خواب با کیفیت برای بزرگسالان و کودکان مهم است. اما اغلب افراد به اندازه کافی استراحت نمی‌کنند. اختلال خواب در کودکان با بروز مشکلات متنوعی از جمله ایجاد مشکل در فرایند رشدشان همراه است. باید دلیل و نوع اختلال را بشناسید و با کمک متخصص روانشناس یا متخصصان دیگر، این وضعیت را رفع کنید. در این مقاله هم از مشکلات خواب کودکان برایتان بیشتر گفته‌ایم. با ما همراه باشید.
اختلال خواب در کودکان چیست؟
اختلال خواب به چه وضعیتی گفته می‌شود؟ به اختلالی که کیفیت، زمان و مدت خواب را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زندگی با اختلال خواب منجر به پریشانی و کاهش توانایی در عملکرد می‌شود.
کودکان بسیاری دچار مشکلات خواب هستند. اگر این مشکل درمان نشود، ابعاد مختلف سلامتشان در معرض خطر قرار می‌گیرد. بنابراین، باید به عنوان سرپرست و والدین کودکان حتما نگاهی عمیق به این وضعیت داشته باشید.
انواع اختلال خواب در کودکان
گاهی به دلیل هیجان یا نگرانی‌های عادی، کودکان نمی‌توانند به راحتی و طبق الگوی سالم و همیشگی‌شان بخوابند. اما اگر درازمدت همچنان مشکلات خواب ادامه داشته باشند، اوضاع فرق می‌کند و نیاز به پیگیری‌های جدی وجود دارد. از انواع اختلالات خواب در کودکان به موارد رایج‌تر به شرح زیر دقت کنید:
آپنه خواب
آپنه خواب ترسناک است چون به مدت ۱۰ ثانیه یا بیشتر، تنفس کودک در طول خواب متوقف می‌شود. در بیشتر موارد، کودک نمی‌داند که چنین اتفاقی رخ می‌دهد.
در خلال این مشکل، کودک با صدای بلند خروپف می‌کند، با دهان باز می‌خوابد و در طول روز بیش از حد خواب‌آلود است. برای پیگیری این وضعیت باید خیلی زود و سریع اقدام کنید.
آپنه خواب منجر به مشکلات یادگیری و رفتاری و حتی مشکلات قلبی هم می‌شود. در صورت مشاهده علائم در کودک خود حتماً به دنبال پیگیری و رفع آن باشید.
سندرم پای بی قرار
پیش‌تر دانشمندان بر این باور بودند که سندروم پای بی‌قرار مخصص بزرگسالان است اما تحقیقات نشان می‌دهند که گاهی این مشکل در دوران کودکی شروع می‌شود.
کودکی که به این اختلال دچار است، آرام و قرار ندارد و در رختخواب مدام جابه‌جا می‌شود. کیفیت خواب در چنین کودکانی بسیار کم است. روش‌هایی برای درمان این مشکل وجود دارد و استفاده از برخی مکمل‌های ویتامینی و داروها می‌توانند به رفع آن کمک کنند.
وحشت شبانه
وحشت شبانه چیزی بیش از کابوس است و وضعیت وحشتناکی را برای کل خانواده به وجود می‌آورد. ترس‌های شبانه در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است.
این نوع از اختلال خواب در کودکان باعث می‌شود که فرد به طور ناگهانی از خواب بیدار شود و به شدت ترسیده یا آشفته به نظر برسد. کودک در این حالت اغلب گریه می‌کند، فریاد می‌زند و گاهی اوقات در خواب راه می‌رود.
بیشتر اوقات، وحشت‌های شبانه در حدود ۹۰ دقیقه پیش از به خواب‌رفتن رخ می‌دهند. هیچ درمانی برای وحشت‌های شبانه وجود ندارد، اما می‌توانید با رعایت برنامه خواب و به حداقل رساندن عوامل برهم‌زننده آرامش شبانه، احتمال وقوع آنها را به حداقل برسانید.
