اصلی‌ترین علت ترک دست ، از دست رفتن رطوبت و چربی پوست است. خشکی پوست دست معمولا بخش جدا ناپذیری از افزایش سن است. از طرفی دیگر، خشکی دست می‌تواند نشانه‌ای از بروز درماتیت، اگزما و یا دیگر بیماری‌های پوستی باشد. معمولا در فصل‌های سرد سال مانند زمستان، پوست خشک‌تر و تحریک‌پذیرتر می‌شود. پزشکان از این عارضه به عنوان مشکل فصلی یاد می‌کنند. علامت رایج خشکی پوست شدید، پوست زبر و پوسته پوسته شده است. اگر خشکی پوست بسیار شدید باشد، ترک‌های پوستی شروع به خونریزی کرده و درد بسیار زیادی را ایجاد می‌کند. ترک‌های نزدیک ناخن‌های دست، کوچک است، اما گاهی اوقات این ترک‌ها چنان دردناک می‌شوند که فرد را از خواب بیدار می‌کنند. از طرفی دیگر، اگر باکتری‌ها از طریق این ترک خوردگی‌ها وارد پوست شوند، ایجاد عفونت می‌کنند. در این مقاله از مجله سلامتی دکتر دکتر در مورد علت، روش‌های درمان و پیشگیری از ترک دست با شما صحبت می‌کنیم.
در انتهای مقاله، سوال‌هاي خود را در رابطه با ترک خوردن دست مطرح کنید تا کارشناسان سلامت به سوال‌هايتان پاسخ دهند.
علت ترک دست و خشکی پوست دست چیست؟
با افزایش سن به صورت طبیعی، پوست نازک‌تر و خشک‌تر می‌شود. فرد در همه سال‌های زندگی، پوست خود را در معرض تابش مستقیم نور آفتاب، باد و دیگر عوامل قرار می‌دهد، این عوامل باعث تغییر حالت طبیعی و سالم پوست می‌شود.
علت ترک دست به نقل از medicalnewstoday:
«برای بسیاری از افراد، ترک دست در زمستان ظاهر شده یا بدتر می‌شود. گاهی اوقات پوست ترک خورده به دلیل یک بیماری پوستی مانند اگزما، پسوریازیس یا تماس پوست با یک ماده تحریک کننده رخ می‌دهد. ترک خوردگی پوست همچنین می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به دیابت ممکن است متوجه ترک خوردگی پوست در کف پای خود شوند.»
پوست برخی از افراد به صورت طبیعی چربی کمتری تولید می‌کند. همچنین برخی دیگر از افراد حساسیت پوستی دارند؛ در واقع نسبت به مواد شیمیایی حساس هستند. این افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر خشکی پوست شدید قرار دارند. در ادامه دلایل ترک دست را مطرح می‌کنیم:
عوامل محیطی مانند سرما و خشکی هوا
آب و هوا نقش مهمی در ترک خوردن دست دارد. در واقع، سردی و خشکی هوا باعث ایجاد ترک دست می‌شود. در این نوع آب و هوا از آنجایی که رطوبت بدن کمتر می‌شود، بنابراین دست‌ها و پوست در معرض خشکی قرار می‌گیرند. افرادی که در آب و هوای سرد و خشک زندگی می‌کنند، باید در فصول سرد سال از دستکش استفاده کنند و به صورت مرتب به مصرف مایعات بپردازند.
تأثیر شستشوی مکرر دست بر ترک دست
افرادی که دست‌های خود را در طول روز بیش از اندازه می‌شویند، احتمال با پیری زودرس پوست و ترک دست مواجه خواهند شد. در واقع شست و شوی زیاد، خشک شدن پوست را به دنبال دارد. افرادی که به وسواس مبتلا هستند، به احتمال زیادی خشکی دست نیز دارند. افرادی هم بنابر شغل خود مجبور هستند که روزانه دست‌های خود را به صورت مرتب بشویند و یا ضدعفونی کنند (به عنوان مثال پزشکان، پرستاران و آرایشگران). این افراد باید به صورت مرتب از کرم‌های مرطوب کننده استفاده کنند.
