یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی سلامت در ماههای اولیه زندگی، وزن گیری نوزاد است. والدین به‌ویژه مادران همیشه نگران وزن گرفتن نوزاد خود هستند و می‌خواهند مطمئن شوند که فرزندشان به‌درستی رشد می‌کند. عوامل زیادی همچون تغذیه، ژنتیک، بیماری‌ها و حتی الگوهای خواب بر افزایش وزن تاثیر می‌گذارند. با توجه به اهمیت این موضوع، شناخت راهکارهای وزن گیری و عوامل موثر بر افزایش وزن نوزاد به والدین برای مدیریت بهتر مسیر رشد کودک‌شان کمک می‌کند.
با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، با وزن گیری نوزاد، عوامل موثر بر آن و راهکارهای مناسب برای وزن گرفتن نوزاد آشنا می‌شوید.
در انتها اگر سوالی درباره مشکلات مربوط به وزن گیری و کمبود وزن نوزاد دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی ما به آن پاسخ خواهد داد.
وزن گیری نوزاد چیست؟
وزن گیری نوزاد از لحظه تولد تا دوران کودکی، به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی رشد جسمی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ماههای ابتدایی زندگی، وزن نوزاد به‌طور طبیعی افزایش می‌یابد؛ به‌طوری‌که در سه ماه اول بیشترین سرعت وزن گیری را تجربه می‌کند. افزایش وزن نوزاد در هر ماه باید با معیارهای رشد استاندارد مطابقت داشته باشد و اگر نوزادی از این معیارها فاصله بگیرد، والدین باید به دلایل احتمالی آن بپردازند.
به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها آمریکا (CDC)،
اکثر نوزادان پس از تولد، حدود 7 درصد تا 10 درصد از وزن خود را از دست می‌دهند؛ اما باید در 10 تا 14 روزگی به وزن تولد خود بازگردند. وزن‌گیری در ماههای اولیه شاخص مهمی از سلامت کودک است.
نمودار رشد که توسط پزشکان و متخصصان اطفال تهیه می‌شود، یکی از مهم‌ترین ابزارها برای پیگیری وزن گرفتن نوزاد است.
چگونه باید روند اندازه‌گیری وزن کودک انجام شود؟
برای ارزیابی صحیح وزن گیری نوزاد، وزن او باید به‌طور منظم و با ترازوهای دقیق اندازه‌گیری شود. به‌طور معمول پزشکان در معاینات ماهانه وزن نوزاد را اندازه می‌گیرند. مهم است که وزن نوزاد در هر بار با شرایط یکسان (بدون لباس یا با پوشش خیلی سبک) ثبت شده تا تغییرات وزنی به درستی مشخص شود. هرگونه تغییر ناگهانی در روند وزن گرفتن نوزاد، نیازمند بررسی دقیق توسط دکتر تغذیه نوزاد و کودک است.
بهترین وزن کودک چقدر است؟
وزن ایده‌آل برای نوزاد بسته به سن و قد او متفاوت است. برای تعیین بهترین وزن نوزاد، از نمودار رشد استاندارد سازمان جهانی بهداشت (WHO) استفاده می‌شود. این نمودار به پزشکان و والدین کمک می‌کند تا ارزیابی دقیقی از وزن گیری نوزاد در هر ماه داشته باشند. برای مثال، در ماه اول و دوم، نوزاد باید به‌طور متوسط حدود 150 تا 200 گرم در هفته وزن بگیرد.
جدول وزن گیری نوزاد پسر
پسران به‌طور معمول وزن گیری بیشتری نسبت به دختران دارند. جدول زیر وزن گیری نوزاد پسر را در ماههای ابتدایی زندگی نشان می‌دهد:
| سن نوزاد پسر | وزن نوزاد پسر (کیلوگرم) |
| تولد | 3.3 |
| 1 ماه | 4.5 |
| 2 ماه | 5.6 |
| 3 ماه | 6.4 |
| 6 ماه | 7.9 |
| 12 ماه | 9.8 |
در این جدول وزن گیری نوزاد در ماه اول، وزن گیری نوزاد در ماه دوم و وزن گیری نوزاد در هر ماه از مراحل رشد او قابل مشاهده است.
جدول وزن گیری نوزاد دختر
نوزادان دختر معمولا کمی کمتر از پسران وزن می‌گیرند، اما همچنان باید نمودار رشد نوزاد دختر با معیارهای استاندارد هماهنگ باشد. جدول زیر وزن گرفتن نوزاد دختر را نشان می‌دهد:
| سن نوزاد دختر | وزن نوزاد دختر (کیلوگرم) |
| تولد | 3.2 |
| 1 ماه | 4.2 |
| 2 ماه | 5.4 |
| 3 ماه | 6.2 |
| 6 ماه | 7.7 |
| 12 ماه | 9.5 |
در این جدول وزن گیری نوزاد در ماههای مختلف از رشد او تا یکسالگی را مشاهده می‌کنید.
چرا نوزاد من وزن نمی‌گیرد؟
عوامل مختلفی می‌توانند باعث شوند که نوزاد وزن نگیرد یا رشد مناسبی نداشته باشد. مهم‌ترین عوامل عدم وزن گیری نوزاد شامل موارد زیر می‌شوند:
- مشکلات تغذیه‌ای؛ نوزاد ممکن است به‌دلیل عدم دریافت کافی شیر مادر یا ناتوانی در مکیدن درست، وزن نگیرد. شیر مادر به‌عنوان منبع اصلی تغذیه نوزاد اهمیت بسیاری دارد و هرگونه کمبود در این زمینه می‌تواند مشکلاتی در روند وزن گیری ایجاد کند.
- انواع بیماری؛ مشکلات گوارشی، عفونت‌ها یا اختلالات متابولیکی باعث کاهش وزن یا عدم وزن گیری نوزاد می‌شوند.
- ژنتیک؛ نوزادانی که والدینی با سابقه ژنتیکی کم‌وزنی دارند، ممکن است وزن کمتری نسبت به سایر نوزادان داشته باشند.
- کمبود تغذیه و مکمل‌ها؛ اگر نوزاد مواد مغذی لازم را به اندازه کافی دریافت نکند یا ناتوانی در جذب این مواد داشته باشد، ممکن است رشد او مختل شود.
همچنین، نوزادان در محیط‌های پراسترس یا دچار مشکلات عاطفی، کمتر از حد نیاز غذا می‌خورند. در هر صورت، تشخیص دقیق و درمان به موقع تحت نظر دکتر اطفال اهمیت حیاتی دارد تا رشد و وزن‌گیری نوزاد به‌درستی انجام شود. برای درک بیشتر اهمیت مراجعه به‌موقع به این متخصص، مطلب تخصص اطفال چیست را مطالعه کنید.
چگونه وزن نوزاد را افزایش دهیم؟
برای افزایش وزن نوزاد، والدین باید از راهکارهای وزن گیری مناسبی استفاده کنند. در ادامه، به موثرترین راهکارهای وزن گیری نوزاد اشاره کرده‌ایم:
- افزایش دفعات شیر دادن؛ دادن شیر به نوزاد در فواصل منظم و حتی افزایش تعداد دفعات شیردهی می‌تواند به وزن گرفتن نوزاد کمک کند.
- تغذیه مکمل؛ اگر نوزاد نتواند از شیر مادر به اندازه کافی تغذیه کند، پزشک ممکن است استفاده از شیرخشک یا مکمل‌های غذایی را توصیه کند.
در صورت مواجه با مشکلات جدی در وزن گیری نوزاد، مراجعه به دکتر اطفال ضروری است. این متخصص، راهکارهای مناسب برای افزایش وزن نوزاد را متناسب با شرایط او تجویز خواهد کرد.
راهنمای وزن گیری نوزاد تا یک سالگی
در سال اول زندگی، نوزاد باید به‌طور مداوم وزن گیری کند. در سه ماه اول، رشد و افزایش وزن نوزاد سریع است و نوزادان به‌طور میانگین حدود 200 گرم در هفته وزن می‌گیرند. پس از آن، روند افزایش وزن نوزاد در هر ماه کمی آهسته‌تر می‌شود، اما همچنان باید پایدار باشد.
وزن گیری نوزاد با شیر مادر
گفتنی است شیردهی نوزاد با شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزاد است و مستقیما روی وزن گیری و رشد نوزاد تاثیر دارد. ترکیبات مغذی شیر مادر به تقویت سیستم ایمنی و افزایش وزن نوزاد کمک می‌کند. به‌ویژه تاثیر شیر شب در رشد نوزاد قابل توجه است؛ زیرا شیر شب به‌دلیل مواد مغذی غنی‌تر، کمک زیادی به رشد و وزن گرفتن نوزاد می‌کند.
بهترین شیر خشک برای افزایش وزن نوزاد
گاهی ممکن است به‌دلیل کمبود شیر مادر یا نیاز به مواد مغذی بیشتر، نوزاد به شیرخشک نیاز داشته باشد. شیرخشک‌هایی که حاوی چربی و کالری بیشتری هستند، به افزایش وزن نوزاد کمک می‌کنند. مشاوره با پزشک برای انتخاب بهترین شیرخشک ضروری است.
بهترین مکمل برای وزن گیری نوزاد
مکمل‌های تغذیه‌ای می‌توانند به وزن گیری نوزاد کمک کنند، به‌ویژه اگر نوزاد دچار کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. ویتامین D و آهن از جمله مهم‌ترین مکمل‌هایی هستند که در صورت لزوم توسط پزشک تجویز می‌شوند.
کدام غذاها باعث وزن گیری نوزاد می‌شوند؟
ممکن است این سوال به ذهن شما هم خطور کند که از چند ماهگی به نوزاد غذا بدهیم؟ در پاسخ این سوال باید گفت پس از شش ماهگی، غذای کمکی به رژیم غذایی نوزاد اضافه می‌شود. در این میان، برخی غذاها باعث وزن گرفتن نوزاد خواهند شد. مهم‌ترین غذاها برای وزن‌گیری نوزاد شامل فرنی آرد برنج، حریره بادام، سوپ، ماست و تخم مرغ هستند.
وزن گیری نوزاد نارس
نوزادان نارس به‌طور معمول وزن گیری کمتری داشته و نیاز به مراقبت ویژه و تغذیه مناسب دارند. افزایش وزن نوزاد نارس ممکن است به‌طور تدریجی انجام شود؛ اما با رعایت تغذیه مناسب و دریافت شیر مادر یا شیرخشک‌های مخصوص، می‌توان به رشد سالم آن‌ها کمک کرد.
وزن گیری نوزاد بعد از یک سالگی
بعد از یک سالگی، افزایش وزن نوزاد کندتر می‌شود. نوزادان در این مرحله فعال‌تر شده و انرژی بیشتری مصرف می‌کنند. با این حال، تغذیه مناسب همچنان اهمیت زیادی دارد و باید مراقب باشید که کودک تمامی مواد مغذی لازم را دریافت کند.
تاثیر شیر شب در وزن گیری نوزاد
در گذشته، بسیاری از پزشکان توصیه می‌کردند که برای جلوگیری از چاقی نوزاد، مادران باید شیر شب را قطع کنند. اما مطالعات جدید نشان می‌دهند که این باور درست نیست. در واقع، شیر شب فوایدی برای نوزاد دارد مهم‌ترین این فواید شامل موارد زیر هستند:
- تامین کالری مورد نیاز؛ نوزادان در ماههای اول زندگی، به کالری بیشتری نیاز دارند تا بتوانند رشد کنند. شیر شب، به تامین این کالری کمک می‌کند.
- تنظیم قند خون؛ شیر شب از افت ناگهانی قند خون در نوزاد جلوگیری کرده و به او کمک می‌کند تا خواب بهتری داشته باشد.
- تقویت پیوند عاطفی؛ شیر دادن در شب، فرصتی برای تقویت پیوند عاطفی بین مادر و نوزاد فراهم می‌کند.
البته، دادن شیر شب به همه نوزادان ضروری نیست. برخی از نوزادان ممکن است نیازی به شیر شب نداشته باشند و بتوانند شب‌ها به مدت طولانی‌تری بخوابند. اگر نگران وزن گیری نوزادتان هستید، بهتر است با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
وزن گیری نوزاد در ماههای اول
وزن گیری نوزاد در ماه اول زندگی، به عوامل مختلفی مانند ژنتیک، سلامت و تغذیه نوزاد بستگی دارد. نوزادان سالم در ماه اول زندگی، به‌طور متوسط حدود 600 تا 900 گرم وزن اضافه می‌کنند. در ماه دوم، این میزان کمی کاهش یافته و به حدود 500 تا 700 گرم در ماه می‌رسد.
جدول تقریبی وزن گرفتن نوزاد در ماههای اول
جدول وزن گیری نوزاد، راهنمایی کلی برای والدین است تا مطمئن شوند که نوزادشان به اندازه کافی وزن می‌گیرد. این جدول براساس میانگین وزن نوزادان در سنین مختلف تهیه شده است و نشان می‌دهد که نوزاد در هر ماه چقدر باید وزن اضافه کند. در این جدول وزن گیری نوزاد در ماه اول، وزن گیری نوزاد در ماه دوم و وزن گیری نوزاد در هر ماه قابل مشاهده است.
| ماه | افزایش وزن متوسط (گرم) |
| ماه اول | 600-900 |
| ماه دوم | 500-700 |
| ماه سوم | 400-600 |
| ماه چهارم | 300-500 |
| ماه پنجم | 200-300 |
این جدول تنها یک راهنما بوده و برای تشخیص دقیق رشد نوزاد، باید به پزشک اطفال مراجعه کرد.
چه عوامل برای وزن گیری نوزاد موثر هستند؟
عوامل متعددی بر افزایش وزن نوزاد تاثیرگذار هستند که در ادامه، به برخی از مهم‌ترین این عوامل اشاره کرده‌ایم:
- تغذیه؛ تغذیه مناسب و کافی، مهم‌ترین عامل در افزایش وزن نوزاد است.
- سلامت نوزاد؛ بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌توانند بر افزایش وزن نوزاد تاثیر بگذارند.
- ژنتیک؛ ژن‌های نوزاد نیز در وزن گیری او نقش دارند.
- فعالیت نوزاد؛ نوزادانی که فعال‌تر هستند، کالری بیشتری سوزانده و در نتیجه وزن کمتری اضافه می‌کنند.
از سوی دیگر، عوامل محیطی مانند دسترسی به مراقبت‌های پزشکی، فضای مناسب برای رشد و آرامش در محیط خانواده هم در وزن گیری نوزاد اهمیت دارند.
چه زمانی باید نگران وزن گیری نوزاد باشیم؟
نگرانی درباره وزن‌گیری نوزاد زمانی مطرح می‌شود که نوزاد به‌طور مداوم از نمودارهای استاندارد رشد پایین‌تر باشد یا وزن گیری او کمتر از حد انتظار باشد. اگر نوزاد در چندین هفته متوالی رشد کافی نداشته، وزن او ثابت مانده یا کاهش یافته است، باید به دکتر اطفال مراجعه شود. همچنین اگر ظهور علائمی مانند بی‌اشتهایی، خستگی بیش از حد، تحریک‌پذیری یا بی‌حوصلگی در نوزاد، نشانه‌هایی از مشکلات تغذیه‌ای یا سلامتی است. درصورتی‌که، نوزاد دچار مشکلاتی مانند رفلاکس معده یا مشکل در تغذیه با شیر مادر باشد، نمی‌تواند به درستی غذا بخورد و وزن کافی بگیرد.
دیگر نگران وزن نوزادتان نباشید!
وزن گیری نوزاد یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رشد سالم او است. تغذیه نوزاد با شیر مادر، تغذیه نوزاد با شیر خشک و غذاهای مناسب پس از 6 ماهگی به وزن گرفتن نوزاد کمک می‌کنند. درصورتی‌که نوزاد شما مشکلاتی در وزن گیری دارد، مشاوره با پزشک متخصص و استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای مناسب راهکارهای وزن گیری موثری هستند. البته مدنظر داشته باشید که عوامل متعددی مانند تغذیه، سلامت نوزاد، ژنتیک، فعالیت بدنی، سن بارداری و وزن مادر بر این روند تاثیر می‌گذارند. افزایش وزن نوزاد نشان‌دهنده رشد طبیعی و سلامت کلی او است و والدین باید با توجه به توصیه‌های پزشک، برای اطمینان از رشد مناسب نوزادشان اقدامات لازم را انجام دهند.
منابع:
hopkinsmedicine.org
nhs.uk
سوالات متداول وزن گیری نوزاد
شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزادان زیر 6 ماه است.
شیر شب به‌دلیل غنی بودن از مواد مغذی، تأثیر زیادی در رشد و وزن گرفتن نوزاد دارد و مصرف آن توصیه می‌شود.
مشکلات تغذیه‌ای، بیماری‌ها، عوامل ژنتیکی و عدم دریافت کافی مواد مغذی از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث کمبود وزن نوزاد شوند.
اگر نوزاد شما به‌طور منظم وزن نمی‌گیرد یا رشد او با نمودار رشد استاندارد همخوانی ندارد، به پزشک مراجعه کنید.
اینکه میگن شیر خشک بر وزن گیری نوزاد تاثیر داره درسته؟؟
سلام عزیزم
تمام شیرخشک ها در برندهای مختلف، ترکیب مشابهی دارند و میزان کالری موجود در مقدار مشخص اون ها تقریبا مشابه هست