روز
• مردان 71 سال و بالاتر:  1200 میلی گرم در روز

کاربرد: مفید برای رشد و استحکام استخوان‌ها، لخته شدن خون، انقباض ماهیچه‌ها و … 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 2500 میلی گرم در روز برای افراد بزرگسال 50 ساله و کم‌تر . 2000 میلی گرم در روز برای افراد 51 سال و بالاتر 

کولین

غذاهای حاوی کولین: شیر، جگر، تخم مرغ، بادام زمینی 

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• مردان:  550 میلی گرم در روز
• زنان: 425 میلی گرم در روز
• زنان باردار: 450 میلی گرم در روز
• زنان شیرده:  550 میلی گرم در روز

کاربرد: کمک به ساخت سلول‌ها

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 3500 میلی گرم در روز

هرگونه سوالی در مورد املاح و مواد معدنی مورد نیاز بدن را از طریق سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر مطرح کنید.

کروم 

غذاهای حاوی کروم: کلم بروکلی، سیب زمینی، گوشت قرمز، گوشت پرندگان، ماهی و برخی از انواع غلات صبحانه 

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• مردان بین 19 تا 50 سال: 35 میکرو گرم در روز
• زنان بین 19 تا 50 سال:  25 میکرو گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده
• زنان باردار:  30میکرو گرم در روز
• زنان شیرده: 45 میکرو گرم در روز
• مردان 51 سال و بالاتر: 30 میکرو گرم در روز 
• زنان 51 سال و بالاتر: 20 میکرو گرم در روز 

کاربرد: کمک به کنترل قند خون 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: محدودیت مصرفی برای بزرگسالان وجود ندارد.

مس

غذاهای حاوی مس: غذاهای دریایی، آجیل (فندق، بادام، گردو)، غلات کامل، غلات صبحانه گندمی

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان:  900 میکرو گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده
• زنان باردار:  1000 میکرو گرم در روز
• زنان شیرده:  میکرو گرم در روز

کاربرد: کمک به تولید آهن

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 8000 میکرو گرم در روز برای بزرگسالان

غذاهای حاوی فیبر

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: غذاهای گیاهی شامل جو دو سر، عدس، نخود فرنگی، میوه و سبزیجات

• مردان بین 15 تا 50 سال:  398 گرم در روز
• زنان بین 19 تا 50 سال :  25 گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار:  25 تا 30 گرم در روز
• مردان 51 سال و بالاتر: 30 گرم در روز 
• زنان 51 سال و بالاتر: 21 گرم در روز 

کاربرد: کمک به فرایند گوارش، کم کردن سطح LDL  یا کلسترول بد خون، کمک به احساس سیری و کمک به حفظ قند خون در محدوده‌ی طبیعی 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: محدودیت مصرفی برای بزرگسالان تعیین نشده است.

هرگونه سوالی در مورد املاح و مواد معدنی مورد نیاز بدن را از طریق سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر مطرح کنید.

فلورید

غذاهای حاوی فلورید: آب حاوی فلورید، برخی ماهی‌های دریایی

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• مردان:  4 میلی گرم در روز
• زنان: 3 میلی گرم در روز – این مقدار شامل حال زنان باردار و شیرده هم می‌شود.

کاربرد: جلوگیری از پوسیدگی دندانی و کمک به رشد استخوان‌ها

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 10 میلی گرم در روز برای بزرگسالان

اسید فولیک یا فولات

غذاهای حاوی اسید فولیک: سبزیجات دارای برگ‌های تیره، نان‌های غنی شده و تهیه شده از آرد کامل و سبوس دار، غلات صبحانه غنی شده 

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان :  400 میکرو گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار:  600 میکرو گرم در روز
• زنان شیرده:  500 میکرو گرم در روز

کاربرد: کمک به جلوگیری از اختلالات مادر زادی در جنین، مفید برای سلامت قلب و رشد سلولی 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 1000 میکروگرم در روز برای بزرگسالان

