برای تخلیه جرم گوش در منزل به صورت اصولی، لازم است تا برای نرساندن آسیب به پرده گوش، از وسایلی مثل قطره گوش یا حوله گرم استفاده کنید. البته همین ابتدا باید بگوییم که اکثر مراجع علمی، تمیز کردن گوش را اصلا توصیه نمی‌کنند و می‌گویند برای پاکسازی گوش، بهتر است که حتما به دکتر گوش مراجعه شود. با این حال اگر جرم گوش به حالت فشرده و بیش از اندازه طبیعی در گوش‌هایتان باشد، ممکن است احساس درد، سنگینی و پری، کیپ‌شدن، زنگ‌زدن، خارش، بوی نامطبوع و ترشحات داشته باشید. در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، درباره نکات مهم درباره جرم گوش و بایدها و نبایدهای تمیزکردن آن گفته‌ایم. جرم گوش، چه چیزی درباره سلامت بدن شما می‌گوید؟ با ما همراه باشید تا درباره این موضوعات بیشتر برایتان بگوییم.
اگر هم سوالی دارید، در انتهای همین مطلب و در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر، پاسخ دهد.
جرم گوش چیست؟
ماده زرد و قهوه‌ای داخل گوش که به جرم یا واکس گوش هم معروف است، توسط سلول‌های داخل کانال گوش ساخته می‌شود. اگر به آن دست زده باشید، حتما متوجه شده‌اید که حالت چرب و چسبناک دارد. چرا؟ به این دلیل که قسمت عمده تشکیل‌دهنده‌اش چربی و سلول‌های ریزش پیدا کرده است. جرم گوش قهوه‌ای حاصل از فرآیند دفاع گوش در برابر ورود میکروب‌ها و عوامل خارجی به داخل کانال این عضو از بدن است. جرم گوش نه تنها مضر نیست بلکه اثر محافظتی دارد. البته با این شرط که میزان آن از حد نصاب بیشتر نشود. جرم گوش و تاثیر آن بر کاهش شنوایی از جمله مسائل مهم سلامت گوش در تمام سنین به شمار می‌آید. برای همین است که باید نکات مهم درباره تمیزکردن گوش را بدانید و جدی بگیرید.
علت ایجاد جرم گوش چیست؟
جرم یا واکس گوش ماده آلوده‌ای نیست بلکه به عنوان نوعی سد دفاعی غیراختصاصی به حساب می‌آید. در واقع، نقشی که ابرو برای محافظت از چشمتان دارد یا پوست برای محافظت از سراسر بدن ایفا می‌کند، مشابه نقشی است که جرم گوش برای پرده گوش و سلامت شنوایی شما بازی می‌کند.
پس اگر بخواهید جواب این سوال را بدانید که آیا جرم گوش مفید است یا مضر، به شما می‌گوییم که چنانچه بیش از اندازه زیاد یا کم نباشد، بسیار مفید و محافظ سلامت شنوایی‌تان است.
تجمع بیش از اندازه جرم گوش و تاثیر آن بر کاهش شنوایی به این علت است که جلوی پرده صماخ توسط آن اشغال می‌شود و اصوات کمتری به این پرده برخورد می‌کنند.
اگر میزان جرم گوش هم کمتر از حد متعادل باشد، احساس خشکی و خارش داخل کانال گوش بعید نخواهد بود. پس تمیزکردن جرم گوش مهم است اما نبود این ماده هم دردسرهایی به همراه می‌آورد. چگونه جرم گوش را خالی کنیم؟
عملکرد جرم گوش چیست؟
اگر شما از جمله افرادی هستید که علاقه دارید هر وسیله نوک تیزی که به دستتان می‌رسد، وارد کانال گوش کنید و به هر نحوی شده، ماده زردرنگ جرم گوش را خارج کنید، باید بگوییم که خطرناک‌ترین اقدام علیه سلامت و شنوایی گوشتان را در پیش گرفته‌اید.
تمیزکردن جرم گوش به شیوه‌ای غیراستاندارد، جرم را بیشتر به سمت داخل هل می‌دهد و به پرده گوش فشار وارد می‌کند. این روند باعث تجمع و سفت‌شدگی جرم گوش و تاثیر آن بر کاهش شنوایی می‌شود.
تمیزنکردن جرم گوش و فشرده‌شدن آن در گوش با احساس درد، سنگینی و پُری، کیپ‌شدن، زنگ زدن، خارش، بوی نامطبوع و ترشحات همراه است.
گاهی پیش می‌آید که نه تنها نمی‌توانید جرم گوش را خارج کنید بلکه بدتر آن را به داخل هل داده و همزمان به پرده حساس صماخ هم ضربه می‌زنید. اقدام درست این است که به پزشک مراجعه کنید تا شست‌وشوی بهداشتی و مناسب گوش برایتان انجام شود و وضوح شنوایی را دوباره به دست بیاورید.
نکات مهم در تمیزکردن جرم گوش چیست؟
لازم است که باورها و اقدامات اشتباه برای تمیزکردن جرم گوش را بشناسید تا از اجرای چنین روش‌هایی بر گوش‌هایتان جلوگیری کنید. این عادات غلط عبارت‌اند از:
- چوب کبریت، سوییچ ماشین و کلید در منزل، خودکار، مداد و هر چیز نوک تیز دیگری را برای خارج کردن واکس زرد رنگ وارد گوش نکنید. مورد استفاده این وسایل هر چه باشد، در حیطه وسایل پزشکی گوش نیست.
- گوش پاک‌کن، گوش پاک‌کن نیست. آن وسیله‌ای که در جامعه به عنوان گوش پاک‌کن استفاده و در داروخانه‌ها فروخته می‌شود، یک اپلیکاتور است و نه یک گوش پاک‌کن. شما با استفاده از این وسیله (اپلیکاتور) نه تنها موفق به خارج کردن جرم گوش نمی‌شوید، بلکه بدتر جرم را به داخل هل می‌دهید و احتمال آسیب رساندن به پرده صماخ با آن هم محتمل است. لطفا از این وسیله (که احتمالا شما هم به آن گوش پاک‌کن می‌گویید) استفاده نکنید.
- به شما توصیه می‌شود که بعد از استحمام، برای خشک کردن گوش و خارج‌کردن جرم گوش که احتمالا نم خورده و راحت‌تر خارج می‌شود، از انگشت یا اپلیکاتور استفاده نکنید. بهتر است که چند دقیقه‌ای گوش خود را در مسیر باد گرم سشوار قرار دهید تا داخل کانال گوشتان خشک شود.
- بهترین کار برای تمیزکردن گوش، شستشوی گوش با روش‌هایی همچون ساکشن یا تزریق آن هم توسط پزشک است.
برای معاینه گوش در سنین پایین حتما به پزشک مراجعه کنید. جرم گوش کودکان باید از سوی متخصص بررسی و خارج شود. در غیر این صورت، احتمال انسداد گوش و آسیب شنوایی وجود دارد.
مناسب‌ترین اقدام برای تمیزکردن جرم گوش
با توجه به حساس بودن ساختار گوش به شما توصیه می‌شود که اگر جرم گوش باعث شده که علائمی از قبیل درد، وزوز گوش و کاهش شنوایی پیدا کنید، نزد پزشک بروید.
اگر جرم گوش چندان فشرده نباشد، احتمالا پزشک در همان نوبت سعی در خروج واکس درون گوش می‌کند. در صورتی که جرم گوش حالت فشرده و چسبیده به پرده صماخ داشته باشد، احتمالا پزشک در چند مرحله، اقدام به خارج‌کردن جرم خواهد کرد که عبارت‌اند از:
- مرحله نخست: پزشک قطره روغن گلیسیرین فنیکه (Glycerin pheniqe) تجویز خواهد کرد که باید روزانه دو تا سه نوبت در گوش به مدت چند روز بچکانید. این قطره روغنی، جرم گوش را نرم و خارج کردن آن را آسان‌تر می‌کند.
- مرحله دوم: پس از گذشت چندین روز، دوباره به پزشک مراجعه کنید. گوشتان توسط دستگاه معاینه و احتمالا با یک سرنگ پر از آب داخل آن شست‌وشو داده می‌شود. سپس پزشک با کمک یک دستگاه داخل گوش را نگاه و باقی‌مانده جرم‌ها را خارج می‌کند.
جرم گیری گوش با ساکشن
تمیزکردن جرم گوش با ساکشن ایمن‌ترین و موثرترین روش برای معاینه و درمان گوش است که توسط پزشکان مجرب و آموزش دیده انجام می‌شود. این فرایند دردی به همراه نمی‌آورد و خطرناک نیست.
بهتر است که در طول انجام ساکشن، ثابت و بی‌حرکت باقی بمانید تا گوشتان آسیب نبیند. این عملیات نیازی به بیهوشی و بی‌حسی هم ندارند.
تمیزکردن گوش با روش‌های خانگی
روش‌های زیر برای در آوردن چرک گوش در خانه معمولا مورد استفاده قرار می‌گیرد:
جوش شیرین
شما می توانید جرم گوش را در خانه با استفاده از جوش شیرین پاک کنید:
- نصف قاشق چای‌خوری جوش شیرین را در ۶۰ میلی‌لیتر آب گرم حل کنید.
- اگر بطری قطره چکان دارید، محلول را داخل آن بریزید.
- سر خود را به پهلو خم کنید و به آرامی ۵ تا ۱۰ قطره از محلول را هر بار ۱ قطره داخل گوش خود بچکانید.
- محلول را تا ۲ ساعت در گوش بگذارید، سپس با آب بشویید.
- این کار را یک بار در روز انجام دهید تا جرم گوش پاک شود.
جرم گوش ماده‌ای روغنی است. بنابراین، برخی از روغن‌ها می‌توانند باعث نرم‌شدن جرم گوش در هنگام تماس این دو ماده شوند. روغن‌های زیر برای این کار توصیه می‌شوند اما استفاده از آنها مشروط به تجویز پزشک است:
- روغن نارگیل
- گلیسرین
- روغن زیتون
برای استفاده از روغن برای حذف جرم گوش:
- در صورت تمایل، روغن انتخابی خود را کمی گرم کنید و آن را در یک بطری قطره‌چکان بریزید. روغن را در مایکروویو گرم نکنید. همیشه قبل از قرار دادن آن در گوش، دما را آزمایش کنید.
- سر خود را به پهلو خم کنید و چند قطره روغن را داخل گوش بریزید.
- سر خود را به مدت ۵ دقیقه به پهلو خم کنید.
- یک یا دو بار در روز تکرار کنید.
اگر بعد از تخلیه جرم گوش در منزل، گوش خونریزی کرد چه باید کرد؟
اگر تخلیه جرم گوش در منزل باعث خونریزی شد و بعد از شست‌وشو دچار مشکلاتی در شنوایی، درد شدید یا خونریزی از این ناحیه شدید، لطفا به دکتر گوش مراجعه کنید. تمیز کردن گوش با این که ساده به نظر می‌رسد اما ممکن است آسیبی جدبی به گوش برساند. اگر در زمینه پاکسازی گوش مشکل پیدا کردید یا سوالی دارید، می‌توانید با دریافت نوبت حضوری یا غیرحضوری از بهترین متخصصان گوش ایران، مشاوره بگیرید.
منبع:
webmd.com
سلام من گوشم حالت کیپ بودن و سنگینی دارد.
چطور آنرا پاک کنم