اعتماد به نفس چیست و نشانه های اعتماد به نفس بالا چگونه است؟

بیشتر ما از واژه اعتماد به نفس زیاد استفاده می‌کنیم، اما واقعاً اعتماد به نفس چیست؟ اعتماد به نفس ، احساس باور به خود و داشتن توانایی‌ در انجام امور مختلف است. کسی که اعتماد به نفس بالایی دارد، مطمئن است که می‌تواند در مسیر رویارویی با چالشی خاص قرار بگیرد و از عهده مدیریت تجربه‌ای مشخص، برمی‌آید. باور به توانایی‌های خود، از جمله نشانه های اعتماد به نفس است. اهمیت اعتماد به نفس در زندگی، بسیار زیاد است و روی موفقیت در روابط، شغل و زندگی شخصی اثر می‌گذارد. تجربیات دوران کودکی و ویژگی‌های شخصیتی و ذاتی، از عوامل موثر بر اعتماد به نفس هستند.

در این مقاله از مجله سلامتی و پزشکی دکتردکتر، درباره راهکارهای افزایش اعتماد به نفس، مانند خودداری از مقایسه خود با دیگران خواهید خواند. همچنین به بررسی تفاوت‌های میان اعتماد به‌ نفس و عزت‌نفس و اصطلاحات مشابه هم، می‌پردازیم. یادتان باشد که برای ایجاد احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس، باید باورهای شخصی را تغییر دهید و در صورت نیاز، به درخواست کمک از دکتر روانشناس هم فکر کنید. مطالعه این مطلب، به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.

در پایان اگر پرسشی دارید، از ما بپرسید تا مشاور سلامتی پاسخ بدهد.

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد‌به‌ نفس، یعنی باور به خود و اعتقاد به این‌که توانایی مقابله با چالش‌های زندگی و موفق‌شدن در ما وجود دارد. کسانی که اعتماد‌به‌ نفس بالایی دارند، از همت کافی برای رویارویی با موقعیت‌های مختلف زندگی خود، برخوردار هستند. بهره‌مندی از اعتماد‌به‌ نفس، به درک واقع‌بینانه از توانایی‌ها و احساسات فردی نیازمند است. اگر اعتماد به نفس یک فرد بالا باشد:

• روی دیگران تأثیر بیشتری می‌گذارد.
• با فشارها و چالش‌ها مقابله می‌کند.
• در کار و زندگی شخصی موفق می‌شود.

اعتماد به نفس، روی باورهای شخصی، کم شدن افکار منفی، اصلاح الگوی مقایسه خود با دیگران، تمرکز بر نقاط قوت و تعیین اهداف واقع‌بینانه، کمک شایانی می‌کند. اگر فکر می‌کنید که اعتماد به نفس کمی دارید، توصیه می‌کنیم که حتما با دکتر روانشناس، مشاوره داشته باشید.

مراجعه به روانشناس برای درمان مشکلات اعتماد به نفس می‌تواند به شناسایی و تغییر افکار منفی و الگوهای رفتاری مخرب کمک کند. همچنین، ایشان می‌تواند استراتژی‌ها و تکنیک‌های موثری را برای تقویت اعتماد به نفس و بهبود خودباوری ارائه دهد.

اهمیت اعتماد به نفس و اثرات آن در زندگی چیست؟

اثرات اعتماد به‌ نفس، تقریباً در تمام جنبه‌های زندگی اهمیت دارد و روی کیفیت آن اثر می‌گذارد. اعتماد به نفس کمک می‌کند تا برای تجربه‌های زندگی آماده باشید. موفقیت در روابط شغلی و زندگی شخصی، وابستگی زیادی به اعتماد بنفس دارد. هنگامی که اعتماد به نفس کافی دارید، از روبه‌روشدن با آدم‌های تازه و موقعیت‌های جدید نمی‌ترسید. چنین رویکردی، منجر به شکل‌گیری فرصت‌های تازه در زندگی و بیشترشدن احتمال موفقیت می‌شود. با برخورداری از اعتماد به نفس کافی، نگران ناکامی‌ها نخواهید بود و می‌دانید که باز هم می‌توانید تلاش کنید و اوضاع را تغییر بدهید.

