آی یو دی (IUD) چیست؛ آشنایی با یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری

به دنبال وسایل و راه‌های پیشگیری از بارداری هستید؟ آی یو دی (IUD) یکی از وسایل در دسترس است که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. این وسیله برای بسیاری از افراد از بهترین گزینه‌های جلوگیری از بارداری است. در این مقاله هم درباره‌اش توضیحات کاملی ارائه خواهیم کرد. یادتان باشد که با وسایل و روش‌های مختلف پیشگیری آشنا شوید و برای دریافت راهنمایی در این زمینه از کمک متخصص زنان هم بهره ببرید.

با آی یو دی (IUD) آشنا شوید

آی یو دی (intrauterine device) مخفف عبارت داخل‌رحمی است. این وسیله شبیه به حرف انگلیسی T است و داخل رحم قرار می‌گیرد. با وجود آن در رحم، امکان رسیدن اسپرم به تخمک مقدور نمی‌شود. در نتیجه لقاح شکل نمی‌گیرد و بارداری رخ نمی‌دهد.

انواع مختلفی از این وسیله پیشگیری از بارداری وجود دارد. یکی از انواع با ترشح مقدار اندکی از هورمون پروژستین (progestin) در بدن مانند قرص‌های کنترل بارداری مانع از حاملگی می‌شود. این ماده باعث سبک‌ترشدن پریود می‌شوند.

نوع دیگری از آی‌‌یودی هم وجود دارد که به آن نوع مِس‌دار گفته می‌شود. وجود مس در این نوع از وسیله باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن در مقابل بارداری مقاومت کند. اگر از این نوع استفاده کنید، احتمال دارد که پریودهایتان شدیدتر شود؛ به‌ویژه در ابتدا اما ماندگاری این روش بیشتر از مورد هورمونی است. اگر به درستی از آی‌یودی استفاده کنید، احتمال بارداری‌تان به کمتر از ۱درصد می‌رسد.

مزایای استفاده از آی‌يودی چیست؟

استفاده از این وسیله پیشگیری با مزایای زیادی همراه است. برای مثال:

• ماندگاری بالایی دارد.
• با یک‌بار کارگذاشتن وسیله در رحم، دیگر خیالتان بابت پیشگیری راحت خواهد بود.
• هزینه‌ای که بابت آن پرداخت می‌شود، مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.
• زنان در دوران شیردهی هم می‌توانند از آن استفاده کنند.

چه کسانی می‌توانند از آی‌یودی استفاده کنند؟

بیشتر افراد سالم می‌توانند از این وسیله استفاده کنند. افرادی که یک شریک جنسی مشخص دارند و احتمال ابتلا به بیماری‌های مقاربتی در آنها کمتر است، گزینه‌های مناسبی برای استفاده از این وسیله هستند.

یادتان باشد که آی‌یودی نمی‌تواند از شما در مقابل ابتلا به بیماری‌های مقاربتی محافظت کند. اگر یکی از شرایط زیر را تجربه می‌کنید، نباید به سراغ استفاده از آی یو دی بروید:

• باردار هستید.
• دچار سرطان دهانه رحم یا رحم هستید.
• بدون دلیل مشخصی، خونریزی واژنی دارید.
• به تازگی دچار عفونت لگن شده‌اید یا دچار بیماری‌های مقاربتی هستید.

در صورتی که به مس حساسیت دارید یا مبتلا به بیماری ویلسون هستید که در آن بدن حاوی مقادیر زیادی مس می‌شود، نباید از آی یو دی مس‌دار استفاده کنید.

آی‌یودی‌های هورمونی هم تا زمانی برایتان مفید خواهند بود که دچار بیماری‌های کبدی یا سرطان سینه نباشید. کسانی که در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند هم بهتر است که دور استفاده از چنین نوعی از وسیله پیشگیری از بارداری را خط بکشند. در بعضی از موارد نادر هم شکل رحم اجازه کارگذاشتن درست آی‌یودی در آن را نمی‌دهد.

شیوه استفاده از آی یو دی چیست؟

برای کارگذاشتن آی‌یودی در رحم باید به پزشک مراجعه کنید. مراجع‌کننده روی تخت معاینه دراز می‌کشد و پاها را روی رکابی می‌گذارد که امکان بازشدن ناحیه واژن و دسترسی پزشک را فراهم می‌کند.

پزشک وسیله‌ای موسوم به اسپکولوم را درون واژن می‌گذارد تا آن را باز نگه دارد و بعد:

• اندازه و شکل واژن را بررسی می‌کند.
• دهانه رحم و واژن را با مایعی ضدعفونی می‌کند.
• رحم را بررسی و معاینه می‌کند تا مشکلی در آن وجود نداشته باشد.
• نسبت دهانه رحم با رحم را بررسی و تراز می‌کند.

بعد از این مرحله، آی‌یودی را تا می‌کند و در تیوپ یک اپلیکاتور می‌گذارد و تیوپ را از راه دهانه رحم داخل رحم قرار می‌دهد. زمانی که وسیله در رحم جای گرفت، دسته‌های آن باز می‌شوند و پزشک اپلیکاتور را بیرون می‌کشد.

رشته‌ای به این وسیله وصل است که از واژن و دهانه رحم آویزان می‌شود. دکتر قرار دادن آی یو دی اندازه این رشته را هم متناسب می‌کند تا برای فرد مشکلی به وجود نیاورد.

آمادگی‌های لازم برای قراردادن آی یو دی

امکان قراردادن بیشتر آی‌یودی‌ها در هر زمانی از چرخه قاعدگی وجود دارد اما زمانی که پریود هستید، گذاشتن این وسیله در رحم راحت‌تر می‌شود. در این دوره، دهانه رحم بازتر از همیشه است و کار قراردادن وسیله راحت‌تر می‌شود.

پیش از مراجعه به پزشک برای انجام این کار، بهتر است که چیزی بخورید تا در طول فرایند دچار ضعف و سرگیجه نشوید. کمی هم آب بنوشید چون باید برای بررسی بارداری‌تان، آزمایش ادرار هم بدهید.

درباره مصرف مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن پیش از مراجعه به مطب هم از پزشک مشورت بگیرید. مصرف این مسکن‌ها به شما کمک می‌کند که در طول عملیات، درد احتمالی را راحت‌تر تحمل کنید. این عملیات از ۵ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و مراجعان کمی در مطب می‌مانند تا مطمئن شوند که مشکلی برایشان به وجود نمی‌آید.

قراردادن آی یو دی دردناک است؟

برای بسیاری از افراد، گذاشتن آی‌یودی با کمی درد همراه است اما خطری ندارد و آن‌قدرها اذیت نمی‌کند. در ابتدای قراردادن این وسیله در رحم، کمی درد و انقباض احساس خواهید کرد. بعضی از افراد، بعد از قرارگرفتن آی‌یودی در رحم دچار احساس سرگیجه و غش می‌شوند.

بهتر است که کمی زمان بدهید و بلافاصله از جایتان بلند نشوید. دراز بکشید تا آمادگی کامل برای بلندشدن و ایستادن پیدا کنید. واکنش بدن افراد نسبت به قراردادن آی یو دی در رحم متفاوت است. از آنجا که مشخص نیست، شما در کدام دسته قرار می‌گیرید، بهتر است، پیش از مراجعه به پزشک:

• از مسکن‌های تزریقی یا خوراکی استفاده کنید.
• برای رفع اضطراب ناشی از این عملیات هم می‌توانید از داروهای ضداضطرابی مانند لورازپام استفاده کنید.
• در بعضی از موارد هم نیاز به بیهوشی برای عملیات قراردادن آی یو دی به وجود می‌آید.

بعد از گذاشتن آی‌یودی باید انتظار چه چیزی را داشته باشید؟

۳ تا ۶ ماه پس از گذاشتن این وسیله در رحم، کمی احساس آزردگی و دردهای انقباضی را در زیر شکم احساس خواهید کرد. برای رهایی از این حالت، می‌توانید از قرص‌های ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.

استفاده از کیسه آب‌ جوش برای تسکین درد زیر شکم هم مفید خواهد بود. در صورتی که درد شکم شدید باشد، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. در ماه‌های نخست، خونریزی یا لکه‌بینی نامنظم بعید نیست و این مشکل به مرور زمان رفع خواهد شد اما اگر مشکل بدتر می‌شود، نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد.

در ۳ ماه نخست پس از قراردادن آی یو دی باید حواستان به رشته آویزان از وسیله باشد. دست‌ها را بشویید و ماهی یک‌ بار، انگشتتان را به سمت واژن ببرید. باید بتوانید دنباله رشته‌مانند آی‌یودی را در آن ناحیه حس کنید.

این رشته باید در حوالی ۴ تا ۵ سانتی‌متری دهانه رحم احساس شود. اگر فکر می‌کنید که در چنین نقطه‌ای قرار ندارد و تکان خورده، باید برای ارزیابی وضعیت به پزشک مراجعه کنید.

۲۴ ساعت پس از گذاشتن آی‌یودی نباید از موارد زیر استفاده کنید:

• تامپون
• دوش واژینال
• کاپ قاعدگی

استفاده از تامپون در 24 ساعت اول پس از گذاشتن آی‌یودی توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است خطر عفونت را افزایش دهد یا به طور ناخواسته باعث جابه‌جایی آی‌یودی شود.

همچنین بهتر است که از شنا و حمام‌کردن هم در طول این مدت بپرهیزید و سکس واژنی هم نداشته باشید. درباره زمان مناسب شروع دوباره رابطه جنسی بعد از قراردادن این وسیله، حتماً با پزشک مشورت کنید. بنا به نوع آی‌یودی، ماندگاری این وسیله و کارایی‌اش می‌تواند از ۳ هفته تا ۱۰ سال متغیر باشد.

روند پریود با وجود آی‌یودی تغییر می‌کند؟

کسانی که از آی‌یودی‌های هورمونی استفاده می‌کنند، دچار دردهای قاعدگی کمتری می‌شوند. بیشتر افراد، بعد از استفاده از این وسیله (از نوع هورمونی) یا پریودهای سبک‌تری را تجربه می‌کنند یا اصلا دچار عادت ماهیانه نمی‌شوند.

آی یو دی از نوع مسی باعث شدیدشدن پریود می‌شود و دردهای انقباضی زیر شکم هم به همراه دارد. بعد از چند ماه استفاده هم این مشکل کم‌کم رفع می‌شود. انواع دیگری از وسایل پیشگیری مشابه مانند ایمپلنت ضد بارداری هم در بازار موجود هستند.

عوارض استفاده از این وسیله چیست؟

معمولاً عارضه شدید و مشکلی جدی در استفاده از آی یو دی رخ نمی‌دهد. احتمال بارداری با وجود چنین وسیله‌ای در رحم بسیار کم می‌شود. اگر هم به رغم وجود این دستگاه، باز هم حاملگی شکل بگیرد، احتمال سقط، عفونت و زایمان زودهنگام بیشتر می‌شود.

آی‌یودی می‌تواند ریسک بارداری خارج از رحم را هم افزایش بدهد. یک‌دهم از زنانی که از این وسیله برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند هم در سال نخست، دچار کیست‌های تخمدانی می‌شوند که خطرناک نیستند.

با این حال، در صورت بروز هرگونه نشانه‌ای از کیست باید به پزشک مراجعه کنید تا ناگهان مشکلاتی نظیر پارگی کیست پیش نیاید. اگر علائمی مانند تب، لرز، خونریزی و درد شدید در هنگام سکس و ترشحات واژنی بدبو دارید هم حتماً خیلی سریع به متخصصان مراجعه کنید.

امکان افتادن آی‌یودی از بدن وجود دارد؟

دهانه رحم معمولاً این وسیله را سر جایش نگه می‌دارد و مانع از افتادنش می‌شود. در موارد نادری هم امکان بیرون افتادن آی‌یودی از بدن وجود دارد. در مواردی مانند زیر:

• اگر تا به حال بچه‌دار نشده‌اید.
• در صورت وجود فیبروم در رحم.
• قراردادن وسیله درست بعد از زایمان.
• زیر سن ۲۰ سال هستید.
• شکل و اندازه رحمتان عادی نیست.

شیوه خارج‌کردن آی یو دی چگونه است؟

برای خارج‌کردن این وسیله از بدن باید به پزشک مراجعه کنید. این کار فقط چند دقیقه طول می‌کشد. پزشکان به آرامی سعی می‌کنند که آی یو دی را از رحم بیرون بکشند. احتمال بروز کمی درد و خونریزی در ۱ تا ۲ روز بعد از خروج وسیله وجود دارد اما خیلی زود، همه چیز به حالت عادی بازمی‌گردد.

برای مراجعه به پزشکان متخصص در این زمینه می‌توانید از نوبت‌ دهی اینترنتی سایت دکتردکتر هم استفاده کنید. این سیستم، شما را به بهترین پزشکان متصل می‌کند.

درباره آی‌یودی پرسشی در ذهنتان جا مانده است؟ ما را در جریان بگذارید.

منبع:

webmd.com