علائم اختلال خواب کودکان چیست؟
هر یک از این موارد می‌توانند نشان‌گر یک اختلال خواب در کودکان باشند:
- طول خواب کودک فقط ۹۰ دقیقه است.
- کودک از خارش پاها در شب شکایت دارد.
- کودک با صدای بلند خروپف می‌کند.
- بی‌قراری و کم‌خوابی مداوم وجود دارد.
در طول روز، کودکانی که خواب کافی ندارند:
- بدخلق‌تر و تحریک‌پذیرتر به نظر می‌رسند.
- عملکرد تحصیلی و یادگیری‌شان ضعیف می‌شود.
اختلال خواب در کودکان اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم، اختلالات خواب را به شکل‌های مختلف تجربه می‌کنند:
- الگوهای خواب و بیداری نامنظم
- کمتر از حد انتظار خوابیدن نسبت به سن
- بیداری زیاد در طول شب
اختلال خواب در کودکان بیش فعال
به نظر می‌رسد کودکان مبتلا به ADHD در معرض خطر بیشتری از انواع اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب و سندرم پاهای بی‌قرار هستند. از این رو، نیاز است که به خواب و استراحت چنین کودکانی بیشتر توجه داشته باشید.
اختلال خواب در کودکان یک ساله
در حوالی یک سالگی، دلایل بروز اختلال خواب در کودکان معطوف به تغییراتی می‌شود که در نتیجه رشد بدن و ذهن شکل می‌گیرد. تغییرات در وضعیت روتین خواب یا موضوعاتی مانند دندان‌درآوردن هم از دلایل بی‌خوابی در این سنین است.
اختلال خواب در کودک۲ساله
در کودکان نوپا و پیش دبستانی (۲ تا ۵ سال)، مشکلات مداوم خواب عبارت‌اند از:
- ترس‌های شبانه مانند ترس از تاریکی
- نیاز به خوابیدن در کنار مادر یا پدر
دلایل اختلال خواب در کودکان چیست؟
تقریبا در هر مرحله از رشد، تغییر بدن و ذهن می‌تواند باعث بروز اختلال خواب در کودکان شود. ممکن است که کودک اضطراب جدایی را تجربه کند و بخواهد در نیمه شب بغل شود.
درگیری ذهنی کودک با موضوعی خاص هم روی بیدارماندن و بروز اختلالات خواب در او اثر می‌گذارد. سایر اختلالات خواب بر اثر فشارهای زیاد بر کودک یا مصرف کافئین رخ می‌دهند. قرارگرفتن در محیطی جدید هم در بی‌خوابی یا بروز اختلال در خواب بی‌اثر نیستند.
دلایل دیگری این مشکلات هم به شرح زیر هستند:
- بیماری
- آلرژی
- راه رفتن در خواب
تشخیص اختلال خواب در کودکان چگونه است؟
گاهی اوقات، سابقه پزشکی فرزند شما و اطلاعات جمع‌آوری‌شده از روند خواب و مقیاس خواب‌آلودگی‌اش، خبر از ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای می‌دهد. برای تشخیص این وضعیت، پزشک معاینه‌ای فیزیکی به عمل می‌آورد و نشانه‌های موجود در کودک را به دقت بررسی می‌کند.
آیا تغذیه کودک روی اختلال خواب تاثیر می‌گذارد؟
تغذیه نقشی صد در صدی ندارد اما بی‌تاثیر هم نیست؛ زمانی که این مطلب را کامل بخوانید، دلایل مختلف وقوع این اختلال برای شما مشخص می‌شود. برای این که سطح تغذیه و رساندن ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم بدن دلبندتان را به‌حد استاندارد برسانید، می‌توانید از مکمل‌های تغذیه کودک استفاده کنید.
