قرص بیسموت چیست و چه مشکلاتی را درمان می‌کند؟

بسیاری از اختلالات گوارشی به کمک قرص بیسموت برطرف می‌شود. درمان مشکلاتی همچون اسهال حاد، اسهال مزمن، رفلاکس معده و درد معده در صورت مصرف قرص بیسموت ساب سالیسیلات یا قرص بیسموت ساب سیترات اتفاق می‌افتد. نحوه مصرف قرص بیسموت، در عملکرد آن و جلوگیری از عوارض جانبی بسیار تاثیر دارد. مصرف بیش از حد این دارو با سردرد، تهوع، اسهال و یبوست همراه خواهد بود.

دکتر گوارش، پس از انجام انواع آزمایش و تشخیص بیماری، قرص بیسموت را برای مهار ترشحات معده، خواص ضدباکتریایی، کاهش التهاب معده و مهار حرکت روده تجویز می‌کند. نقش بیسموت برای التهاب روده و رابطه اثرگذار بیسموت و نفخ هم ثابت شده است. متخصص گوارش، دوز مصرف داروی ضداسهال یا قرص بیسموت را، متناسب با سن بیمار و شرایط پزشکی او توصیه خواهد کرد.

با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر با شیوه عملکرد قرص بیسموت و عوارض بیسموت آشنا می‌شوید.

در انتها اگر سوالی درباره تداخل دارویی بیسموت و نحوه مصرف قرص بیسموت دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن پاسخ خواهد داد.

داروی بیسموت چیست؟

بیسموت، ماده‌ای معدنی‌ست که در داروهای مختلف برای درمان مشکلات گوارشی مانند زخم معده و عفونت‌های باکتریایی مانند هلیکوباکتر پیلوری و درمان اسهال استفاده می‌شود. یکی از داروهای رایج حاوی بیسموت، بیسموت ساب‌سیترات یا بیسموت ساب‌سالسیلات است که با ترکیب خاصیت ضدعفونی‌کننده و محافظ معده، به کاهش التهاب و آسیب‌های ناشی از اسید معده کمک می‌کند. همچنین، بیسموت، به‌عنوان یک آنتی‌باکتریال عمل کرده و باکتری‌های مضر معده را از بین می‌برد. مصرف بیسموت، عوارضی مانند سیاه شدن موقت مدفوع و زبان داشته که معمولا بی‌خطر است.

انواع قرص بیسموت و اَشکال دارویی آن

قرص بیسموت یکی از داروهایی است که بیشتر به شکل نمک‌های بیسموت، مانند بیسموت ساب‌سالسیلات در دسترس است و کاربردهای مختلفی دارد. این دارو، به‌طور عمده برای درمان مشکلات گوارشی مانند اسهال، سوزش سر دل، سوءهاضمه، تهوع و ناراحتی معده استفاده می‌شود. هردارویی به اشکال مختلفی مانند قرص، آمپول، سوسپانسیون و کپسول به بازار عرضه می‌شود. در ادامه، به اشکال دارویی بیسموت ساب‌سالسیلات اشاره کرده‌ایم:

• قرص جویدنی؛ این قرص‌ها باید قبل از بلعیدن، جویده شوند. برندهایی مانند پپتو بیسمول (Pepto-Bismol) به این شکل دارویی وجود دارند.
• سوسپانسیون خوراکی؛ فرم مایع بیسموت که برای افرادی با مشکل بلع تجویز می‌شود.
• قرص بیسموت؛ این شکل قرص‌ها برای بلعیدن با آب طراحی شده‌اند.

این دارو معمولا بدون نسخه در دسترس بوده و از برندهای رایج آن می‌توان به Kaopectate و Pepto-Bismol اشاره کرد.

قرص بیسموت برای درمان چه بیماری‌هایی مصرف می‌شود؟

اگر بخواهیم به سوال قرص بیسموت ساب سیترات برای چیست پاسخ دهیم، باید بگوییم قرص بیسموت برای درمان بیماری‌های مرتبط با دستگاه گوارش مانند زخم معده و دوازدهه، سوء‌هاضمه و عفونت‌های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری استفاده می‌شود. این دارو، به محافظت از دیواره معده و کاهش اثرات مخرب اسید معده کمک کرده و به‌عنوان بخشی از درمان ترکیبی همراه با آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت باکتریایی به‌کار می‌رود. همچنین، این قرص در کاهش علائم اسهال، سوء‌هاضمه و معده درد موثر است. بیسموت با ایجاد یک لایه محافظ روی زخم‌ها، روند بهبود آن‌ها را سرعت می‌بخشد. در ادامه، به بیماری‌های قابل درمان با قرص بیسموت اشاره کرده‌ایم:

درمان اسهال

قرص بیسموت ساب‌سالسیلات یکی از داروهای موثر برای درمان اسهال، به‌ویژه برای درمان «اسهال مسافرتی» استفاده می‌شود. اسهال در سفر، نوعی اسهال است که در اثر مصرف آب یا غذای آلوده در طول سفر رخ می‌دهد. قرص بیسموت، از طریق کاهش التهاب و کاهش ترشح مایعات در روده به بهبود اسهال کمک می‌کند. همچنین در حفظ توازن الکترولیت‌ها و جلوگیری از کم‌آبی بدن به‌عنوان قرص اسهال نقش بسیار موثری دارد.

درصورتی‌که، اسهال بیش از دو روز ادامه پیدا کند، مصرف این دارو باید متوقف شده و با پزشک مشورت شود؛ زیرا در این شرایط، اسهال، نشانه‌ای از مشکل جدی‌تری خواهد بود. علاوه‌بر این، این دارو به دلیل خواص آنتی‌باکتریال خود، خطر عفونت‌های باکتریایی را کاهش داده که خود اسهال را تشدید می‌کند.

کاهش علائم ناراحتی معده

قرص بیسموت ساب‌سالسیلات، علاوه‌بر درمان اسهال، در تسکین ناراحتی‌های معده مانند سوزش سر دل، سوءهاضمه ناشی از رژیم غذایی، تهوع و گاستریت کاربرد دارد. این دارو با پوشاندن لایه داخلی معده، از تحریک آن جلوگیری کرده و به کاهش علائم مرتبط با افزایش ترشح اسید معده کمک می‌کند. برای افرادی که پس از مصرف غذا دچار سوزش سر دل یا احساس سنگینی در معده می‌شوند، این دارو بسیار مفید است. همچنین، این دارو به‌عنوان قرص دل پیچه برای درمان معده درد هم استفاده می‌شود.

بیسموت ساب‌سالسیلات به‌صورت خوراکی، چه به شکل قرص بیسموت و چه به صورت سوسپانسیون قابل استفاده است. برای آگاهی از نحوه مصرف قرص بیسموت برای درمان ناراحتی‌های معده، با پزشک مشورت کنید یا دستور مصرف روی بسته‌بندی را مطالعه کنید. مصرف بیش از حد این دارو، عوارض جانبی مانند سیاه شدن زبان و مدفوع را به همراه دارد.

درمان عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری

باکتری هلیکوباکتر پیلوری معمولا در معده یافت شده و باعث زخم‌های معده و اثنی‌عشر می‌شود. قرص بیسموت، به‌عنوان بخشی از یک درمان چند دارویی شامل آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضداسید استفاده می‌شود. نقش قرص بیسموت در این درمان، بهبود التهاب و کاهش رشد باکتری‌ها در محیط اسیدی معده است. ترکیب این دارو با دیگر داروها، به رفع کامل عفونت و جلوگیری از بازگشت آن کمک خواهد کرد.

نحوه مصرف قرص بیسموت

در بزرگسالان، بیسموت ساب‌سالسیلات برای درمان اسهال، سوزش معده، سوءهاضمه و تهوع استفاده می‌شود. دوز استاندارد با هدف درمان اسهال و ناراحتی معده برای بزرگسالان، مصرف دو قرص یا 30 میلی‌لیتر سوسپانسیون در هر 30 تا 60 دقیقه است. فراموش نکنید که دوز روزانه نباید از 4200 میلی‌گرم در روز بیشتر شود.

قرص بیسموت جویدنی را کاملا بجوید و سپس با آب ببلعید. برای مصرف سوسپانسیون، باید دارو را قبل از هر بار مصرف به‌خوبی تکان دهید و دوز مورد نیاز را پس از اندازه‌گیری مصرف کنید.

قرص بیسموت ساب سیترات 120 میلی‌گرم، نباید بیش از 48 ساعت برای اسهال مصرف شود. اگر علائم پس از 2 روز بهبود نیافت یا بدتر شد، باید مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک درمیان بگذارید. همچنین، نوشیدن مقدار کافی مایعات در طول دوره مصرف قرص بیسموت، به‌ویژه برای جبران مایعات از دست رفته در اثر اسهال ضروری است.

نحوه مصرف قرص بیسموت در کودکان

طریقه مصرف و دوز بیسموت در کودکان، به سن کودک بستگی داشته و باید با احتیاط بیشتری انجام شود. به دلیل احتمال بروز خطرات بالقوه‌ای مانند سندرم ری (Reye’s syndrome) در کودکان و نوجوانان مبتلا به آنفولانزا یا آبله‌مرغان، بیسموت ساب‌سالسیلات در کودکان زیر 12 سال بدون مشورت با پزشک نباید مصرف شود.

دوز معمول مصرف در کودکان بالای 12 سال، مشابه بزرگسالان است؛ یعنی دو قرص یا 30 میلی‌لیتر مایع هر 30 تا 60 دقیقه مصرف شود. حداکثر دوز روزانه هم نباید از 4200 میلی‌گرم تجاوز کند.

در کودکان زیر 12 سال، مصرف قرص بیسموت باید تحت نظارت پزشک انجام شود؛ زیرا احتمال وقوع خطراتی مانند خونریزی، تداخلات دارویی و ابتلا به سندرم ری وجود دارد. بنابراین، قبل از استفاده از این دارو در کودکان، حتما برای تعیین دارو و دوز مناسب با پزشک مشورت کنید. برای درک بیشتر اهمیت مشورت با متخصص گوارش در این زمینه، مطلب تخصص گوارش چیست را مطالعه کنید.

نحوه مصرف قرص بیسموت در سالمندان

قرص بیسموت ساب‌سالسیلات، در سالمندان باید با دقت بیشتری مصرف شود؛ زیرا این گروه سنی، به دلیل وجود مشکلات جسمانی یا مصرف داروهای متعدد، حساسیت بیشتری نسبت به عوارض جانبی دارو دارند. دوز معمول مصرفی بیسموت ساب‌سالسیلات در سالمندان مشابه دوز بزرگسالان است؛ با این حال، متخصص گوارش براساس وضعیت سلامتی فرد دوز را تعدیل خواهد کرد. سالمندان باید از مصرف دوزهای بیشتر از مقدار توصیه شده خودداری کنند، زیرا احتمال بروز عوارض جانبی مانند خونریزی یا مشکلات کلیوی در این گروه بیشتر است.

آیا مصرف قرص بیسموت در بارداری مجاز است؟

اگرچه قرص بیسموت را بدون نسخه هم می‌توان تهیه کرد و معمولا برای درمان اسهال و مشکلات گوارشی استفاده می‌شود؛ اما ترکیبات آن، به‌ویژه سالیسیلات، می‌تواند در بارداری مشکل‌ساز باشد. سالیسیلات موجود در بیسموت در دوران بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، خطراتی مانند خونریزی یا مشکلات مربوط به رشد جنین ایجاد می‌کند. همچنین، مصرف این دارو باعث افزایش خطر زایمان زودرس یا مشکلات خونریزی در مادر و نوزاد می‌شود.

براساس گفته انجمن داروسازان سیستم سلامت آمریکا،

به دلیل عبور سالیسیلات از شیر مادر، مصرف بیسموت ساب‌سالسیلات در دوران شیردهی باید با احتیاط انجام شود و تنها درصورتی‌که منافع آن بیشتر از خطرات آن باشد، مورد استفاده قرار بگیرد.

به طور کلی، مصرف بیسموت در دوران بارداری و شیردهی باید تحت نظر پزشک و با توجه به شرایط خاص هر فرد انجام شود.

قرص بیسموت و دیگر اَشکال دارویی آن چه عوارضی دارند؟

مصرف بیسموت ساب‌سالسیلات عوارض مختلفی داشته که باید هنگام استفاده از این دارو در نظر گرفته شوند. برخی از این عوارض شایع و برخی دیگر نادرتر اما جدی‌تر هستند. در ادامه به عوارض شایع و جدی قرص بیسموت اشاره کرده‌ایم:

• سیاه یا تیره شدن زبان؛ به دلیل ترکیب بیسموت با سولفیدها در دهان
• سیاه شدن مدفوع؛ ناشی از واکنش دارو در سیستم گوارشی
• واکنش‌های آلرژیک؛ علائمی مانند تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• خونریزی معده یا روده؛ علائمی مانند مدفوع خونی یا سیاه‌رنگ به دلیل وجود سالیسیلات‌ها در دارو
• زنگ زدن گوش‌ها (وزوز گوش)؛ زنگ زدن یا وزوز گوش‌ها ناشی از سمی بودن سالیسیلات‌ها

در صورت مشاهده علائمی مانند وزوز گوش، خونریزی معده و واکنش‌های آلرژیک، مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.

قرص بیسموت با چه داروهایی تداخل دارویی دارد؟

قرص بیسموت ساب‌سالسیلات، با برخی داروها تداخل دارویی داشته و منجر به افزایش یا کاهش اثرات دارویی یا خطر بروز عوارض جانبی خواهد شد. در جدل زیر به مهم‌ترین تداخلات دارویی قرص بیسموت اشاره کرده‌ایم:

عدم مصرف همزمان این داروها، در میزان اثرگذاری آن‌ها تاثیر قابل‌توجهی خواهد داشت. در نظر گرفتن حداقل 2 تا 3 ساعت فاصله زمانی برای مصرف این داروها لازم است.

مصرف بیسموت برای چه کسانی ممنوع است؟

مصرف قرص بیسموت ساب‌سالسیلات و سایر اشکال دارویی آن، برای برخی افراد ممنوع بوده یا باید با احتیاط انجام شود. مهم‌ترین این افراد شامل افراد زیر هستند:

• افراد حساس به سالیسیلات‌ها (مانند آسپرین)؛ احتمال ایجاد واکنش‌های آلرژیک مانند تورم، کهیر یا مشکلات تنفسی
• افراد با سابقه زخم معده یا خونریزی گوارشی؛ به دلیل افزایش خطر خونریزی معده و روده
• کودکان و نوجوانان با علائم ویروسی (مثل آنفولانزا یا آبله‌مرغان)؛ به دلیل وجود خطر سندرم ری (Reye’s Syndrome)
• افرادی با مشکلات کلیوی یا کبدی؛ به دلیل اثرات جدی بر عملکرد کلیه و کبد
• زنان باردار یا شیرده؛ به دلیل خطرات احتمالی برای جنین و مادر

به‌همین دلایل و با وجود امکان تهیه آن بدون نسخه، این افراد باید تحت نظر پزشک متخصص، نوع دارو و دوز مصرفی ایمن برای خود را مصرف کنند.

قیمت انواع مدل‌های دارویی بیسموت در سال 1403 چقدر است؟

در حال حاضر، قیمت دقیق بیسموت ساب‌سالسیلات یا بیسموت ساب‌سیترات براساس شرکت تولیدکننده، برند و شکل دارویی آن متفاوت است. به‌طور میانگین قیمت قرص بیسموت در بسته‌های 120 میلی‌گرمی ، بین 30 هزار تا 50 هزار تومان متغیر است. این دارو، از داروهای گران به حساب نمی‌آید و حتی شرکت‌های بیمه، هزینه‌های آن را پوشش می‌دهند.

کدام داروها می‌توانند جایگزین قرص بیسموت شوند؟

چندین داروی جایگزین برای بیسموت ساب‌سالسیلات وجود دارد که برای درمان شرایط مشابه مانند اسهال، سوءهاضمه و مشکلات گوارشی تجویز می‌شوند. قرص امپرازول، فاموتیدین و سایموتیدین از قرص‌های مناسب به‌‌عنوان جایگزین بیسموت هستند. در جدول زیر، به مهم‌ترین داروهای جایگزین قرص بیسموت و نحوه اثرگذاری آن‌ها پرداخته‌ایم:

پیش از مصرف هر داروی جایگزین، مشاوره با پزشک یا داروساز برای اطمینان از مناسب بودن دارو و عدم تداخل آن با سایر داروهای مصرفی، لازم است.

آیا قرص بیسموت برای بهبود اختلالات گوارشی کارساز است؟

قرص بیسموت به دلیل خواص ضدباکتریایی، مهار ترشحات معده، حفظ مخاط معده و روده، کاهش التهاب معده و مهار حرکت روده، یکی از داروهای مورد تجویز متخصصان گوارش است. دکتر گوارش، با توصیه نحوه مصرف قرص بیسموت، سعی دارد بیمار از نهایت اثربخشی این دارو برای درمان اختلالات گوارشی مانند رفلاکس معده، نفخ، اسهال مزمن و اسهال حاد بهره ببرد. اما گاهی به دلیل عوارض بیسموت و تداخل دارویی آن با سایر داروهای مصرفی بیمار، استفاده از داروهای جایگزین برای درمان شرایط مشابه لازم است.

اگر نیازی به مشاوره در زمینه قرص بیسموت و دیگر داروهای گوارشی دارید، با استفاده از پلتفرم دکتردکتر، نوبت حضوری یا غیرحضوری دکتر گوارش بگیرید و در این زمینه، توصیه‌های لازم را دریافت کنید.

منابع:

pubchem.ncbi.nlm.nih.gov

webmd.com

سوالات متداول قرص بیسموت