ید

غذاهای حاوی ید: جلبک دریایی، غذای دریایی، محصولات لبنی، غذاهای فراوری شده و نمک ید دار

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان:  150 میکرو گرم در روز – به جز زنان شیرده و باردار 
• زنان باردار:  209 میکرو گرم در روز
• زنان شیرده:  290 میکرو گرم در روز

کاربرد: کمک به ساخت هورمون‌های تیروئید

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 1100 میکرو گرم در روز برای بزرگسالان 

آهن

غذاهای حاوی آهن: غلات صبحانه غنی شده، لوبیا، عدس، گوشت گاو، گوشت بوقلمون، دانه‌های سویا، اسفناج

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• مردان 19 سال و بالاتر : 8 میلی گرم در روز
• زنان 19 تا 50 سال :  18 میلی گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار:  27 میلی گرم در روز
• زنان شیرده:  10 میلی گرم در روز
• زنان 51 سال و بالاتر: 8 میلی گرم در روز 

کاربرد: بدن برای ساخت بسیاری از آنزیم‌ها و گلبول‌های قرمز خون به این ماده نیاز دارد

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 45 میلی گرم در روز برای بزرگسالان 

هرگونه سوالی در مورد املاح و مواد معدنی مورد نیاز بدن را از طریق سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر مطرح کنید.

منیزیم

غذاهای حاوی منیزیم: سبزیجات دارای برگهای سبز، آجیل (فندق، بادام، گردو)، لبنیات، دانه سویا، سیب زمینی، غلات کامل و آرد سبوس دار، کینوآ

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• مردان بین 19 تا 30 سال :  400 میلی گرم در روز
• مردان 31 سال و بالاتر: 420 میلی گرم در روز 
• زنان 19 تا 30 سال :  310 میلی گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان 31 سال و بالاتر: 320 میلی گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار: 350 تا 360 میلی گرم در روز
• زنان شیرده: 310 تا 320 میلی گرم در روز

کاربرد: کمک به داشتن ضربان قلب طبیعی، عملکرد ماهیچه‌ها و اعصاب و استحکام استخوانی 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: برای منیزیم که به صورت طبیعی در آب و غذا وجود دارد، محدودیت مصرفی وجود ندارد. 

منگنز

غذاهای حاوی منگنز: آجیل (فندق، گردو و بادام)، لوبیل و سایر حبوبات، چای، غلات کامل

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• مردان: 2.3 میلی گرم در روز
• زنان: 1.8 میلی گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار:  2 میلی گرم در روز
• زنان شیرده: 2.6 میلی گرم در روز

کاربرد: کمک به تشکیل استخوان‌ها و ساخت برخی آنزیم‌ها

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 11 میلی گرم در روز برای بزرگسالان 

مولیبدن 

غذاهای حاوی مولیبدن: حبوبات، سبزیجات برگ دار، دانه‌ها و آجیل 

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان:  45 میکرو گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار و شیرده :  50 میکرو گرم در روز

کاربرد: بدن برای ساختن برخی آنزیم‌ها به این ماده نیاز دارد

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 2000 میکروگرم در روز برای بزرگسالان 

فسفر 

غذاهای حاوی فسفر: شیر و سایر فراورده‌های لبنی، نخود فرنگی، گوشت، تخم مرغ و برخی غلات صبحانه و نان‌ها 

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان: 700 میلی گرم در روز

کاربرد: سلول برای عملکرد طبیعی خود به این ماده نیاز دارد. از طرفی دیگر فسفر به ایجاد انرژی کمک کرده و برای استحکام استخوان‌ها ضروری است. 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 

