بیماری پیسی که با نام‌های برص و ویتیلیگو نیز شناخته می‌شود، نوعی بیماری خودایمنی پوستی است. در این بیماری، لکه‌های سفید نامرتبی روی پوست ایجاد شده و تا سراسر بدن گسترش می‌یابند. برای تشخیص پیسی، باید به دکتر پوست مراجعه کنید تا با انجام معاینه بالینی، نوع بیماری و روش درمان مشخص شود. برای درمان پیسی، پزشک متخصص بیوپسی، لیزردرمانی و نور درمانی انجام می‌دهد.
برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی بیماری پیسی اختصاص می‌دهیم. برای مطالعه این مطلب، به ۵ دقیقه زمان نیاز دارید.
همچنین اگر سوالی داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا پزشک متخصص پاسخ دهد.
بیماری پیسی چیست؟
پیسی، که با نام ویتیلیگو نیز شناخته می‌شود، از بیماری های پوستی خودایمن است که باعث می‌شود رنگدانه‌های طبیعی پوست به مرور زمان از بین بروند. در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های خودی حمله کرده و آنها را تخریب می‌کند. در مورد بیماری پیسی، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده رنگدانه‌های ملانین، که به آنها ملانوسیت گفته می‌شود، حمله می‌کند. در نتیجه این حمله، لکه‌های سفید روی پوست ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها می‌توانند در هر ناحیه‌ای از بدن ظاهر شوند. و لکه‌های پیسی بااینکه بدون درد، خارش یا علائم آزاردهنده جسمی هستند، اما بیشتر افراد مبتلا از تغییرات ظاهری خود شکایت داشته و از کمبود اعتماد‌به‌نفس رنج می‌برند.
پیسی در کدام بخش‌های بدن دیده می‌شود؟
لکه‌های پیسی، معمولاً روی صورت، بازو‌ها، دست‌ها و پاها که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند ظاهر می‌شوند؛ اما در حالت کلی، هیچ کدام از نواحی پوستی از حمله لکه‌های پیسی در امان نیستند. برای مثال حتی نواحی داخل دهان، داخل بینی و حتی پوست آلت تناسلی نیز با پیسی درگیر می‌شوند. لکه‌های پیسی، همچنین ممکن است روی نواحی آسیب‌دیده پوست مانند زخم‌ها نیز ظاهر شوند.
انواع بیماری پیسی چیست؟
بیماری پیسی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر هستند:
- پیسی موضعی (سینار) یا محدوده‌ای؛ شامل لکه‌های سفیدی هستند که در یک یا چند ناحیه خاص از بدن ظاهر می‌شوند. معمولاً محدوده‌های کمتری را درگیر می‌کنند و در مراحل پیشرفته نیز لکه‌ها چندان قابل مشاهده نیستند.
- پیسی عمومی (دیفوز)؛ شامل لکه‌های سفید بزرگ و گسترده‌ای هستند که در بخش‌های زیادی از بدن پراکنده می‌شوند. لکه‌های پیسی عمومی، همچنین می‌توانند تا درصد زیادی از سطح پوست را تحت تأثیر قرار دهند. از‌این‌رو، تغییرات ظاهری عمده‌ای در فرد مبتلا به وجود می‌آورند.
لکه‌های پیسی در هرکدام از نوع آن، ممکن است به صورت خفیف یا شدید بروز کنند. جزئیات را باهم بررسی می‌کنیم:
پیسی خفیف
در پیسی خفیف، لکه‌های بیماری به صورت محدود پخش شده و تغییرات آنچنانی در رنگ پوست ایجاد نمی‌کنند. این نوع از پیسی به تدریج گسترش می‌یابد و در مراحل اولیه چندان قابل تشخیص نیست. افراد مبتلا به پیسی خفیف از نظر وضعیت روانی، مطلوب‌تر از افراد مبتلا به پیسی شدید هستند.
پیسی شدید
در پیسی شدید، لکه‌های بیماری روی بخش‌های وسیعی از پوست گسترش یافته و تغییرات واضحی در ظاهر پوست ایجاد می‌کنند. پیسی شدید، متاسفانه اعتماد به نفس فرد مبتلا را به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین ممکن است فرد نتواند لباس‌هایی را که دوست دارد بپوشد، یا آنطور که می‌خواهد در اجتماع فعالیت کند. اکثر افراد مبتلا به پیسی شدید، برای پوشاندن این لکه‌ها به اجبار آرایش می‌کنند.
بیماری پیسی چه علائمی دارد؟
علائم پیسی، فقط شامل بروز لکه‌های سفید یا بی‌رنگ بر روی پوست است. این لکه‌ها، ممکن است در ابتدا کوچک و پراکنده باشند؛ اما معمولاً به تدریج بزرگ‌تر می‌شوند. همچنین این لکه‌ها، معمولاً بدون خارش یا درد هستند. بااینحال، ممکن است برخی افراد حس خفیف سوزش داشته باشند. توجه داشته باشید که حس سوزش زمانی تشدید می‌شود، که شما بدون محافظ، کلاه یا عینک در مقابل نور خورشید قرار بگیرید. به همین دلیل هم بسیاری از افراد مبتلا، مجبور هستند در هوای آفتابی از چتر استفاده کنند!
علائم پیسی در نوزادان
پیسی در نوزادان بااینکه بسیار نادر است، اما دیده می‌شود. لکه‌های پیسی در نوزادان، معمولاً کوچک و پراکنده بوده و به آرامی گسترش می‌يابند. از‌این‌رو، تشخیص پیسی در نوزادان دشوار است. اگر روی پوست نوزاد خود لکه‌های بی‌رنگ یا سفید دیدید، حتماً به دکتر پوست مراجعه کنید تا اقدام‌های لازم انجام گیرند. همچنین تغییر رنگ در ناحیه دهان و بینی و اطراف چشم نیز از علائم پیسی در نوزادان است.
علائم پیسی در کودکان
پیسی در کودکان، تقریباً مشابه پیسی در مردان یا پیسی در زنان بزرگسال است. با این تفاوت که ممکن است روند پیشرفت بیماری در کودکان سریع‌تر باشد. لکه‌های پیسی در کودکان نیز بیشتر در نواحی صورت، دست‌ها و زانو‌ها ظاهر می‌شوند. فراموش نکنید که تاثیر‌های روانی و اجتماعی پیسی در کودکان بسیار عمیق هستند. بنابراین، مدیریت و حمایت روانی در این سنین اهمیت ویژه‌ای دارد. ضمنا، تغییر رنگ در ناحیه‌های مخاطی نیز از دیگر علائم پیسی در کودکان است.
علت پیسی چیست؟
علت پیسی، هنوز به طور کامل مشخص نیست؛ اما تحقیقات نشان می‌دهند که پیسی، به دلیل اختلال درعملکرد سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد. همچنین عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، آسیب‌های پوستی و عفونت‌های ویروسی نیز در آغاز و تشدید بیماری دخیل‌اند. همچنین ممکن است برایتان سوال ایجاد شود که یا پیسی دست و پا چگونه ایجاد می‌شوند؟ در پاسخ باید بگوییم که علت بروز لکه‌های پیسی در تمام اعضای بدن یکسان بوده و تفاوتی در این خصوص وجود ندارد.
عوامل خطر پیسی یا ویتیلیگو
ژنتیک و محیط، دو عامل خطر مهم برای پیسی هستند. یعنی اگر فردی در خانواده خود سابقه بیماری‌های خودایمنی داشته باشد، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری است. همچنین، استرس‌های روانی و آسیب‌های پوستی نیز خطر ابتلا به پیسی را افزایش می‌دهند.
پیسی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص پیسی، به دو صورت انجام می‌شود؛ معاینه بالینی یا فیزیکی و بررسی تاریخچه پزشکی.
در معاینه فیزیکی، پزشک با استفاده از نوعی نور ویژه، پوست بیمار را معاینه می‌کند. هدف از این معاینه، بررسی تغییرات ایجاد شده در رنگدانه‌های پوست است. همچنین در برخی موارد، بیوپسی پوست نیز انجام می‌گردد. بیوپسی پوست، نوعی نمونه‌برداری از پوست است که برای تشخیص دقیق‌تر بیماری پیسی انجام می‌شود.
با استناد به یک مقاله معتبر در وب‌سایت رسمی health ucdavis،
برای تشخیص دقیق ویتیلیگو، پزشک متخصص با انجام بیوپسی، نبود ملانوسیت‌ها را در بافت پوست تایید کرده و به دنبال آن، بیماری پیسی را تشخیص می‌دهد.
از‌این‌رو، فراموش نکنید که بیماری ویتیلیگو باید با روش‌های تخصصی و علمی تشخیص داده شود.
بیماری پیسی یا برص چگونه درمان می‌شود؟
درمان پیسی، به نوع و شدت بیماری بستگی دارد؛ اما در حالت کلی، درمان‌های این بیماری شامل درمان‌های موضعی، درمان‌های نوری، درمان‌های دارویی و جراحی هستند. همچنین درمان‌های جایگزین را نیز می‌توانیم معرفی کنیم. برای مثال، مراجعه به طب سنتی، استفاده از گیاهان دارویی و مصرف مکمل‌های غذایی از این دست هستند. علاوه‌بر این موارد، رعایت یکسری نکات در مورد تغذیه برای بیماران پیسی و همچنین، انجام ورزش برای بیماران پیسی نیر بسیار موثر خواهند بود.
درمان‌های موضعی پیسی
درمان‌های موضعی، شامل استفاده از کرم‌ها و پمادهای استروئیدی است. پمادهای استروئیدی، برای کاهش التهاب و تحریک بازسازی رنگدانه‌های پوست بسیار مفیدند.
درمان‌های نوری پیسی
در این درمان، دکتر پیسی با استفاده از نور ماوراء بنفش، سلول‌های تولید کننده ملانین در پوست را تحریک می‌کند. به این نوع درمان، لیزر درمانی پیسی یا نور درمانی برای پیسی نیر گفته می‌شود.
درمان‌های دارویی پیسی
مصرف بعضی از داروهای خوراکی، از پیشرفت لکه‌های پیسی جلوگیری می‌کنند. به این منظور، پزشک متخصص همراه کرم‌های دارویی پیسی، چند داروی خوراکی نیز برای بیمار تجویز می‌کند. در جدول زیر، نام چند داروی شیمیایی را که برای جلوگیری از پیسی تجویز می‌شوند بررسی کرده‌ایم:
| نام دارو | نکات مهم |
| کلوبتازول | دارو از گروه کورتیکواستروئیدها است و التهاب را کاهش می‌دهد. |
| بتامتازون | دارو از گروه کورتیکواستروئیدها است و علاوه‌بر کاهش التهاب، تخریب رنگدانهها را متوقف می‌کند. |
| تاکرولیموس | دارو از گروه مهارکننده‌های کلسینورین است و عملکرد سلول‌های تولید رنگدانه را تحریک می‌کند. |
| پیمکرولیموس | دارو از گروه مهارکننده‌های کلسینورین است و علاوه‌بر تحریک رنگدانهها، التهاب را نیز کاهش می‌دهد. |
هرکدام از داروهای مذکور، باید مطابق دستور مصرف پزشک مصرف شوند.
انجام جراحی پیسی
انجام جراحی پیوند پوست یا میکروپیگمنتیشن، زمانی تجویز می‌شود که پیسی درمرحله بسیار شدید و پیشرفته باشد. میکروپیگمنتیشن، نوعی تکنیک پیشرفته برای بازگرداندن رنگدانه‌های پوست است. برای کسب اطلاعات و آگاهی بیشتر در مورد درمان برای پیسی، پیشنهاد می‌کنیم مطلب تخصص پوست مو و چیست را مطالعه کنید. در این مقاله، علاوه‌بر آشنایی با تخصص مربوطه، با میزان توانایی دکتر پیسی یا همان پزشک متخصص پوست، در درمان بیماری‌های پوستی نیز آشنا خواهید شد.
پیسی چه عوارضی دارد؟
عوارض پیسی، در دو گروه جسمی و روانی طبقه‌بندی می‌شوند. در عوارض جسمی، آن قسمت‌هایی از پوست که با پیسی درگیر هستند، بیشتر در معرض آسیب‌های پوستی مانند آفتاب سوختگی قرار دارند؛ اما عوارض اصلی، شامل تاثیر روانی پیسی بر زندگی شخصی و اجتماعی فرد مبتلاست. زیرا ظاهر متفاوت این بیماری، باعث می‌شود که فرد به اضطراب، افسردگی و کمبود اعتماد‌به‌نفس دچار شود.
بیماری‌های مشابه پیسی کدامند؟
بیماری‌های مشابه پیسی، شامل آلوپسی آره‌آتا (ریزش مو به صورت سکه‌ای)، لکه سیاه روی پوست (هیپرپیگمانتاسیون) هستند. همچنین درماتیت آتوپیک نیز نوعی بیماری شبیه پیسی است. بااینکه این بیماری‌ها شباهت‌هایی با بیماری پیسی دارند، اما علائم و درمان آنها باهم متفاوت هستند.
چگونه از ابتلا به بیماری پیسی پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از پیسی، رعایت چند نکته ضروری است. البته، درصورت ابتلا به پیسی نیز می‌توانید از گسترش و پیشرفت لکه‌ها جلوگیری کنید. نکات مهم در این خصوص را باهم بررسی می‌کنیم:
- محافظت از پوست در برابر آفتاب؛ برای اینکار می‌توانید با استفاده از کرم‌های ضدآفتاب باکیفیت، پوست خود را از خطرات اشعه‌های UV در امان نگه دارید. همچنین از ایجاد لکه‌های جدید نیز جلوگیری کنید.
مدیریت استرس و اضطراب؛ استرس شدید، ویتیلیگو را تشدید می‌کند. از‌این‌رو، برای مدیریت استرس خود می‌توانید به روانشناس مراجعه کنید. یااینکه تمرینات یوگا و مدیتیشن انجام دهید. - انتخاب سبک غذایی سالم؛ مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی، التهاب را کاهش می‌دهند. همچنین سیستم ایمنی را نیز تقویت می‌کنند که برای پیشگیری از پیسی مفید است.
- مراجعه منظم به پزشک متخصص پوست؛ اگر نزدیکان شما به این بیماری مبتلا شده‌اند، احتمال انتقال ژن به شما نیز وجود دارد. پس بهتر است برای پیشگیری از ابتلا، به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
شمار زیادی از افراد در سرتاسر جهان، با رعایت نکات مذکور، توانسته‌اند از پیشرفت لکه‌های بیماری پیسی جلوگیری کنند.
بیماری پیسی در بارداری
در دوران بارداری، لکه‌های پیسی ممکن است در اثر تغییرات هورمونی افزایش یابند. در بیشتر موارد، این تغییرات موقتی هستند و پس از زایمان بهبود می‌یابند؛ اما در سایر موقعیت‌ها، احتمال دارد که لکه‌های پیسی پس از زایمان هم از بین نروند. همچنین، لازم است که برای مدیریت تاثیرات احتمالی پیسی بر جنین، با متخصص پوست در ارتباط باشید.
ازدواج با فرد مبتلا به پیسی
ازدواج با فرد مبتلا به پیسی، از نظر پزشکی مشکلی ندارد. زیرا بیماری پیسی، مسری نیست و با تماس پوستی یا رابطه جنسی منتقل نمی‌شود. بااینحال، درنظر داشته باشید که با وجود ژنتیکی بودن بیماری، ممکن است درآینده این ژن به فرزند شما نیز برسد. همچنین برخی افراد،نمی‌توانند با تغییرات ظاهری پارتنر خود کنار بیایند. برای رفع و مدیریت نگرانی‌های خود در این خصوص، پیشنهاد می‌کنیم که به یک مشاور یا روانشناس مراجعه کنید.
برای درمان پیسی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای تشخیص و درمان پیسی، برص یا ویتیلیگو، باید به دکتر پوست مراجعه کنید. ایشان ابتدا با روش‌های استاندارد پوست شما و لکه‌ها را معاینه می‌کند. بعد از تشخیص، درمان‌های لازم را برای شما اجرا خواهد کرد. همچنین ممکن است برای تکمیل روند درمانی خود، نیاز باشد به یک روانپزشک یا روانشناس نیز مراجعه کنید. اگر به بیماری پیسی مبتلا هستید و سوالات بیشتری در مورد آن دارید، همین حالا به سیستم نوبت‌دهی آنلاین مجله دکتردکتر مراجعه کنید. زیرا با دریافت نوبت آنلاین می‌توانید از پزشکان متخصص سراسر ایران زمان مشاوره و ویزیت دریافت کنید.
منابع:
health.ucdavis.edu
niams.nih.gov
healthline
سوالات متداول پیسی
عموماً پیسی با درد همراه نیست. بااینحال در برخی از افراد ممکن است حس سوزش یا تیرکشیدن خفیفی وجود داشته باشد.
خیر؛ پیسی یک بیماری خودایمنی است و ژنتیکی است.
خیر؛ شدت علائم پیسی در افراد مختلف متفاوت است. در برخی افراد، شدید و در برخی افراد خفیف است.
محتملاً کمبود ویتامین D در بروز پیسی تاثیر دارد.
خیر؛ هر لکه سفیدی که روی پوست ظاهر می‌شود عموماً نشانه پیسی نیست.