کمبود ویتامین‌ها و تغذیه نامناسب
کمبود بعضی از ویتامین‌ها و تغذیه نامناسب نیز از دیگر دلایل ترک دست محسوب می‌شود. ویتامین E نقش مهمی در حفظ سلامت پوست و ترمیم بافت‌های آسیب دیده دارد و یک آنتی اکسیدان قوی محسوب می‌شود. افرادی که مقدار ویتامین E در بدن آن‌ها کمتر باشد، احتمال ایجاد ترک دست در آن‌ها بیشتر است.
داروها
مصرف بعضی از داروهای شیمیایی ممکن است رطوبت بدن را کمتر کنند و در نتیجه باعث ایجاد ترک دست و یا خشکی بیش از حد آن شوند. داروهای حاوی ترکیبات زیر، احتمالا خشکی پوست را به دنبال داشته باشند:
- رتینول
- اسید گلیکولیک
- بنزوئیل پراکسید
- اسید سالیسیلیک
در صورتی که با تجویز پزشک به مصرف این داروها می‌پردازید، بهتر است در مورد عوارض آن با پزشک صحبت کنید. از او بخواهید که راهنمایی‌های لازم جهت کاهش اثر خشکی آن روی پوست را به شما توضیح دهد.
بیماری های پوستی
بیماری‌های پوستی عامل دیگری برای ترک دست است. افرادی که به بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس مبتلا هستند، معمولا پوست بسیار خشکی دارند و در قسمت دست نیز تَرَک‌هایی مشاهده می‌شود. علاوه بر اگزمای دست، بیماری‌های زمینه‌ای مثل تیروئید کم کار و دیابت نیز ممکن است سبب خشکی پوست دست شود.
افزایش سن
افزایش سن نیز جزو علت‌های ترک دست محسوب می‌شود. در طول سال‌های طولانی، پوست فرد در معرض تابش مستقیم نور خورشید و باد قرار می‌گیرد و همین موضوع تغییراتی در پوست انسان ایجاد می‌کند. با بالا رفتن سن، پوست انسان خشک‌تر و نازک‌تر می‌شود، زیرا پوست چربی کمتری تولید می‌کند.
ژنتیک
عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد ترک دست سهیم هستند. بدن بعضی از افراد از بدو تولد رطوبت کم و یا آبرسانی ضعیفی دارد. این افراد به صورت ژنتیکی مستعد خشکی پوست هستند و از همان ابتدا باید روتین پوست خشک را انجام دهند.
درمان خانگی ترک دست
کرم‌ها، پمادها و لوسیون‌ها باعث مرطوب شدن پوست می‌شوند. در عین حال از خشک شدن پوست و ترک خوردن آن جلوگیری می‌کند. از طرفی دیگر، مرطوب نگه داشتن پوست به درمان پوست ترک خورده هم کمک خواهد کرد. در ادامه راه‌های درمان ترک کف دست و انگشتان را معرفی می‌کنیم:
استفاده از روغن‌های طبیعی مانند زیتون و نارگیل
اگر طرفدار استفاده از محصولات طبیعی به جای محصولات شیمیایی هستید، توصیه می‌کنیم که از روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل و زیتون برای درمان ترک دست استفاده کنید. این روغن‌های طبیعی، عملکردی شبیه مرطوب کننده‌های موجود در بازار دارند. با استفاده از آن‌ها، رطوبت طبیعی پوست را بازگردانید. روزی سه وعده دست‌هایتان را با کمک این روغن‌ها ماساژ بدهید.
ماسک‌های مرطوب‌کننده برای خشکی پوست دست
بعد از شستشوی دست‌هایتان، حتما کرم مرطوب کننده مناسب با پوست‌تان را بزنید. محصولات متنوعی در بازار به عنوان مرطوب کننده به فروش می‌رسند. شما می‌توانید یک مشاوره تخصصی در این زمینه دریافت کرده و بهترین برند و محصول را برای خشکی و ترک دست‌تان انتخاب کنید. امروزه ماسک‌های مرطوب کننده دست متنوع نیز در بازار موجود هستند که شما می‌توانید از این ماسک‌ها نیز در جهت بهبود وضعیت استفاده کنید.
