آشنایی با علائم مراحل مختلف آلزایمر؛ نحوه جلوگیری و درمان آلزایمر

بیماری آلزایمر، یک اختلال عصبی است که بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد و به تدریج حافظه و توانایی‌های ذهنی مانند تفکر را کاهش می‌دهد. این بیماری که به آرامی پیشرفت می‌کند، اغلب با فراموشی حوادث اخیر به عنوان اولین علائم آلزایمر شناخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی دقیق آلزایمر، علل بیماری، و علائم آلزایمر خواهیم پرداخت و روش‌های موجود برای درمان آلزایمر را مورد بحث قرار می‌دهیم. به‌خصوص، به این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد: آیا آلزایمر ارثی است؟ چگونه می‌توان آلزایمر در سالمندان را مدیریت کرد؟ و آیا راه‌های مؤثری برای پیشگیری از آلزایمر وجود دارد؟ با ما همراه باشید تا راهنمایی‌های کاربردی در مورد برخورد با بیمار آلزایمری ارائه دهیم. از متخصصان نورولوژی گرفته تا کلینیک‌های تخصصی دمانس، داروهای ضد دمانس، و تکنولوژی‌های تشخیصی همگی نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارند.

آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر (Alzheimer’s) یک بیماری پیشرفته است که حافظه و سایر توابع مهم روانی را از بین می‌برد. آلزایمر شایع‌ترین علت دمانس یا زوال عقل یک گروه از اختلالات مغزی است که باعث از دست رفتن مهارت‌های فکری و اجتماعی می‌شود. در آلزایمر، سلول‌های مغزی از بین می‌روند و می‌میرند که باعث کاهش مداوم حافظه و عملکرد ذهنی می‌شود. اما با مصرف داروهای موجود برای بیماری آلزایمر و استراتژی‌های مداخله‌ای، ممکن است علائم بیماری آلزایمر را بهبود داد.

سایت clevelandclinic درباره آلزایمر می‌گوید:

بیماری آلزایمر به مرور زمان باعث کاهش حافظه، تفکر، یادگیری و مهارت‌های سازماندهی می‌شود. این شایع‌ ترین علت زوال عقل است و به طور معمول افراد بالای 65 سال را مبتلا می‌کند. هیچ درمانی برای آلزایمر وجود ندارد، اما برخی داروها و درمان‌ ها می‌توانند به طور موقت به مدیریت علائم این بیماری کمک کنند.

علت آلزایمر چیست؟

دانشمندان بر این باورند که برای اکثر افراد، بیماری آلزایمر با ترکیبی از ژنتیک، سبک زندگی و عوامل محیطی که در طول زمان بر مغز اثر می‌گذارد، ایجاد می‌شود. کمتر از ۵ درصد از موارد، آلزایمر با تغییرات ژنتیکی خاصی ایجاد می‌شود که تضمین می‌کند، فرد بیماری را توسعه می‌دهد.

اگر چه علل آلزایمر هنوز به طور کامل درک نشده، اما تأثیر آن روی مغز و علائم آلزایمر به طور کامل روشن شده است. آلزایمر به سلول‌های مغزی آسیب می‌زند و سلول‌های مغز را می‌کشد. یک مغز که تحت تأثیر این مشکل از بیماری های مغز و اعصاب قرار دارد سلول‌های کمتری داشته و ارتباطات کمتری میان سلول‌های باقی مانده از مغز سالم وجود دارد. همانطور که بیشتر و بیشتر سلول‌های مغزی می‌میرد، این بیماری منجر به انقباض مغزی قابل توجهی می‌شود.

علائم آلزایمر چگونه نمایان می‌شود؟

از علائم آلزایمر در ابتدا، افزایش فراموشی یا سردرگمی ‌ملایم است. این حالت‌ها تنها علائم بیماری آلزایمر هستند که شما متوجه آن می‌شوید؛ اما با گذشت زمان و پیشرفت این بیماری شما حافظه خود را بیشتر از پیش از دست می‌دهید. علائم بیماری آلزایمر و شدت آن از فرد به فرد دیگر متفاوت است. اگر آلزایمر دارید، ممکن است اولین کسی باشید که متوجه علائم آلزایمر شده‌اید. دشواری‌های غیرمعمول در به یاد آوردن و سازمان‌دهی افکار خود را تجربه خواهید کرد. در اثر این بیماری، تغییرات در مغز و سلول‌های مغزی رخ می‌دهد که باعث ایجاد دشواری و اختلالاتی در مغز و فرد می‌شود. از مهم‌ترین علائم بیماری آلزایمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

علائم مراحل اولیه آلزایمر

کاهش تدریجی حافظه نشانه آلزایمر است. از دست دادن حافظه مرتبط با بیماری آلزایمر ادامه‌دار است که بر عملکرد و توانایی‌های شخص تأثیر می‌گذارد. موارد زیر ممکن است علائم آلزایمر در افراد مبتلا به این بیماری نمایان شود:

• تکرار اظهارات و سؤالات بیش از حد
• فراموش کردن مکالمات، قرار ملاقات‌ها یا رویدادها و به یاد نیاوردن آن‌ها
• قرارگیری در موقعیت‌های غلط
• فراموشی مکان‌های آشنا
• فراموشی اسامی ‌اعضای خانواده و اشیا

از طرفی هم مشکل در پیدا کردن کلمات مناسب برای شناسایی اشیا، ابراز افکار یا شرکت در گفت‌وگوها از دیگر مشکلاتی است که در مراحل اولیه آلزایمر رخ می‌دهد.

علائم آلزایمر خفیف (مراحل میانی)

اختلال در قوه تفکر و استدلال یکی دیگر از علائم آلزایمر است که در مراحل میانی این بیماری رخ می‌دهد. با پیشرفت روند بیماری این علائم شدیدتر می‌شود و شخص بیش از پیش در انجام امور مربوط به خود ناتوان خواهد شد.

علائم آلزایمر شدید و پیشرفته چگونه است؟ (مراحل پایانی)

بیماری آلزایمر قدرت تصمیم‌گیری و قضاوت فرد را کاهش می‌دهد. فرد مبتلا به آلزایمر در انجام امور روزمره، مانند: خوردن غذا یا رانندگی، آشپزی و … به طور فزاینده‌ای به مشکل بر می‌خورد. همچنین بیمار مبتلا به آلزایمر قدرت برنامه‌ریزی در انجام امور شخصی ندارد و به ‌مرور از انجام آن‌ها عاجز می‌شود. این مرحله از  آلزایمر را مراحل پایانی می‌دانند.

نحوه تشخیص آلزایمر

هیچ آزمایش ساده‌ای برای اینکه مشخص کند فردی دچار آلزایمر شده یا نه مشخص نیست. از این رو نورولوژیست با توجه به تجربه و گفته‌ها درباره تغییرات ایجاد شده بسنده خواهد کرد. البته آزمایش روانی یا سایر آزمایش‌های غربالگری می‌توانند مهارت‌های حافظه کوتاه مدت و مهارت‌های هیجانی را بررسی و اندازه‌گیری کنند. اما برای اینکه بتوان شرایط مغزی فرد مبتلا به آلزایمر را بررسی کرد ، پزشک آلزایمر می تواند آزمایش های مختلف دیگری هم انجام دهد.

بررسی وضعیت سلامتی و آزمایش خون

پزشک با تجویز آزمایش خون، راحت‌تر می‌تواند آلزایمر را تشخیص دهد. پزشک با بررسی آزمایش خون، عواملی که منجر به از دست دادن حافظه و سردرگمی ‌افراد می‌شود را از طریق کمبود ویتامین یا تیروئید تایید خواهد کرد.

تصویربرداری از مغز

با انجام اسکن مغز، علائم آلزایمر قابل بررسی است و هرگونه تغییر در حافظه و سایر عملکرد‌های فردی مشخص می‌شوند. تصویربرداری مغز از طریق آزمایش‌های مختلفی انجام می‌شود که پزشک مغز و اعصاب در برخی از مواقع چندین بار آزمایش و تصویربرداری را تکرار می‌کند تا هرگونه تغییر در حافظه و سایر عملکرد‌های شناختی را بررسی کند.

 اگر درباره تخصص مغز و اعصاب سوالی دارید؛ می‌توانید مطلب تخصص مغز و اعصاب چیست مجله دکتردکتر را مطالعه کنید. پزشک متخصص مغز و اعصاب در آزمایش‌ها، مشکلاتی مانند: سکته قلبی، اختلالات خواب، پارکینسون، تومور، عوارض جانبی داروها و انواع زوال عقل را بررسی خواهد کرد.

انواع تصویربرداری برای تشخیص آلزایمر

پزشکان برای اینکه بتوانند تشخیصی دقیق‌تری از تصویربرداری مغز داشته باشند از انواع تصویربرداری استفاده می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تصویربرداری آمیلوئید PET
• اسکن PET فلورودوکسی گلوکز (FDG)
• توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) با این روش در مقاله ام آر آی چیست آشنا شوید.

هریک از این تصویربرداری‌ها به تشخیص بهتر آلزایمر کمک کرده و در نتیجه‌گیری راحت‌تر می‌توان آلزایمر بیمار را تایید کرد.

تست های روانشناختی

ارزیابی‌های روانشناختی بیشتر به یکسری سوالات و تست‌ها مرتبط خواهد شد که از طریق قلم و کاغذ انجام می‌شوند. هر یک از تست‌ها و سوالات دارای نمره هستند. در این تست‌های روانشناختی، حافظه بلند مدت و کوتاه مدت بررسی می‌شوند و دامنه توجه مانند: مهارت‌های زبانی، ارتباطی، بینایی و مکانی بیمار بررسی خواهند شد. به طور کلی این تست‌های روانشناختی به تشخیص بهتر زوال عقل کمک می‌کنند و راحت‌تر می‌توان آلزایمر را تشخیص داد.

آیا برای درمان آلزایمر راهی وجود دارد؟

سازمان غذا و داروی ایالات متحده‌ آمریکا (FDA) دو نوع دارو را برای درمان آلزایمر تایید کرده است. این گروه از داروها از نوع مهارکننده‌های کولين استراز (cholinesterase inhibitors) و ممانتین (memantine) هستند که برای درمان و کنترل علائم شناختی بیماری همچون از دست رفتن حافظه، گیجی، مشکلات مربوط به فکر کردن و علت‌یابی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

همزمان با پیشرفت بیماری آلزایمر، سلول‌های مغزی از کار افتاده و ارتباط میان سلول‌ها از بین می‌رود. در این زمان علائم شناختی بیماری شروع به وخیم شدن می‌کنند. در حالی که داروهای کنونی قادر به متوقف کردن آسیبی که بیماری به سلول‌های مغزی می‌زند، نیستند؛ آن‌ها تا حدودی و برای مدت محدود به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند.

این داروها بر مواد شیمیایی خاصی که کار تبادل پیام‌های عصبی میان سلول‌های مغزی را انجام می‌دهند اثر می‌کنند. پزشک گاهی اقدام به تجویز هر دو نوع از این داروها می‌کند.

قبل از شروع مصرف هر داروی جدید باید پزشک خود را از داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید ( حتی داروهای بدون نسخه) مطلع کنید. این موضوع از آن‌جایی اهمیت دارد که گاهی برخی داروهای خاص با یکدیگر تداخل و در نهایت عوارض جانبی به دنبال دارند.

داروهای مورد استفاده در مراحل اولیه تا مراحل میانی آلزایمر

داروهایی که در حال حاضر برای درمان آلزایمر در مراحل ابتدایی تا مراحل میانی بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند از نوع مهارکننده‌های کولين استراز هستند. این دسته از داروها برای درمان مشکلات حافظه، تفکر، زبان، قضاوت و تصمیم‌گیری و دیگر مشکلات فکری استفاده می‌شوند.

اما مهم‌ترین تاثیراتی که داروهای تجویز شده برای مراحل اولیه تا مراحل میانی آلزایمر دارند به شرح زیر هستند:

• از تجزیه‌ استیل کولین (acetylcholine) که یک پیام‌رسان بسیار مهم و حیاتی در فرایند یادگیری و حافظه است، جلوگیری می‌کنند. این داروها با بالا نگه داشتن سطح استیل کولین ارتباط میان نورون‌های عصبی را پشتیبانی خواهند کرد.
• داروها فرآیند وخیم شدن علائم بیماری را متوقف یا آهسته‌تر می‌کنند و عملکرد این داروها در این مرحله از فردی تا فردی دیگر متفاوت است.

عوارض جانبی گروه دارویی کولین استراز شامل: حالت تهوع، استفراغ، بی اشتهایی و تکرر دفع مدفوع خواهد بود. بنابراین به پزشکان توصیه می‌شود که در صورت تجویز این گروه از داروها بیمار را به دقت زیر نظر داشته و هرگونه تغییر در روند بیماری را به سرعت مشاهده و بررسی کنند.

سه نوع داروی مهارکننده‌های کولين استراز که در حال حاضر تجویز می‌شوند عبارتند از:

• دونپزیل (Donepezil) تحت نام تجاری Aricept:‌ این دارو در درمان هر سه مرحله از بیماری آلزایمر تجویز می‌شود.
• گالانتامین (Galantamine) تحت نام تجاری Razadyne: این دارو برای درمان مراحل غیر وخیم تا میانی بیماری تجویز می‌شود.
• ریواستیگمین (Rivastigmine) تحت نام تجاری Exelon: این دارو برای درمان مراحل غیر وخیم تا میانی بیماری آلزایمر تا مراحل میانی زوال عقل (dementia) ناشی از بیماری پارکینسون (Parkinson’s) تجویز می‌شود.

میزان دوز این دارو‌ها باید تنها با تجویز پزشک مصرف شود و از مصرف خودسرانه داروها خودداری کرد.

داروهای مورد استفاده در مراحل میانی تا مراحل شدید آلزایمر

ممانتین و ترکیبی از ممانتین و دونپزیل توسط سازمان غذا و دارو ایالات متحده برای درمان مراحل میانی تا شدید بیماری آلزایمر تجویز می‌شود. این داروها برای بهبود حافظه، توجه، علت‌یابی، زبان و توانایی انجام کارهای ساده تجویز می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که در فرایند درمان افراد مبتلا به مراحل میانی تا شدید بیماری مصرف مهارکننده‌های کولین استراز به همراه ممانتین اثربخشی بسیار زیادی دارد.

به جز موارد گفته شده، داروهای ممانتین تاثیرات زیر را دارند:

• فعالیت گلوتامات (glutamate) را تنظیم می‌کند، این ماده‌ شیمیایی در فرایند تجزیه و تحلیل، ذخیره و بازیابی اطلاعات نقش بسیار مهمی ‌دارد.
• عملکردهای ذهنی را بهبود بخشیده و به برخی از مبتلایان به بیماری آلزایمر کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزانه‌ خود را بسیار دقیق‌تر و بهتر انجام دهند.

همچنین این دارو عوارض جانبی از جمله سردرد، سرگیجه، سردرگمی ‌و یبوست خواهد داشت.

چشم انداز درمان آلزایمر در آینده

در حال حاضر دانشمندان به پیشرفت‌های زیادی در شناخت و فهم مراحل پیشرفت بیماری آلزایمر و چگونگی اثر بیماری بر سلول‌های مغزی دست یافته‌اند. این پیشرفت‌ها در نهایت و در آینده نزدیک به کشف درمان‌های جدیدی منجر خواهد شد که در نهایت روند بیماری را کند یا متوقف خواهد کرد.

برای یافتن درمانی موثر برای بیماری آلزایمر باید مطالعات بالینی زیادی انجام شود. در حال حاضر انجمن‌های معتبری در ایالات متحده‌ آمریکا مانند  Alzheimer’s Association TrialMatch اقدامات موثر زیادی در این رابطه انجام می‌دهند.

رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از آلزایمر

رژیم غذایی سالم داشتن و استفاده از مواد غذایی تازه و روغن‌های سالم باعث می‌شود تا چربی‌های اشباح شده کم‌ت رباشند و مغز عملکرد مناسبی داشته باشد. مصرف ویتامین‌هایی مانند: امگا 3 یا E هم در رژیم غذایی باعث بهبود وضعیت سلامت مغز می‌شود. از این رو برای اینکه افراد مبتلا به آلزایمر شرایط بهتری داشته باشند، رعایت رژیم غذایی اهمیت زیادی دارد.

اقدامات مفید برای جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر

برای اینکه بتوان از بیماری آلزایمر جلوگیری کرد، نیاز است که یکسری اقدامات را برای بهبود وضعیت مغز انجام داد. مهم‌ترین نکات و اقداماتی که برای جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر باید رعایت کرد به شرح زیر هستند:

• استراحت کنید، استراحت به بدن و مغز باعث می‌شود تا عملکرد فرد بهتر شود. از فعالیت‌های سنگین فکری و فیزیکی پرهیز کنید تا خستگی کمتری را تجربه کنید.
• از استرس‌های محیطی دور بمانید و اضطراب‌های زندگی را کاهش دهید.حتی با پزشکان مدیریت استرس هم می توانید مشورت کنید.
• تغذیه سالم داشته باشید تا به پیشگیری آلزایمر کمک کنید.
• با توجه به توصیه پزشک از ویتامین E استفاده کنید.
• برای پیشگیری آلزایمر از اعضای خانواده کمک بگیرید تا روند بیماری کنترل شود.
• ورزش‌های مفید انجام دهید تا بدن و مغز شرایط جسمی ‌و روحی بهتری را تجربه کند.

هریک از این اقدامات به بهبود وضعیت بیماری آلزایمر کمک می‌کند و می‌توان زندگی روزمره بهتری را تجربه کرد.

مراحل آلزایمر را بشناسیم

آلزایمر یک بیماری پیشرفته است. به این معنی که علائم بیماری آلزایمر در طول زمان به تدریج بدتر می‌شود. آلزایمر به ۷ مرحله مختلف تقسیم می‌شود که در جدول زیر توضیحاتی ارائه کرده‌ایم.

چه عواملی خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟

عوامل و فاکتورهای مختلفی وجود دارند که خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند. این عوامل شرایط جسمی، روحی و محیطی هستند که در صورت عدم توجه به آن‌ها، می‌تواند خطر ساز باشد و بیماری آلزایمر را پیشرفته‌تر کنند. در اینجا مهم‌ترین عوامل را بررسی خواهیم کرد.

سن

افزایش سن، بیشترین عامل خطر شناخته شده برای آلزایمر است. آلزایمر بخشی از روند پیری نیست، اما با ورود به سن 65 سالگی تهدیدات این بیماری بیشتر خواهد شد.

آلزایمر از چه سنی شروع می‌شود؟

شروع آلزایمر سن مشخصی ندارد، اما با توجه به آمارهای گرفته شده، افرادی که دوران پیری و سن 65 سالگی به بالا را تجربه می‌کنند بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند.

آلزایمر زودرس چیست؟

برخی از تغییرات ژنتیکی یا محیطی وجود دارند که در اثر عواملی مانند: مصرف مواد محرک یا رژیم غذایی ناسالم رخ می‌دهند. این موارد می‌توانند به آلزایمر زودرس منجر شوند و فرد در سن میانسالی دچار این بیماری شود.

ژنتیک و تاریخچه خانوادگی

افرادی که سابقه خانوادگی آلزایمر دارند، به نظر می‌رسد که خطر ابتلا به آلزایمر را تا حدودی بیشتر احساس خواهند کرد. دانشمندان تغییرات نادر (جهش) را در ۳ ژن شناسایی کرده‌اند که باعث ایجاد آلزایمر در فرد می‌شود، اما این جهش‌ها کمتر از ۵ درصد از آلزایمر را تشکیل می‌دهند.

رابطه بیماران سندروم داون با آلزایمر

بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون مبتلا به آلزایمر هستند. نشانه‌ها و علائم بیماری آلزایمر ۱۰ تا ۲۰ سال زودتر در افرادی که مبتلا به سندروم داون هستند، ظاهر می‌شوند. ژن موجود در کروموزوم اضافی که سبب ایجاد سندرم داون می‌شود، خطر ابتلا به آلزایمر را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

جنسیت

به طور معمول شرایط زندگی و فاکتورهای مختلفی در بروز بیماری آلزایمر تاثیرگذار خواهند بود. اما با توجه به تحقیقات انجام شده به نظر می‌رسد زنان به احتمال زیاد بیشتر از مردان خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را تجربه خواهند کرد.

سبک زندگی و سلامت جسم

هیچ فاکتور شیوه زندگی وجود ندارد که به طور قطعی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد. با این حال، برخی از شواهد نشان می‌دهند، عوامل مختلفی که منجر به بیماری‌های دیگر می‌شوند ممکن است به تشدید بیماری آلزایمر هم کمک کنند. این موارد عبارتند از:

• کمبود ورزش
• چاقی
• سیگار کشیدن و یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
• فشار خون بالا ( با این مشکل و علائم آن در مقاله فشار خون بالا دکتردکتر آشنا شوید.)
• کلسترول خون بالا
• دیابت نوع ۲
• رژیم غذایی بدون میوه و سبزیجات

این عوامل خطر، به آلزایمر عروقی، نوعی زوال عقل ناشی از عروق خونی مغزی هم مرتبط خواهند بود.

روابط اجتماعی

با دوستان و خانوداه خود معاشرت کنید. اگر روابط اجتماعی خود را نادیده بگیرید به طور حتم از خلق لحظات خوش و شادی‌آور دور خواهید ماند و احتمال آلزایمر را بیشتر خواهید کرد. سعی کنید با افرادی رفت و آمد داشته باشید که لحظات خوشی را برای شما به ارمغان آورند تا احتمال بروز بیماری کاهش پیدا کند.

اختلال در خواب

کیفیت خواب اهمیت زیادی دارد. اگر خواب کافی نداشته باشید و استراحت نکنید، سیستم مغز و اعصاب شما با مشکل روبه‌رو می‌شود و احتمال بروز بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد.

سابقه ضربه شدید به سر

سابقه ضربه شدید به سر در طولانی مدت باعث می‌شود تا سطح هوشیاری کاهش پیدا کند. این موضوع احتمال بروز آلزایمر را افرایش می‌دهد.

بیماری اختلال شناختی خفیف

اگر بیماری اختلال شناختی داشته باشید، علائم آلزایمر افزایش پیدا می‌کند. بیماری اختلال شناختی باید با مصرف دارو کنترل شود تا علائم آلزایمر را کاهش داد.

عوارض جانبی بیماری آلزایمر

همانطور که بیماری آلزایمر به سمت آخرین مراحل پیشرفت می‌کند، تغییرات مغزی روی عملکرد فیزیکی مانند: بلع، تعادل و کنترل روده و مثانه تأثیر می‌گذارد. این اثرات می‌تواند آسیب‌پذیری را به مشکلات بهداشتی بیشتر افزایش دهد که مهم‌ترین عوارض جانبی این بیماری عبارتند از:

• استنشاق غذا یا مایع به ریه‌ها (آسپیراسیون)
• پنومونی و عفونت‌های دیگر
• سقوط
• شکستگی‌ها
• زخم بستر
• سوء تغذیه و یا کم آبی بدن

برای اینکه افراد مبتلا به آلزایمر عوارض جانبی کمتری را متحمل شوند نیاز است که تحت نظر پزشک متخصص باشند تا با مصرف دارو و ارزیابی‌های پزشکی طول عمر بیشتری داشته باشند. در برخی مواقع آلزایمر منجر به بیماری‌های روانی مانند وسواس در سالمندان نیز می‌شود.

ارزیابی پزشکی فاکتورهای درگیر در بیماری آلزایمر

بیمار آلزایمری در صورت مشاهده‌ تغییرات رفتاری باید برای دریافت درمان دارویی، مورد ارزیابی قرار گیرد. این موضوع هنگامی ‌اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که تغییرات سریع رخ دهند. بسیاری از تغییرات رفتاری بیمار آلزایمری به خاطر آثاری است که این بیماری بر مغز می‌گذارد. از این رو با انجام آزمایش‌های دقیق به خوبی می‌توان دیگر شرایط قابل درمان دخیل در این تغییرات را مشاهده و برطرف کرد. پزشک، تمام فاکتورهای درگیر در بیماری آلزایمر را بررسی می‌کند تا بتواند بهترین راهکار درمانی را تجویز کند. این فاکتورها به شرح زیر هستند:

عوارض جانبی داروها

 بسیاری از مبتلایان به آلزایمر برای دیگر مشکلات جسمی ‌یا روحی خود، دارو دریافت می‌کنند‌. این داروها ممکن است با هم تداخل داشته باشند و در نهایت باعث تغییرات رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر شوند.

مشکلات ناشی از عفونت و یا دیگر شرایط

 هر چقدر که بیماری شدت می‌گیرد، افراد مبتلا به بیماری‌ آلزایمر به سختی می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. بنابراین آن‌ها شاید قادر نباشند تا مشکلاتی که به خاطر سایر بیماری‌ها برای آن‌ها پیش می‌آید را به دیگران گزارش دهند. درد ناشی از عفونت مجاری ادراری یا درد ناشی از عفونت سینوس‌های گوش در نهایت موجب پریشانی و بی‌قراری در این افراد خواهد شد. افراد مبتلا به آلزایمر از مشکلات گوارشی مانند: یبوست، نفخ و احساس سرما یا گرمای بیش از حد رنج می‌برند و این رنج و سختی در رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر نمود، پیدا خواهد کرد.

مشکلات در شنیدن و دیدن

برخی از بیماران آلزایمری مشکلاتی در شنیدن و دیدن پیدا می‌کنند و این مشکلات در نهایت باعث سردرگمی ‌فرد خواهد شد. از طرفی هم فرد تا حدود زیادی احساس خواهد کرد که از اطرافیان خود جدا افتاده است.

روش های غیر دارویی برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر و تقویت حافظه

روش‌های غیر دارویی برای مدیریت تغییرات رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر در نهایت باعث می‌شود که فرد بیمار از نظر فیزیکی و احساسی در شرایط بهتری قرار گیرد. دستیابی به بسیاری از این استراتژی‌ها که برای فهم بهتر نیازهای فرد مبتلا به آلزایمر توصیه می‌شود، مادامی‌ که بیماری فرد پیشرفت کند، سخت و مشکل خواهد شد. بنابراین روش‌های غیر دارویی همیشه باید در مراحل اولیه‌ بیماری مورد استفاده قرار گیرد. اما به طور کلی مراحل انجام یک روش‌ غیر دارویی موفق عبارتند از:

• تشخیص اینکه فرد، علائم بیماری را دارد و نقش فرد آلزایمری با الگوی رفتاری این بیماری را بازی نمی‌کند.
• تشخیص علت و اینکه علائم بیماری تا چه حد با تجربه‌ یک بیمار آلزایمری ارتباط دارد.
• تغییر محیط اطراف بیمار در جهت برطرف کردن چالش‌ها و موانعی که سد راه راحتی و امنیت بیمار شده‌اند و تا حدود زیادی ذهن بیمار را درگیر کرده‌اند.

تشخیص به موقع بیماری آلزایمر و استفاده از روش‌های غیردارویی باعث می‌شود تا بیمار مرحله اولیه تا میانی را با فاصله بیشتری سپری کند.

آیا می توان برای پیشگیری از آلزایمر کاری انجام داد؟

در حال حاضر هیچ راه ثابتی برای جلوگیری از بیماری آلزایمر وجود ندارد. تحقیق در استراتژی‌های پیشگیرانه ادامه دارد. قوی‌ترین شواهد تا کنون نشان می‌دهد که شما می‌توانید با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهید.

چطور از بیماران آلزایمری مراقبت کنیم؟

بسیاری معتقد هستند که تغییرات رفتاری بیمار مبتلا به آلزایمر یکی از چالشی‌ترین و پراسترس‌ترین اثرات این بیماری است. در نتیجه‌ تخریب سلول‌های مغزی به دلیل تغییرات رفتار در بیمار مبتلا به آلزایمر است. از طرفی هم داروها، تاثیرات محیطی و برخی شرایط درمانی باعث شدت گرفتن علائم بیماری خواهند شد. در مراحل اولیه‌ بیماری آلزایمر، فرد بیمار تغییرات رفتاری و شخصیتی خاصی مانند: کج خلقی و زودرنجی، اضطراب و افسردگی، پرخاشگری و خشم، تغییرات احساسی، توهم، هذیان‌گویی و روان‌پریشی و تغییرات آنی فیزیکی و گفتاری  را تجربه خواهند کرد.

 از این رو خانواده و دوستان باید نقش حمایتگر داشته باشند و از بیماران آلزایمری مراقبت بیشتری کنند. بهترین شرایط و نگهداری که می‌توان از بیماران آلزایمری داشت عبارتند از:

• سطح راحتی و آرامش شخصی فرد را بررسی کنید.
• در مورد واقعیت‌ها مشاجره نکنید.
• توجه شخص را به خود جلب کنید.
• محیط آرام و ساکتی برای فرد تهیه کنید.
• اجازه‌ی استراحت کافی به فرد دهید.

بهتر است که به دنبال دلیل هر رفتار باشید و همواره با پزشک در مورد هرگونه علائمی ‌که مرتبط با دارو یا بیماری خاصی باشد، مشورت کنید.

رفتار با بیماران آلزایمری را به کودکان خود آموزش دهید

هنگامی‌ که یکی از اعضای خانواده دچار بیماری آلزایمر می‌شود، ممکن است که کودکان رفتار‌های پر تنش و پرخاشگرانه‌ای داشته باشند. از این رو به کودکان خود آموزش دهید که این بیماری مقصری ندارد و ممکن است که برای هر فردی رخ دهد. زیرا برخی از کودکان ممکن است که تصور کنند، مقصر آلزایمر پدر یا مادر بزرگ خود هستند. به کودکان توضیح دهید که باید بیشتر مراقب رفتار خود باشند و اگر فرد مبتلا به بیماری آن‌ها را نشناخت، ناراحت نشوند زیرا این بیماری ماهیت فراموشی دارد.

شرایط و موقعیت‌های تحریک‌کننده برای بیماران مبتلا به آلزایمر

رویدادها یا تغییراتی که در محیط پیرامون شخص رخ می‌دهند، نقش بسیار مهم و اصلی در برانگیختگی تغییرات رفتاری بیمار آلزایمری ایفا می‌کنند. تغییر برای همه استرس‌زا است، ولی تغییر روی یک بیمار آلزایمری اثر شدیدتری خواهد داشت. فرد مبتلا به آلزایمر در مواجه با تغییر برای ارتباط برقرار کردن با محیط جدید، ترس و خستگی بسیار زیادی را تجربه خواهد کرد. شرایطی که بر رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر اثرگذار خواهد بود، عبارتند از:

• جا‌به‌جا کردن محل اقامت یا اقامت در خانه‌ سالمندان
• تغییرات در محیطی که فرد به آن آشنا است.
• رفتارهایی که باعث سوء تعبیر و سوتفاهم می‌شوند.
• رفتن به بیمارستان و بستری شدن در آن
• درخواست به حمام رفتن یا عوض کردن لباس

اگر رفتارهایی که باعث برانگیختگی بیمار آلزایمری می‌شود، شناسایی شوند، در نهایت با روش بهتر و مناسب‌تری می‌توان با آن‌ها برخورد کرد.

بیماران آلزایمری چقدر زنده می مانند؟

میانگین امید به زندگی در افرادی که مبتلا به آلزایمر هستند، تفاوت دارد. اما با توجه به آمار و سابقه‌های پزشکی که وجود دارد، پس از تشخیص بیماری فرد مبتلا حدود 8 تا 10 سال عمر کند. متاسفانه در برخی شرایط تشخیص این بیماری ممکن نیست و احتمال دارد که میانگین مدت زمان طول عمر قابل تخمین نباشد.

چه عواملی در طول عمر بیمار آلزایمری تاثیر گذار است؟

عوامل مختلفی در افزایش طول عمر بیماران مبتلا به آلزایمر دخیل هستند که مهم‌ترین آن‌ها شامل: جنسیت، شدت علائم، مشکلات سیستم عصبی و سایر بیماری‌های مشکلات قلبی یا دیابت طول هستند.

این عوامل تاثیر گذار در طول عمر بیماران هستند و علائم می‌توانند بسیار کند یا سریع پیشرفت کند.

علائم اولیه آلزایمر را نادیده نگیرید!

بیماری آلزایمر پیچیده و دارای مجهولاتی است. اما می‌توان زمان وخامت این بیماری را کاهش داد. از این رو در صورت هرگونه نشانه و علائم آلزایمر باید به موقع به پزشک مراجعه کرد تا روند رشد و پیشرفت این بیماری را گرفت. هر چه این بیماری پیشرفت بیشتری داشته باشد، شرایط زندگی را برای فرد و اطرافیان سخت‌تر می‌کند. برای اینکه علائم بیماری را به تعویق انداخت بهتر است که از بهترین پزشک‌های متخصص نوبت دریافت کنید. سامانه نوبت دهی دکتردکتر در کنار شما است تا به راحتی و به صورت آنلاین از بهترین دکتر مغز و اعصاب در تهران نوبت دریافت کنید. دکترهای مغز و اعصاب می‌توانند تشخیص بهتری از مرحله آلزایمر بیمار داشته باشند و با تجویز راه حل‌ها و داروهای مختلف، وضعیت بیمار را بهبود دهد.

همچنین اگر سوالی درباره درمان آلزایمر دارید که در این متن به آن اشاره نشده کافی است که در انتهای همین متن و در قالب کامنت با ما در ارتباط باشید.

منبع:

clevelandclinic.org

سوالات متداول آلزایمر