یکی از روش‌های لاغری، بالن معده است. این روش کم‌تهاجمی است و با قرار دادن ایمپلنت یا کاشت ابزاری خاص در معده انجام می‌شود. با عمل بالون معده، فضای آن محدودتر می‌شود و در نتیجه، فرد مبتلا به چاقی، با کاهش حجم معده می‌تواند وزن خود را پایین بیاورد. در این روش، پزشک از آندوسکوپ یا روش قورت‌دادن بالن برای عبور آن از گلوی بیمار استفاده می‌کند؛ بنابراین نیازی به جراحی نیست.
در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، از نحوه عملکرد بالن برایتان می‌گوییم. باید بدانید که این عمل با عوارضی مانند حالت تهوع، استفراغ و درد شکم هم همراه است. در ادامه، به شما می‌گوییم که بالن معده چیست و شما را در جریان نتایج نسبتاً سریع آن قرار می‌دهیم. برای پیش‌برد چنین عملی باید به دکتر گوارش مراجعه کنید و تحت نظارت دکتر تغذیه باشید.
در پایان، پرسش‌هایتان را درباره انواع بالن معده و مسائل مربوط به این روش مطرح کنید تا پزشک به آن‌ها پاسخ دهد.
بالن معده چیست؟
سیستم بالون داخل معده یا گاستریک بالن، یکی از روش های لاغری پزشکی کم‌تهاجمی است که افراد دچار چاقی را در مسیر کاهش وزن قرار می‌دهد. منظور از کم‌تهاجمی هم یعنی در این فرایند خبری از برش‌های فراوان و خونریزی زیاد نیست. در بالن‌گذاری از ایمپلنت و کاشت ابزاری موسوم به بالن استفاده می‌شود تا فضای معده به‌حالتی محدود و تنگ دربیاید. برای اجرای این روش باید از اقدامات تلفیقی دیگر نظیر تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی هم استفاده شود.
ایمپلنتی که در معده قرار می‌گیرد، یک بالون بادی است که دکتر گوارش بی‌نیاز از به‌کارگیری روش‌های تهاجمی جراحی، داخل معده می‌گذارد. بالن فضای معده را اشغال می‌کند و در نتیجه، فرد مبتلا به چاقی احساس سیری می‌کند. در نتیجه، کمتر غذا می‌خورد و در مسیر لاغرشدن قرار می‌گیرد.
چند نوع بالن معده وجود دارد؟
انواع مختلفی از بالون معده برای درمان چاقی وجود دارد اما به‌طور کلی، همه آن‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- بالن‌های بلعیدنی؛ مواردی که به‌شکل کپسول بلعیده می‌شوند.
- بالن‌های آندوسکوپیک؛ مواردی که با آرام‌بخش از طریق آندوسکوپی در معده، کاشته می‌شوند.
هیچ‌یک از این روش‌ها تهاجمی نیست و فرایند ساده‌ای دارند. جدیدترین فناوری بالون معده، دستگاهی قابل بلعیدن است که در یک کپسول محکم پیچیده شده و بدون نیاز به آرام‌بخش وارد بدن می‌شود.
بالن‌های بلعیدنی
در این روش، بیمار مراحل زیر را طی می‌کند:
- کپسول مخصوصی را قورت بدهد که به یک لوله نازک بلند متصل است.
- این کپسول را با یک لیوان آب، قورت می‌دهد تا زمانی که پزشک تشخیص دهد که کپسول به معده رسیده است.
- برای تأیید اینکه کپسول به‌درستی به مقصد رسیده، از معده با اشعه ایکس، عکس‌برداری می‌شود.
پزشک به تدریج بالون را با ۵۵۰ میلی‌لیتر نمک (آب نمک) پر می‌کند و قبل از بیرون کشیدن لوله از دهان، یک عکس اشعه ایکس دیگر برای بررسی موقعیت تهیه می‌کند. در طول دوره‌ای که بالون در محل قرار دارد، باید تغذیه و سبک زندگی‌تان را برای کم‌کردن وزن تغییر بدهید. تقریباً در هفته ۱۶ ام بعد از عمل، بالن در معده باز می‌شود. خود بالن هم با اجابت مزاج از بدن بیرون می‌رود.
بالن‌های آندوسکوپیک
در این روش، مراحل کارگذاری بالن به این صورت است:
- بالون خالی وارد معده و با آب پر می‌شود.
- پس از پرشدن لوله متصل به بالن از آن جدا می‌شود.
- بالن در معده کاشته یا کار گذاشته می‌شود.
- این فرایند طولانی نیست، اما باید چند ساعت بعد از آن، در بیمارستان تحت نظر باشید.
در طول دوره‌ای که بالون در محل قرار دارد، باید روی ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و عادات ورزشی خود تمرکز کنید تا کاهش وزن خود را به حداکثر برسانید. ۶ یا ۱۲ ماه بعد به بیمارستان برمی‌گردید تا بالون را خارج کنید. این کار تقریباً به همان روشی انجام می‌شود که هنگام قراردادن بالون انجام گرفته بود. در ادامه، درباره این روش بیشتر می‌خوانید.
تفاوت بالن مایع و بالون هوا
امکان بادکردن بالن‌های مایع و بالن‌های حاوی گاز یعنی هوا در حجم‌های مختلف وجود دارد. اما حجم هریک از این‌ها با هم متفاوت است. به‌عبارت دقیق‌تر، بالن‌های مایع معمولاً ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌لیتر باد می‌شوند، اما بالن‌های هوا با ۵۰۰ تا ۷۵۰ میلی‌لیتر پُر می‌شوند. هرچقدر حجم بالن بزرگتر باشد، کاهش وزن بیشتری حاصل می‌شود.
بالن معده چطور عمل می‌کند؟
برای قراردادن آندوسکوپ در بدن، دارویی برای کمک به آرامش و بی‌حس کردن گلو به بیمار داده می‌شود. متخصص گوارش یا جراح آندوسکوپی با معاینه مری و معده، کار را با آندوسکوپ شروع می‌کند. در نتیجه، تصاویر روی صفحه نمایشگر، قابل ملاحظه خواهند بود. سپس بالن که با محلول استریل و نمکی یا گاز پر شده است، آماده می‌شود. پزشک بالون را با یک سرنگ متصل به کاتتر پر می‌کند، بعد سرنگ را جدا و کاتتر را خارج می‌کند. دریچه روی بالون هم برای جلوگیری از نشتی آب‌بندی می‌شود. بالون حدود یک‌سوم معده را اشغال می‌کند.
پس از آن، چند ساعتی را در بیمارستان سپری خواهید کرد. برای جلوگیری از درد و حالت تهوع، مایعات IV و دارو هم مصرف خواهید کرد. کادر درمان دستورات غذایی لازم را هم در اختیارتان قرار می‌دهند و باید آن‌ها را در هفته‌های آینده دنبال کنید. در طول شب۷ بعد از عمل هم باید از مایعات رقیق استفاده کنید. حال پرسش اینجاست که بالن کارگذاشته شده چه خواهد شد و چطور از بدن بیرون می‌آید.
یک عمل آندوسکوپی دوم برای برداشتن بالون خواهید داشت. به شما نوعی آرام‌بخش و یک بی‌حس کننده یا روان‌کننده موضعی در گلو داده می‌شود تا برداشتن آن آسان پیش برود. متخصص آندوسکوپی بالون را سوراخ و آن را ساکشن می‌کند. سپس بالون تخلیه‌شده را بیرون می‌کشد. پس از بیرون‌آمدن بالون، تیم پزشکی به‌مدت ۶ ماه دیگر به کار با شما ادامه خواهد داد تا تغییرات طولانی مدت سبک زندگی را تبدیل به عادت کنید.
بالن معده چه مزایایی دارد؟
گاهی وقتی دچار چاقی هستید، بدن شما به‌گونه‌ای تغییر می‌کند که کاهش وزن با رژیم غذایی و ورزش، به‌تنهایی شدنی نیست. در این وضعیت، حجم معده‌تان با گذشت زمان افزایش پیدا می‌کند. با کشیده‌شدن معده، غذای بیشتری در آن جای می‌گیرد و مدت‌زمان بیشتری طول می‌کشد تا احساس سیری به فرد دست بدهد. با بالون‌گذاری، روی حجم معده تغییراتی ایجاد می‌شود. از مزایای این روش باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- بی‌نیازی از جراحی‌های پر از خونریزی و برش‌ها با تیغ
- فقدان بیهوشی عمومی و استفاده از آرام‌بخش‌ها
این روش برای کسانی که امکان زیر تیغ جراحی رفتن را ندارند هم گزینه مناسبی خواهد بود.
آیا بالن معده عوارض دارد؟
بالن معده، با بروز عوارضی مانند معده درد همراه است. برخی از عوارض شایع آن شامل علائم خفیف گوارشی می‌شوند. علائم معمولاً فقط یک هفته یا بیشتر طول می‌کشند، اما گاهی اوقات هم تا مدت زمان بیشتری ادامه دارند. از عوارض عمل بالن باید به این موارد اشاره کنیم:
- درد موقت شکم
- گلو درد موقت
- حالت تهوع
- یبوست
امکان ایجاد سوء هاضمه و رفلاکس اسید معده هم وجود دارد. این موارد با رعایت تغذیه و تحت نظر دکتر بالون معده درمان می‌شوند.
عوارض جدی بالن معده نادر هستند، اما به‌هرحال امکان وقوع دارند:
| پانکراتیت حاد | بالن معده می‌تواند باعث التهاب لوزالمعده شود. پانکراتیت حاد اغلب دردناک است اگر علت ایجاد آن بالون باشد، باید آن را بردارید. |
| ایجاد زخم | بالون‌های داخل معده از سیلیکون نرم، صاف و گرد ساخته شده‌اند تا به شکل معده درآیند. با وجود این، امکان دارد که فشار وارد از سوی بالن باعث ایجاد زخم در مری شود. در نهایت، این وضع می‌تواند سوراخی و بعد عفونت ایجاد کند. |
این عوارض معمولاً درصد بسیار اندکی از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
علائم ترکیدن بالن معده
جابه‌جایی یا پارگی بالن می‌تواند خطرآفرین باشد. ترکیدن بالن می‌تواند با حرکت به‌سمت روده همراه شود. خطر این مورد حدود ۱.۵درصد است. بالون‌های مختلف داخل معده دارای دستگاه‌های ردیابی متفاوتی هستند تا در صورت وقوع این اتفاق به پزشکان هشدار داده شود. بیشتر بالن‌ها بی‌خطر از روده عبور می‌کنند و از آن خارج می‌شوند. اما گاهی‌اوقات، امکان دارد که در آنجا گیر کنند و انسداد روده را رقم بزنند. برای خارج‌کردن بالن معده از روده به عملی اضطراری و فوری نیاز است. از نشانه‌های ترکیدن بالن باید به درد شکم، تب، خونریزی از دهان و استفراغ اشاره کنیم.
بالن معده چطور کار گذاشته می‌شود؟
متخصصان معمولاً بالون‌های معده را با استفاده از آندوسکوپ وارد بدن می‌کنند. آندوسکوپ نوعی لوله بلند و منعطف است که دوربینی به آن متصل و از راه دهان وارد بدن می‌شود. این وسیله از مری به‌سمت پایین می‌رود تا به معده برسد. برای بیشتر بیماران، این روش نیازی به بیهوشی ندارد و از آرام‌بخشی نه‌چندان قوی استفاده می‌شود. روش‌های دیگری هم برای بالون‌گذاری وجود دارند؛ بالون‌هایی که قورت داده و با آندوسکوپ خارج می‌شوند.
چه افرادی برای استفاده از بالون معده مناسب هستند؟
چاقی باعث تغییرات متابولیکی می‌شود و طیف وسیعی از بیماری‌های دیگر را به‌همراه می‌آورد؛ از دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی عروقی تا بیماری‌های کلیوی و کبدی. کسانی که شرایط زیر را دارند، امکان بالن‌گذاری در معده را دارند:
- اگر BMI بدن بالای ۳۰ باشد، فرد کاندید مناسبی برای بالون معده خواهد بود.
- کسانی که دچار چاقی درجه ۳ هستند هم از گزینه‌های مناسب برای انجام این عملیات به‌شمار می‌روند.
این عملیات برای همه مطلوب نیست و فقط کاندیداهای مناسب برای بالن معده باید از آن استفاده کنند.
چه افرادی نباید بالن معده بگذارند؟
هرچند که اثرگذاری بالن معده زیاد است، اما همه افراد نمی‌توانند از آن برای لاغری و کنترل چاقی استفاده کنند. برای مثال، کسانی که یکی از شرایط زیر را دارند، نباید تحت عمل بالن‌گذاری معده قرار بگیرند:
- فردی که لخته‌ای خون در بدن دارد.
- افرادی که دچار فتق هیاتال شده‌اند.
- کسانی که دچار بیماری زخم معده هستند.
- مبتلایان به بیماری‌های کبدی هم نباید بالن بگذارند.
- کسانی که سابقه جراحی قبلی دستگاه گوارش دارند.
افراد چاقی که از مواد مخدر استفاده می‌کنند هم نمی‌توانند تحت عمل بالن معده قرار بگیرند.
مراقبت‌های قبل از انجام بالن معده شامل چه مواردی می‌شود؟
پیش از اینکه تحت عمل بالن معده قرار بگیرید، متخصص گوارش با شما درباره خطرات، مزایا و گزینه‌های جایگزین صحبت خواهد کرد. بهتر است که با آگاهی از اینکه تخصص گوارش چیست و چطور با این روش به کاهش چاقی کمک می‌کند و کسب اطلاعات کامل، دست به‌انتخاب بالن‌گذاری بزنید. پزشکان برای جلوگیری از ایجاد رفلاکس اسید معده، در طول عمل و بعد از آن، از داروهای مسدودکننده اسید استفاده می‌کنند.
چند روز قبل از عمل هم باید رژیم غذایی مایعات رقیق و بی‌رنگ را اجرا کنید. در واقع، باید روندی برای خالی‌کردن معده پیگیری شود. به شما رژیم مایعات بی‌رنگ و رقیق داده می‌شود تا امکان تخلیه معده و انجام جراحی در روز بعد ممکن باشد. شب قبل از عمل هم از شما می‌خواهند، بعد از نیمه شب، چیزی نخورید یا ننوشید.
مراقبت‌های بعد از عمل بالن معده
قبل از اینکه رژیم غذایی معمولی خود را از سر بگیرید، معده شما به مدت زمانی نیاز دارد تا با بالون سازگار شود. بنابراین، با یک رژیم غذایی مایع شروع کنید و به‌تدریج به سمت غذاهای پوره بروید. در ادامه هم به‌دنبال نوعی رژیم غذایی نرم و طولانی‌مدت برای کنترل اوضاع باشید. این رژیم را دکتر تغذیه برایتان تجویز و طراحی خواهد کرد.
تغذیه بعد از بالن معده
بعد از بالن‌گذاری باید از غذاهای جامد اجتناب کنید، چون ممکن است باعث تهوع یا استفراغ شوند. مدت کوتاهی پس از قراردادن بالون به شما سفارش می‌شود که آب بنوشید. در صورت تحمل، می‌توانید برای ۳ روز آینده مایعاتی مانند شیر، ماست، آب میوه (کم قند) و سوپ مصرف کنید.
برای اینکه معده با وضعیت جدید خود سازگار شود، باید غذاخوردن را با مایعات شروع کنید و بعد غذاهای پوره مصرف کنید. استفاده از مواد خوراکی نرمی که از سوی دکتر تغذیه تجویز می‌شوند هم در ادامه کار به پیشرفت روند لاغری‌تان کمک می‌کنند.
ورزش بعد از عمل بالون معده
توصیه می‌شود، دست‌کم ۱ تا ۲ هفته پس از بالن‌گذاری در معده، فعالیت‌های شدید بدنی انجام نشوند. ورزش‌کردن بعد از این عمل هم ممنوع است. باید به بدن فرصت بدهید تا با تغییرات خود کنار بیاید. شیوه غذاخوردن تغییر کرده و در نتیجه، نباید بدن را تا رسیدن به نوعی سازگاری، تحت فشار بگذارید. بعد از گذشت زمان و در صورتی که احساس بهبودی کردید، امکان پیاده‌روی آرام وجود خواهد داشت.
با عمل بالن معده تا چند کیلو وزن کاهش پیدا می‌کند؟
میانگین کاهش وزن با بالون معده حدود ۱۰درصد وزن کل یا حدود ۳۰ درصد وزن اضافی بدن است. با روش بالن‌گذاری می‌توانید محرکی برای شروع قرارگرفتن در مسیری سلامت را برای خود تدارک ببینید. بالن معده هم مانند هر روش دیگری از لاغری، نیازمند پای‌بندی به تعهدات است. باید به برنامه کاهش وزن بعد از آن هم پای‌بند بمانید تا نتایجی دائمی و قابل توجه بگیرید. اگر پس از برداشتن بالن به برنامه پای‌بند نباشید، بسیار محتمل است که وزن از دست‌داده را دوباره به‌دست آورید. در واقع، اگر نکات لازم رعایت نشوند، چاقی قابل برگشت است.
جایگزین‌های بالن معده لاغری شامل چه مواردی می‌شود؟
بالون‌گذاری در معده، تنها روش لاغری برای درمان چاقی مفرط نیست. روش‌های دیگری مانند موارد زیر هم در این مسیر مفید خواهند بود:
- رعایت رژیم غذایی و ورزش
- مصرف داروهای کاهش وزن
- انواع روش‌های جراحی چاقی
از میان روش‌های کم‌تهاجمی مانند بالن معده، روش‌های دیگری هم هستند. لیپوساکشن یا لیپوبلاستی با حذف چربی از مناطق خاصی از بدن به کاهش ظاهری چاقی کمک می‌کنند، اما راهی برای رفع چاقی مفرط نیستند. در ادامه هم به چند روش اشاره کرده‌ایم.
بالن معده بهتر است یا اسلیو؟
اگر چاقی مفرط دارید و از جراحی باکی ندارید، اسلیو معده گزینه خوبی برایتان خواهد بود. بالن برای کسانی مناسب است که وزن زیادی دارند، اما نمی‌خواهند، به یک‌باره کاهش وزن بسیار شدیدی داشته باشند. بالن‌گذاری برای کسانی مناسب است که از تیغ جراحی استقبال نمی‌کنند و می‌خواهند با روشی ساده‌تر به کاهش وزن برسند. بعد از بالن‌گذاری هم نیاز به رعایت نکاتی برای بهبود اوضاع و استمراز کاهش وزن است.
حلقه معده بهتر است یا بالن معده؟
این دو روش تقریباً سازوکار یکسان و مشابهی دارند. حلقه‌گذاری در معده هم به کاهش فضای این عضو از بدن کمک می‌کند. انتخاب اینکه کدام برایتان مناسب‌تر است، به نظر پزشک وابسته خواهد بود. هردو روش تدریجی و کاهشی به کم‌شدن وزن کمک می‌کنند و برای دیدن نتایج مناسب، باید با ورزش و رژیم غذایی پیگیری شوند.
بوتاکس معده بهتر است یا بالن معده؟
بوتاکس معده روشی متفاوت از بالن است. در این روش، عضلات معده فعالیت کندتری خواهند داشت و در نتیجه، احساس سیری افزایش پیدا می‌کند. با بوتاکس معده، مقدار غذای مصرفی کنترل می‌شود. این روش کمی از بالن‌گذاری در معده، هوشمندانه‌تر است. برای انتخاب از میان روش‌ها، باید با توجه به شرایطی که دارید، نظر پزشک را جویا شوید.
بالون معده برای چه کسانی بی‌فایده است؟
بالون‌گذاری در تمام شرایط امکان‌پذیر نیست. به‌عبارت دقیق‌تر، برای رفع هرگونه چاقی، نمی‌توانید روی آن حساب کنید. موارد منع مصرف بالن معده شامل این‌ها هستند:
- اگر پیش‌تر، فرد مبتلا به چاقی عمل‌های جراحی در ناحیه معده یا روده انجام داده باشد.
- در صورتی که زخمی در معده یا اثنی‌عشر وجود دارد که فعال است و بهبود پیدا نکرده است.
- چنانچه قسمت بالایی معده از راه دیافراگم به‌سوی قفسه سینه برآمدگی پیدا کرده باشد هم بالن‌گذاری ممنوع است.
- کسانی که در دوران شیردهی هستند یا ماه‌های بارداری را پشت‌سر می‌گذارند هم نباید به‌دنبال استفاده از این روش باشند.
علاوه‌بر این‌ها، مبتلایان به اختلالانی از خوردن مانند پرخوری عصبی نباید به‌سراغ بالن معده بروند. افراد بالای ۶۵ سال و کسانی که تحت درمان بیماری‌های قلبی، کلیوی و ریه هستند هم نمی‌توانند از این روش استفاده کنند.
هزینه بالن معده در سال 1403 چقدر است؟
نرخ و تعرفه انجام خدمات پزشکی مختلف در گروی عوامل گوناگونی است. برای مثال، عمل بالون معده تحت تأثیر عوامل زیر، هزینه‌ای متغیر خواهد داشت:
- وضعیت و شرایط هر بیمار
- موقعیت مکانی بیمارستان یا کلینیک
- شهرت و اعتبار پزشک معالج و تجربه او
- خدمات و امکانات موردنظر برای ارائه در فرایند عمل
به‌طور کلی، برای انجام بالن معده در سال ۱۴۰۳ به حدود ۷۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان نیاز است. بااین‌حال، نمی‌توان نرخ دقیقی در این زمینه اعلام کرد. اگر قصد انجام عمل بالون معده را دارید، حتماً تحقیق کنید. یادتان باشد که برخی از بیمه‌ها هم هزینه‌های مربوط به عمل را پوشش می‌دهند. پس این موضوع را هم در تخمین هزینه‌ها، مورد نظر داشته باشید.
برای انجام بالن معده به چه دکتری مراجعه کنید؟
برای انجام عمل بالون معده باید به دکتر گوارش مراجعه کنید. متخصصان این حوزه بدون نیاز به جراحی زیبایی سنگین و روش‌های تهاجمی به شما کمک می‌کنند که وزنتان را کم کنید. درمان چاقی با این روش ساده، نتایج مطلوبی به‌همراه دارد. پزشک با انتخاب بالن معده قابل تنظیم یا بالن معده غیرقابل تنظیم به شما در مسیر از دست‌دادن درست وزن اضافی کمک می‌کند.
با آگاهی از اینکه بالن معده چیست، راه را برای کاهش وزن باز کنید. پس از عمل هم باید با تغییر سبک زندگی و انجام ورزش، در مسیر لاغری قدم بردارید. کاهش وزن بدون نیاز به جراحی خطرات بسیار کمتری دارد. اصلاً یکی از شاخص‌ترین مزایای بالن معده، همین است که عوارض ناخوشایند اندکی دارد. عوارض بالن معده شامل مشکلات موقتی مانند اسهال، یبوست یا نفخ می‌شوند.
البته گاهی، احتمال عفونت هم قوت می‌گیرد. اگر عملیات را نزد پزشکی خبره و خوش‌سابقه انجام بدهید، عوارض به کمترین مقدار ممکن می‌رسند. برای شناسایی بهترین پزشکان می‌توانید به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید و در آنجا، ضمن بررسی نظرات مراجعان قبلی هر پزشک، بهترین‌ها را انتخاب کنید و از آن‌ها، اینترنتی وقت بگیرید.
منابع:
healthierweight.co.uk
my.clevelandclinic.org
hopkinsmedicine.org
healthdirect.gov.au
سوالات متداول بالن معده
این عملیات به حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارند. به‌طور کلی، بالن معده روش ساده‌ای است و عوارض ناخوشایندی هم ندارد.
درد حاد و شدیدی در این عملیات وجود ندارد و حالتی موقتی است. برخی از افراد در هفته اول پس از عمل، درد قابل توجه‌تری را تجربه می‌کنند، اما وضعیت با دارو قابل کنترل است.
بسته به اینکه معده شما با چه فاصله‌ای از عملیات بهبود پیدا می‌کند، زمان ورزش‌کردن هم متفاوت خواهد بود. حدود یک هفته بعد از عمل، احتمالاً می‌توانید ورزش‌های آرام مانند پیاده‌روی را شروع کنید.
