علائم کبد چرب در طب سنتی چیست؟

کبد یکی از مهم‌ترین عضوهای بدن است که همه باید به طور ویژه‌ای از آن مراقبت کنند. ازکارافتادگی یا کم‌کاری این عضو می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی برای روال کاری و سلامت بدن انسان شود. در صورتی که به سبک زندگی غلط یا رژیم غذایی ناسالم عادت کنیم، ریسک بالایی برای ابتلا به کبد چرب خواهیم داشت. کبد چرب در ابتدا با علائمی مثل درد و ناراحتی شکمی در فرد ظاهر شده و به تدریج به تب، حالت تهوع و خونریزی داخلی می‌رسد. برای رفع علائم کبد چرب در طب سنتی راه‌های مختلفی پیشنهاد شده است که در این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. 

کبد چرب چیست؟

کبد عضوی حیاتی در بدن است که وظیفه جذب مواد لازم و دفع مواد زائد را به عهده دارد. بر اساس گفته WebMD، انباشته شدن چربی در این عضو به علت عادات ناسالم در رژیم غذایی یا عوامل ژنی، به مرور زمان باعث ابتلا به کبد چرب می‌شود. نام اصلی کبد چرب در دنیای پزشکی هپاتیک استئاتوز است و دو نوع دارد:

1. کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): که خود به دو نوع کبد چرب ساده و استئاتوهپاتیت غیرالکلی تقسیم می‌شود. ابتلا به کبد چرب ساده چندان جای نگرانی ندارد و ایجاد اصلاحات جزئی در عادات زندگی، مثل افزایش فعالیت و کاهش چربی‌های اشباع از پیشروی آن جلوگیری می‌کند. از سوی دیگر، استیتوهپاتیتیس غیرالکلی بسیار جدی بوده و نشان از وجود التهاب در ساختار سلولی کبد دارد. ابتلا به استیتوهپاتیتیس الکلی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی همچون سیروز (از کارافتادگی یا کم‌کاری حاد کبد)، فیبروز (آسیب جدی دیواره کبد) یا حتی سرطان کبد شود. 
2. کبد چرب الکلی (ALD): کبد چرب الکلی همان طور که از اسم آن پیدا است در اثر سوء مصرف نوشیدنی‌های الکلی ایجاد می‌شود و با ترک عادت نوشیدن الکل بهبود پیدا خواهد کرد. این نوع از کبد چرب خود به سه نوع تقسیم می‌شود: ورم کبد، هپاتیتیس الکلی و سیروز الکلی. ورم کبد معمولا با درد بالا و سمت راست پهلو خود را نشان داده و با قطع عادت مصرف الکل، رفع می‌شود. اگر مصرف الکل ادامه پیدا کند، احتمال بروز هپاتیت الکلی در فرد وجود خواهد داشت که در آن ورم کبد به حد خطرناکی رسیده و باعث بروز علائمی همچون تب، حالت تهوع، دل‌درد، استفراغ و زردی رنگ پوست و چشم می‌شود. بدترین نوع کبد چرب الکلی، سیروز الکلی است که باعث خونریزی داخلی و ورم شکم شده و بیمار را نیازمند درمان بیمارستانی می‌کند. 

عواملی که باعث چرب شدن کبد می‌شوند

کبد چرب ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی یا سبک زندگی ناسالم در فرد ایجاد شود. ژاله علی‌اصل ممقانی متخصص طب سنتی، در گفتگو با حوزه کلینیک باشگاه خبرنگاران جوان مهم‌ترین عوامل چرب شدن کبد را چاقی، دیابت، چربی خون بالا، فاکتورهای ژنتیکی و محیطی و میکروب‌های دستگاه گوارش عنوان کرده است. او همچنین می‌گوید: «طب سنتی، مزاج طبیعی کبد را گرم و مرطوب دانسته و دلیل ناراحتی‌های کبد را انحراف از این مزاج می‌داند. عادات غلطی مثل برهم‌خوری، مصرف زیاد شیرینی و نوشابه، نوشیدن آب سرد بلافاصله پس از غذای گرم و مصرف بیش از حد گوشت قرمز، در سردی شدید کبد موثرند». علاوه بر این‌ها عاداتی مثل نوشیدن آب یخ، مصرف زیاد چربی و نمک و نجویدن غذا به مقدار کافی هم به عنوان عوامل بروز علائم کبد چرب در طب سنتی بیان می‌شوند.

علائم کبد چرب در طب سنتی

کبد چرب، سطوح (گرید) ابتلای مختلفی دارد. علائم کبد چرب در هر سطح متفاوت است. سطوح اولیه این بیماری شامل دردهای شکمی و احساس ناراحتی در پهلو است. در صورت ادامه دادن بیمار به عادات غلط خود و عدم مراجعه به دکتر، این بیماری پیشرفت کرده و علائمی همچون دل‌درد شدید، سردرد، تب، حالت تهوع و استفراغ در فرد ظاهر می‌شود. بروز این علائم به این معنا است که التهاب در دیواره کبد پیشرفت کرده و در حال فراگیری است. 

ادامه روند ناسالم زندگی و عادات اشتباه غذایی می‌تواند این التهابات را به زخم‌های خطرناکی تبدیل کند که به‌ تدریج کبد را از کار می‌اندازند. ازکارافتادگی کبد، بالاترین سطح بیماری کبد چرب است که با نام سیروز شناخته می‌شود. ازکارافتادگی کبد با توجه به نقش اساسی آن در گوارش و دفع مواد زائد، خطر مرگ را برای فرد ایجاد خواهد کرد؛ یعنی برای رفع علائم کبد چرب در طب سنتی، تاکید روی پیشگیری قرار دارد. به عبارت دیگر، علائم کبد چرب در طب سنتی همگی حاصل انحراف مزاج از گرم و مرطوب به سرد و خشک بیان شده و برای رفع آن‌ها اصلاح عادات زندگی توصیه می‌شود. 

پیشگیری و درمان کبد چرب با طب سنتی

همان طور که گفتیم علائم کبد چرب در طب سنتی به سردمزاجی و عادات ناسالم غذایی ربط داده می‌شوند. طب سنتی معتقد است با اصلاح عادات غذایی و سبک زندگی و همچنین استفاده از خوردنی‌های دارویی غیرشیمیایی می‌توان بیماری‌های مختلف را بدون عوارض جانبی درمان کرد. پیشنهادات طب سنتی همواره شامل مصرف عرقیجات، دمنوش‌ها و گیاهان دارویی است. در ادامه به بررسی روش‌های ذکر شده برای درمان کبد چرب در طب سنتی می‌پردازیم. 

درمان کبد چرب در طب بوعلی

همه ما ایرانیان به ابوعلی سینا، پزشک و حکیم بزرگ ایرانی افتخار می‌کنیم. یکی از بزرگترین دستاوردهای او کتاب «قانون» است که در آن درمان بسیاری از بیماری‌ها با طب شرقی آموزش داده می‌شود. درمان کبد چرب در طب بوعلی با یک نسخه ساده بیان می‌شود؛ نوشیدن روزانه شربت سکنجبین. البته باید توجه داشت که این درمان برای اثربخش شدن باید با تغییر عادات غذایی و رعایت نکاتی مثل پرهیز از نوشیدن آب یخ و حذف چربی، نمک و گوشت قرمز تا حد ممکن همراه شود. نسخه دقیق درمان کبد چرب در طب بوعلی به شرح زیر است:

«سرکه، عسل و آب را با هم ترکیب می‌کنیم و روی حرارت قرار می‌دهیم تا با شعله ملایم بجوشد و یک‌سوم آب آن بخار شود. حین جوشیدن، کف آن را جدا کنید. همچنین می‌توانید یک دسته نعناع برای رنگ و طعم بهتر هنگام جوشیدن به آن اضافه کنید»

حاصل کار را در یخچال نگهداری کنید و برای هر بار مصرف، یک‌سوم آن را با دو‌سوم آب جوشیده ولرم مخلوط کرده و میل کنید. این نوشیدنی بهتر است حدودا یک ساعت بعد از وعده غذایی اصلی مصرف شود و برای اثربخشی بیشتر، بهتر است در این یک ساعت چیزی نخورید.

خوراکی‌های مفید برای پیشگیری از بیماری کبد چرب

از نظر متخصصان و پزشکان طب سنتی، کبد چرب در نتیجه زندگی ناسالم و عادات غذایی غلط به ‌وجود می‌آید و بهترین راه مبارزه با آن پیشگری است. زیرا اگر این بیماری در بدن فرد به سطح حاد برسد، تنها درمان‌های شیمیایی اثربخش خواهند بود. درمان‌هایی که ده‌ها عوارض جانبی را به ‌همراه دارند. 

ژاله علی‌اصل ممقانی متخصص طب سنتی، در بخش دیگری از مصاحبه خود با حوزه کلینیک باشگاه خبرنگاران جوان، خودداری از نوشیدن آب سرد بعد از غذا، حمام و ورزش سنگین را برای پیشگری از ابتلا به کبد چرب حیاتی می‌داند. او همچنین خودداری از مصرف غذاهای لزج مثل نان فطیر، برنج، انواع رشته، کله‌پاچه، گوشت‌های غلیظ مثل گوشت گاو، سالاد الویه، سس مایونز، موز، حلیم، نشاسته و انواع فست‌فودها را برای پیشگیری از کبد چرب توصیه می‌کند. به عقیده او آهسته خوردن غذا و جویدن کافی آن در کاهش ریسک ابتلا به کبد چرب موثر است. خودداری از پرخوری و نوشیدن آب و دمنوش‌های گیاهی در صورت تشنگی هم دیگر توصیه‌های او برای پیشگیری از کبد چرب را تشکیل می‌دهند. 

درمان کبد چرب با خاکشیر

خاکشیر، شربتی است که بسیار ساده درست شده و خواص زیادی دارد. این نوشیدنی می‌تواند اسهال، جوش صورت، فشار خون، عطش، عفونت، سنگ کلیه، مشکل معده، خارش پوست، آلرژی، بواسیر، واریس و چربی کبد را رفع کند. خاکشیر یکی از مهم‌ترین نوشیدنی‌ها برای درمان کبد چرب با طب سنتی به حساب می‌آید. تا حدی که بعضی از متخصصان طب سنتی آن را دشمن کبد چرب می‌خوانند و بعضی دیگر از شعار «خاکشیر قاتل کبد چرب» ‌استفاده می‌کنند. درمان با خاکشیر اگر در مراحل اولیه بروز کبد چرب آغاز شده و با اصلاح عادات غذایی و سبک زندگی همراه شود، بسیار اثربخش خواهد بود. 

درمان با حجامت کبد

حجامت نوعی پاکسازی خون است که طب سنتی آن را برای درمان بیماری‌های مختلفی پیشنهاد می‌کند. در این روش اصطلاحا خون کثیف از بدن خارج شده و عمل تصفیه انجام می‌شود. حجامت کبد نوعی خاص از حجامت است که خود دو نوع خشک و تر دارد. در حجامت خشک کبد، محل مورد نظر از طریق بادکش تحت فشار قرار گرفته و مواد سمی آن دفع می‌شود. اما گاهی عمق مشکل بیشتر بوده و برای همین حجامت تر را مورد استفاده قرار می‌دهند. در حجامت تر با استفاده از تیغ و ایجاد چند منفذ کوچک روی پوست، شرایط خروج مواد سمی و خون کثیف از بدن فراهم خواهد شد. حجامت کبد یکی از موثرترین راه‌ها برای رفع علائم کبد چرب در طب سنتی به حساب می‌آید. بااین‌حال پیش از انجام حجامت کبد حتما با پزشک خود مشورت کنید.

کلام آخر

کبد چرب یک بیماری خطرناک است که در گریدهای بالای خود می‌تواند برای فرد، تهدید مرگ ایجاد کند. بهترین راه برای مبارزه با این بیماری، پیشگیری با رعایت نکاتی در مورد زندگی و رژیم غذایی سالم است؛ نکاتی ساده مثل خواب کافی و خودداری از مصرف مداوم الکل. برای درمان کبد چرب در طب سنتی راه‌های مختلفی مثل خوردن خاکشیر یا حجامت کبد توصیه شده است. بوعلی سینا در کتاب قانون خود شربت سکنجبین را برای درمان این بیماری توصیه می‌کند. در نتیجه تمام این صحبت‌ها می‌توان گفت برای مبارزه با کبد چرب، پیشگیری بهتر از درمان است و هیچ مبارزه‌ای بهتر از سالم زندگی کردن نخواهد بود. 

سوالات متداول

منابع:

doctorserita

khabarfoori

tasnimnews