نشانه‌های داشتن اعتماد به نفس بالا چیست؟

داشتن اعتماد به نفس بالا، می‌تواند در رفتارها، نگرش‌ها و واکنش‌های فرد دیده می‌شوند. وجود حس ارزشمندی در شخص، داشتن رفتارهای جسورانه و قاطع، استقلال در تصمیم‌گیری، پذیرش نقد و بازخورد، برخورد آرام با شکست و پیگیری اهداف و آرزوها، از مهم‌ترین نشانه‌های اعتماد به نفس بالا هستند. در ادامه و در این جدول، می‌توانید نشانه‌های داشتن اعتماد به‌ نفس کافی را در افراد ببینید و مقایسه کنید که آیا در این دسته قرار می‌گیرید یا خیر:

شاید بتوان با اطمینان گفت، داشتن اعتماد به نفس در رفتار فرد کاملا مشخص است. افراد با اعتماد به‌ نفس بالا به خودشان باور دارند. آن‌ها قوی هستند و در هر جمعی می‌توانند نظرات و اعتقادات خود را به‌راحتی مطرح کنند. آن‌ها همیشه خود را در برابر چالش‌های جدید قرار می‌‌دهند و از آن به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده می‌کنند.

ویژگی‌های افراد با کمبود اعتماد به نفس چیست؟

ویژگی‌های افرادی با کمبود اعتماد به نفس، معمولا در رفتارها، احساسات و نگرش‌های آن‌ها، منعکس می‌شوند. بسیاری بر این عقیده‌اند که کمبود اعتماد به نفس، ریشه در تجربیات دوران کودکی دارد. داشتن تردید در توانایی‌ها، نیاز به تایید دیگران و مقایسه مداوم با دیگران، مهم‌ترین ویژگی این دسته از افراد است. در این جدول می‌توانید نشانه‌های کمبود اعتماد به‌ نفس را در افراد ببینید و مقایسه کنید که آیا در این دسته قرار می‌گیرید یا خیر. پس از شناسایی وضعیت خود مقابله با کمبود اعتماد به نفس را تمرین کنید:

نداشتن اعتماد به نفس، تمام زندگی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. مهم‌ترین ویژگی‌ افرادی با اعتماد به‌ نفس پایین، وجود احساس حقارت و ناکافی‌‌بودن است. مشکلی که می‌توان با مراجعه به دکتر روانپزشک، آن را حل کرد. پزشکان برای رفع کمبود اعتماد بنفس، تمرین‌هایی مبتنی بر چالش‌برانگیزی خود، تمرین خودآگاهی را پیشنهاد می‌دهند. همچنین، مثبت‌اندیشی یکی از راهکارهای افزایش اعتماد به نفس است.

روانپزشک می‌تواند مشکلات روانی زمینه‌ای مانند اضطراب یا افسردگی که ممکن است به کاهش اعتماد به نفس منجر شده باشند را تشخیص داده و درمان کند. همچنین، این دکتر با استفاده از ترکیبی از داروها و تکنیک‌های درمانی مناسب، می‌تواند به بهبود وضعیت روانی و افزایش اعتماد به نفس کمک کند.

تفاوت اعتماد به نفس واقعی و اعتماد به نفس کاذب

افرادی که اعتماد به‌ نفس واقعی دارند، دیگران را جذب می‌کنند و الهام‌بخش آن‌ها هستند. آن‌ها به خود اطمینان دارند و اعتماد دیگران را هم جلب می‌کنند. بااین‌حال، یادتان باشد که مرزی باریک میان اعتماد به نفس واقعی و دروغین یا کاذب وجود دارد. از طرف دیگر اعتماد به‌ نفس کاذب واقعی نیست و فرد وانمود می‌کند که ویژگی‌هایی مثبت دارد، اما در واقعیت فاقد آن‌ها است. برای مثال، ادعای توانمندی برای انجام کاری که واقعا از پس آن برنمی‌آید، از ویژگی‌های سطح پایین اعتماد به نفس است. به این تفاوت‌ها درباره اعتماد به نفس واقعی و دروغین دقت کنید:

• افراد با اعتماد به‌ نفس واقعی، حالتی آرام و مطمئن دارند. آن‌ها انعطاف‌پذیرند و خبری از اغراق و خودنمایی در حرکات‌شان نیست.
• کسانی که اعتماد به نفس کاذب دارند، از جواب‌گویی به پرسش‌های دیگران طفره می‌روند. آن‌ها مایل نیستند که ادعاهای خود را درباره موفقیت اثبات کنند.
• اعتماد به نفس پایین و دروغین باعث می‌شود که فرد مدام نیاز به گفتن از خود داشته باشد. چنین افرادی مدام از خود تعریف می‌کنند.

در نهایت اینکه، افراد با اعتماد به‌ نفس واقعی به‌راحتی به اشتباهات خود اعتراف می‌کنند. چنین رویه‌ای در افرادی با اعتماد به نفس دروغین وجود ندارد. آن‌ها به خود و دیگران دروغ می‌گویند و همین موضوع مانع از پیشرفت‌شان در بلندمدت می‌شود. برای رهای از اعتماد به نفس کاذب، روانشناس‌ها، کمک شایانی به مراجعین خود می‌کنند. برای آشنایی با حوزه تخصصی روانشناسی، پیشنهاد می‌کنیم که مطلب تخصص روانشناسی چیست را مطالعه کنید. 

تخصص روانشناسی با تمرکز بر شناخت و تغییر الگوهای فکری و رفتاری مخرب، می‌تواند به درمان مشکلات اعتماد به نفس کمک کند. روانشناس نیز با استفاده از تکنیک‌های مختلف درمانی مانند درمان شناختی-رفتاری، به افراد کمک می‌کند تا خودباوری و اعتماد به نفس خود را تقویت کنند.

 تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس

اعتماد به‌ نفس، ظاهری است و اغلب آسان‌تر از عزت‌نفس ایجاد می‌شود. هرچه تجربه بیشتری پیدا می‌کنید، اعتماد به‌ نفس بیشتری هم در شما شکل می‌گیرد. عزت نفس، به احساس هر فرد نسبت به خود اشاره دارد و به هدایت افکار، احساسات و رفتارها کمک می‌کند. این دو همیشه با هم به‌وجود نمی‌آیند. ممکن است شما به توانایی‌های خود اطمینان داشته باشید، اما عزت‌نفس‌تان پایین باشد. به‌عنوان مثال، شاید ورزشکاری حرفه‌ای به توانایی‌هایش اعتماد داشته باشد، اما عزت نفس او اندک باشد و به ارزش‌های خود مدام شک کند. تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس را می‌توان به صورت خلاصه در جدول زیر، ارائه داد:

باید تفاوت این دو مفهوم را به خوبی درک کنید تا بتوانید فقدان آن‌ها را متوجه شوید.

بنا به تعریف سازمان ملی سلامت انگلستان (NHS)،

عزت نفس نظری است که ما نسبت به خود داریم. با وجود نظرات مطلوب، تمایل داریم نسبت به خود و به‌طور کلی زندگی احساس مثبتی داشته باشیم.

مراجعه به یک روانپزشک، در درک مفهوم تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس، کمک بزرگی خواهد کرد. روانپزشک با ارائه درمان‌های دارویی و مشاوره‌های تخصصی، به تقویت اعتماد به نفس و سلامت روانی افراد کمک می‌کند. برای آشنایی با این تخصص، می‌توانید مطلب تخصص روانپزشکی چیست را مطالعه کنید.

تفاوت اعتماد به‌نفس و غرور

غرور به معنای داشتن احساس احترام به خود و رضایت از دستاوردهای شخصی است. اعتماد به نفس هم یعنی رهایی از شک و باور به خود و توانایی‌هایی که دارید. تفاوت اصلی بین غرور و اعتماد به نفس به عملکرد درونی شخص برمی‌گردد. اعتماد به نفس به‌واسطه عشق به خود و پذیرش شخصی شکل می‌گیرد. با بهره‌مندی از این حس، فرد به خود اعتماد و باور پیدا می‌کند و متوجه می‌شود که زندگی‌اش در این دنیا مهم است. البته، غرور متکبرانه ناشی از جدایی از خود یا قطع ارتباط با قلب است. غرور خودپسندانه تلاشی است برای رفع احساس خلأ در درون با جستجوی تایید خارجی.

تفاوت اعتماد به نفس و خودشیفتگی

اعتماد‌ به‌نفس و خودشیفتگی، در واقع هیچ شباهتی به هم ندارند. شاید در ظاهر، شخصیت خودشیفته با اعتماد به‌ نفس به نظر برسند، اما این موضوع همیشه صادق نیست. خودشیفتگی به معنای احساس برتری نسبت به دیگران است. معمولا افراد مبتلا به اختلال شخصیتی خودشیفته دوست دارند در مرکز توجه باشند و معتقدند که به ندرت اشتباه می‌کنند. اعتماد به نفس، به این معنی است که به استعدادها و توانایی‌های‌ خود ایمان داشته باشید؛ یعنی دوست‌داشتن خود به عنوان یک شخص و پذیرفتن خود همان‌گونه که هستیم.

تست اعتماد به نفس

برای اینکه بدانید سطح اعتماد به نفستان چقدر است، روش‌های مختلفی هستند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. برای مثال، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• ابزارهای خود ارزیابی: یکی از رایج‌ترین روش‌های سنجش اعتماد به نفس، استفاده از ابزارهای خودارزیابی مانند پرسشنامه یا آزمون است. این موارد از شما می‌خواهند که سطح اعتماد به خود را در حوزه‌های مختلف ارزیابی کنید.
• بازخورد از دیگران: بازخورد از دیگران، مانند هم‌سالان، مدیران، مربیان، یا اقوام کمک‌کننده است. این موضوع هم می‌تواند دیدگاهی بیرونی از عملکرد، رفتار و تأثیر شما روی دیگران ارائه دهد.
• ارزیابی شاخص‌های رفتاری: راه سوم برای اندازه‌گیری اعتماد به نفس، مشاهده شاخص‌های رفتاری خود یا دیگران، مانند زبان بدن، لحن صدا، حالات چهره یا اعمال است. این‌ها نشان می‌دهند که شما در موقعیت‌های مختلف چقدر اعتماد به نفس دارید.

با نگاهی دقیق به خود و استفاده از این آزمون‌ها و روش‌ها، سطح اعتماد به نفس‌تان را شناسایی کنید. زمانی که بدانید، اوضاع از چه قرار است، بهتر می‌توانید در راستای تغییر حرکت کنید.

روش‌های تقویت اعتماد به‌نفس چیست؟

اگر می‌خواهید زندگی شادی داشته باشید، باید روی تقویت اعتماد به‌ نفس خود تمرکز کنید. تقویت اعتماد به نفس، فرآیندی است که نیاز به زمان، تلاش و تمرین دارد. با تمرین مداوم، می‌توانید به تدریج اعتماد به نفس خود را تقویت کرده و به یک فرد با اعتماد به نفس بالا تبدیل شوید. استفاده از راه‌کارهای زیر در بالابردن اعتماد به نفس، مؤثر هستند:

با این اقدامات، می‌توانید روحیه قوی‌تری داشته باشید و اعتماد به نفستان را تقویت کنید. برای بهبود اوضاع، از کمک روانشناس بهره ببرید.

بالا بردن اعتماد به‌ نفس با لباس

شیوه پوشش و انتخاب لباس، بر سطح اعتماد به نفس تأثیر می‌گذارد. لباس نامناسب، می‌تواند احساساتی مانند شرم، خجالت یا کافی‌نبودن را در هرکس بیدار کند. پس بهتر است که لباسی راحت و مناسب برای خود انتخاب کنید تا خیالتان بابت تصویری راحت که دیگران از شما می‌بینند، راحت باشد. زمانی که احساس می‌کنید زیباتر از همیشه دیده می‌شوید، حس خوبی نسبت به خود پیدا خواهید کرد. این احساس راحتی و مطلوب‌بودن، به بالارفتن اعتماد به نفس شما کمک شایانی خواهد کرد.

