مشکل پوسیدگی دندان به دنبال از بین رفتن مینای دندان بروز می‌کند. مهم‌ترین علت پوسیدگی دندان، باکتری‌های دهان هستند که با تولید اسید به مرور مینای دندان‌ها را از بین می‌برند. علائم پوسیدگی دندان شامل درد دندان، تغییر رنگ دندان و حساسیت به شیرینی است. شروع پوسیدگی دندان، معمولاً با ایجاد حفره روی سطح دندان همراه است و به مرور زمان این حفره عمیق‌تر میشود.
بدیهی است که برای درمان پوسیدگی دندان بایستی به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که پوسیدگی عمیق باشد، دندانپزشک عصب‌کشی انجام داده و سپس دندان را پر می‌کند. برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی پوسیدگی دندان، مراحل پوسیدگی دندان و پیشگیری از پوسیدگی دندان اختصاص می‌دهیم.
اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
پوسیدگی دندان چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟
پوسیدگی دندان، به تخریب تدریجی بافت سخت دندان بر اثر فعالیت باکتری‌های موجود در دهان مربوط است. یعنی زمانی که ما غذاها یا خوراکی‌های حاوی قند و نشاسته می‌خوریم، باکتری‌های دهان، قند موجود در غذاها را تجزیه کرده و اسید تولید می‌کنند. این اسید به مینای دندان‌ها حمله کرده و به مرور زمان آن را از بین می‌برد.
با استناد به مقاله‌ای در وب‌سایت Healthdirect،
پوسیدگی دندان در تمام گروه‌های سنی از جمله کودکان تا افراد مسن بروز می‌کند.
توجه داشته باشید که افراد مبتلا به بیماری‌های خاص، بیشتر از سایر افراد دچار پوسیدگی دندان میشوند.
انواع کلاس پوسیدگی دندان
در علم دندانپزشکی، پوسیدگی دندان‌ها بر اساس محل و شدت تخریب به کلاس‌های مختلف تقسیم میشوند. این تقسیم‌بندی به دندانپزشکان کمک می‌کند تا برای هر نوع پوسیدگی، درمان‌های مناسب انجام دهند. انواع کلاس پوسیدگی دندان شامل کلاس ۱، کلاس ۲، کلاس ۳، کلاس ۴، کلاس ۵ و کلاس ۶ است. در ادامه هر کدام از کلاس‌ها را کامل و دقیق بررسی خواهیم کرد:
کلاس ۱
شایع‌ترین کلاس پوسیدگی دندان، کلاس ۱ است که به دلیل تجمع پلاک و باکتری روی سطح پشتی یا جلویی دندان‌ها اتفاق می‌افتد. علت بروز پوسیدگی کلاس ۱، مصرف زیاد قند و بهداشت دهانی ضعیف است. این نوع از پوسیدگی، معمولاً در شیارها و فرورفتگی‌های سطوح جونده دندان‌های خلفی (مولرها و پرمولرها) به وجود می‌آید. پوسیدگی کلاس ۱ ابتدا بدون درد و علامت است؛ ولی به مرور زمان، فرد هنگام خوردن غذا‌های سرد و گرم احساس درد خواهد داشت.
کلاس ۲
پوسیدگی کلاس ۲، بیشتر در سطوح بین دندان‌های عقبی بروز می‌کند. زیرا مسواک زدن دندان‌های عقبی سخت‌تر از دندان‌های جلویی است. اگر شما بعد از غذا خوردن از نخ دندان استفاده نکنید، پلاک‌ها و باکتری‌ها در بین دندان‌ها تجمع کرده و دندان به مراحل پوسیدگی نزدیک میشود. علائم كلاس ۲، درد در حین جویدن و حساس‌شدن دندان هنگام گیر کردن غذا لای دندان است.
کلاس ۳
در کلاس ۳، سطوح بین دندان‌های قدامی(جلویی) بالا و پایین درگیر پوسیدگی هستند؛ اما لبه‌های برنده دندان‌ها پوسیده نمی‌شوند. این سطح از پوسیدگی، مانند دو سطح دیگر هنوز قابل مشاهده نیست. علائم پوسیدگی سطح ۳، شامل تغییر رنگ دندان و حفره بسیار کوچک و نامحسوس روی سطح دندان است.
کلاس ۴
پوسیدگی کلاس ۴ مشابه پوسیدگی کلاس ۳ است. با این تفاوت که علاوه بر سطح بین‌دندانی، قسمت لبه برنده یا لبه جونده دندان قدامی نیز تحت تأثیر قرار پوسیدگی می‌گیرد. پوسیدگی سطح ۴ شدیدتر است و به ترمیم گسترده‌تری نیاز دارد. همچنین زمانی اتفاق می‌افتد که پوسیدگی کلاس ۳ درمان نشود و تا لبه دندان نیز گسترش یابد. علائم پوسیدگی کلاس ۴ شامل درد، حساسیت و احتمالاً ایجاد ترک یا شکستگی در لبه دندان است.
کلاس ۵
پوسیدگی‌های کلاس ۵، اغلب به دلیل تجمع پلاک و باکتری در نزدیکی خط لثه ایجاد شده و ممکن است به التهاب لثه نیز منجر شوند. این نوع پوسیدگی‌ها، در نزدیکی لثه و در سطح جلویی یا پشتی دندان‌ها به وجود می‌آیند. علائم پوسیدگی کلاس ۵، شامل حساسیت شدید به سردی یا گرمی و تغییر رنگ دندان در نزدیکی لثه است.
کلاس ۶
پوسیدگی کلاس ۶، بیشتر در قسمت نوک دندان‌های عقبی (مولرها) و لبه‌های برنده دندان‌های جلویی به وجود می‌آید. همچنین، به دلیل سایش یا ترک‌های موجود در نواحی مذکور نیز بروز می‌کند. علائم پوسیدگی کلاس ۶، شامل ترک‌خوردگی یا فرسودگی در لبه‌های دندان و احساس درد حین جویدن است. این نوع از پوسیدگی کمتر از سایر پوسیدگی‌ها بروز می‌کند.
علائم پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان، نوعی فرآیند تدریجی و چند مرحله‌ای بوده و علائم آن نیز به صورت تدریجی بروز می‌کنند. نکته مهمی که در این خصوص باید توجه داشته باشید، این است که نسبت به دندان‌های خود حساس باشید و مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید. زیرا در صورتی که تشخیص پوسیدگی دندان به موقع انجام نشود، با مشکلات جدی‌تری مانند عفونت، بوی بد دهان و حتی خراب شدن دندان نیز مواجه خواهید شد. در حالت کلی، علائم پوسیدگی دندان بسته به مرحله و شدت آن متفاوت است که در جدول زیر آورده‌ایم:
| بررسی علائم | نکات مهم |
| ایجاد لکه‌های سفید یا قهوه‌ای روی دندان | اولین نشانه شروع پوسیدگی، ایجاد یک سری لکه‌های سفید روی سطح دندان است. این لکه‌ها، معمولاً نشانه از بین رفتن مواد معدنی در مینای دندان هستند. لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه نیز پیشرفت پوسیدگی را نشان می‌دهند. این لکه‌ها معمولاً در مناطقی مثل شیارها و فرورفتگی‌های دندان یا نزدیک خط لثه دیده میشوند. |
| حساسیت به سرما، گرما و شیرینی‌جات | حساسیت به دما یکی از علائم اولیه پوسیدگی دندان است. زمانی که مینای دندان (لایه محافظ خارجی) دچار آسیب شود، عاج دندان که حساس‌تر است در معرض محیط بیرون قرار می‌گیرد. در نتیجه، فرد هنگام مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی‌های سرد، گرم یا شیرین احساس درد یا ناراحتی می‌کند. |
| درد هنگام جویدن یا فشردن دندان‌ها؛ | یکی از علائم شایع پوسیدگی‌های عمیق بوده و معمولاً زمانی رخ میدهد که پوسیدگی به عاج یا حتی عصب دندان رسیده باشد. |
| بوی بد دهان | پوسیدگی‌های دندان یکی از عوامل بوی بد دهان هستند. زیرا باکتری‌ها در شکاف‌ها و حفره‌های دندان تجمع کرده و با تولید اسیدها و ترکیبات گوگردی، بوی نامطبوعی در دهان ایجاد می‌کنند. بوی بد ناشی از پوسیدگی، حتی با مسواک زدن منظم نیز به راحتی برطرف نمیشود. |
| ایجاد حفره در دندان | در صورت پیشرفت پوسیدگی و به دنبال مینای تخریب شده بروز می‌کند. این حفره‌ها در ابتدا کوچک و سطحی هستند، اما با گذر زمان بزرگ‌تر و عمیق‌تر میشوند. |
| درد مداوم یا ناگهانی | معمولاً نشان‌دهنده یک پوسیدگی عمیق و جدی بوده و بعد از رسیدن پوسیدگی به عصب دندان (پالپ) بروز می‌کند. این درد احتمالاً بدون وجود هیچ‌گونه محرکی نیز بروز کند. |
| التهاب یا تورم لثه‌ها | به دنبال عفونی شدن ریشه دندان بروز می‌کند. التهاب و تورم لثه‌ها در اصل به دلیل واکنش بدن به عفونت باکتریایی ایجاد میشود. |
| تشکیل آبسه (کیست چرکی) | در مراحل پایانی پوسیدگی و بعد از نفوذ عفونت به بافت‌های اطراف بروز می‌کند. آبسه دندانی، باعث بروز درد شدید و ناگهانی، تورم لثه و صورت میشود. آبسه دندانی نیاز به درمان فوری دارد و معمولاً باید توسط دندانپزشک تخلیه شود. |
| شکستگی یا ترک خوردگی دندان | در مواردی که پوسیدگی عمیق باشد و دندان ضعیف شود، ممکن است دندان به راحتی بشکند یا ترک بخورد. این حالت معمولاً در دندان‌های خلفی (مولرها) که فشار زیادی در هنگام جویدن به آنها وارد میشود رخ میدهد. |
در صورت مشاهده هر کدام از موارد مذکور بایستی خیلی سریع به دندانپزشک مراجعه کنید.
چه نوع دندان‌دردی نشانه پوسیدگی است؟
درد پوسیدگی دندان دارای چند نشانه مهم است. برای مثال، احساس درد هنگام خوردن یا جویدن، حساسیت نسبت به سرما، گرما و شیرینی، درد مداوم یا ضربان‌دار در صورت شدید بودن پوسیدگی و بروز درد ناگهانی یا شدید از این دست هستند. موارد جزئی را باهم بررسی می‌کنیم:
- احساس درد هنگام خوردن یا جویدن؛ اگر هنگام جویدن یا گاز زدن مواد غذایی، درد شدید و ناگهانی احساس می‌کنید، احتمالاً نشانه پوسیدگی پیشرفته است.
- حساسیت به سرما، گرما و شیرینی؛ درد یا ناراحتی ناشی از خوردن یا نوشیدن مواد سرد، گرم یا شیرین، به خصوص اگر درد بعد از توقف خوردن هم ادامه داشته باشد، احتمالاً نشانه پوسیده شدن دندان است. چون عاج دندان در معرض محیط قرار گرفته است.
- درد مداوم یا ضربان‌دار؛ نشانه پوسیدگی پیشرفته است و معمولاً بدون هیچ‌گونه تحریک خارجی بروز می‌کند. ( احتمالاً نشانه‌ای از عفونت یا التهاب عصب دندان نیز باشد). در مراحل پیشرفته پوسیدگی، ممکن است فرد نوعی درد مداوم و ضربان‌دار نیز در دندان خود احساس کند.
- بروز درد ناگهانی یا شدید؛ نشانه پوسیدگی‌های عمیق و آسیب جدی به دندان است. درد‌های ناگهانی غیرقابل تحمل بوده و به درمان فوری نیاز دارند.
در حالت کلی، اغلب دندان درد‌های شدید نشانه پوسیدگی دندان است. اگر دندان درد دارید، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید. برای آشنایی با حیطه تخصص دندانپزشک و زمان صحیح مراجعه، پیشنهاد می‌کنیم مطلب تخصص دندانپزشکی چیست را مطالعه کنید.
آیا بوی بد دهان نشانه پوسیدگی دندان است؟
یکی از دلایل بوی بد دهان پوسیدگی دندان است. به این دلیل که پوسیدگی، منجر به تجمع باکتری‌ها در شکاف‌ها و حفره‌های دندان شده و سپس ترکیبات گوگردی و سایر مواد شیمیایی بدبو تولید میشوند. بوی بد دهان ناشی از پوسیدگی دندان، معمولاً با مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه برطرف نمیشود. زیرا منشا بو عمیق است و تا زمانی که پوسیدگی درمان نشود باقی می‌ماند. سایر دلایل بوی بد دهان موارد زیر را شامل میشوند:
- وجود حفره‌های دندانی (محیط مناسب برای رشد باکتری‌ها)
- عفونت دندان یا لثه (پوسیدگی پیشرفته)
- تشکیل آبسه (ترشح چرک و بوی نامطبوع )
توجه داشته باشید که اگر بوی بد دهان با مسواک زدن و استفاده از دهان‌شویه برطرف نشود، هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید.
پوسیدگی دندان به چه دلایلی اتفاق می‌افتد؟
پوسیدگی دندان بنابه دلایل متعددی بروز می‌کند. برای مثال، پلاک دندانی و تجمع باکتری‌ها، مصرف زیاد قند و کربوهیدرات‌ها، بهداشت ضعیف دهان و دندان و خشکی دهان از این دست هستند. تمام عوامل مذکور، منجر به کاهش مواد معدنی مینای دندان و ایجاد حفره یا پوسیدگی میشود. موارد جزئی را بررسی می‌کنیم:
- پلاک دندانی و باکتری‌ها؛ پلاک دندانی، یک لایه نازک از باکتری‌ها و مواد غذایی است که به سطح دندان‌ها می‌چسبد. پلاک دندانی اگر به موقع تمیز نشود، باکتری‌های موجود در آن از قندها و کربوهیدرات‌های موجود در غذا تغذیه کرده و اسید تولید می‌کنند. این اسید به مرور زمان مینای دندان‌ها را در خود حل می‌کند.
- مصرف زیاد قند و کربوهیدرات‌ها؛ غذاها و نوشیدنی‌های حاوی قند و کربوهیدرات‌های ساده (مانند شکر، نان سفید، نوشابه‌ها و آب‌نبات‌ها) به عنوان سوخت اصلی برای باکتری‌های پلاک دندانی عمل می‌کنند. اسیدی که باکتری‌های دهان تولید می‌کنند، تا مدت ۲۰ دقیقه یا بیشتر به مینای دندان حمله می‌کنند.
- بهداشت ضعیف دهان و دندان؛ از اصلی‌ترین عوامل پوسیدگی دندان است. اگر پلاک‌های دندانی تمیز نشوند، به مرور زمان سخت‌تر شده و به جرم تبدیل میشوند. تمیز کردن و درمان جرم مشکل‌تر از پلاک است و به پوسیدگی منجر میشود. همچنین استفاده نکردن از نخ دندان نیز همین نتایج را به همراه دارد.
- کمبود فلوراید؛ فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است و مینای دندان‌ها را تقویت می‌کند. درنتیجه تقویت مینای دندان و مقاوم شدن آنها در برابر حملات اسیدی، احتمال پوسیدگی دندان نیز کاهش می‌یابد.
- خشکی دهان؛ بزاق دهان نقش مهمی در شستشوی دهان و خنثی کردن اسیدها برعهده دارد. برای مثال، بزاق، ذرات باقی‌مانده غذا لابه‌لای دندان‌ها را حذف کرده و اسید‌های تولید شده را نیز خنثی می‌کند.
نکته! خشکی دهان یا کاهش ترشح بزاق، احتمالاً به دلیل مصرف بعضی از داروها (مثل داروهای ضدافسردگی، ضد اضطراب و آنتی‌هیستامین‌ها) بروز می‌کند.
پوسیدگی دندان جلو
پوسیدگی دندان‌های جلویی (قدامی)، معمولاً به دلیل موقعیت قرارگیری آنها در دهان و تماس زیاد با غذاها و نوشیدنی‌ها رخ میدهد. زیرا این دندان‌ها نازک‌تر از دندان‌های پشتی هستند و حفاظت کمتری دارند. برخی از عوامل شایع که موجب پوسیدگی دندان‌های جلویی میشوند، شامل مصرف مکرر قند و نوشیدنی‌های اسیدی، رعایت نکردن بهداشت دهان و تجمع پلاک‌ها هستند. پوسیدگی دندان از بغل نیز به همین دلیل اتفاق می‌افتد.
پوسیدگی دندان عقل
دندان‌های عقل به دلیل قرارگیری در انتهای دهان و دسترسی سخت برای تمیز کردن، بیشتر از سایر دندان‌ها مستعد پوسیدگی هستند. در بسیاری از موارد، پوسیدگی دندان‌ها به اندازه‌ای است که منجر به کشیدگی دندان نیز میشود.
پوسیدگی دندان روکش‌دار
پوسیدگی دندان روکش‌دار، به دلیل نشتی یا قرارگیری نادرست روکش رخ میدهد. چون اگر روکش به درستی بر روی دندان قرار نگیرد یا با گذشت زمان خراب شود، فضاهایی به وجود می‌آیند که باکتری‌ها در داخل آنها جمع شده و پوسیدگی ایجاد می‌کنند. رعایت نکردن بهداشت دهان، از دلایل مهم بروز پوسیدگی در دندان روکش‌دار است.
نکته! پوسیدگی دندان زیر کامپوزیت نیز یکی دیگر از پوسیدگی‌های ناشی از درمان ناشیانه و ناقص است.
پوسیدگی دندان کودکان
پوسیدگی دندان در کودکان یا پوسیدگی دندان شیری، یکی از شایع‌ترین انواع پوسیدگی دندان در بین کودکان است. پوسیدگی دندان در کودکان، معمولاً به دلیل مصرف بیش از اندازه شیرینی، نوشیدنی‌های قندی و تنقلات ناسالم اتفاق می‌افتد. همچنین، استفاده طولانی از شیشه شیر احتمالاً در بروز پوسیدگی دخیل است. آموزش مسواک زدن به کودک از همان سنین کودکی و تغذیه مناسب، از روش‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان در کودکان را شامل میشوند.
پوسیدگی ثانویه دندان
پوسیدگی ثانویه دندان، در نتیجه پوسیدگی‌های ناشی از ترمیم‌های قبلی مانند پر کردن دندان، اعمال روکش و کامپوزیت بروز می‌کند. برای مثال، پوسیدگی دندان زیر کامپوزیت به دلیل نفوذ باکتری‌ها به فضاهای خالی دندان یا مرزهای بین ترمیم و دندان اصلی اتفاق می‌افتد.
پوسیدگی دندان در حین ارتودنسی
پوسیدگی دندان در حین ارتودنسی، یکی از مشکلات شایع در بیماران ارتودنسی است. این نوع از پوسیدگی، بیشتر به دلیل تجمع پلاک و باکتری‌ها در اطراف براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی رخ میدهد. یکی از عوامل موثر در این نوع پوسیدگی، دشوار بودن شست‌وشوی دهان است. زیرا، تمیز کردن و شست‌‌‌و شوی دندان‌ها با وجود براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی سخت است. همین مورد نیز موجب تجمع باکتری‌ها و پلاک در اطراف براکت‌ها میشود. البته بازهم رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان در این خصوص دخیل است.
عوارض پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان اگر درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. این عوارض، نه‌تنها سلامت دهان و دندان را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه ممکن است مشکلات بزرگ‌تری برای سلامت عمومی بدن نیز به وجود بیاورند. در ادامه به بعضی از عوارض اصلی پوسیدگی دندان اشاره خواهیم کرد.
درد دندان
پوسیدگی در مراحل اولیه ممکن است بدون علائم باشد، اما با پیشرفت پوسیدگی، لایه‌های عمیق‌تر دندان تحت تأثیر قرار گرفته و درد ایجاد میشود. شدت درد ناشی از پوسیدگی در مراحل اول خفیف است؛ اما با گذشت زمان و با عمیق شدن پوسیدگی، درد دندان شدیدتر میشود.
عفونت دندان
زمانی که پوسیدگی تا عصب دندان گسترش یابد، دندان عفونت می‌کند. این عفونت ممکن است به مرور زمان به تشکیل آبسه، ورم و التهاب شدید لثه نیز منجر شود. عفونت دندان به درمان فوری نیاز دارد.
مشکلات لثه
پوسیدگی دندان، به التهاب و عفونت لثه نیز منجر میشود. زیرا باکتری‌های موجود در پلاک، نه‌تنها دندان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه به لثه‌ها نیز آسیب می‌رسانند. آسیب به لثه، در طولانی مدت باعث ابتلای فرد به بیماری‌های لثه از جمله ژنژیویت یا پریودنتیت نیز منجر میشود.
از دست دادن دندان
اگر پوسیدگی دندان به درستی درمان نشود و به ریشه دندان نیز برسد، دندان به طور کامل تخریب میشود. درنتیجه دیگر قابل درمان نیست و باید کشیده شود. از دست دادن دندان علاوه‌بر تاثیر منفی بر ظاهر و زیبایی، بر عملکرد جویدن و گفتار را نیر تحت تاثیر قرار میدهد.
تغییر در شکل دندان و فک
در موارد پیشرفته، پوسیدگی ممکن است در شکل و ساختار دندان و فک نیز تغییر ایجاد کند. این تاثیر، معمولاً به دلیل پوسیدگی‌های عمیق و کشیدگی دندان اتفاق می‌افتد. تغییر شکل ناشی کشیدگی و پوسیدگی، درد فک نیز ایجاد می‌کند.
تأثیر بر سلامت عمومی بدن
عفونت‌های ناشی از پوسیدگی می‌توانند از طریق خون به سایر قسمت‌های بدن نیز منتشر شوند. برای مثال، عفونت قلب و بروز التهاب در لایه‌های داخلی قلب، بروز عفونت‌های سیستمیک از این دست هستند. در صورتی که عفونت تا سراسر بدن گسترش یابد، زندگی فرد به خطر می‌افتد.
آیا پوسیدگی دندان باعث لق شدن دندان میشود؟
اگر پوسیدگی دندان تا ریشه و استخوان فک برسد، احتمال بروز التهاب و عفونت افزایش یافته و استخوانی که دندان را نگه می‌دارد ضعیف میشود. درنتیجه این اتفاق، دندان شروع به لق شدن می‌کند. در صورتی که بیماری‌های مربوط به لثه همراه با پوسیدگی اتفاق بیفتند، لق شدگی دندان تشدید میشود. توجه داشته باشید که درمان زودهنگام پوسیدگی دندان از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند.
آیا پوسیدگی دندان باعث سردرد میشود؟
زمانی که پوسیدگی به عصب دندان یا فک نزدیک میشود، ممکن است التهاب و عفونت ریشه تا اعصاب فک، صورت و سر نیز انتشار یابد. درد فک و اعصاب صورت، به اندازه‌ای شدید است که تا شقیقه‌ها و پس سر فرد نیز گسترش می‌یابد. این نوع از سردرد‌ها، با عنوان سردرد‌های تنشی یا سردرد‌های ناشی از درد دندان شناخته میشوند.
آیا پوسیدگی دندان باعث لاغری میشود؟
افرادی که دندان‌های پوسیده دارند، ممکن است در جویدن غذاها مشکل داشته باشند. زیرا دندان‌های آنها حساس است و با کوچکترین فشار روی غذا درد می‌گیرد. از‌این‌رو، این افراد معمولاً از مصرف یکسری مواد غذایی خود‌داری می‌کنند. این وضعیت می‌تواند به کاهش اشتها و در نهایت کاهش وزن نیز منجر شود. درنتیجه، پوسیدگی دندان به صورت غیرمستقیم بر لاغری و کاهش وزن تاثیر می‌گذارد.
ترمیم و درمان پوسیدگی دندان
انتخاب روش ترمیم و درمان پوسیدگی دندان، به نوع پوسیدگی، شدت پوسیدگی و علت بروز پوسیدگی نیز بستگی دارد. برای مثال، روش درمان پوسیدگی درمان از بغل، با درمان پوسیدگی دندان ناشی از کامپوزیت متفاوت است؛ ولی در حالت کلی هدف این درمان‌ها، حذف پوسیدگی، بازسازی ساختار دندان، و حفظ سلامت و عملکرد دندان است. بدیهی است که تشخیص پیش از درمان نیز در انتخاب نوع درمان موثر است. در ادامه، روش‌های مختلف ترمیم و درمان پوسیدگی دندان را بررسی خواهیم کرد.
فلوراید درمانی
درصورتی که حفره‌های ناشی از پوسیدگی در مراحل ابتدایی باشند، فلوراید درمانی برای ترمیم مینای دندان و حفره‌ها مناسب است. فلوراید درمانی، معمولاً به صورت ژل یا مایع روی دندان پوسیده اعمال میشود.
استفاده از روکش و تاج
در صورت شدید بودن پوسیدگی، عصب دندان آسیب می‌بیند و پزشک مجبور است عصب‌کشی انجام دهد. بعد از عصب‌کشی، دندان را پر می‌کند و برای حفظ زیبایی و تامین امنیت دندان از روکش استفاده خواهد کرد. برای ساخت روکش، دندانپزشک ابتدا قالب‌گیری انجام میدهد.
کشیدن دندان
در بعضی موارد، شدت پوسیدگی به اندازه‌ای زیاد است که موجب تخریب دندان میشود. درنتیجه پزشک مجبور است دندان را بکشد. با‌این‌حال جای نگرانی نیست و می‌توانید ایمپلنت کنید.
آیا درمان پوسیدگی با پر کردن دندان امکانپذیر است؟
یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان پوسیدگی دندان، پر کردن دندان است. زمانی که پوسیدگی محدود به لایه‌های سطحی دندان (مینا و عاج) باشد، دندانپزشک بخش پوسیده دندان را برمی‌دارد و سپس با موادی مثل آمالگام یا کامپوزیت، دندان را پر می‌کند. این فرآیند کمک می‌کند که دندان از آسیب بیشتر در امان بماند و کارایی آن برای جویدن و گاز زدن حفظ شود. اگر پوسیدگی به موقع تشخیص داده شود و به عصب دندان نرسیده باشد، پر کردن دندان بهترین روش درمانی خواهد بود.
آیا برای درمان پوسیدگی دندان به عصب‌کشی نیاز است؟
در صورتی که پوسیدگی دندان به‌اندازه‌ای عمیق باشد که به عصب دندان آسیب برسد، پزشک روش عصب‌کشی را برای درمان پوسیدگی به کار می‌گیرد. در عصب‌کشی، دندانپزشک با برداشت پالپ آسیب‌دیده، کانال‌های ریشه دندان را تمیز کرده و سپس آنها را پر می‌کند. این روش، در اصل برای حفظ دندان و جلوگیری از کشیدن دندان انجام میشود.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
اولین روش پیشگیری از پوسیدگی دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان است. زیرا مراقبت‌های منظم و استفاده از روش‌های صحیح، احتمال پوسیدگی را به حداقل می‌رسانند. مهم‌ترین اقداماتی که برای پیشگیری از پوسیدگی دندان به کار گرفته میشوند، شامل مسواک زدن منظم و صحیح، استفاده از خمیر دندان دارای فلوراید، استفاده از نخ دندان، کاهش مصرف قند، نوشیدن آب کافی، مراجعه منظم به دندانپزشک، ترک سیگار و دخانیات و مراقبت از لثه‌ها هستند. موارد جزئی را در ادامه بررسی می‌کنیم.
مسواک زدن منظم و صحیح
مسواک زدن، بهترین روش مراقبت از دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی است. برای این کار، حتما باید از مسواک‌های نرم استفاده کنید، حتماً دو بار در روز مسواک بزنید و سعی کنید از خمیر دندان‌های دارای فلوراید استفاده کنید.
کاهش مصرف قند و شکر
برای کاهش تولید اسید و مراقبت از مینای دندان‌ها، بهتر است مصرف قند و شکر را به حداقل برسانید. برای مثال، مصرف خوراکی‌های شیرینی که به دندان‌ها می‌چسبند و نوشیدنی‌های قندی گازدار را محدود کنید.
معاینات منظم دندانپزشکی
برای تشخیص زودهنگام پوسیدگی و سایر مشکلات مربوط به دندان‌ها، بهتر است هر ۶ ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید. به این منظور که هم از وضعیت دندان‌های خود مطالع شوید و هم در آینده مجبور به پرداخت هزینه‌های هنگفت برای درمان پوسیدگی‌های عمیق نباشید.
آیا استفاده از نخ دندان از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند؟
یکی از روش‌های مهم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان، استفاده از نخ دندان است. نخ دندان، برای تمیز کردن فضاهای بین دندان‌ها که با مسواک به‌خوبی تمیز نمی‌شوند، موثر است. زیرا، مواد غذایی و پلاک‌هایی که بین دندان‌ها تجمع می‌کنند، با گذر زمان به پوسیدگی دندان‌ها منجر میشوند. درنتیجه با استفاده منظم از نخ دندان، می‌توانید این نواحی را تمیز نگه داشته و از خطر پوسیدگی در امان بمانید.
چه زمانی باید برای پوسیدگی دندان به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
پوسیدگی دندان، مشکلی است که به مرور خود را نشان میدهد و در مراحل اولیه علامتی ندارد. از‌این‌رو بهتر است پیش از هرچیز، در مورد علت پوسیدگی دندان، علائم پوسیدگی دندان و روش‌های پیشگیری آن آگاهی کسب کنید و مراقب دندان‌های خود باشید تا پوسیده نشوند. مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، کاهش مصرف قند از جمله روش‌های مراقبتی را شامل میشوند. در صورتی که از گروه‌های در معرض خطر(برای مثال پوسیدگی دندان ژنتیکی) هستید، بایستی بیشتر از دیگران مراقب سلامت دهان و دندان خود باشید. برای درمان پوسیدگی دندان حتماً به دکتر دندانپزشک مراجعه کرده و جلسات درمان خود را جدی بگیرید.
ما در طول این مطلب، سعی داشتیم تمام ابعاد مربوط به پوسیدگی دندان و روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان را بررسی کنیم. اگر باز هم در این خصوص سوال دارید، می‌توانید با مراجع به سامانه نوب‌دهی آنلاین مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، از بهترین دندانپزشکان در سراسر ایران زمان مشاوره و ویزیت دریافت کنید.
منابع:
medlineplus.gov
healthdirect.gov.au
nhs.uk
my.clevelandclinic.org
