چگونه می‌توان ترکهای پاشنه پا را درمان کرد؟ درمان‌های خانگی برای ترک پاشنه‌ی پا چیست؟ آیا درمان‌های خانگی برای ترمیم ترکهای دست موثر هستند؟ در این مقاله قرار است به سوالات زیادی پاسخ دهیم و همه چیز را درباره‌ی درمان ترکهای دست و پا بدانیم.
ترک دست و پا چیست؟
ترک پاشنه‌ی پا که از آن تحت عنوان شقاق پاشنه (heel fissures) هم یاد می‌شود، عارضه‌‌ای رایج است که باعث ایجاد احساس ناخوشایندی در پاها می‌شود. در این حالت پوست ناحیه‌ی پاشنه پا خشک و ضخیم شده و گاهی در اطراف لبه‌های پاشنه پینه‌های قهوه‌ای یا زرد رنگ هم ایجاد می‌شود.
معمولاً تنها مشکلی که ترک پاشنه برای فرد ایجاد می‌کند، ظاهر ناخوشایند آن است. ولی در موارد شدیدتر ترک ها دردناک می شود و حتی امکان بروز عفونت هم وجود دارد. براساس آمار ۲۰ درصد شهروندان آمریکایی به این عارضه دچار می‌شوند و در این میان زنان نیمی از افراد مبتلا را تشکیل می‌دهند.
اگر ترکهای پاشنه عمیق باشد، فرد در هنگام ایستادن درد و احساس ناخوشایندی را تجربه خواهد کرد. گاهی اوقات ترکهای عمیق منجر به خونریزی هم خواهد شد. اگر درد شدید، تورم، قرمزی و سوزش برای چند روز ادامه داشته باشد، فرد حتماً باید به پزشک مراجعه کند.
از طرفی دیگر حتماً متوجه شده‌اید که با افزایش سن، پوست دست خشک‌تر شده و به آسانی ترک بر می‌دارد. همچنین امکان قرمز شدن و پوسته پوسته شدن دست‌ها وجود دارد، همه‌ی این موارد نشانه‌ی خشکی پوست است. خشکی سر انگشتان انجام ساده‌ترین کارها مانند تایپ کردن، ورق زدن کتاب و یا فشار دادن دکمه‌ها را به کاری سخت و دشوار تبدیل می‌کند.
خشکی پوست معمولاً بخش جدا ناپذیری از افزایش سن است، اما از طرفی دیگر نشانه‌ای از بروز درماتیت هم می‌تواند باشد. معمولاً در فصل‌های سرد سال مانند زمستان پوست خشک‌تر و تحریک پذیرتر می‌شود. پزشکان از این عارضه به عنوان مشکلی فصلی یاد کرده و معتقدند که با افزایش سن این مشکل بزرگ‌تر خواهد شد.
در فصل زمستان به دلیل استفاده از لوازم گرمایشی و بخاری‌ها، هوای درون خانه بسیار خشک می‌شود، این مشکل حتی با وجود استفاده از دستگاه بخور پابرجا خواهد بود. از طرفی دیگر با افزایش سن، پوست چربی کمتری تولید می‌کند، بنابراین با افزایش سن خشکی پوست به مشکلی جدی‌تر تبدیل می‌شود.
علت ترک پاشنه پا چیست؟
خشکی پوست اغلب باعث ترک پاشنه پا می‌شود. بر اثر فشار وارد شده به لایه چربی موجود در پاشنه پا، پوست این ناحیه به اطراف کشیده می‌شود. اگر پوست فاقد رطوبت کافی باشد، سخت شده و قدرت کشسانی خود را از دست می‌دهد و در نهایت ترک‌هایی روی آن ایجاد می‌شود.
دیگر دلایل ترک خوردگی پاشنه پا عبارتند از:
- ایستادن طولانی مدت روی سطوح سخت
- چاقی
- کفش‌های پشت باز
- کفش‌های نامناسب و تنگ
- ساییدگی پشت پا بر اثر پوشیدن کفش
- راه رفتن به روش غلط
- آب و هوای سرد و خشک
ریسک فاکتورها در ایجاد ترک کف پا
برخی از عوامل فرد را بیش‌تر در معرض خشکی پوست و در نهایت ترک پاشنه پا قرار می‌دهد، این عوامل عبارتند از:
- چاقی
- دیابت
- پسوریازیس
- اگزما
- کف پای صاف
- پای ورزشکاران (athlete’s foot) – نوعی بیماری قارچی
عفونت‌های قارچی - خار پاشنه
- کم کاری تیروئید
- سندروم شوگرن
- درماتیت کف پا
علت ترک دست چیست؟
با افزایش سن، به صورت طبیعی پوست نازک‌تر و خشک‌تر می‌شود. فرد در همه‌ی سال‌های زندگی پوست خود را در معرض تابش مستقیم نور آفتاب، باد و دیگر عوامل قرار داده است، این عوامل باعث تغییر حالت طبیعی و سالم پوست می‌شود.
پوست برخی از افراد به صورت طبیعی چربی کمتری تولید می‌کند و برخی دیگر از افراد نسبت به برخی از مواد شیمیایی حساس‌تر هستند، این افراد بیش‌تر از دیگران در معرض خطر خشکی پوست شدید قرار دارند.
اگر فرد در معرض ابتلا به اگزما و یا آلرژی باشد، پوست حساس‌تری داشته و به همین دلیل واکنش شدیدتری به برخی مواد شیمیایی نشان می‌دهد. بنابراین به محض قرار گرفتن در معرض این مواد خشکی پوست و دانه‌های پوستی در او ظاهر می‌شود.
از طرفی دیگر افراد مبتلا به پسوریازیس هم در معرض خشکی پوست شدید قرار دارند. شغل و کاری که فرد به آن مشغول است هم در گذر زمان باعث خشکی پوست دست خواهد شد. پرستاران و افرادی که مجبور به شستن مداوم دست‌های خود هستند هم به خشکی پوست دچار می‌شوند.
علائم ترک دست چیست؟
علامت رایج خشکی پوست شدید شامل پوست زبر و پوسته پوسته شده است. همچنین پوست خشک، قرمز به نظر می‌رسد، اگر فرد دارای پوست تیره‌تری باشد، خشکی پوست خود را به رنگ خاکستری نشان می‌دهد. علاوه بر این خارش پوست هم یکی دیگر از علائم بارز این عارضه است. اگر خشکی پوست بسیار شدید باشد، ترکهای پوستی شروع به خونریزی کرده و درد بسیار زیادی را ایجاد می‌کند.
همانگونه که گفته شد، ترکهای نزدیک ناخن‌های دست، کوچک بوده ولی گاهی این ترک‌ها چنان دردناک می‌شوند که فرد را از خواب بیدار می‌کند. از طرفی دیگر اگر باکتری‌ها از طریق این ترک خوردگی‌ها وارد پوست شوند، ایجاد عفونت می‌کنند.
درمان‌های خانگی برای ترک پاشنه پا
کرم‌ها، پمادها و لوسیون‌های مرطوب کننده، به پوست کمک می‌کند تا رطوبت خود را حفظ کرده و در عین حال از خشک شدن پوست و ترک خوردن آن جلوگیری می‌کند. از طرفی دیگر مرطوب نگه داشتن پوست به درمان پوست ترک خورده هم کمک می‌کند.
اگر ترک پاشنه پا خفیف باشد، استفاده از کرم مرطوب کننده دو یا سه بار در روز ممکن است منجر به حل مشکل شود. از طرفی دیگر مالیدن پاشنه پا به کمک سوهان پا یا سنگ پا و سپس استفاده از مرطوب کننده به رفع پینه‌ی پا کمک می‌کند. توجه کنید که نباید از سنگ پا به مقدار زیاد استفاده کرد، استفاده‌ی زیاد از این وسیله منجر به وخیم شدن اوضاع ترک پاشنه‌ی پا خواهد شد.
راه‌های زیر به درمان ترک پاشنه کمک می‌کند:
استفاده از کرم مرطوب کنندهی نرم کننده و یا آب رسان
کرمهای نرم کننده به درون پوست نفوذ کرده و فقدان آب را کاهش می‌دهند. مواد تشکیل دهنده‌ی این دسته از کرم‌ها فضای خالی بین لایه‌های پوست را پر کرده و در نهایت باعث می‌شوند که پوست بافت نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتری پیدا کند. کرمهای جاذب رطوبت به خارجی‌ترین لایه پوست نفوذ کرده و آب موجود در هوا را به سمت خود کشانده و در نهایت منجر به حفظ رطوبت پوست می‌شود. از طرفی دیگر این دسته از کرم‌ها به افزایش ظرفیت آب پوست هم کمک می‌کند.
اگر فرد در شرایط آب و هوایی خشک باشد، کرمهای جاذب رطوبت به جای اینکه رطوبت را از جو جذب کنند آن را از لایه‌های پایین‌تر پوست به سمت خود می‌کشانند. این کار در نهایت منجر می‌شود که پوست رطوبت بیش‌تری را از دست بدهد. در این شرایط به همراه ابن گروه از کرم‌ها باید از کرمهای پوششی مانند وازلین استفاده کرد.
استفاده از یک کرم مرطوب کنندهی پوششی روی لایه‌های زیرین
بعد از اینکه کرم مرطوب کننده از نوع نرم کننده و جاذب رطوبت جذب شود، باید از یک کرم پوشاننده‌ی غلیظ‌تر روی آن استفاده کرد. این کار باعث پوشاندن کرمهای زیرین شده و اثر بخشی آن‌ها را بهتر خواهد کرد.
در واقع اگر پوست با لایه‌ای نازک از این نوع کرم پوشانده شود، کرم مرطوب کننده تبخیر نشده و در نهایت بهتر عمل خواهد کرد.
انواع این کرم‌ها عبارتند از:
- وازلین
- لانولین (lanolin)
- روغن‌های معدنی
- سیلیکون‌ها
وازلین موثرترین نوع از این دسته کرم‌ها است و تا ۹۸ درصد اجازه نمی‌دهد که لایه خارجی پوست آب خود را از دست بدهد. از طرفی دیگر این نوع از کرم‌ها چرب و چسبنده بوده و استفاده از آن با سختی‌های خاص خود همراه است.
پوشیدن جوراب صد در صد کتانی در تختخواب
بعد از استفاده از وازلین باید جواب کتانی به پا کرد، این کار کمک می‌کند تا:
- رطوبت درون پا باقی بماند
- به پوست پاشنه‌ی پا اجازه نفس کشیدن داده می‌شود
- از لک شدن ملحفه‌ی تخت جلوگیری می‌شود
اگر این مراحل چند بار در روز تکرار شود، پوست پاشنه‌ی پا در نهایت نرم‌تر خواهد شد.
استفاده از کراتولیتیک برای پوست‌های ضخیم‌تر
زمانی که پوست پاشنه‌ی پا ضخیم می‌شود، استفاده از کراتولیتیک (keratolytic) به همراه سایر درمان‌ها به نازک شدن آن کمک می‌کند.
این ماده با جدا کردن سلول‌های مرده از پوست به نازک تر شدن پوست کمک کرده و از طرفی دیگر اجازه می‌دهد تا پوست مرطوب باقی بماند.
کراتولیتیک‌ها شامل:
- آلفا هیدروکسی اسیدها (alpha hydroxy acids) مانند لاکتیک اسید و گلیکولیک اسید
- سالیسیلیک اسید
- اوره
فرآورده‌هایی که به صورت همزمان شامل کراتولیتیک و فرآورده‌های جاذب رطوبت باشند، موثرتر هستند.
استفاده از سنگ پا روی نواحی ضخیم شده‌ی پوست
اگر روی پوست مرطوب شده به آرامی سنگ پا کشیده شود، به کاهش ضخامت پوست و پینه‌ی پاشنه کمک خواهد کرد. نباید از تیغ و یا قیچی برای تراشیدن پوست پاشنه‌ی پا استفاده کرد. افراد مبتلا به دیابت مجاز به استفاده از سنگ پا نیستند و باید برای حل مشکل خود به متخصص پوست و مو مراجعه کنند.
استفاده از پانسمان مایع
پانسمان‌های مایع، ژلی هم برای پوشاندن پوست ترک خورده پاشنه پا استفاده می‌شوند. این پانسمان‌ها یک لایه‌ی محافظ روی پوست ترک خورده ایجاد کرده و به کاهش درد کمک می‌کنند. از طرفی دیگر اجازه نمی‌دهند تا آلودگی و جرم‌ها وارد زخم شده و روند درمان را بهبود می‌بخشند.
اگر شدت ترک ها زیاد شود و بعد از یک هفته از شروع درمان خانگی تغییری در آن‌ها ایجاد نشود، فرد حتما باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کند.