مرطوب کردن محیط
از آنجایی که آب و هوای سرد و خشک در ترک دست‌ها نقش بسیار مهمی دارد، بنابراین مرطوب نگه داشتن محیط نیز باعث کاهش ترک دست خواهد شد. اگر در محیط‌های خشک و یا بسیار سرد زندگی می‌کنید، می‌توانید از دستگاه بخور در داخل اتاق خود استفاده کنید. این دستگاه می‌تواند محل زندگی شما را مرطوب نگه دارد و این کار ترک پوستی شما را نیز بهبود خواهد بخشید.
استفاده از دستکش
اگر به واسطه شغل خود با آب زیاد سروکار دارید، مثلا آرایشگر و یا اگر جزئی از کادر درمان هستید و باید به صورت مرتب دست‌های خود را بشویید، از دستکش‌های لاتکس برای محافظت از دستان خود استفاده کنید. اگر باغبانی می‌کنید از دستکش‌های پارچه‌ای برای محافظت از دستان خود استفاده کنید.
راهکارهای سریع برای درمان ترک دست
اگر می‌خواهید در زمان بسیار کمی ترک دست خود را درمان کنید، بهتر است از محصولات مراقبتی موثر استفاده کنید. قبل از انجام هرگونه روش درمانی، در ابتدا با انجام آزمایش تشخیص آلرژی پوستی ، مواد آلرژن برای پوست‌تان را پیدا کرده و از آن دوری کنید. در ادامه راهکارهای سریع برای درمان ترک دست را معرفی می‌کنیم:
محصولات مراقبتی موثر برای خشکی دست
در قدم اول برای این که ترک دست خود را در زمان بسیار کوتاهی بهبود بخشید، بهتر است محصولات مراقبتی موثر برای خشکی دست را تهیه کنید. با مراجعه به داروخانه‌ها و فروشگاه محصولات بهداشتی و زیبایی می‌توانید محصولات مراقبتی که مناسب با نوع پوست شما است را بخرید.
معرفی کرم‌ها و لوسیون‌های ضد ترک دست
کرم‌ها و دوسیون‌های مختلفی برای ترک دست و پا وجود دارد که با تهیه و استفاده از آن‌ها می‌توانید ترک دست خود را برطرف کنید.
بعضی از کرم‌های ضد ترک دست عبارتند از:
- کرم ترک دست و پا دکتر ژیلا
- کرم ترک پای جی
- کرم رفع ترک پا لیروسانا
- کرم رفع ترک دست و پای ادیب
- کرم ترک پا جنتالین
برای استفاده از پمادهای ترک دست و پا در ابتدا پوست خود را تمیز کنید. سپس مقدار مناسبی از پماد یا کرم را بردارید و روی دست‌های خود بمالید و چند دقیقه ماساژ دهید. استفاده از این کرم به صورت منظم پیشنهاد می‌شود.
کرم‌های حاوی ویتامین E و اسید هیالورونیک
دقت داشته باشید که کرم‌هایی تهیه کنید که حاوی ویتامین E و اسید هیالورونیک باشد؛ این محصولات اثردهی خیلی بیشتری دارند. برندهای ایرانی، محصولاتی تهیه کرده‌اند که حاوی این دو ترکیب بسیار مفید برای پوست هستند. با مشورت پزشک می‌توانید کرم‌های مناسبی را تهیه کنید.
پیشگیری از ترک خوردن دست
بهترین درمان، پیشگیری است. از زیاد شستن دست‌ها با صابون‌های حاوی مواد شیمیایی خاص دست بکشید، زیرا این مواد باعث خشکی پوست خواهند شد. چندین بار در روز از کرم مرطوب کننده و لوسیون‌ها استفاده کنید و به کمک آن‌ها دست‌های خود را مرطوب نگه دارید. بهتر است کرم‌هایی که برای دست خود از آن‌ها استفاده می‌کنید حاوی وازلین، موم باشد.
