بیماری سینوزیت کودکان با بزرگسالان فرق می‌کند. بیشتر اوقات، مشکل کودکان با سرفه، بوی بد دهان، گیجی و انرژی کم همراه است. از علائم سینوزیت در کودک باید به تورم در اطراف چشم و ترشحات غلیظ زرد و سبز از بینی هم اشاره کنیم. اغلب اوقات، کودکان به سینوزیت ویروسی (یا عفونت تنفسی فوقانی ویروسی) مبتلا می‌شوند. برای درمان سینوزیت کودکان در عفونتهای شدید باکتریایی، از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده میشود. تشخیص سینوزیت کودکان دشوار است، چون علائم میتوانند ناشی از مشکلات دیگری مانند بیماری‌های ویروسی یا آلرژیها باشند. برای درمان سینوزیت حاد یا مزمن باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. در صورت نیاز، او کودک را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع خواهد داد. برای تشخیص وضعیت و تجویز درمانی مناسب هم در برخی بیماران به سونوگرافی سینوس نیاز خواهد بود. در بعضی موارد حاد، پای جراحی سینوس هم به میان است. در این مقاله، از التهاب سینوس و سینوزیت کودکان برایتان می‌گوییم. روش‌های درمان و موارد دیگر را هم توضیح خواهیم داد.
در پایان، پرسش‌هایتان درباره این التهابات مجاری تنفسی و موضوعات دیگر را بپرسید، تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی و سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
سینوزیت در کودکان چیست؟
سینوزیت عفونت سینوس‌های نزدیک بینی است. این عفونت‌ها معمولاً پس از سرماخوردگی یا پس از التهاب آلرژیک ایجاد می‌شوند. چهار نوع سینوزیت وجود دارد که در دسته‌بندی‌های زیر معرفی می‌شوند:
- حاد؛ علائم این نوع عفونت کمتر از چهار هفته طول می‌کشد و با درمان مناسب بهتر میشود.
- زیرمجموعه حاد؛ این نوع عفونت در ابتدا با درمان بهبود نمی‌یابد و علائم ۴ تا ۱۲ هفته طول می‌کشند.
- مزمن؛ عفونت مزمن با عفونتهای حاد مکرر یا با عفونتهای قبلی اتفاق می‌افتد (مواردی که به‌طور کامل درمان نشده‌اند). این علائم ۱۲ هفته یا بیشتر طول می‌کشند.
- حاد عودکننده؛ اگر به بیشتر از چهار سینوزیت حاد در سال مبتلا شوید، یعنی دچار نوع عودکننده هستید.
در صورتی که دلبندتان مبتلا به سینوزیت شده است، حتماً باید به دکتر کودکان مراجعه کنید. برای درمان قطعی سینوزیت در کودکان، گاهی باید به فوق تخصص سینوزیت کودکان مراجعه کنید تا تشخیص درستی صورت بگیرد و بیماری سریع‌تر درمان شود.
علائم سینوزیت در کودکان
علائم سینوزیت تا حد زیادی به سن کودک بستگی دارند. موارد زیر شایع‌ترین علائم سینوزیت هستند. با این حال، امکان دارد که هر کودک علامت‌های متفاوتی را تجربه کند. نشانههای احتمالی شامل موارد زیر هستند:
- دور چشم متورم میشود.
- آبریزش بینی که بیشتر از ۷ تا ۱۰ روز ماندگار است.
- ترشح معمولاً سبز یا زرد غلیظ که گاهی هم شفاف است.
- سرفه های شبانه و سرفه‌های گاه‌به‌گاه روزانه هم پیش می‌آیند.
در کودکان بزرگتر، علائم کمی متفاوت ظاهر می‌شوند. نشانههای سینوزیت در آن‌ها، به شرح زیر است:
- ناراحتی صورت
- بوی بد دهان
- گلودرد
- سردرد
- سرفه
- تب
امکان دارد که علائم سینوزیت شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشند. همیشه برای تشخیص به پزشک خود مراجعه کنید. علائمی مانند گرفتگی بینی در بسیاری از مشکلات تنفسی و ویروسی رخ می‌دهند؛ پس نیاز به معاینه پزشک است.
علت ابتلای کودک به سینوزیت چیست؟
گاهی اوقات، عفونت سینوسی پس از عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (URI) یا سرماخوردگی رخ می‌دهد. عفونت تنفسی باعث التهاب مجاری بینی میشود و می تواند دهانه سینوس‌های پارانازال را مسدود کند. این وضعیت منجر به عفونت سینوسی میشود. آلرژی هم به دلیل تورم بافت بینی و افزایش تولید مخاط منجر به سینوزیت میشود. شرایط احتمالی دیگری وجود دارند که میتوانند جریان طبیعی ترشحات از سینوس‌ها را مسدود کنند و منجر به سینوزیت شوند، از جمله موارد زیر:
- بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
- گیرکردن اجسام خارجی در بینی
- ناهنجاری در ساختار بینی
- عفونتهای ناشی از دندان
- ضربه به بینی
- شکاف کام
وقتی جریان ترشحات از سینوس‌ها مسدود شود، باکتری‌ها شروع به رشد می‌کنند. این روند باعث میشود که عفونت سینوسی به سینوزیت تبدیل شود.
سینوزیت در نوزادان
واقعیت جالبی در این زمینه وجود دارد. نوزادان سینوزیت نمی‌گیرند. علت هم این است که سینوس‌های آن‌ها هنوز کاملاً رشد نکرده است. در نتیجه، به ندرت میتوانند به چنین وضعیتی دچار شوند. سینوس‌های نوزادان در هنگام تولد بسیار کوچک هستند و با بزرگ‌شدن کودک، به تدریج رشد می‌کنند. در سال‌های آتی، امکان ابتلای کودکان به سینوزیت به وجود می‌آید.
علت سینوزیت در کودکان بالای 2 سال
دلایل متنوعی باعث بروز عفونتهای سینوسی و سینوزیت در کودکان بالای ۲ سال می‌شوند. از جمله مواردی که در این زمینه نقش دارند، باید به عوامل زیر اشاره کنیم. به جدول توجه داشته باشید:
| علت سینوزیت | توضیح |
|---|---|
| عفونتهای ویروسی | ویروس‌های سرماخوردگی باعث تورم و التهاب سینوس‌ها می‌شوند که می‌تواند منجر به عفونت باکتریایی ثانویه شود. |
| عفونتهای باکتریایی | عفونت مستقیم سینوس‌ها با باکتری؛ معمولاً با آنتی‌بیوتیک درمان میشود. |
| آلرژیها | آلرژی به گرده، گرد و غبار یا مواد غذایی باعث التهاب مزمن سینوس‌ها میشود. |
| آناتومی بینی | برخی کودکان دارای آناتومی بینی خاص (مثل بزرگ‌شدن آدنوئیدها) هستند که باعث تجمع مخاط و عفونت میشود. |
| سیستم ایمنی ضعیف | کودکان با سیستم ایمنی ضعیف‌تر بیشتر مستعد عفونتهای مکرر سینوسی هستند. |
| پولیپ بینی | رشدهای غیرسرطانی در بینی که جریان هوا را مسدود کرده و باعث سینوزیت می‌شوند. |
همان‌طور که می‌بینید، پای دلایل متنوعی در ابتلای کودکان به سینوزیت به میان است. برای همین برای تشخیص و درمان سینوزیت باید به پزشک مراجعه کنید.
سینوزیت در کودک چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشکان میتوانند سینوزیت را بر اساس علائم و معاینه فیزیکی کودک تشخیص دهند. در برخی موارد، ممکن است که از آزمایشات اضافی برای تایید تشخیصشان، کمک بگیرند. آزمایش‌هایی مانند موارد زیر در این زمینه، کاربرد دارند:
- اشعه ایکس سینوس؛ آزمایش تشخیصی که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها، روی فیلم استفاده می‌کند.
- سی‌تی اسکن؛ یک روش عکسبرداری سینوسی و تشخیصی که از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویر افقی یا محوری از بدن استفاده می‌کند.
کشت از سینوس‌ها هم روش دیگری است که شامل رشد باکتری یا سایر میکروارگانیسم‌ها برای کمک به تشخیص میشود.
انواع سینوزیت در کودکان
سینوزیت هم مانند انواع دیگر عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی انواعی دارد. این مشکل می‌تواند به دو شکل حاد و مزمن رخ دهد. عفونتهای حاد در زمانی کوتاه بروز پیدا می‌کنند و با درمان، از بین می‌روند. موارد مزمن، همان‌طور که از نامشان پیداست، برای مدتی طولانی با بیمار همراه می‌شوند و خلاص‌شدن از آن‌ها، کار ساده‌ای نخواهد بود.
سینوزیت حاد کودک
سینوزیت حاد یا کوتاه‌مدت زیاد طول نمی‌کشد. علائم این وضعیت در نهایت، تا کمتر از ۱۲ هفته طول می‌کشند و اگر درمانی صحیح و اصولی به کار بگیرید، حتماً نتیجه مثبت آن را مشاهده خواهید کرد. در مقابل، اگر خبری از درمان‌های به‌موقع و اصولی نباشد، این وضعیت به حالت مزمن و آزاردهنده تبدیل میشود.
سینوزیت مزمن
برخی از کودکان به سینوزیت مزمن دچار می‌شوند. یعنی علائم و عوارض بیماری بیشتر از ۱۲ هفته در آن‌ها، طول می‌کشد. چنین وضعیتی هم برای کودک دشوار است و هم برای شما در نقش والدین و مراقبان او چالش‌برانگیز میشود. با مراجعه به موقع به پزشک، از مزمن‌شدن وضعیت جلوگیری کنید.
سایر انواع سینوزیت کودک
نوع دیگری از سینوزیت کودکان هم وجود دارد که به آن، سینوزیت عودکننده می‌گویند. چنین شرایطی مدام تکرار میشود، یعنی بعد از اینکه عفونت بهبود پیدا می‌کند، ماجرا از سر گرفته میشود و دوباره، کودک به سینوزیت مبتلا میشود. اگر کودکی بیشتر از ۴ بار در سال، دچار سینوزیت حاد شود، یعنی به عفونت عودکننده دچار است.
روش‌های درمان سینوزیت کودک
درمان سینوزیت کودکان به عوامل مختلفی وابسته است. برای مثال، پزشکان با توجه به میزان بیماری و شدت آن یا مدت و علائم اقدام به درمان می‌کنند. درمان سینوزیت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- داروها
- روش‌های خانگی
براساس وضعیت هر بیمار، یکی از این موارد تجویز خواهند شد. شاید هم نیاز به استفاده از مجموعه‌هایی از روش‌های درمانی وجود داشته باشد. ممکن است که نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در دوره‌ای ۱۰ تا ۱۴ روزه باشد.
دارو برای درمان سینوزیت کودک
برای درمان سینوزیت کودکان از داروهای مختلفی استفاده میشود. بنا به شدت و وضعیت بیماری، پزشک به سراغ یکی از این گزینه‌ها خواهد رفت. باید سطح عفونت و التهاب مشخص باشد تا تصمیمات درستی گرفته شود:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- استامینوفن (برای درد یا ناراحتی)
- اسپری بینی برای کاهش التهاب سینوس‌ها
- داروهای ضد حساسیت شربت برای سینوزیت کودکان
- داروهای ضد احتقان مانند سودوافدرین و/یا رقیق کننده مخاط مانند گایفنسین
در پایگاه پزشکی دانشگاه جان هاپکینز آمده است:
در برخی موارد هم نیاز به جراحی پیش می‌آید و آدنوئید برداشته میشود تا مشکلات سینوس‌ها از بین بروند.
البته امکان جراحی آندوسکوپی سینوس هم وجود دارد.
بهترین آنتی بیوتیک برای درمان سینوزیت کودک
بهترین دارو برای هر بیمار متفاوت است؛ نسخه‌ای کلی برای همه وجود ندارد. با این حال، از جمله موارد رایجی که در این زمینه، مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید به آموکسی‌سیلین و کلاوولانیک اسید یا آزیترومایسین اشاره کنیم. سفالوسپورین‌ها هم برای عفونتهای شدیدتر یا عفونت‌هایی به کار می‌روند که به آنتی‌بیوتیک‌های دیگر پاسخ نداده‌اند.
درمان خانگی سینوزیت در کودکان
با روش‌های متنوعی، امکان کنترل علائم سینوزیت کودکان در منزل هم وجود دارد. از جمله اقداماتی که باید با توصیه و مشورت پزشک، انجام دهید به موارد زیر دقت کنید. در جدول زیر از درمان‌های خانگی، برایتان گفته‌ایم:
| روش درمان خانگی | مزایا | نحوه انجام | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| شستشوی بینی، با سرم نمکی | شست‌وشوی مخاط، کاهش التهاب | استفاده از سرم نمکی استریل مخصوص کودکان، استفاده از سرنگ یا قطره‌چکان بینی | از سرم نمکی با غلظت مناسب استفاده شود. |
| بخور گرم | نرم‌شدن مخاط، بهبود تنفس | استفاده از دستگاه بخور یا کاسه آب جوش | مراقب سوختگی کودک باشید. |
| استراحت کافی | تقویت سیستم ایمنی | فراهم‌کردن محیط آرام برای خواب | خواب کافی به بهبود بیماری کمک می‌کند. |
| مصرف مایعات فراوان | رقیق‌شدن مخاط | دادن آب، سوپ، آبمیوه | مایعات گرم می‌تواند تسکین‌دهنده باشد. |
| بالا نگه‌داشتن سر هنگام خواب | کاهش فشار روی سینوس‌ها | استفاده از بالش‌های اضافی | به بهبود تنفس کمک می‌کند. |
| تغذیه سالم | تقویت سیستم ایمنی | مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل | یک رژیم غذایی متعادل مهم است. |
| اجتناب از آلرژن‌ها | کاهش التهاب | حذف آلرژن‌ها از محیط | اگر کودک به آلرژی مبتلاست، این نکته بسیار مهم است. |
هیچ‌وقت به درمان‌های خانگی اکتفا نکنید و بدانید که امکان دارد، وضعیت حادتر از آن باشد که با اقداماتی این‌چنین، دست به کنترل وضعیت بزنید.
راه پیشگیری از سینوزیت کودکان چیست؟
تمام تلاشتان را برای پیشگیری از بروز سینوزیت کودکان به کار بگیرید. این وضعیت ناخوشایند است و می‌تواند عوارض ناخوشایندی برای بچه‌ها به وجود بیاورد. این عوارض در صورت مزمن و طولانی‌شدن، کل سلامت را خدشه‌دار می‌کنند:
- از کودک خود بخواهید از اسپری‌های سالین، شست‌وشوی سینوس و بینی یا هر دو استفاده کند.
- از یک مرطوب‌کننده در محیط های داخلی خشک استفاده کنید.
- کودک خود را از دود سیگار دور نگه دارید.
- کودک خود را از عوامل آلرژ‌ی‌زا دور نگه دارید.
- رعایت بهداشت دست هم اهمیت زیادی دارد.
در ضمن، با افرادی که سرماخوردگی دارند یا به سایر عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی مبتلا هستند هم ارتباط و تماس نداشته باشید.
برای درمان سینوزیت کودک به چه پزشکی مراجعه کنید؟
برای رفع علائم سینوزیت کودک و از بین‌بردن التهاب و عفونت سینوسی باید به پزشک اطفال مراجعه کنید. پزشکی که می‌داند تخصص اطفال چیست و با آناتومی بدن بچه‌ها آشنایی دارد، به رفع مشکلات کمک خواهد کرد. اگر نیاز باشد، او بیمار را به دکتر گوش و حلق و بینی هم ارجاع می‌دهد. درمان سینوزیت مزمن یا حاد، در گروی انتخاب درمان مناسب و کنترل درست علائمی مانند ترشحات بینی، درد صورت و موارد دیگری نظیر تب، سرفه و آبریزش بینی است. با درمان سینوزیت کودکان به بهبود سریع‌تر وضعیت کمک کنید. نگذارید که علائم سینوزیت در کودک به حالتی مزمن تبدیل شود و مشکلات فراوانی به همراه بیاورد. ایمنی بدن کودکان را با درمان اصولی بالا ببرید. توجه به مراقبت‌های بهداشتی کودکان می‌تواند آن‌ها را از ابتلا به بینی مسدود و سردرد و عوارض دیگر سینوزیت، دور نگه دارد. یادتان باشد که درمان طولانی‌مدت سینوزیت سخت است و پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.
برای شناسایی بهترین پزشکان هم از سامانه دکتردکتر کمک بگیرید. در این پلتفرم اینترنتی، فرصتی برای دریافت نوبت آنلاین از پزشک موردنظرتان وجود دارد. برای درمان سینوزیت کودکان می‌توانید بهترین پزشکان را شناسایی و به آن‌ها، مراجعه کنید. نظرات بیماران قبلی هر دکتر هم در سامانه ثبت شده است.
منابع:
hopkinsmedicine.org
stanfordchildrens.org
enthealth.org