بزرگسالان تا 70 سالگی: 4000 میلی گرم در روز 

زنان باردار: 3500 میلی گرم در روز 

بزرگسالان 70 سال به بالا: 3000 میلی گرم در روز 

پتاسیم

غذاهای حاوی پتاسیم: سیب زمینی، موز، ماست، شیر، ماهی تن گیدر یا زرد باله، دانه سویا و تعداد زیادی از سبزی‌ها و میوه ها

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان: 4700 میلی گرم در روز – به جز زنان شیرده 
• زنان شیرده:  5100 میلی گرم در روز

کاربرد: کمک به کنترل فشار خون و کمک به کلیه برای تولید سنگ کم تر 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: محدودیت مصرفی برای این ماده در بزرگسالان شناخته نشده ولی پتاسیم در مقادیر بالا خطر مرگ را به دنبال خواهد داشت. 

سلنیم

غذاهای حاوی سلنیم: فراورده‌های فرعی گوشت یا احشا (جگر، دل، سیرابی و…)، غذاهای دریایی، لبنیات، گیاهانی که در خاک غنی از سلنیم کشت شده اند، فندق برزیلی

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان: 55 میکرو گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار:  60 میکرو گرم در روز
• زنان شیرده:  70 میکرو گرم در روز

کاربرد: محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب و کمک به کنترل هورمونهای تیروئیدی 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 400 میکرو گرم در روز برای بزرگسالان 

سدیم

غذاهای حاوی سدیم: غذاهایی که با اضافه کردن نمک درست می‌شوند، مانند غذاهای فراوری شده و رستورانی

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• بزرگسالان بین 19 تا 50 سال : بیش تر از 1500 میلی گرم در روز 
• بزرگسالان بین 51 تا 70 سال :  بیش‌تر از 1300 میلی گرم در روز
• بزرگسالان بالای 71 سال : بیش از 1200 میلی گرم در روز

کاربرد: دارای نقش تعیین کننده در حفظ تعادل مقدار مایعات بدن

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 2300 میلی گرم در روز برای بزرگسالان – اگر فرد به بیماری‌هایی همچون فشار خون مبتلا باشد، باید طبق تجویز پزشک از این ماده مصرف کند. 

روی

غذاهای حاوی روی: گوشت قرمز، برخی غذاهای دریایی و غلات صبحانه غنی شده

انسان چه مقدار از آن را نیاز دارد: 

• مردان:  11 میلی گرم در روز
• زنان: 8 میلی گرم در روز – به جز زنان باردار و شیرده 
• زنان باردار:  11 میلی گرم در روز
• زنان شیرده:  12 میلی گرم در روز

کاربرد: حمایت از عملکرد سیستم ایمنی و سیستم عصبی و دارای نقش تعیین کننده در تولید مثل 

بیش‌تر از این مقدار مصرف نشود: 40 میلی گرم در روز برای بزرگسالان 

کمبود مواد معدنی در بدن یعنی چه؟

مواد معدنی گروهی از مواد مغذی هستند که بدن برای عملکرد بهتر به آن نیاز دارد. زمانی که بدن مقدار کافی از این مواد را دریافت و یا جذب نمی‌کند، کمبود مواد معدنی رخ خواهد داد. 

انسان مواد معدنی مورد نیاز خود را از طریق مواد غذایی، مکمل‌های دارویی و فراورده‌های غذایی غنی شده با مواد معدنی تامین خواهد کرد. 

کمبود آن‌ها به آهستگی و با گذشت زمان به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. افزایش نیاز به یک ماده‌ی معدنی خاص، کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی و یا مشکل عدم جذب مواد معدنی از طریق غذاها از جمله مهم‌ترین دلایل ایجاد این مشکل هستند. 

کمبود مواد معدنی به مشکلات دیگری همچون ضعف استخوانی، خستگی و یا تضعیف سیستم ایمنی بدن منجر خواهد شد. 

انواع کمبود مواد معدنی در بدن

5  ماده‌ی معدنی که بدن با کمبود آن‌ها مواجه می‌شود، شامل کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و روی هستند که در این مقاله به آن‌ها خواهیم پرداخت. 