در جدول زیر بعضی دیگر از روش‌های پیشگیری از ترک خوردن دست را مشاهده می‌کنید:
روش پیشگیری از ترک خوردن دست | توضیحات |
استفاده از مواد شوینده حاوی هیالورونیک اسید | از مواد شوینده حاوی هیالورونیک اسید استفاده کنید. توجه کنید که این نوع از مواد شوینده از انتشار باکتری‌ها و ویروس‌ها جلوگیری نمی‌کند و لازم است از ژل‌های ضد عفونی کننده دست در کنار آن استفاده کنید. این مواد ضد عفونی کننده حاوی الکل هستند، ولی نقش الکل در خشک کردن پوست دست، بسیار کمتر از شستشوی زیاد با صابون است. |
خودداری از شستشوی بیش از حد دست‌ها | دست‌هایتان را بیش از اندازه نشویید. شستشوی زیاد دست باعث ترک پوست می‌شود. استفاده از مرطوب‌کننده به صورت روزانه (2 تا 3 وعده) مفید است. انتخاب بهترین مرطوب‌کننده تاثیر بسیار زیادی در پیشگیری دارد. |
مصرف روزانه آب کافی | برای تامین رطوبت پوست، روزانه آب کافی مصرف کنید. روزانه حدود 8 لیوان آب می‌تواند رطوبت بدن را تامین کند. |
استفاده از دستکش گرم در زمستان | در فصل‌های سرد سال برای جلوگیری از ترک دست، حتما از دستکش‌های گرم استفاده کنید. |
خودداری از مصرف کافئین و دخانیات | مصرف دخانیات و کافئین باعث از بین رفتن آب بدن می‌شود؛ بنابراین از مصرف آن‌ها خودداری کنید. |
استفاده نکردن از دستگاه‌های خشک کن | دست‌های خود را با کمک دستگاه‌های خشک کن، خشک نکنید؛ این دستگاه‌ها خشکی بیشتر دست‌ها را به دنبال خواهد داشت. |
همچنین برای پیشگیری از ترک دست ، مدت زمان کمتری در معرض تابش نور مستقیم خورشید باشید. زمان استحمام را کوتاه کرده و در مدت شستن بدن خود از آب ولرم استفاده کنید. به مقدار کافی آب و مایعات بنوشید و فراموش نکنید که سیگار کشیدن و استرس باعث تشدید علائم خواهد شد.
ترک دست را با توصیه های پزشک درمان کنید
اگر وضعیت ترک دست به حدی شدید باشد که ناراحتی‌های زیادی ایجاد کند، باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کرد. در صورت بروز خونریزی، تورم و زرد زخم در میان ترک‌های پوست دست باید هر چه سریع‌تر درمان آغاز شود. اگر فرد متوجه حرکت نواری قرمز رنگ از دست‌ها به سمت بازو شد، باید این نشانه را جدی بگیرد. زیرا در این حالت امکان بروز مشکلی جدی مانند عفونت وجود دارد. علت ترک دست باید هر چه سریع‌تر پیدا شود، زیرا ترک دست می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلی جدی در بدن مانند درماتیت، دیابت، بیماری‌های کلیوی و یا تیروئیدی باشد. فرد در هنگام ملاقات با پزشک باید این موارد را با او مطرح کند. از سایت دکتر دکتر می‌توانید لیست بهترین پزشکان را پیدا کنید و نوبت بگیرید. امکان دریافت نوبت فوری تلفنی و حضوری از پزشک وجود دارد. سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ داده شود.
منابع:
verywellhealth
medicalnewstoday
سوالات متداول علت ترک دست
کمبود ویتامین E باعث خشکی پوست دست می‌شود.
ترک و خشکی پوست دست نشانه رطوبت کم و کمبود آب در بدن است. در موارد نادر، خشکی پوست دست می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف باشد.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند منجر به خشکی پوست دست شود.
روغن زیتون و نارگیل برای خشکی پوست دست مفید است.
