لکههایی که از زمان تولد یا کمی بعد از آن روی پوست کودک ظاهر میشوند را ماه گرفتگی پوست میگویند. علت ماه گرفتگی پوست شامل تجمع غیرطبیعی سلولهای رنگدانهساز یا رگهای خونی در لایههای مختلف آن است. درمان ماه گرفتگی پوست میتواند با استفاده از روشهای مختلف انجام شود. ازجمله این عوامل میتوان به درمان دارویی، جراحی، لیزر و روشهای طبیعی و خانگی اشاره کرد.
برای برطرف کردن مشکل ماه گرفتگی پوست به دکتر پوست مراجعه میکنید. پزشک با بررسی نوع و شدت ماه گرفتگی پوست و دیگر عوامل، روش درمان مناسب را به شما پیشنهاد میدهد.
برای آشنایی با ماه گرفتگی پوست، انواع، علتها و روشهای درمان آن، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر با ما همراه باشید.
همچنین، میتوانید سوال خود را در بخش کامنتها بپرسید، تا کارشناس پزشکی دکتردکتر پاسخ دهد.
ماه گرفتگی پوستی چیست؟
ماه گرفتگی پوست لکههایی است که از بدو تولد یا کمی بعد از آن روی پوست کودک ظاهر میشود و تا بزرگسالی با او همراه است. به ماه گرفتگی پوست خال مادرزادی نیز میگویند. این لکهها در رنگها و شکلهای مختلفی دیده میشوند و دلایل ایجاد آنها نیز متنوع است. این لکهای پوستی به دوران بارداری مربوط نمیشوند و اغلب علت مشخصی ندارند. علت ماه گرفتگی پوست شامل رشد بیش از حد رگهای خونی، تغییرات در سلولهای رنگدانه، آسیب به اعصاب یا عوامل مرتبط با جفت میشود. خوشبختانه، اکثر ماه گرفتگیهای پوستی بیضرر هستند و نیازی به درمان خاصی ندارند. ماه گرفتگی پوست با کک و مک پوست متفاوت است. کک و مکهای پوست لکههای کوچکی هستند که در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد میشوند و ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند.
ماه گرفتگی پوست چه علائم و نشانههایی دارد؟
علائم ماه گرفتگی پوست بسته به نوع ماه گرفتگی متفاوت است. از علائم شایع ماه گرفتگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لکههای پوستی که قبل یا بلافاصله بعد از تولد روی پوست نوزاد ایجاد شده است.
- ضایعات پوستی قرمز که موقع گریه نوزاد یا تغییر دمای بدن او راحتتر دیده میشود.
- تیره شدن غیرطبیعی پوست
- ایجاد لکههای قهوهای، آبی، سیاه یا قرمز
- لکههایی با اندازه و اشکال مختلف شامل برجسته، صاف و چروکیده
- رگهای خونی کوچک روی سطح پوست
انواع مختلف ماه گرفتگی که در ادامه به آن میپردازیم، هر کدام میتوانند علائم و نشانههای متفاوتی داشته باشند.
انواع ماه گرفتگی پوست شامل چه مواردی میشود؟
ماه گرفتگی پوست میتواند در انواع مختلفی بروز پیدا کند. شناخت نوع این مشکل میتواند به درمان بهتر و سریعتر آن کمک کند. انواع ماه گرفتگی پوست بر اساس علت پیدایش آن را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد. این دو دسته شامل ماه گرفتگی عروقی و ماه گرفتگی رنگدانهای میشوند. ماه گرفتگی عروقی شامل همانژیوم، لکه شرابیرنگ، خال اوتا و لکه سالمون میشود. لکه قهوهای، لکه مغولی و خالهای مادرزادی نیز از انواع ماه گرفتگی رنگدانهای هستند.
لکههای ماهگرفتگی عروقی طیف گستردهای از رنگها را شامل میشوند؛ از صورتی کمرنگ و قرمز گرفته تا رنگهای تیرهتر مثل شرابی، آبی و حتی سیاه. ماه گرفتگی عروقی به دلیل تجمع بیشازحد رگهای خونی در یک ناحیه ایجاد میشوند. اگر این لکهها از بدو تولد همراه نوزاد باشند، معمولا با گذشت زمان کمرنگتر و در نهایت محو میشوند. اما اگر این لکهها در سن بلوغ یا بزرگسالی ظاهر شوند، ممکن است نشانهای از یک مشکل پزشکی باشد. در این شرایط، بهتر است برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک متخصص مراجعه کنید انواع ماه گرفتگی عروقی شامل موارد زیر میشوند:
همانژیوم یکی از انواع ماه گرفتگی عروقی
همانژیوم معمولا یک تا دو هفته بعد از تولد روی پوست نوزاد دیده میشود. مشخصات این نوع ماه گرفتگی عروقی شامل موارد زیر میشود:
- معمولا از شبکه فشرده رگهای خونی تشکیل میشود.
- هم روی لایه بالایی پوست و هم در لایه عمقی آن میتواند ایجاد شود.
- برجسته و دارای رنگ قرمز است.
- در صورت ایجاد در لایه زیرین و عمقی پوست، رنگ آن آبی است.
همانژیوم به سرعت در طول ماههای اول زندگی رشد میکند.
لکه شرابیرنگ یکی از انواع ماه گرفتگی پوست عروقی
لکه شرابیرنگ ماه گرفتگی معمولا از بدو تولد وجود دارد. ویژگیهای ماه گرفتگی لکه شرابیرنگ شامل موارد زیر است:
- دارای رنگ شرابی است.
- روی گردن، صورت و پاها ایجاد میشود.
- سایز ثابتی ندارد و میتواند با افزایش سایز بدن بزرگتر شود.
- در بزرگسالی میتواند تیرهتر، ضخیمتر و با بافت زبرتر باشد.
- گاهی با آب سیاه و تشنج مرتبط است، به خصوص اگر ماه گرفتگی روی صورت در دو طرف، پیشانی یا پلک باشد.
لکه شرابیرنگ ماه گرفتگی خودبهخود از بین نمیرود و با رشد فرد بزرگتر میشود.
خال اوتا یک از انواع خالهای مادرزادی عروقی
خال اوتا اغلب در لایه میانی پوست ایجاد میشود. از مشخصات آن نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شبیه لکه شرابی رنگ است
- با این تفاوت که رنگ آبی و سیاه دارد.
- معمولا در زمان تولد روی بدن نوزاد وجود دارد.
- بروز آن در سن بلوغ میتواند با مشکلات چشمی و بینایی مرتبط باشد.
گاهی ممکن است خال اوتا با کبودی اشتباه گرفته شود.
لکه سالمون از انواع ماه گرفتگی عروقی
لکه سالمون معمولا پس از تولد ظاهر میشود و به صورت لکههای صورتی یا قرمز کمرنگ است. ویژگیهای این نوع ماه گرفتگی عروقی شامل موارد زیر میشود:
- معمولا در پشت گردن، پلکها، پیشانی و پشت سر نوزاد ایجاد میشود.
- رنگ آن معمولا صورتی کمرنگ یا قرمز است.
- میتواند کوچک یا بزرگ باشد، اما قطر آن معمولا کمتر از چند سانتیمتر است.
- معمولا موقتی است و تا سن یک یا دو سالگی به طور خودبهخود محو میشود.
لکه سالمون معمولا نیازی به درمان ندارد و خودبهخود بهبود پیدا میکند. ماه گرفتگی بدن میتواند در نقاط مختلف ایجاد شود و اغلب نیازی به درمان ندارد. اما، ماه گرفتگی صورت شاید به دلیل تغییرات ظاهری که ایجاد میکند، اهمیت بیشتری برای درمان داشته باشد.
ماه گرفتگی رنگدانهای نیز در اثر تجمع ملانین، رنگدانه طبیعی پوست، ایجاد میشود. از انواع ماه گرفتگی رنگدانهای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
لکه قهوهای یکی از انواع ماه گرفتگی رنگدانهای
لکه قهوهای معمولا از بدو تولد وجود دارد، معمولا دائمی است و خودبهخود محو نمیشود. مشخصات این نوع ماه گرفتگی شامل موارد زیر میشود:
- رنگ آن قهوهای روشن تا تیره است.
- میتواند در هر جای بدن ایجاد شود.
- گاهی با افزایش سن رشد میکند.
- بزرگ شدن غیرعادی آن میتواند نشانه یک بیماری جدی باشد.
لکه قهوهای اغلب نیازی به درمان ندارد، اما در صورت تمایل میتوان از روشهای درمانی مانند لیزر استفاده کرد.
لکه مغولی یکی از انواع خالهای مادرزادی رنگدانهای
لکه مغولی معمولا از بدو تولد وجود دارد و در نوزادان با پوست تیره شایعتر است. ویژگیهای این نوع ماه گرفتگی پوست شامل موارد زیر میشود:
- بیشتر روی پوستهای تیره ایجاد میشود.
- رنگ آبی مایل به خاکستری و سیاه دارد.
- بیشتر روی نواحی تحتانی شامل کپلها و باسن ایجاد میشوند.
لکه مغولی اغلب تا سن 7 سالگی به طور خودبهخود از بین میرود.
خالهای مادرزادی یکی از انواع ماه گرفتگی رنگدانهای
خالهای مادرزادی معمولا از بدو تولد یا در ماه اول پس از آن ایجاد میشوند. ویژگیهای آن شامل موارد زیر است:
- این نوع ماه گرفتگی از بدو تولد روی پوست نوزاد وجود دارد.
- معمولا در رنگهای مشکی، خاکستری، آبی یا قرمز است.
- میتواند در اندازهها و اشکال مختلف باشد.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید از علل اصلی ایجاد انواع ماه گرفتگی رنگدانهای است.
لکه ماه گرفتگی در کدام نقاط صورت و بدن ایجاد میشود؟
لکههای ماه گرفتگی میتوانند در انواع و سایزهای متفاوت در نقاط مختلف بدن ایجاد شوند. لکههای ماه گرفتگی شرابی بیشتر در صورت و در قسمت گونهها، پیشانی، چانه یا اطراف چشم ایجاد میشوند. علاوهبراین، در سایر نقاط بدن نیز، امکان بروز ماه گرفتگی پوست وجود دارد. این نقاط شامل تنه، باسن، پاها، کمر پشت، قفسه سینه و پوست سر میشوند. لکههای قهوهای بیشتر در پاها و لکههای ماه گرفتگی پوست مغولی بیشتر در ناحیه کمر تشکیل میشوند.
به گزارش مجله HCP:
به نظر میرسد که نه تنها قسمت جلوی گردن، بلکه جلوی گوش، بینی، پوست سر، پشت و همچنین اطراف ناف، نواحی پرخطری برای لکههای ماه گرفتگی پوست هستند.
محل ماه گرفتگی در بدن، میتواند بر انتخاب روش درمان تاثیر داشته باشد.
علت ایجاد ماه گرفتگی چیست؟
علت ایجاد ماه گرفتگی نیز بسته به نوع آن متفاوت است. علل ایجاد انواع ماه گرفتگی شامل موارد زیر میشود:
علت ایجاد ماه گرفتگی قهوهای پوست چیست؟
علت اصلی ماه گرفتگی قهوهای روی بدن، تجمع سلولهای رنگدانه طبیعی پوست است. عوامل ژنتیکی و محیطی و همچنین تغییر در سلولهای رنگدانهساز پوست نیز میتواند باعث بروز یا تشدید این نوع ماه گرفتگی شود.
ماه گرفتگی پوست آبی چرا ایجاد میشود؟
علت ماه گرفتگی پوست با لکههای آبی، اثر تجمع غیرطبیعی سلولهای رنگدانهساز در لایههای عمیقتر پوست است. عوامل ژنتیکی نیز میتواند در بروز این نوع ماه گرفتگی پوست نقش داشته باشد.
ماه گرفتگی تیره چه علتی دارد؟
علت ماه گرفتگی پوست تیره تجمع بیشازحد رنگدانه ملانین در پوست است. علاوهبراین، اختلال در توزیع طبیعی سلولهای رنگدانهساز نیز میتواند باعث بروز لکه پوستی تیره شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ژنتیک و هورمونها میتوانند باعث بروز علائم بالینی این نوع ماه گرفتگی پوست شوند.
علت بروز ماه گرفتگی قرمز چیست؟
علت ماه گرفتگی پوست با لکه قرمز رشد بیشازحد رگهای خونی است. جهش ژنتیکی و ناهنجاری مویرگی نیز میتوانند از علل ایجاد لکههای قرمز ماه گرفتگی پوست باشند.
ماه گرفتگی پوست شرابیرنگ به چه علت ایجاد میشود؟
لکه شرابی ماه گرفتگی پوست یک نوع خال مادرزادی است. وجود رگهای خونی غیرطبیعی و گشاد در لایههای سطحی پوست این نوع ماه گرفتگی را ایجاد میکنند. همچنین، آسیب اعصابی که وظیفه انقباض و انبساط مویرگ را بر عهده دارند نیز می تواند باعث ماه گرفتگی پوست شرابیرنگ شود.
علاوهبر این موارد، ورود زودهنگام بخشی از جفت به بدن جنین یا پروتئینهای تولیدی توسط جفت، میتواند باعث بروز ماه گرفتگی پوست شود.
چرا ماه گرفتگی در کودکان و نوزادان ایجاد میشود؟
در اکثر موارد، علت ایجاد خالهای مادرزادی یا ماه گرفتگی ناشناخته است. این مشکل به دلیل کار اشتباه مادر در دوران بارداری ایجاد نمیشوند و به طور اتفاقی رخ میدهد. ماه گرفتگی پوست میتواند ارثی باشد. برخی از خالها ممکن است شبیه به خالهای سایر اعضای خانواده باشند، اما اکثر آنها نیستند. خالهای مادرزادی قرمز به دلیل رشد بیشازحد رگهای خونی ایجاد میشوند. خالهای مادرزادی قهوهای نیز به دلیل تجمع یا توزیع نامناسب سلولهای رنگدانه پوست (ملانوسیتها) ایجاد میشوند.
ماه گرفتگی با سایر لکههای پوستی چه تفاوتی دارد؟
لکهای پوستی شامل انواع مختلفی میشوند. برخی از آنها ممکن است از نظر شکل ظاهری شبیه ماه گرفتگی باشند. بنابراین، بررسی تفاوت این انواع لکه روی پوست با ماه گرفتگی پوست به تشخیص درست این مشکل به شما کمک میکند. جدول زیر بررسی جامعی از شایعترین لکهای پوستی و تفاوتها آنها با ماه گرفتگی را ارائه میدهد.
پارامتر مقایسه | کک و مک | لکههای پیری | ملاسما | لکههای التهابی | ماه گرفتگی پوست | ملانوما |
علت اصلی لک پوستی | ژنتیک، نور خورشید | نور خورشید، افزایش سن | تغییرات هورمونی، ژنتیک، نور خورشید | التهاب پوستی | اغلب تجمع بیشازاندازه رگهای خونی یا رنگداه های پوست | جهش ژنتیکی در سلولهای ملانوسیت |
رنگ | قهوهای روشن تا تیره | قهوهای تیره | قهوهای، خاکستری | قهوهای، قرمز | متنوع (قرمز، قهوهای، سیاه) | معمولا قهوهای تیره و سیاه، اما میتواند رنگهای دیگری نیز داشته باشد. |
شکل ظاهری | گرد، کوچک | گرد، مسطح | نامنظم، لکهای | نامنظم، متناسب با محل التهاب | متنوع | نامنظم، لبههای دندانهدار |
محل درگیر در بدن | صورت، دستها، شانهها | صورت، دستها، پشت دستها | صورت | محل التهاب قبلی | هر جای بدن | هر جای بدن |
تغییرات با گذشت زمان | کمرنگ و پررنگ شدن با تغییر فصلها | تیره شدن با افزایش سن | ممکن است با تغییرات هورمونی تغییر کند. | معمولا با گذشت زمان کمرنگ میشود. | ثابت | رشد سریع، تغییر رنگ و شکل |
خطرناک بودن | خیر | خیر | خیر | خیر | برخی انواع آن ممکن است خطرناک باشند. | بله، نوعی سرطان پوست است. |
درمان | کرمهای روشنکننده، لیزر | کرمهای روشنکننده، لیزر | کرمهای روشنکننده، لیزر، درمانهای هورمونی | کرمهای روشنکننده، لیزر | جراحی، در صورت نیاز لیزر | جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی |
یکی از مشکلات پوستی که باعث ایجاد لکهای پوستی میشود، جوش صورت است. با روشهای درمان جوش صورت و از بین بردن جای آنها میتوان این لکهای پوستی را برطرف کرد.
علت تغییر رنگ ماه گرفتگی به مرور زمان چیست؟
تغییر رنگ ماه گرفتگی با گذر زمان میتواند در اثر عوامل مختلف باشد. مهمترین این عوامل شامل موارد زیر میشوند:
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید؛ اشعه UV میتواند باعث افزایش تولید ملانین و تیرهتر شدن ماه گرفتگی شود.
- تغییرات هورمونی؛ هورمونها میتوانند بر تولید ملانین رنگدانه پوست تاثیر بگذارند و باعث تیرهتر یا روشنتر شدن ماه گرفتگی شوند.
- رشد و تکامل طبیعی بدن؛ با رشد بدن، ممکن است ساختار و رنگ ماه گرفتگی نیز تغییر کند.
- تغییرات در عروق خونی؛ در ماه گرفتگیهای عروقی، تغییرات در جریان خون میتواند باعث تغییر رنگ ماه گرفتگی شود.
- فرآیند طبیعی پیری؛ با افزایش سن، ممکن است رنگدانههای پوست تغییر کنند و بر رنگ ماه گرفتگی تاثیر بگذارند.
برخی از انواع ماه گرفتگی مانند لکههای مغولی معمولا با افزایش سن کودک (تا حدود 7 سالگی) کمرنگ میشوند.
روشهای درمان و رفع لکههای ماه گرفتگی از روی پوست شامل چه مواردی میشود؟
لکههای ماه گرفتگی پوست معمولا بیخطر هستند و خودبهخود از بین میروند. اما، ممکن است وجود آنها به دلیل تغییر ظاهری بیمار را به سمت درمان سوق دهد. روشهای درمان نوع بیخطر لکههای ماه گرفتگی شامل موارد زیر میشوند:
استفاده از دارو درمانی برای درمان لکههای ماه گرفتگی پوست
یکی از روش درمان این مشکل، استفاده از داروهای شیمیایی است. متخصص پوست برای درمان لکههای ماه گرفتگی می تواند داروهای زیر را برای بیمار تجویز کند:
- مسدودکنندههای بتا؛ مسدودکنندههای بتا، مانند پروپرانولول و تیمولول، معمولا برای کنترل فشار خون تجویز میشوند. این داروها در موارد خاصی و تنها با تجویز پزشک، ممکن است برای کاهش اندازه برخی انواع ماهگرفتگی بهویژه همانژیوم، استفاده شوند. برخی از این داروها به صورت موضعی نیز موجود هستند و در درمان ماهگرفتگی تاثیر مثبتی دارند. بهترین درمان این مشکل، باید توسط پزشک متخصص پوست انتخاب شود.
- کورتیکواستروئیدها؛ داروهای ضدالتهاب، چه به صورت خوراکی و چه تزریقی، در کاهش التهاب و کوچک کردن رگهای خونی در ناحیه ماهگرفتگی موثر هستند. این داروها با ورود به جریان خون، به محل ماهگرفتگی میرسند و سایز آن را کاهش خواهند داد.
- اینترفرون؛ برای درمان لکههای مادرزادی بدخیم، گاهی اوقات از داروی اینترفرون استفاده میشود. اما قبل از شروع درمان، بررسی عوارض جانبی این دارو بسیار مهم است.
دقت داشته باشید که درمان دارویی ماه گرفتگی باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
جراحی برای درمان ماه گرفتگی پوست
روش جراحی، با بیحسی موضعی و معمولا به صورت سرپایی انجام میشود. در این روش، کل لکه به همراه بافت اطراف آن برداشته میشود. روش جراحی برای برداشتن لکههای کوچک و سطحی مناسبتر است. اگر لکه ماه گرفتگی پوست بزرگ باشد، ممکن است پزشک درمان را در چند جلسه انجام دهد. در این شرایط جراحی میکروسرجری کاربرد دارد که به حفظ اعصاب و عروق خونی کمک میکند. در برخی موارد، در صورت مشکوک بودن به سرطان، پزشک بیوپسی پوست را انجام میدهد. این روش به تشخیص زودرس سلولهای سرطانی کمک خواهد کرد.
درمان ماه گرفتگی پوست با لیزر
لیزر درمانی یک روش موثر برای کاهش رنگ و اندازه لکههای ماه گرفتگی مادرزادی است. در این روش، پرتوهای نوری قوی و متمرکز به لکه تابیده میشود که باعث کاهش رنگدانهها و کوچک شدن رگهای خونی در ناحیه لکه خواهد شد. بهترین نتیجه لیزر پوست برای درمان ماه گرفتگی در نوزادان مشاهده میشود، اما این روش برای افراد در هر سنی قابل استفاده است. بااینحال، تعداد جلسات مورد نیاز برای بزرگسالان، نوجوانان و کودکان معمولا بیشتر است. لیزر درمانی معمولا با بیحسی موضعی انجام میشود و نتایج آن اغلب ماندگار است. برای اطمینان از بهترین نتیجه، لیزر برای درمان ماه گرفتگی پوست باید توسط پزشک متخصص پوست و جراح ماهر انجام شود.
درمان خانگی لکههای ماه گرفتگی پوست
یکی از مواد موثر در درمان خانگی ماه گرفتگی پوست، استفاده از روغن زیتون است. این روغن خاصیت مرطوبکنندگی دارد، در نتیجه باعث لطافت و بهبود بافت پوست میشود. آب لیموترش نیز به روشنکنندگی پوست کمک میکند. آب لیموترش را روی ناحیه ماه گرفتگی بزنید و بعد از گذشت 15 دقیقه، پوست را شستشو دهید.
آیا ماه گرفتگی مادرزادی درمان دارد؟
در اغلب موارد، خال مادرزادی نیاز به درمان ندارد و به طور طبیعی برطرف میشود. اما در صورت نیاز به درمان، روشهای مختلفی برای رفع این مشکل وجود دارد. همانطور که گفته شد، روش جراحی برای برداشتن لکههای کوچک و نوع دقیقتر آن برای برداشت لکههای بزرگتر استفاده میشود. لیزردرمانی، درمان دارویی و درمانهای خانگی ماه گرفتگی نیز در موارد مختلف میتوانند موثر باشند. پزشک متخصص با بررسی پوست و تشخیص نوع ماه گرفتگی، میتواند بهترین روش درمان را پیشنهاد دهد.
بهترین پزشک برای رفع لکههای ماه گرفتگی کدام متخصص است؟
بهترین متخصص برای درمان لکههای ماه گرفتگی دکتر پوست است. پزشک متخصص میتواند با توجه به نوع، اندازه محل و علت ماه گرفتگی پوست، بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهد. ماه گرفتگی پوست میتواند از طریق روشهای درمانی جدید و کمتهاجمی مانند لیزر نیز درمان شود. اما انتخاب روش مناسب برای شما، به نظر پزشک وابسته است. علاوهبراین، متخصص پوست میتواند با پیگیریهای لازم، میزان تاثیر روش استفاده شده در درمان ماه گرفتگی پوست را نیز ارزیابی کند.
برای ثبت نوبت بهترین متخصص پوست در شهر خودتان به پلتفرم آنلاین و پزشکی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
my.clevelandclinic.org
betterhealth.vic.gov.au
mayoclinic.org
pennmedicine.org
سلام
چرا ماه گرفتگی در کودکان و نوزادان ایجاد میشه؟
سلام عزیزم
ماه گرفتگی در واقع رشد غیرطبیعی رگهای خونی زیر پوست هست