عوارض کمبود کلسیم در بدن

کلسیم برای استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. همچنین این ماده‌ی معدنی برای عملکرد بهتر رگ‌های خونی، عضلات و هورمون‌ها نقش حمایتی دارد. 

منابع طبیعی کلسیم شامل شیر، ماست، پنیر، ماهی‌های کوچک بدون استخوان، لوبیا و نخود فرنگی است. سبزیجاتی همچون کلم بروکلی، سبزی کیل، کلم پیچ چینی هم حاوی کلسیم هستند. برخی از مواد غذایی همچون توفو، آب میوه و غلات صبحانه هم با کلسیم غنی می‌شوند.

کمبود کلسیم در کوتاه مدت علایم آشکار زیادی ندارد. به این دلیل که بدن به صورت مرتب میزان کلسیم را در خون تنظیم می‌کند. کمبود این ماده در بدن در دراز مدت منجر به کاهش تراکم مواد معدنی در استخوان یا بیماری پیشگام پوکی استخوان (osteopenia) خواهد شد. 

اگر کمبود کلسیم درمان نشود، استئوپنی به پوکی استخوان تبدیل خواهد شد. این بیماری خطر شکستگی مکرر استخوان به خصوص در سنین بالا را افزایش خواهد داد. 

کمبود کلسیم حاد بر اثر بیماری‌ها و یا درمان‌ انجام شده برای بیماری‌ها مانند مصرف برخی داروها (داروهای ادرار آور)، جراحی برداشتن معده و نارسایی کلیوی ایجاد می‌شود. علایم کمبود کلسیم شدید شامل:

• گرفتگی عضلات 
• بی حسی 
• گزگز کردن انگشتان دست 
• خستگی 
• بی اشتهایی 
• ضربان قلب نامنظم 

عوارض کمبود آهن در بدن

بیش از نیمی از آهن بدن در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد. آهن بخش مهمی از هموگلوبین را تشکیل می‌دهد. هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن مورد نیاز بافت‌ها را با خود حمل می‌کند. 

آهن همچنین بخش مهمی از دیگر پروتئین‌ها و آنزیم‌های مورد نیاز برای سلامت بدن است. گوشت قرمز، گوشت پرندگان و گوشت ماهی مهم‌ترین و بهترین منابع تامین کننده‌ی این ماده هستند. از طرفی دیگر مواد غذایی گیاهی همچون لوبیا و عدس هم از منابع خوب کلسیم به شمار می آیند. 

کمبود آهن به آهستگی پیشرفت کرده و منجر به کم خونی خواهد شد. کمبود این ماده در آمریکا و در افرادی که رژیم غذایی سالمی دارند شایع نیست. اما سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال 2008 آماری منتشر کرد و بر اساس آن علت تقریبا نیمی از کم خونی‌ها در سرتاسر جهان کمبود آهن است. 

علایم کمبود آهن شامل احساس ضعف و خستگی است. فرد ممکن است عملکرد ضعیفی در محیط کار، مدرسه یا دانشگاه داشته باشد. کودکان مبتلا به کمبود این ماده رشد آهسته‌ای در مهارت‌های اجتماعی و شناختی نشان می‌دهند. 

عوارض کمبود منیزیم در بدن

بدن برای بسیاری از واکنش‌های شیمیایی به منیزیم نیاز دارد. پاسخ‌های کنترل کننده‌ی گلوکز خون و فشار خون نیازمند این ماده هستند. عملکرد درست ماهیچه‌ها، اعصاب، مغز، سوخت و ساز و تولید پروتئین‌ها هم به کمک منیزیم کنترل می‌شود. 