بالا بردن اعتماد به‌ نفس با ورزش

با ورزش‌کردن، با جسم خود بیشتر آشنا می‌شوید و با آن ارتباط برقرار می‌کنید. زیباترشدن اندام و ظاهر با ورزش، اعتماد به نفس را بالا می‌برد. مطالعات نشان داده‌اند که ورزش می‌تواند به درمان موارد زیر کمک کند و سطح اعتماد به نفس را بالا ببرد:

• خلق‌وخوی منفی
• عزت نفس پایین
• افسردگی
• اضطراب
• انزوا

 ورزش، استرس را هم کاهش می‌دهد. هر شکلی از آن، از ایروبیک گرفته تا تمرینات قدرتی و یوگا در این زمینه مؤثرند. در واقع، فعالیت بدنی باعث افزایش اندورفین (Endorphins) یا همان هورمونی می‌شود که احساسات خوب برایمان ایجاد می‌کند. ترشح این هورمون، باعث می‌شود خلق‌و‌خوی شما بهبود پیدا کند و پذیرای افکار مثبت باشید. ورزش، عملکرد مغز را هم بهتر می‌کند. برای مثال، در طول تمرینات استقامتی، مولکولی به‌نام ایریسین (irisin) در مغز تولید می‌شود. دانشمندان بر این باورند که این ماده دارای اثرات محافظت‌کننده عصبی است و می‌تواند ژن‌های دخیل در حافظه و یادگیری را فعال کند.

اعتماد به‌ نفس در کودکان چیست؟

اعتماد به نفس در کودکان، باعث می‌شود که برای رسیدن به هدف‌شان سخت کوشش کنند. در کودکان، اعتماد به نفس با ورزش، انجام کارهای گروهی، تایید شدن توسط والدین و مربیان و همچنین تعامل بیشتر با گروه‌های هم‌سن ایجاد می‌شود. کودکان با اعتماد به نفس:

• مسئولیت اعمال خود را بر عهده می‌گیرند.
• در ایجاد روابط، راحت هستند.
• شجاعت تصمیم‌گیری دارند.
• مستقل عمل می‌کنند.
• بر فعالیت‎ها و رویدادهای زندگی خود، کنترل دارند.

گاهی‌اوقات هم مشکل کمبود اعتماد به نفس کودک جدی است و ریشه در عملکرد جسمی‌اش دارد. حتما با یک مشاور یا روانپزشک مشورت کنید.

اعتماد به نفس در نوجوانان چیست؟

اعتماد به‌ نفس در نوجوانی، رنگ و بویی متفاوت از دیگر دوره‌ها دارد. داشتن اعتماد به نفس به واسطه پوشیدن لباس‌های برند، شیک‌پوشی و در کل، داشتن ظاهر مد روز، در این دوره بسیار مرسوم است. علاوه‌براین، اعتماد به نفس در نوجوانان با عزت‌نفس آن‌ها مرتبط است. اعتماد به نفس به نوجوانان کمک می‌کند تا تصمیمات صحیح و آگاهانه بگیرند و از موقعیت‌ها و افراد نامناسب دوری کنند. پس، اقداماتی مانند شناسایی افکار منفی، جایگزینی افکار منفی با افکار مثبت، خودداری از مقایسه خود با دیگران، درخواست کمک از متخصص می‌توانند به بهبود وضعیت اعتماد به‌ نفس در نوجوانان کمک کنند.

وجود اعتماد به نفس تا چه حد در زندگی اهمیت دارد؟

اعتماد به نفس، یکی از پیچیده‌ترین ویژگی‌های بشر است. حسی که به او جرات روبرو شدن با چالش‌های مختلف را می‌دهد و در شکوفایی، به او کمک می‌کند. باور به توانایی‌های خود، احساس ارزشمندی، وجود عزت نفس و همچنین، موفقیت در روابط، شغل، و زندگی شخصی، تحث تاثیر وجود اعتماد بنفس است. همدلی با دیگران، احساس ارزشمندی و برقراری ارتباط موثر، برخی از مهم‌ترین نشانه های اعتماد به نفس هستند. حال که دیگر می‌دانید اعتماد به نفس چیست، اگر فکر می‌کنید که در این زمینه نیاز به مشاوره دارید، می‌توانید از طرق سامانه نوبت دهی دکتردکتر، لیست متخصصان روانشناسی و روانپزشکی شهر خود را بررسی کرده و نوبت ویزیت حضوری یا غیرحضوری خود را ثبت کنید. 

منابع:

positivepsychology.com

healthyplace.com

سوالات متداول اعتماد به نفس