عوارض اختلال خواب در کودکان چیست؟
خواب کافی از کلیدهای اصلی حفظ سلامت است. وجود اختلال خواب در کودکان باعث بروز عوارضی می‌شود:
- خواب آلودگی در طول روز
- تغییر در خلق و خوی
- مشکل در کنترل احساسات
- سیستم ایمنی ضعیف
- حافظه ضعیف
- مهارت‌های ضعیف در حل مسئله
- ضعف سلامت عمومی
- تحریک پذیری در کودکان کوچکتر اغلب نشانه کمبود خواب است.
درمان اختلال خواب درکودکان چیست؟
برای رفع و درمان اختلال خواب در کودکان به راه‌کارهای زیر دقت کنید:
- آرامش را ترویج کنید. قبل از خواب، یک حمام آب گرم یا مطالعه آرام را در نظر بگیرید. در این مدت نور اتاق خواب را کم نگه دارید. هنگام خواب، اتاق تاریک و در دمای مناسب باشد.
- یک روال و الگوی خواب تنظیم کنید. تکرار مراحل مشابه در هر شب به کودک کمک می‌کند تا به روال خواب عادت کند. برای کودکان بزرگ‌تر، قبل از خواب چند کتاب بخوانید.
- بر زمان با هم بودن تاکید کنید. مثلا کودک را در آغوش بگیرید یا با او درباره روزی که پشت سر گذاشته، گفت‌وگو کنید.
- فضای اتاق را تاریک و آرام کنید تا به خواب‌رفتن مقدور و میسر شود.
قطره اختلال خواب کودکان
در برخی از موارد وجود اختلال در خواب کودکان، پزشکان اقدام به تجویز داروهایی مانند ملاتونین می‌کنند. از داروها، بیشتر برای تنظیم خواب کودکانی استفاده می‌شود که دچار مشکلاتی نظیر ابتلا به اوتیسم یا ADHD هستند.
مدت زمان خواب مناسب برای کودک در سنین مختلف چیست؟
نیاز کودکان به خواب در سنین مختلف فرق می‌کند. بیشتر نوزادان در سنین زیر ۳ ماهگی در مجموع ۱۶ تا ۱۷ ساعت در روز می‌خوابند و بین ۳ تا ۱۲ماهگی دیگر در طول شب به خواب می‌روند.
۰ تا ۳ ماه
خواب کافی برای رشد و تکامل کودک در این سنین حیاتی است. تعامل کودک با والدین و بیدارماندن برای غذاخوردن هم بخشی از روند زندگی در این دوران است.
۳ تا ۱۲ ماه
تا ۶ ماهگی، بسیاری از نوزادان در طول شب می‌خوابند و ترجیح می‌دهند برای مدت طولانی‌تری در ساعات روز بیدار بمانند. با نزدیک‌شدن بچه‌ها به نخستین سالگرد، شب‌ها راحت می‌خوابند و در طول روز هم یک تا دو بار چرت می‌زنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
گاهی اوقات، تشخیص اختلال خواب یا بی‌قراری مقطعی در کودک دشوار می‌شود. باید ببینید که بی‌خوابی و بی‌قراری به خاطر عاملی موقتی و آنی مانند کابوس بوده یا خیر.
در صورتی که کودک دلیل بدخوابی و اختلالات خود را نداند، نیاز به پیگیری جدی پررنگ می‌شود. در این مواقع باید به پزشک مراجعه کنید.
اهمیت خواب کودکان را جدی بگیرید
خواب برای همه ضروری است؛ به ویژه برای بچه‌های کوچک که برای کمک به رشد، یادگیری و عملکرد مناسب به خواب کافی و با کیفیت نیاز دارند. با مشاهده هرگونه اختلال در روند خواب کودک به پزشک مراجعه کنید.
مراجعه به متخصصان از روش‌های مختلف مقدور است اما بهترین راه برای دریافت نوبت، استفاده از سیستم نوبت دهی آنلاین سایت دکتردکتر است.
اگر پرسش و نکته مبهمی در خصوص اختلال خواب در کودکان در ذهنتان وجود دارد، حتما از ما بپرسید تا در رسیدن به پاسخ به شما کمک کنیم.
منبع:
