یکی از مهم‌ترین چالش‌های والدین بی‌تجربه، مدیریت آروغ زدن نوزاد است. هنگامی که بچه‌ها شیر می‌نوشند، حباب‌های هوا در معده آن‌ها گیر می‌کند و باعث بروز ناراحتی‌هایی می‌شود. آروغ گرفتن نوزاد به شما کمک می‌کند که مانع از گازگرفتگی روده‌های او شوید. با خروج بادگلو نوزاد، دیگر درد و ناراحتی در بخش دستگاه گوارش را احساس نمی‌کند. با تکنیک‌های صحیح و آگاهی از روش‌های آروغ گرفتن نوزاد، از بروز ناراحتی‌های مختلف و مشکلات مربوط به آروغ‌زدن مانند رفلاکس معده و کولیک جلوگیری می‌کنید.
در پایان این مقاله، پرسش‌هایتان را از کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر بپرسید تا به شما پاسخ دهد.
آروغ زدن نوزاد چیست؟
زمانی که نوزادان شیر می‌نوشند، مقداری هوا وارد سیستم گوارششان می‌شود. ورود هوا با ایجاد دل‌درد و گریه نوزاد همراه است. علائم نیاز به آروغ‌زدن نوزاد هم به شکل‌های مختلفی مانند بی‌قراری و گریه‌کردن یا استفراغ بروز می‌کنند. آروغ زدن کودک اهمیت زیادی دارد و باعث می‌شود که کودک درد و ناراحتی گوارشی کمتری احساس و راحت‌تر شیر را هضم کند. روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی برای گرفتن بادگلو نوزاد وجود دارد، در ادامه به آن‌ها آشنا می‌شوید. اگر مادر و پدری تازه‌وارد هستید، سعی کنید با مشاهده فیلم آروغ گرفتن نوزاد یا بررسی توصیه‌های این مقاله، فرایند آروغ‌گرفتن بچه را به‌خوبی یاد بگیرید و پیاده‌سازی کنید.
فایده آروغ زدن نوزاد
زمانی که نوزاد آروغ می‌زند،نمی‌گذارد که هوا وارد شکمش شود. با این روند دیگر نفخ نمی‌کند و دچار دل‌درد نمی‌شود. خروج هوای اضافی از معده باعث هضم بهتر شیری می‌شود که نوزاد می‌خورد. کودکی که باد گلو خارج می‌کند، اشتهای بیشتری دارد و کمتر دچار استفراغ یا مشکلات معده و روده می‌شود. با عمودی نگه‌داشتن کودک، بعد از مصرف هر وعده شیر، به مدت ۱۵ دقیقه می‌توانید منتظر خروج باد از گلوی او باشید.
چه علائمی نشان می‌دهند که نوزاد نیاز به آروغ زدن دارد؟
گاهی‌اوقات، برخی از بچه‌ها در طول میل‌کردن غذا و نوشیدن شیر، دچار بادگلو می‌شوند. برخی هم بعد از نوشیدن شیر به این حالت درمی‌آیند. نوزادی که درد و تجمع گاز را تجربه می‌کند، نمی‌تواند دراز بکشد، بی‌قرار است و به سختی به خواب می‌رود.
در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان یونیسف درباره این موضوع آمده است:
گریه‌کردن شدید، قوس‌دارکردن بدن در زمان در آغوش کشیده‌شدن، کشیدن پاها به داخل شکم یا گره‌کردن مشت‌ها از علائمی هستند که نشان می‌دهند، نوزاد باید بادگلو خارج کند.
مکیدن تند و سریع شیر و توقف مکرر در هنگام شیرخوردن هم از جمله نشانه‌ها و علامت‌هایی است که می‌گویند، بچه باید آروغ بزند.
آیا نوزاد حتما باید آروغ بزند و باد گلو داشته باشد؟
واقعیت این است که تمام کودکان نیازی به خارج‌کردن باد گلو ندارند. نبود و فقدان چنین چیزی جای نگرانی ندارد. در عوض، نشان می‌دهد که سیستم گوارشی بچه به خوبی عمل می‌کند. پس آروغ نزدن نوزاد مشکلی ندارد. اگر علائم و نشانه‌های دیگری هم رخ نمی‌دهند، یعنی هیچ مشکلی نیست و سیستم گوارشی بدن نوزاد به خوبی عمل می‌کند. در بسیاری از کودکان، گرفتن باد گلو باعث جلوگیری از مشکلات رنگارنگ مانند کولیک نوازد می‌شود.
دلایل آروغ زدن نوزاد چیست؟
نوزادان در مواقع متنوعی آروغ می‌زنند. خروج باد از گلوی آن‌ها وابسته به عوامل مختلفی است. در بسیاری از موارد، دلیل خروج بادگلوی نوزادان در اثر شیرخوردن است. بلعیده‌شدن هوا همراه با شیر، باعث بروز احساس ناراحتی می‌شود و نیاز به آروغ‌زدن به وجود می‌آید. دلایل دیگر این وضعیت هم شامل موارد زیر هستند:
- تغییر وضعیت نوزاد از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده باعث خروج هوایی می‌شود که در معدهاش به دام افتاده بود.
- گریه‌کردن هم می‌تواند باعث بلعیدن هوا از سوی نوزاد شود و در نتیجه نیاز به آروغ‌زدن را به وجود بیاورد.
- نوع تغذیه هم روی آروغ‌زدن اثر دارد. برای مثال، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، هوای بیشتری را وارد معده می‌کنند.
اگر می‌بینید که نوزادتان به طور مداوم آروغ می‌زند یا علائمی مانند بی‌قراری، استفراغ و کاهش وزن دارد، بهتر است با دکتر تغذیه نوزاد و کودک مشورت کنید.
علت سخت آروغ زدن نوزاد
گاهی اوقات، آروغ‌زدن نوزاد بسیار سخت و دشوار پیش می‌رود. برای مثال، زمانی که هوای زیادی در زمان نوشیدن شیر بلعیده، دفع و آروغ زدن نوزاد سخت‌تر می‌شود. ابتلا به برخی مشکلات گوارشی مانند رفلاکس نوزادان هم از دلایل سخت‌شدن آروغ‌زدن است. نوع شیر و شیوه شیردادن به بچه هم روی روند خروج باد از گلوی او اثر می‌گذارند. در برخی موارد، مشکلات ساختاری در دستگاه گوارش نوزاد باعث ایجاد مشکل در آروغ زدن می‌شود.
روش‌های آروغ گرفتن نوزاد چیست؟
برای گرفتن آروغ کودک باید مطمئن شوید که سر و گردن او در حالت مطلوبی قرار دارند و فشاری به آن‌ها وارد نمی‌شود. ضمناً باید شکم و پشت بچه صاف و راست (به سمت بالا) باشد. سپس پشت او را به آرامی ماساژ دهید یا نوازش کنید. صرف چند دقیقه زمان و استفاده از روش‌هایی اصولی، باعث خروج بادگلو نوزاد می‌شود و مشکل سریعاً از بین می‌رود.
چند راه برای آروغ زدن نوزاد وجود دارد؛ هریک از آن‌ها را امتحان کنید و ببینید کدام روش یا روش‌ها برایتان مناسب‌ترند. با آگاهی از نکات مراقبت از نوزاد می‌توانید راحت‌تر و سریع‌تر، آروغ بچه را بگیرید.
قراردادن نوزاد بالای شانه
در حالی که چانه کودک روی شانه شما قرار گرفته است، ناحیه سر و شانه را با یک دست حمایت کنید و به آرامی پشت او را مالش دهید و نوازش کنید. راه رفتن در حین انجام این کار ممکن است کمک کند. در زمان شیردهی به نوزاد هم نگذارید که از همان ابتدا، هوای زیادی وارد دهان و معده بچه شود. با این کار، زحمت‌کشیدن بابت گرفتن آروغ، بی‌معنا می‌شود. نوزاد در حالت ایستاده روش خوبی برای گرفتن باد گلوی اوست.
بغل‌کردن نوزاد، بهترین حالت آروغ گرفتن نوزاد
نوزاد را طوری در بغل بگیرید که صورتش رو به شما باشد. کف دستتان را به شکل صاف و مستقیم روی سینه بچه قرار دهید و مراقب چانه و فک او باشید. نباید اذیت شود و هیچ فشاری روی این نواحی از صورتش اعمال شود. کودک را کمی به سمت جلو بگیرید و متمایل کنید. سپس با دست آزادتان، به آرامی پشت بچه را مالش دهید و او را نوازش کنید.
دراز کشیدن نوزاد روی پاهای شما
کودک خود را روی پاهای خود بخوابانید. مراقب چانه بچه باشید و هیچ فشاری به ناحیه گلوی او وارد نکنید. با دست خود، شروع به مالش یا ضربه‌زدن بسیار ملایم به پشت نوزاد کنید. این روش هم سریع جواب می‌دهد و می‌تواند به عنوان روش اصلی یا مکمل در گرفتن آروغ بچه کاربردی و مفید باشد. اگر بچه به کولیک نوزاد و مشکلات مختلف دیگر مبتلا باشد، این روش برای گرفتن آروغ مفید خواهد بود.
نحوه آروغ گرفتن از نوزاد در خواب
به‌طور کلی، زمانی که نوزاد خواب است، نباید اقدام به گرفتن آروغ او کنید. اگر نوزاد به آرامی خوابیده و علامت خاصی از خود نشان می‌دهد، نباید هیچ‌گونه مداخله‌ای برای آروغ زدن نوزاد از خود نشان دهید. به ویژه، در زمانی که نوزاد با شیر مادر تغذیه می‌شود، لزومی به گرفتن آروغ او در خواب وجود ندارد. چنانچه علائمی مانند استفراغ نوزادان هم دیده می‌شود، باید مشکل را پیگیری و در صورت بی‌قراری بچه به پزشک مراجعه کنید.
سریع‌ترین روش گرفتن باد گلوی نوزاد
اگر می‌خواهید که خیلی زود و سریع، باد گلوی نوزاد را بگیرید، باید روش‌های مختلف را بشناسید. در جدول زیر، سعی کرده‌ایم که نمونه‌ای از ایده‌ها برای سریع‌ترگرفتن باد گلو به شما ارائه کنیم:
| روش | مراحل | توضیحات اضافی |
|---|---|---|
| روی شانه | نوزاد را به صورت عمودی روی شانه قرار دهید. سر نوزاد را با دست حمایت کنید و چانه را کمی بالا بکشید. به آرامی به پشت نوزاد ضربه بزنید. | این روش یکی از رایج‌ترین روش‌هاست و به بسیاری از نوزادان کمک می‌کند تا راحت‌تر آروغ بزنند. |
| روی پا | نوزاد را رو به پایین روی پای خود قرار دهید. سر نوزاد را با دست حمایت کنید. به آرامی به پشت نوزاد ضربه بزنید. | این روش نیز بسیار موثر است و برای نوزادانی که دوست دارند روی پا بخوابند، گزینه مفید است. |
| نشسته در آغوش | نوزاد را به صورت نشسته در آغوش بگیرید. سر نوزاد را با یک دست حمایت کنید. به آرامی به پشت او ضربه بزنید. | این روش برای نوزادانی است که ترجیح می‌دهند صاف بنشینند. |
بهترین زمان برای گرفتن باد گلوی نوزاد، در طول یا سریعاً بعد از شیرخوردن است.
نکات مهم گرفتن بادگلوی نوزاد را یاد بگیرید
برای بسیاری از والدین، گرفتن باد گلوی نوزاد بسیار چالش‌برانگیز و دشوار است. با رعایت نکته‌هایی می‌توانید به راحتی اقدام به گرفتن باد گلوی نوزاد کنید. به زمان مناسب این کار توجه داشته باشید و بدانید که وضعیت برای هر نوزاد از دیگری متفاوت است:
- برخی از نوزادان در طول شیردهی، چند بار به شکل کوتاه، آروغ می‌زنند.
- پس از پایان هر وعده شیر، بهتر است که نوزاد را برای آروغ‌زدن بلند کنید.
- اگر نوزاد پس از شیر خوردن بی‌قرار شده و گریه می‌کند یا شکم‌درد دارد، احتمالاً نیاز به آروغ‌زدن در او شکل گرفته است.
- ممکن است، چند دقیقه طول بکشد تا نوزاد آروغ بزند. صبور باشید و به او زمان دهید.
یادتان باشد که صبور بودن در این ماجرا، اهمیت بسیار زیادی دارد. به طور کلی، فرایند شیردهی با نکات و چالش‌هایی مانند بالا آوردن شیر پنیری نوزاد همراه است. رسیدگی به علامت‌ها و علل در مسیر پیش‌برد ساده و سریع آروغ‌زدن نوزاد اثر می‌گذارد.
نوزاد چه زمان‌هایی آروغ می‌زند؟
نوزاد می‌تواند در زمانی که مشغول به شیرخوردن است، شروع به آروغ‌زدن کند. برخی بچه‌ها هم بعد از اینکه شیر را تمام و کمال میل کردند، آروغ می‌زنند. وضعیت شیردهی، نوع شیر و بدن نوزاد در زمان خروج آروغ از معده نقش دارند. گاهی اوقات هم زمانی که بچه بی‌قرار است و گریه می‌کند، باید آروغش را بگیرید تا از بادی که در دستگاه گوارش او پیچیده، خلاص شود.
نوزاد چند بار آروغ می‌زند؟
هیچ پاسخ مشخصی به این پرسش وجود ندارد. گاهی‌اوقات، نوزاد چندبار آروغ می‌زند و گاهی هم اصلاً نیازی به دفع باد ندارد. در نتیجه، باید دقت کنید که هر نوزادی نیازهای منحصربه‌فرد خود را دارد و بنا به شرایط فیزیکی و عادت‌هایی که دارد، باد موجود در روده و معده‌های خود را تحت کنترل درمی‌آورد.
آروغ زدن نوزاد چقدر طول می‌کشد؟
این پرسش هم پاسخ دقیقی ندارد. واقعیت این است که همه‌چیز به وضعیت بدنی بچه، مقدار شیر خورده و نوع آن (شیر مادر یا خشک) وابسته است. نمی‌توانیم مدت زمان دقیق و مشخصی را در این زمینه اعلام کنیم. ضمن اینکه برخی بچه‌ها، سریع و بعد از تمام‌شدن خوردن شیر آروغ می‌زنند. بعضی هم در طول شیردهی یا چند دقیقه بعد از آن، باد گلوی خود را خارج می‌کنند.
تا چند ماهگی باید آروغ نوزاد را بگیرید؟
در بیشتر موارد، زمانی که نوزاد غذا می‌خورد و سیر می‌شود، نوبت به آروغ‌زدن می‌رسد. به طور کلی هم تا حوالی شش‌ماهگی، بهتر است که آروغ نوزاد را بگیرید و نگذارید که هوا در روده‌ها و معدهاش جمع شوند. یادتان باشد که تفاوت‌های زیادی میان نوزادان وجود دارد و شاید برخی از آن‌ها، هیچ نیازی برای تلاش در جهت گرفتن آروغ نداشته باشند.
مشکلات آروغ زدن نوزاد چیست؟
دلایل مختلفی باعث ایجاد مشکل در آروغ زدن نوزاد می‌شوند. برای مثال، برخی از نوزادان به مشکلات گوارشی دچارند و نفخ یا کولیک را تجربه می‌کنند. در این موقعیت‌ها، آروغ زدن نوزاد کمی سخت‌تر می‌شود. بعضی از بچه‌ها هم دچار عدم تحمل لاکتوز هستند و تجمع گاز در شکمشان بسیار آزاردهنده می‌شود. برخی بچه‌ها هم در مواردی نادر، مشکلات ساختاری در سیستم گوارشی خود دارند. این وضعیت هم باعث بروز اختلالاتی در آروغ زدن می‌شود. ضمناً باید حتماً به دکتر اطفال مراجعه کنید.
اگر نوزاد آروغ نزند، چه می‌شود و چه باید کرد؟
آروغ‌نزدن نوزاد هم در بسیاری از موارد باعث بروز مشکلی جدی نمی‌شود. نوزادانی که از شیر مادر خود استفاده می‌کنند، معمولاً نیازی به دفع و خارج‌کردن بادگلو ندارند. ورود هوای اندک به معده، مانع از شکل‌گیری بادگلو در بچه‌ها می‌شود. اگر نوزاد آروغ نمی‌زند، جای نگرانی وجود نخواهد داشت.
چه زمانی باید نوزاد را برای مشکل آروغ زدن دکتر ببریم؟
گاهی‌اوقات،علائمی بروز می‌کنند که احتیاج به مراجعه به دکتر را بیشتر می‌کنند. برای بررسی این وضعیت باید به پزشکی مراجعه کنید که می‌داند تخصص اطفال چیست و در رفع مشکلی مانند آروغ زدن نوزاد خبره است. در جدول زیر، زمان مناسب مراجعه به پزشک در هر مورد از بروز علائم در کنار آروغ زدن به شرح زیر است:
| علائم | دلایل احتمالی | چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ |
|---|---|---|
| کاهش وزن | مشکلات تغذیه‌ای، هضم ضعیف | اگر نوزاد به اندازه کافی وزن نمی‌گیرد. |
| استفراغ شدید و مکرر (به خصوص با خون) | عفونت، انسداد روده، رفلاکس شدید | اگر استفراغ شدید و مکرر باشد و با سایر علائم همراه باشد. |
| درد شدید شکم | کولیک، عفونت، مشکلات گوارشی | اگر درد شدید و مداوم باشد و با تسکین‌دهنده‌ها آرام نشود. |
| بی‌قراری و گریه مداوم | گرسنگی، درد، بیماری | اگر بی‌قراری همراه با سایر علائم مانند استفراغ یا کاهش وزن باشد و با روش‌های معمول آرام نشود. |
| مشکلات تنفسی (تنگی نفس، خس خس سینه) | عفونت ریه، آلرژی | فوراً به پزشک مراجعه کنید. |
| رفلاکس شدید (استفراغ مکرر، مشکل در تغذیه، عدم رشد) | رفلاکس معده به مری، مشکلات ساختاری | اگر رفلاکس شدید باشد و بر رشد و تغذیه نوزاد تأثیر بگذارد. |
اگر علل احتمالی بروز مشکل در زمان آروغ زدن نوزاد، رفلاکس معده به مری یا بازگشت اسید معده به مری باشد، نیاز به مراجعه به پزشک قوت می‌گیرد. تنگ‌شدن پیلور یا خروجی معده و حساسیت به پروتئین شیر گاو هم در کنار عفونت‌های دستگاه گوارش از جمله دلایل ابتلا به بادگلو و تجمع گاز در معده و روده‌ها هستند. برای جلوگیری از این وضعیت، باید اصول آروغ گرفتن نوزاد را بدانید. شیشه شیر نامناسب، پستانک نامناسب و عادت‌های اشتباه در مسیر خوردن غذا، باعث می‌شود که بادگلو نوزاد زیاد رخ دهد. نشاندن نوزاد روی شانه، تکان‌دادن آرام نوزاد و تلاش برای گرفتن آروغ در حین شیرخوردن هم در مسیر خروج بادها از معده بچه مفیدند.
در صورتی که وضعیت خروج باد و آروغ نوزاد دستخوش تغییرات و نوسانات مختلف است، باید به پزشک مراجعه کنید. برای شناسایی بهترین دکتر نوزاد و کودک و دریافت نوبت اینترنتی از آن‌ها به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. با مراجعه به دکتر، از او درباره وضعیت صحیح شیر دادن و اموری مانند تغذیه با قاشق مشورت بگیرید. در این صورت، متوجه می‌شوید که چطور بعد از هر وعده شیر یا در حین شیر خوردن، اقدامات گرفتن آروغ را پیش ببرید.
منابع:
whattoexpect.com
nhs.uk
unicef.org
سوالات متداول آروغ زدن نوزاد
آیا آروغ زدن نوزاد نشانه سیر شدن اوست؟
خیر، آروغ زدن نوزاد لزوماً به معنای سیری نیست و می‌تواند ناشی از تجمع گاز و هوا در روده در حین شیر خوردن باشد. شاید هم مشکلات گوارشی دیگر یا رفلاکس معده را تجربه می‌کند. بلع هوا هنگام شیرخوردن عامل اصلی ایجاد بادگلو نوزاد است.
آیا می‌توان بدون گرفتن آروغ، نوزاد را بخوابانیم؟
همیشه و بعد از هر وعده غذایی و جهت خواباندن نوزاد، نیازی به گرفتن آروغ نیست. برخی از نوزادان مانند مواردی که شیر خشک مصرف می‌کنند یا دچار رفلاکس معده هستند، بیشتر از سایرین به گرفتن آروغ نیاز دارند.
اگر نوزاد آروغ نزد، چه باید کرد؟
اگر نوزاد آروغ نزد، نگران نباشید. نوزادان مختلف به یک اندازه نیاز به آروغ‌زدن ندارند. شما می‌توانید او را به آرامی روی شکم بخوابانید و به پشتش را ماساژ دهید تا به دفع و خروج گاز از معدهاش کمک کنید.
اگر نوزادی آروغ نزند، جای نگرانی وجود دارد؟
خیر، دستگاه گوارش و سیستم بدن نوزادان با هم متفاوت است. برخی از آن‌ها نیازی به آروغ‌زدن ندارند و در زمان شیرخوردن، هوای زیادی را وارد معده و روده نمی‌کنند.
سلام
چه علائمی باید ببینیم که بفهمیم نوزاد نیاز به آروغ زدن داره؟
سلام عزیزم
در همه نوزادان و شیرخواران تا ۶ ماهگی
تا حدود ۲۰ دقیقه بعد از هربار شیرخوردن باید فرآیند آروغ گیری انجام شود