تقریباً 60 درصد منیزیم بدن در استخوان‌ها و  40 درصد از آن در عضلات و بافت‌های نرم ذخیره می‌شوند. منابع غنی منیزیم شامل: 

• حبوبات 
• آجیل (بادام، گردو، فندق)
• دانه‌ها و بذرها 
• غلات کامل 
• سبزیجاتی با برگ‌های سبز مانند اسفناج 

کمبود منیزیم در افراد سالم معمول نیست. کلیه می‌تواند مانع از خروج منیزیم به واسطه‌ی ادرار شود. با این همه برخی داروهای خاص و بیماری‌های مزمن مانند اعتیاد به الکل منجر به کمبود این ماده در بدن خواهند شد. 

نیاز به منیزیم به واسطه‌ی بیماری بیش‌تر خواهد شد و بنابراین در این شرایط بدن دچار کمبود این ماده خواهد شد. 

نشانه‌های اولیه‌ی کمبود منیزیم شامل:

• خستگی 
• ضعف 
• از دست دادن اشتها 
• حالت تهوع 
• استفراغ 

اگر کمبود منیزیم درمان نشود، علایم زیر در بدن خود را نشان خواهند داد:

• بی حسی 
• گزگز کردن و خواب رفتن دست و پا 
• گرفتگی عضلات 
• تشنج 
• ضربان قلب غیر طبیعی 

عوارض کمبود پتاسیم در بدن

پتاسیم به عنوان یک الکترولیت عمل می‌کنند و برای انقباض ماهیچه‌ها، عملکرد درست قلب و انتقال پیام‌های عصبی بسیار نقش تعیین کننده‌ای دارد. همچنین برخی آنزیم‌ها برای عملکرد خود به پتاسیم نیاز دارند. آنزیمی که به بدن کمک می‌کند تا کربوهیدرات را به انرژی تبدیل کند از آن دسته است. 

میوه‌ها و سبزیجاتی همچون موز، آواکادو، سبزی‌هایی با برگ سبز تیره، آلو و چغندر بهترین منبع پتاسیم هستند. آب پرتقال و آجیل‌ها هم حاوی این ماده معدنی مفید هستند. 

شایع‌ترین دلیل کمبود پتاسیم از دست دادن شدید مایعات بدن است. استفراغ‌های شدید، بیماری‌های کلیوی و استفاده از برخی داروها همچون داروهای ادرار آور باعث می‌شوند که بدن حجم زیادی از مایعات خود را از دست بدهد. 

علایم کمبود پتاسیم شامل گرفتگی عضلات و احساس ضعف است. گاهی هم کمبود این ماده خود را با یبوست، نفخ یا درد شکمی ناشی از انسداد روده خود را نشان می‌دهد. 

کمبود پتاسیم شدید منجر به فلج عضلانی یا ضربان قلب نامنظم می‌شود که گاهی خطر مرگ را هم به همراه دارد. 

عوارض کمبود روی در بدن

روی در بسیاری از جنبه‌های فرایند سوخت و ساز بدن نقش بازی می‌کند. این کارها شامل:

• سنتز پروتئین‌ها 
• عملکرد سیستم ایمنی بدن 
• بهبود زخم 
• سنتز DNA

همچنین برای رشد مناسب جنین در رحم مادر و ادامه‌ی فرایند رشد و نمو در کودکی تا سن بلوغ بدن به روی نیاز دارد. این ماده معدنی در فراورده‌های حیوانی مانند صدف خوراکی، گوشت قرمز و گوشت پرندگان وجود دارد. دیگر منابع روی عبارتند از:

• لوبیا 
• آجیل 
• غلات کامل 
• لبنیات 

کمبود روی منجر به از دست رفتن اشتها، حس چشایی و بویایی می‌شود. ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن و کم شدن سرعت رشد از دیگر نشانه‌های کمبود این ماده در بدن است. 

کمبود شدید این ماده‌ی معدنی منجر به اسهال، ریختن مو و ضعف جنسی می‌شود. از طرفی دیگر فرایند بهبود زخم در افرادی که از کاهش شدید این ماده رنج می‌برند طولانی‌تر از افراد سالم است. 

چه عواملی باعث کمبود مواد معدنی در بدن می‌شود؟

عمده ترین دلیل کمبود مواد معدنی دریافت ناکافی آن‌ها از طریق مواد غذایی و مکمل‌هاست. گروه زیادی از رژیم‌های غذایی باعث این کمبود می‌شوند. یک رژیم غذایی غیر مقوی که پایه و اساس آن غذاهای فست فودی و مضر است، یا یک رژیم غذایی که مقدار کافی میوه و سبزی در آن وجود ندارد، ممکن است این مشکل را ایجاد کند. 

از طرفی دیگر، یک رژیم غذایی کم کالری هم می‌تواند باعث کمبود مواد معدنی شود. افراد دچار اضافه وزن که یک رژیم غذایی خاص را دنبال می‌کنند و افرادی که دچار اختلالات تغذیه‌ای هستند، به این مشکل دچار می‌شوند. 

در صورتی که هرگونه سوال، نگرانی و صحبتی در رابطه با مصرف مواد معدنی و کمبود آن در بدن، دارید، در سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر مطرح کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سوالات شما پاسخ داده شود.

افراد مسن که اشتهای زیادی ندارند هم ممکن است کالری و مواد مغذی مورد نیاز خود را به مقدار کافی دریافت نکنند. 

برخی از رژیم‌های غذایی خاص که در آن گروهی از مواد غذایی حذف می‌شوند هم می‌توانند باعث کمبود مواد معدنی شوند. افراد گیاهخوار و افرادی که دارای آلرژی غذایی هستند و افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز اگر رژیم غذایی خود را به شکلی مناسب مدیریت نکنند، به کمبود مواد معدنی دچار خواهند شد. 

مشکلات گوارشی که منجر به عدم هضم یا جذب مواد مغذی می‌شود هم می‌تواند به کمبود مواد معدنی دامن بزند. دلایل عمده‌ی بروز این مشکلات ممکن است ناشی از:

• بیماری‌های کبدی، کیسه‌ی صفرا، روده، پانکرانس یا کلیه 
• جراحی لوله‌ی گوارش 
• اعتیاد به الکل مزمن 
• داروهایی همچون آنتی بیوتیک‌ها، ملین‌ها، ادرار آورها و ضد اسیدها

گاهی به دلیل نیاز بیش از حد بدن به یک ماده‌ی معدنی خاص، فرد دچار این کمبود می‌شود . برای مثال زنان در طول بارداری، عادات ماهیانه‌ی شدید و پیش یائسگی ممکن است دچار این مشکل شوند. 

علائم و نشانه‌های کمبود مواد معدنی در بدن چیست؟

علایم کمبود مواد معدنی بسته به نوع آن ماده متفاوت است، علایم و نشانه‌های معمول عبارتند از: 

• یبوست، نفخ و درد شکمی 
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن 
• اسهال 
• ضربان قلب نامنظم 
• بی اشتهایی 
• گرفتگی عضلات 
• حالت تهوع و استفراغ 
• بی حسی و خواب رفتن و گزگز دست و پا 
• عدم تمرکز 
• رشد اجتماعی و ذهنی کند در کودکان 
• ضعف و خستگی 

فرد ممکن است یک یا چند عدد از این علایم را نشان دهد، شدت این علایم در افراد مختلف متفاوت است. برخی علائم ممکن است شدید نبوده و بنابراین تشخیص داده نشوند. 

اگر به مدت طولانی احساس ضعف و خستگی می‌کنید و یا از تمرکز کافی برخوردار نیستید حتما با پزشک خود مشورت کنید. این علایم ممکن است نشانه‌ی کمبود مواد معدنی و یا دیگر بیماری‌ها باشد. 

کمبود مواد معدنی در بدن چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک برای تشخیص دقیق این مشکل یک یا دو روش تشخیصی را انجام خواهد داد:

• گرفتن سابقه‌ی پزشکی بیمار، شامل علایم و سابقه‌ی خانوادگی بیماری 
• معاینه‌ی بالینی 
• بررسی رژیم غذایی و عادت‌های تغذیه‌ای فرد 
• آزمایش خون مانند آزمایش خون کامل و اندازه‌گیری الکترولیت‌ها یا مواد معدنی خون 
• دیگر آزمایش‌ها برای شناخت مشکلات زمینه‌ای و نهفته 

کمبود مواد معدنی در بدن چگونه درمان می‌شود؟

درمان کمبود مواد غذایی به نوع و شدت کمبود بستگی دارد. عوامل نهفته هم به عنوان یک فاکتور تعیین کننده و مهم به شمار می‌روند. 

پزشک قبل از تصمیم گیری در مورد روش درمان، برای تشخیص مقدار آسیب آزمایش‌های مورد نیاز را انجام خواهد داد. این اقدامات شامل درمان دیگر بیماری‌ها و تغییر داروهای مصرفی است. 

در صورتی که هرگونه سوال، نگرانی و صحبتی در رابطه با مصرف مواد معدنی و کمبود آن در بدن، دارید، در سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر مطرح کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سوالات شما پاسخ داده شود.

تاثیر تغییر رژیم غذایی در درمان کمبود مواد معدنی بدن

اگر کمبود مواد معدنی خفیف باشد، ایجاد تغییر در عادات غذایی کمک کننده خواهد بود. افرادی که به علت کمبود آهن دچار کم خونی هستند باید گوشت قرمز، گوشت پرندگان، تخم مرغ و غلات صبحانه‌ی غنی شده با آهن بیش‌تری مصرف کنند. 

اگر کمبود مواد معدنی شدیدتر باشد، فرد باید رژیم غذایی ویژه‌ای دریافت کند. این برنامه‌ی غذایی به فرد کمک می‌کند تا عادات غذایی خود را تنظیم کند. در این برنامه‌ها مقدار دقیق هر ماده‌ی غذایی بر اساس نیاز بدن فرد ذکر می‌شود. 

گاهی کارشناس تغذیه از فرد می‌خواهد که مقدار دقیق موادی که مصرف می‌کند و پیشرفت خود در برنامه را یادداشت کند. 

تاثیر مکمل‌ ها در درمان کمبود مواد معدنی بدن

کمبود برخی از مواد معدنی تنها با تغییر رژیم غذایی جبران نخواهد شد و فرد مجبور به مصرف مکمل‌های مواد معدنی و مولتی ویتامین‌هاست. 

این مواد به تنهایی و یا به همراه دیگر مکمل‌ها مصرف می‌شوند تا بدن آن‌ها را جذب کرده و مورد استفاده قرار دهد. برای مثال ویتامین دی معمولاً به همراه کلسیم مصرف می‌شود. 

پزشک مقدار و مدت زمان مصرف مکمل را تعیین خواهد کرد. فرد باید توصیه‌های پزشک را به درستی رعایت کند، چرا که مصرف بیش از اندازه‌ی این مواد ممکن است به بدن آسیب بزند. 

درمان‌ های اورژانسی برای درمان کمبود مواد معدنی در بدن

اگر کمبود مواد معدنی شدید و وخیم باشد فرد باید در بیمارستان بستری شود. در بیمارستان مواد معدنی و سایر مواد مورد نیاز بدن به صورت داخل وریدی به فرد تزریق خواهند شد. 

گاهی درمان ممکن است یک یا چند بار و در طی چند روز ادامه داشته باشد و ممکن است عوارض جانبی به شکل تب و لرز، تورم دست و پا و تغییر ضربان قلب را به دنبال داشته باشد. 

در طول درمان چند بار آزمایش خون انجام خواهد شد تا پزشک روند موفقیت آمیز بودن و پیشرفت درمان را بررسی کند. 

منبع:

healthline

webmd