درمان‌های پزشکی برای ترک پاشنه پا
در موارد شدید نیاز به درمان‌های پزشکی وجود دارد. در این شرایط پزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- برداشتن پوست مرده
- تجویز نرم کننده‌ها و لایه بردارهای قوی‌تر
- تجویز چسب‌های پزشکی مخصوص برای بستن ترک‌ها
- تجویز آنتی بیوتیک در صورت وجود عفونت
- بستن پاشنه با کمک پانسمان‌های مخصوص
- تجویز کفی‌های مخصوص و یا پدهای مخصوص پاشنه برای کفش بیمار
- کمک به بیمار برای تغییر شیوه‌ی راه رفتن
درمان ترکهای پوست دست
بهترین درمان پیشگیری است. از زیاد شستن دست‌ها با صابون‌های حاوی مواد شیمیایی خاص دست بکشید، چرا که این مواد باعث خشکی پوست خواهند شد. چندین بار در روز از کرم مرطوب کننده و لوسیون‌ها استفاده کرده و به کمک آن‌ها دست‌های خود را مرطوب نگه دارید. بهتر است کرم‌هایی که برای دست خود از آن‌ها استفاده می‌کنید حاوی وازلین، موم باشد.
از مواد شوینده‌ی حاوی هیالورونیک اسید استفاده کنید. توجه کنید که این نوع از مواد شوینده از انتشار باکتری‌ها و ویروس‌ها جلوگیری نمی‌کند، و لازم است از ژل‌های ضد عفونی کننده دست هم در کنار آن استفاده کنید. این مواد ضد عفونی کننده حاوی الکل هستند، ولی نقش الکل در خشک کردن پوست دست، بسیار کم‌تر از شستشوی زیاد با صابون است.
اگر به واسطه‌ی شغل خود با آب زیاد سر و کار دارید، مثلاً آرایشگر هستید و یا اگر جزئی از کادر درمان هستید و باید به صورت مرتب دست‌های خود را بشویید از دستکش‌های لاتکس برای محافظت از دستان خود استفاده کنید. اگر باغبانی می‌کنید از دستکش‌های پارچه‌ای برای محافظت از دستان خود استفاده کنید.
مدت زمان کمتری در معرض تابش نور مستقیم خورشید باشید. زمان استحمام را کوتاه کرده و در مدت شستن بدن خود از آب ولرم استفاده کنید. به مقدار کافی آب و مایعات نوشیده و فراموش نکنید که سیگار کشیدن و استرس باعث تشدید علائم خواهد شد.
ایا استفاده از چسب قطره‌ای برای ترکهای دست بی خطر است؟
شاید باور نکنید ولی استفاده از چسب قطره‌ای راهکاری پرطرفدار برای از بین بردن ترکهای پوستی دردناک دست است. گروهی از مواد تشکیل دهنده‌ی چسب سیانواکریلات (cyanoacrylates) هستند و می‌توان از آن‌ها برای زخم‌ها و ترکهای سطحی پوست دست استفاده کرد. توجه کنید که چسب قطره‌ای را نباید روی ترکهای عمیق استفاده کرد، چرا که در این حالت امکان مسمومیت وجود دارد.
از طرفی دیگر نباید بیش از اندازه از پانسمان های مایع استفاده شود، چرا که گروهی از این محصولات حاوی مقدار زیادی الکل هستند و این مقدار الکل ممکن است باعث شدت گرفتن خشکی پوست شوند.
توجه کنید که پیش از استفاده از هر گونه ماده ای در جهت درمان ترکهای پوستی باید دست خود را کاملا بشویید. این کار از بروز عفونت جلوگیری می‌کند.
با پزشک در مورد سایر محصولاتی که میتوانید از آن‌ها استفاده کنید، مشورت کنید. معمولاً این محصولات را می‌توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد.
هشدار: مصرف هرگونه دارو یا کرم برای درمان ترک دست و پا باید با تجویز پزشک صورت بگیرد. از مصرف خودسرانه هر گونه دارو یا پماد به علت داشتن عوارض گوناگون، پرهیز کنید.
پیشگیری از ترک کف پا
انجام مراحل زیر از خشکی پوست کف پا جلوگیری کرده و تا حدود زیادی باعث بهبود ترکهای ناشی از خشکی پوست خواهد شد:
استحمام نکردن وضعیت خشکی پوست در ناحیه‌ی پاشنه پا را سخت‌تر خواهد کرد
افرادی که به خشکی پوست دچار هستند، باید کارهای زیر را انجام دهند:
- از حمام کردن با آب داغ پرهیز کرده و آب داغ را با آب گرم جایگزین کنید
- مدت زمان ماندن در حمام را به 5 تا ده دقیقه کاهش داده تا پوست رطوبت خود را از دست ندهد
- از شوینده‌های بدون بو و ملایم استفاده کنید
- بعد از استحمام با یک حوله پوست خود را به آرامی خشک منید
- بعد از خشک کردن پوست از لوسیون بدن استفاده کنید
بلافاصله بعد از استحمام از لوسیون مرطوب کننده روی کف پا استفاده کنید
بعد از استحمام و یا خیس کردن پا باید بلافاصله از لوسیون استفاده کرد. کرمهای نرم کننده از لوسیون‌ها موثرتر بوده و پوست را کم‌تر تحریک می‌کند. بهتر است از کرمهای حاوی روغن و یا شی باتر استفاده کرد. علاوه بر این کرمهای مرطوب کنندهی حاوی مواد زیر هم بسیار موثر هستند:
- لاکتیک اسید
- اوره
- هیالورونیک اسید
- گلیسیرین
- دایمتیکون (dimethicone)
- لانولین
- پترولاتوم
- روغن معدنی
استفاده نکردن از محصولات مراقبت از پوست معطر و صابون‌های زبر
برای پیشگیری و درمان ترک پاشنه پا باید پوست این ناحیه را همیشه تمیز و خشک نگه داشته و از بروز عفونت در آن خودداری کرد، استفاده از صابون‌های نامناسب ممکن است باعث خشکی بیش‌تر پوست شود. علاوه بر این استفاده از شوینده‌ی مناسب و ملایم هم باعث حفظ رطوبت در پاشنه پا می‌شود.
می‌توان به جای صابون از شامپو‌های بدن حاوی مواد نرم کننده استفاده کرد. استفاده از محصولات مراقبت از پوست حاوی مواد معطر، الکل، رتینوئید یا آلفا هیدروکسی اسید آسیب زیادی به پوست‌های خشک و حساس وارد می‌کند. اگر از این مواد استفاده نشود، پوست چربی طبیعی خود را حفظ می‌کند.
پوشیدن کفش‌های پشت بسته
کفش‌هایی را برای پوشیدن انتخاب کنید که از قسمت پاشنه بسته باشند، این کار از ترک خوردگی این ناحیه از پا جلوگیری می‌کند. علاوه بر این پوشیدن کفش‌های تنگ هم باعث ترک خوردگی کف پا شده و باید از آن خودداری کرد.
باید از بافت نرم کف پا محافظت کرد و برای این کار پوشیدن جوراب‌ها و کفش‌هایی با کف مخصوص که از سر خوردگی جلوگیری می‌کند تا حدود زیادی موثر است.
استفاده از جوراب‌های نخی تا حدود زیادی از ترک خوردگی کف پا جلوگیری می‌کند. از طرفی این نوع از جوراب‌ها عرق و رطوبت را در خود نگه داشته و به پوست اجازه‌ی نفس کشیدن می‌دهد. در نهایت پوشیدن جوراب نخی و کتانی از خشک شدن پوست هم جلوگیری می‌کند.
چه زمانی برای معالجه ترکهای دست باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر وضعیت خشکی پوست دست به حدی شدید شد که باعث ناراحتی فرد شود، باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کرد. در صورت بروز خونریزی، تورم و زرد زخم در میان ترکهای پوست دست باید هر چه سریع‌تر درمان آغاز شود. اگر فرد متوجه حرکت نواری قرمز رنگ از دست‌ها به سمت بازو شد، باید این نشانه را جدی بگیرد. چرا که در این حالت امکان بروز مشکلی جدی مانند عفونت وجود دارد.
خشکی پوست را نباید نادیده گرفت، چرا که گاهی نشانه‌ای از وجود مشکلی جدی در بدن مانند درماتیت، دیابت، بیماری‌های کلیوی و یا تیروئیدی است. فرد در هنگام ملاقات با پزشک باید این موارد را با او مطرح کند.
شما میتوانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ داده شود.
منبع:
