سیاهی زیر چشم کودکان مشکلی نسبتاً رایج است که بنابه‌دلایل متعدد بروز میکند. با‌این‌حال، معمولاً جدی نیست و با اصلاح سبک زندگی یا درمان‌های ساده برطرف میشود. علت سیاهی زیر چشم کودکان یا علت تیرگی دور چشم در کودکان شامل ژنتیک، خستگی، آلرژی، کم‌خونی و موارد دیگر است. اما توجه داشته باشید که در صورت وجود علائم جسمانی شدید و نگرانکننده، مراجعه به پزشک برای بررسی علت دقیق این مشکل ضروری است.
برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی کلی موضوع اختصاص می‌‌دهیم.
اگر سوالی داشتید در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
چه چیزی باعث به وجود آمدن سیاهی زیر چشم کودکان میشود؟
سیاهی زیر چشم در کودکان اغلب بی‌خطر است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. ژنتیک و رنگ پوست، خواب ناکافی، حساسیت‌ها یا آلرژی‌ها، مشکلات سینوسی، کمبود برخی مواد مغذی و حتی مالش مداوم چشم‌ها می‌توانند باعث بروز این تیرگی شوند.
در بیشتر موارد، با خواب کافی، کنترل آلرژی و مراقبت‌های ساده پوستی، سیاهی دور چشم کاهش پیدا میکند، اما اگر همراه با خستگی شدید، کم‌خونی یا تورم باشد، بررسی پزشک توصیه میشود. در ادامه درباره هرکدام، بیشتر توضیح خواهیم داد:
ژنتیک
ژنتیک، یکی از مهم‌ترین دلایل بروز تیرگی زیر چشم در کودکان است. یعنی اینکه اگر والدین یا دیگر اعضای خانواده با این مشکل مواجه باشند، احتمال اینکه کودک نیز این ویژگی را به ارث ببرد بسیار بالاست. در صورت ابتلای ژنتیکی، سیاهی دور چشم معمولاً به صورت کامل رفع نمی‌شود. با‌این‌حال، استفاده از کرم دور چشم و سایر مراقبت‌های پوستی تاثیرگذار خواهد بود.
کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی
فقر آهن و کمبود ویتامین C، اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن از جمله پوست اطراف چشم‌ها را کاهش می‌دهد. در نتیجه این اتفاق، اطراف چشم‌ها به مرور زمان تیره می‌شوند. در این موقعیت برای درمان سیاهی دور چشم کودک، مصرف منابع غذایی غنی از آهن کارساز خواهد بود.
برای مثال، افزایش مصرف عدس، اسفناج، حبوبات و گوشت قرمز از این دست هستند. همچنین، مصرف مرکبات و سبزیجات برگ‌سبز نیز برای حفظ سلامتی پوست و کاهش سیاهی زیر چشم کودکان تاثیرگذار است.
مشکلات سینوسی و گرفتگی بینی
گرفتگی بینی و مشکلات سینوسی، در رگ‌های خونی اطراف چشم فشار ایجاد کرده و موجب بروز تیرگی دور چشم میشود. کودکانی که مکرراً با آلرژیهای مزمن و سرماخوردگی درگیر هستند، بیشتر از سایر کودکان در معرض سیاهی زیر چشم قرار دارند. هنگامی که کودک با مشکلات سینوسی درگیر است، به احتمال زیاد مشکلات زیر تیرگی زیر چشم‌ها را تشدید خواهند کرد:
- سرماخوردگی شدید
- آنفولانزا
- عفونت گوش‌ها
این مشکلات با ایجاد انسداد در رگ‌های اطراف چشم، تیرگی زیر چشم کودکان را افزایش می‌دهند.
خشکی پوست و کم‌آبی بدن
آبرسانی کافی به پوست، نقش مهمی در حفظ سلامت و شفافیت آن برعهده دارد. کم‌آبی بدن، ضخامت پوست را کاهش داده و آن را پژمرده میکند. زیرا هنگام نازک شدن پوست، عروق خونی زیر چشم مشخص می‌شوند و به مرور زمان در آن نواحی تیرگی ایجاد میشود. مصرف آب کافی و استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب، برای بهبود این وضعیت بسیار موثر است.
قرار گرفتن در معرض آفتاب
یکی دیگر از دلایل بروز این مشکل، قرار گرفتن کودکان در معرض نور خورشید است. کودکان پوست بسیار ظریف و حساسی دارند و اگر در زمان زیادی را زیر آفتاب قرار بگیرند، بدن آنها ملانین بیشتری تولید میکند. افزایش مقدار ملانین، موجب ایجاد کبودی و تیرگی در نواحی حساس‌تر پوست از جمله دور چشم‌ها میشود.
کم‌خوابی و خستگی
کمبود خواب، میزان جریان خون را در پوست کاهش داده و منجر به تجمع مایعات در زیر چشم‌ها میشود. این موضوع، معمولاً باعث پف شدن چشم‌ها شده و هاله‌های تیره در اطراف چشم‌ها ایجاد میکند. برای جلوگیری از این اتفاق، کودکان باید به میزان کافی بخوابند و استراحت کنند تا شادابی و سلامتی پوستشان حفظ شود. بی‌خوابی یا خواب نامنظم، گریه زیاد و مالیدن چشم‌ها معمولاً سیاهی دور چشم را تشدید میکند.
از آنجایی که بعضی از کودکان برای خوابیدن مقاومت نشان می‌دهند، مداخله والدین و تنظیم برنامه خواب بسیار مهم است.
آلرژی و حساسیت‌ها
آلرژیهای فصلی، حساسیت به بعضی از غذاها، حساسیت به مو یا پوست حیوانات خانگی، موجب تحریک چشم‌ها شده و التهاب ایجاد می‌کنند. در صورت بروز التهاب، جریان خون به سمت اطراف چشم‌ها افزایش می‌یابد و باعث تیرگی دور چشم‌ها میشود. همزمان با التهاب، خاراندن و مالیدن چشم‌ها در اثر آلرژی، شدت التهاب و تیرگی را افزایش می‌دهد.
نکته! اگر التهاب ایجاد شده در چشم‌ها سوزش شدید ایجاد کند، بازهم شدت تیرگی افزایش خواهد یافت.
خروپف کردن
خروپف کردن در کودکان، معمولاً به دلیل بزرگ‌شدن غدد لنفاوی آدنوئید بروز میکند. اگر کودک هنگام خواب خروپف کند، بینی مسدود شده و دور چشمان او سیاه یا تیره میشود. خروپف کردن، همچنین به‌دلیل کاهش کیفیت خواب کودک در افزایش تیرگی زیر چشم تاثیر دارد.
جراحت‌های روزمره
برخی از کودکان، هنگام بازی ممکن است ناخواسته به خود صدمه بزنند. برای مثال پریدن از بلندی، دعوا و کتک‌کاری با دوستان و برخورد با اجسام تیز و سنگین از این دست هستند. اگر صورت کودک هنگام بازی یا شیطنت با دوستان ضربه ببیند، ممکن است دور چشم‌های او تیره و سیاه شود. این حالت جای نگرانی ندارد و بعد از چند روز برطرف خواهد شد.
درمان‌های خانگی برای کاهش سیاهی زیر چشم کودکان
در اغلب موارد، سیاهی دور چشم کودک به درمان‌های پزشکی نیاز نداشته و با چند تغییر ساده در سبک زندگی رفع میشود. در ادامه چند روش موثر را در این خصوص بررسی می‌کنیم.
تنظیم خواب و استراحت کافی
تنظیم خواب کودک و استراحت کافی او در طول شبانه‌روز، بر سلامت پوست و کاهش سیاهی زیر چشم بسیار موثر است. برای کمک به خواب بهتر کودک، رعایت نکات زیر را پیشنهاد می‌کنیم:
- کودک خود را هر شب در ساعت مشخص بخوابانید؛
- سکوت و آرامش محیط خواب کودک را حفظ کنید؛
- زمان استفاده از موبایل یا تماشای تلویزیون را حداکثر یک ساعت قبل از خواب به اتمام برسانید؛
همچنین، مطمئن شوید که کودک شما روزانه ۹ تا ۱۲ ساعت خواب مفید را تجربه میکند.
تغذیه مناسب و مصرف ویتامین‌های مورد نیاز
انتخاب رژیم غذایی سالم برای کودکان، در کاهش تیرگی زیر چشم بسیار موثر است. به این منظور، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- مصرف غذاهای سرشار از آهن برای جلوگیری از کم‌خونی و فقر آهن
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین C (مانند پرتقال، کیوی، فلفل دلمه‌ای)
- مصرف آب کافی برای جلوگیری از خشکی پوست و دهیدراته شدن (کم‌آبی) بدن
برای انتخاب یک رژیم غذایی اصولی و کاربردی، به متخصص تغذیه مراجعه کنید.
استفاده از کمپرس سرد و سایر روشهای خانگی
به کارگیری روشهای زیر برای رفع سیاهی زیر چشم کودکان موثر‌اند:
| اقدامات | توضیحات |
| استفاده از کمپرس سرد | یک پارچه نرم را با آب سرد مرطوب کرده و به مدت ۱۰ دقیقه روی چشم کودک قرار دهید. |
| استفاده از چای کیسه‌ای سرد | چای کیسه‌ای سبز یا بابونه را دم‌کرده و بعد از سردشدن داخل یخچال قرار دهید. بعد از اینکه کامل خنک شد، چند دقیقه آن را روی چشمان کودک بگذارید. |
| استفاده از برش‌های خیار | خیار را به چند قسمت برش زده و روی چشم‌های کودک قرار دهید. |
اقدامات فوق، برای کاهش تیرگی و التهاب چشم کودک موثر خواهند بود.
درمان آلرژی‌ها و گرفتگی بینی
در صورتی که سیاهی دور چشم به‌دلیل آلرژی و گرفتگی بینی بروز کند، کنترل و درمان آلرژی در رفع این مشکل موثر خواهد بود. دو مورد از روشهای رایج را بررسی می‌کنیم:
- جلوگیری از قرارگرفتن کودک در معرض دود، گرد و غبار و عوامل حساسیت‌زا
- شست‌وشوی بینی کودک برای کاهش گرفتگی
نکته! مراجعه به پزشک و دریافت راهنمایی‌های تخصصی در این خصوص ضروری است.
مرطوب نگه داشتن پوست و آبرسانی کافی
پوست کودکان بسیار حساس است و به رطوبت کافی نیاز دارد. از‌این‌رو، رعایت نکات زیر هم برای حفظ سلامت پوست کودک و هم برای پیشگیری از سیاهی دور چشم مهم است:
- استفاده مرتب از کرمهای مرطوب‌کننده مخصوص کودکان برای جلوگیری از خشکی پوست؛
- مصرف کافی آب برای حفظ طراوت پوست و جلوگیری از نمایان شدن عروق زیر چشم.
برای انتخاب مناسب‌ترین محصول، به پزشک کودکان و دکتر پوست مراجعه کنید. همچنین برای تهیه آنلاین محصول مورد نظر خود، می‌توانید به بخش سفارش آنلاین دارو سامانه دکتردکتر مراجعه کنید.
ماساژ ملایم اطراف چشم کودک
برای بهبود جریان خون زیر چشم کودک، ماساژ آرام و ملایم نواحی اطراف چشم کارساز است. برای انجام این کار، مراحل زیر را دنبال کنید:
- زیر چشم کودک را به آرامی با نوک انگشتان خود ماساژ دهید؛
- از روغن‌های نارگیل یا بادام شیرین هنگام ماساژ استفاده کنید.
در بیشتر موارد، با رعایت نکات فوق می‌توانید سیاهی زیر چشم کودکان خود را کاهش دهید. اگر این مشکل شدید باشد یا با علائم دیگری همراه باشد، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
پیشگیری از تیرگی زیر چشم کودکان
برای پیشگیری از بروز این مشکل، دو روش کلی وجود دارد که عبارتند از:
انتخاب سبک زندگی سالم برای کودک
در صورتی که تیرگی زیر چشم کودکان بنابه بیماری‌های خاص نباشد، با انتخاب یک سبک زندگی سالم میتوان از بروز آن پیشگیری کرد. برای مثال، رعایت ۴ اصل مهم در این خصوص تاثیرگذار است:
- خواب کافی؛ ۹ تا ۱۲ ساعت خواب باکیفیت
- فعالیت بدنی مناسب؛ بازی و ورزش در ساعات مشخصی از روز برای بهبود گردش خون
- اصلاح رژیم غذایی؛ جلوگیری از کمبود ویتامین و سایر مشکلات تغذیه‌ای با ویتامین درمانی
- مراقبت‌های روزانه؛ استفاده از کرمهای گیاهی، مدیریت آلرژی، ماساژ و مصرف آب کافی
برای هیدراته نگه‌داشتن پوست و بدن کودک، همچنین می‌توانید میوه‌های آبدار (مانند هندوانه، پرتقال، خیار) را در برنامه روزانه او بگنجانید.
جلوگیری از کمبود ویتامین و مشکلات تغذیه‌ای
سیاهی زیرچشم کودکان، معمولاً با تنظیم مصرف ویتامین و اصلاح عادت‌های نادرست غذایی برطرف میشود. زیرا کمبود ویتامین و سیاهی زیر چشم باهم ارتباط مسقتیم دارند. چند راهکار کاربردی را در این خصوص بررسی می‌کنیم:
| اقدامات مهم | جزئیات |
| تامین آهن | مصرف گوشت قرمز، جگر، گوشت مرغ و بوقلمون، ماهی سالمون، زرده تخم‌مرغ، عدس، نخود، لوبیا چیتی، اسفناج، کلم بروکلی، چغندر، بادام، گردو، تخمه کدو، کشمش، خرما، توت خشک، غلات غنی‌شده با آهن
|
| تامین ویتامین C | مصرف پرتقال، توت‌فرنگی، انبه، کیوی، آناناس، هندوانه، فلفل‌دلمه‌ای، اسفناج و سایر سبزیجات برگ‌دار، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی |
| تامین ویتامین‌های A و E | مصرف شیر، پنیر، ماست، کره، ماهی‌های چرب، جگر، هویج، زردآلو، آوودکادو، آجیل‌ها، |
| کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده | کاهش مصرف سوسیس، کالباس، سیب‌زمینی سرخ‌شده، همبرگر، غذاهای سوخاری‌شده، غذاهای نیمه‌آماده و بسته‌بندی‌شده |
| کاهش مصرف نمک | کاهش مصرف غذاهای شور، تنقلات شور |
| کاهش مصرف تنقلات مضر | کاهش مصرف پفک، چیپس، کراکر، کرانچی و موارد مشابه |
رعایت نکات فوق در خصوص پیشگیری از سیاهی دور چشم کودکان موثر است.
آيا سیاهی زیر چشم کودکان خطرناک است؟
در اغلب موارد، این مشکل بی‌خطر است و با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی کودک و مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابد. با‌این‌حال، گاهی ممکن است تیرگی زیر چشم نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد.
تشخیص علت دقیق تیرگی دور چشم کودکان
پزشک عمومی برای تشخیص علت دقیق این مشکل، مراحل تشخیصی زیر را دنبال میکند:
- مصاحبه بالینی با والدین برای کسب اطلاعات اولیه در خصوص سلامت جسمانی کودک؛
- تجویز آزمایش خون برای بررسی مقادیر آهن و ویتامین‌ها
- بررسی ابتلای کودک به آلرژیهای مزمن
- بررسی میزان کم‌آبی بدن کودک
- بررسی احتمال ابتلای کودک به سرطان نوروبلاستوما (بسیار نادر)
در صورتی که علت تیرگی زیر چشم به موارد فوق مربوط نباشد، والدین بایستی برای بررسی بیماری‌های کبدی کلیوی یا مشکلات تیروئید، به پزشک متخصص مراجعه کنند.
آیا سیاهی دور چشم بر روی بینایی کودک تاثیر دارد؟
در حالت کلی، سیاهی دور چشم بر بینایی کودکان تاثیر مسقتیم ندارد. با‌این‌حال اگر این مشکل با علائم جسمانی شدید و بیماری‌های خاص همراه باشد، مداخلات پزشکی ضروری است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سیاهی زیر چشم کودکان با علائم زیر همراه باشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- سیاهی شدید و مداوم که با استراحت و تغذیه مناسب بهبود نمی‌یابد؛
- تورم غیرعادی یا قرمزی اطراف چشم که نشانه عفونت یا التهاب باشد؛
- خستگی مفرط و بی‌حالی که نشانه کم‌خونی یا مشکلات تغذیه‌ای باشد؛
- کاهش وزن غیرطبیعی کودک که با سیاهی دور چشم همراه باشد؛
- تنگی نفس یا مشکلات تنفسی که با آلرژیهای شدید یا مشکلات سینوسی مرتبط باشد؛
- پوست رنگ‌پریده یا زرد که نشانه کم‌خونی یا مشکلات کبدی باشد.
این علائم، نشان می‌دهند که علت سیاهی زیر چشم کودکان به مشکلات جسمانی جدی‌تر مربوط است. برای کسب آگاهی بیشتر در خصوص علت تیرگی دور چشم کودکان و دریافت نوبت از بهترین پزشکان عمومی و دکتر اطفال آنلاین سراسر ایران، به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر مراجه کنید.
منابع:
