رینیت آلرژیک چیست؟ حساسیت چیست و علت حساسیت

درباره رینیت آلرژیک

 رینیت آلرژیک که به آن تب یونجه نیز می‌گویند، نوعی التهاب در بینی است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن بیش از حد به آلرژن‌های موجود در هوا واکنش نشان دهد. علائم و نشانه‌های این بیماری شامل آبریزش یا گرفتگی بینی، عطسه، قرمزی، خارش و آبریزش چشم و تورم در اطراف چشم‌ها است. در این مقاله به بررسی سوال حساسیت چیست و علت حساسیت خواهیم پرداخت.

در زمان بروز این بیماری مایع بینی معمولاً به رنگ شفافی درمی‌آید. شروع علائم بیماری اغلب در عرض چند دقیقه پس از قرارگرفتن در معرض آلرژن قابل‌مشاهده است و می‌تواند بر خواب و توانایی کار یا مطالعه تأثیر بگذارد.

در برخی از افراد ممکن است فقط در مواقع خاصی از سال، به‌واسطه قرارگرفتن در معرض گرده علائم این بیماری در آن ها ایجاد شود. بسیاری از افراد مبتلا به رینیت آلرژیک همچنین آسم، ملتحمه آلرژیک یا درماتیت آتوپیک نیز دارند. تا حدودی پاسخ رینیت آلرژیک چیست را یافتید. حال عوامل آن را بررسی کنیم.

حساسیت چیست عوامل حساسیت زا

رینیت آلرژیک معمولاً توسط عوامل حساسیت‌زای محیطی مانند گرده، موی حیوانات خانگی، گردوغبار یا کپک ایجاد می‌شود. ژنتیک ارثی و قرارگرفتن در معرض محیط‌زیست یک حیوان خاص نیز به ایجاد حساسیت کمک می‌کند.

بزرگ شدن در مزرعه و داشتن چند خواهر و برادر خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد. مکانیسم زیرین شامل آنتی‌بادی‌های IgE است که به یک ماده آلرژی‌زا متصل می‌شوند و متعاقباً منجر به آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی مانند هیستامین از سل ها می‌شود.

 تشخیص این موضوع معمولاً بر اساس و به‌وسیله ترکیبی از علائم و آزمایش‌های خارش پوست یا آزمایش خون برای آنتی‌بادی IgE اختصاصی آلرژن است. بااین‌حال، این آزمایش‌ها می‌توانند به طور کاذب مثبت باشند. علائم آلرژی شبیه علائم سرماخوردگی است. بااین‌حال، این علائم اغلب بیش از دوهفته طول می‌کشند و معمولاً تب نیز در لیست علائم مربوط به رینیت آلرژیک قرار نمی‌گیرد.

حیوانات و رودررو شدن با آن ها

قرارگرفتن در معرض حیوانات در اوایل زندگی ممکن است خطر ابتلا به این آلرژی‌های خاص را کاهش دهد. چندین نوع مختلف از داروها علائم آلرژیک را کاهش می‌دهند، از جمله استروئیدهای بینی، آنتی‌هیستامین‌ها، مانند دیفن هیدرامین، کرومولین سدیم و آنتاگونیست‌های گیرنده‌های لوکوترین مانند مونتلوکاست و البته داروی نئوتادین.

نکته مهم این است که اغلب، داروها علائم را به طور کامل کنترل نمی‌کنند و ممکن است عوارض جانبی نیز به همراه خود داشته باشند.

 در نتیجه قراردادن افراد در معرض مقادیر بیشتری از آلرژن، معروف به ایمونوتراپی آلرژن (AIT) ، اغلب مؤثر است. این ماده حساسیت‌زا می‌تواند به صورت تزریق در زیرپوست یا به صورت قرص در زیر زبان انجام شود. درمان بیماری نیز به طور معمول سه تا پنج سال طول می‌کشد، پس از آن مزایا ممکن است حتی طولانی‌تر نیز شود.

جامعه آماری گسترده مبتلایان رینیت آلرژیک

رینیت آلرژیک نوعی از حساسیت است که بیشتر افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در کشورهای غربی بین ۱۰ تا ۳۰ درصد افراد در یک سال معین به طور معمول به این آلرژی مبتلا می‌شوند. بیشتر افراد این جامعه آماری بین سنین بیست تا چهل سال هستند.

 اولین توصیف دقیق از این بیماری در تاریخ مربوط به پزشک قرن دهم (رازز) است. در سال ۱۸۵۹ ، چارلز بلکلی گرده را عامل ایجاد آن تشخیص داد. در سال ۱۹۰۶ ، مکانیسم آلرژی توسط کلمنس فون پیرکت تعیین شد. ارتباط با یونجه به دلیل یک نظریه اولیه (و نادرست) به وجود آمد که نشان می‌دهد علائم ناشی از بوی یونجه جدید به شمار می‌رود.

علائم و نشانه‌ های رینیت آلرژیک

علائم مشخصه و نشانه‌های رینیت آلرژیک عبارت‌اند از: رینوره (ترشح بیش از حد بینی) ، خارش، عطسه و گرفتگی و انسداد بینی. یافته‌های فیزیکی مشخص شامل تورم و خارش ملتحمه، تورم پلک با چین‌خوردگی، استاز وریدی پلک پایین (حلقه‌های زیر چشم معروف به “براق‌کننده‌های آلرژیک”) ، توربین بینی متورم و افیوژن گوش میانی است.

علائم رفتاری نیز می‌تواند در کنار علائم ظاهری این آلرژی وجود داشته باشد. به‌منظور ازبین‌بردن تحریک یا جریان مخاط، افراد ممکن است بینی خود را با کف دست خود به صورت روبه‌بالا پاک‌کرده یا بمالند: اقدامی که به “سلام بینی” یا “سلام آلرژیک” معروف است.

این عمل و حرکت ممکن است باعث ایجاد چین‌وچروک در بینی شود (یا بالای هر سوراخ بینی اگر فقط یک طرف بینی در یک‌زمان پاک شود) که معمولاً به‌عنوان “چین بینی عرضی” میان پزشکان نامیده می‌شود و در صورت تکرار کافی می‌تواند منجر به تغییر شکل دائمی بینی شود.

واکنش آلرژیک غیرعادی

مردم همچنین ممکن است متوجه شوند که واکنش متقابل در برابر این آلرژی در رفتار آن ها رخ می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، افرادی که به گرده توس حساسیت دارند ممکن است متوجه شوند که به پوست سیب یا سیب‌زمینی واکنش آلرژیک نشان می‌دهند.

 نشانه واضح این امر خارش و خشکی گلو بعد از خوردن سیب یا عطسه هنگام پوست کندن سیب‌زمینی یا سیب است. این موضوع به دلیل شباهت پروتئین‌های گرده و غذا رخ می‌دهد. بسیاری از مواد واکنش متقابل دارند. تب یونجه یک تب واقعی نیست، این بدان معناست که دمای بدن در تب بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد ایجاد نمی‌کند. سوال بعدی پس از رینیت آلرژیک چیست یا حساسیت چیست، علت بروز حساسیت است که بررسی آن خواهیم پرداخت.

علت حساسیت

گرده گل اغلب در میان پزشکان به‌عنوان عامل رینیت آلرژیک در نظر گرفته می‌شود، ازاین‌رو به آن تب یونجه گفته می‌شود.

عوامل مستعدکننده رینیت آلرژیک شامل اگزما (درماتیت آتوپیک) و آسم هستند. این سه حالت از آلرژی اغلب می‌توانند با هم رخ دهند که به آن سه‌گانه آتوپیک گفته می‌شود. علاوه بر این، قرارگرفتن در معرض محیط‌زیست مانند آلودگی هوا و سیگارکشیدن مادر می‌تواند شانس ابتلا به آلرژی را در افراد افزایش دهد.

از دیگر علت حساسیت

عوامل ژنتیکی

در میان متخصصان و پزشکان فرض بر این است که علل و پاتوژنز رینیت آلرژیک عوامل ژنتیکی و محیطی هستند و بسیاری از مطالعات اخیر بر مکان‌های خاصی تمرکز کرده‌اند که می‌توانند اهداف درمانی بالقوه برای این بیماری باشند.

 مطالعات مرتبط با ژنوم (GWAS) تعدادی از مکان‌ها و مسیرهای ژنتیکی مختلف را شناسایی کرده‌اند که به نظر می‌رسد واسطه پاسخ بدن به آلرژن‌ها بوده و باعث توسعه رینیت آلرژیک می‌شوند، به‌واسطه برخی از نتایج امیدوارکننده از مطالعات مربوط به پلی‌مورفیسم تک نوکلئوتیدی و در ژن اینترلوکین و همچنین پروتئین که توسط ژن IL-33 کدگذاری می‌شود و همچنین بخشی از خانواده سیتوکین‌های اینترلوکین به‌دست‌آمده است که بیانگر این موضوع‌اند که با سلول‌های T-helper 2 (Th2) ، نوع خاصی از سلول T تعامل دارد.

نقش اساسی سلول‌ها

 سلول‌های Th2 در واکنش التهابی بدن به مواد حساسیت‌زا نقش به سزایی دارند علاوه بر این گیرنده‌های خاص ST2  که با نام IL1RL1 نیز شناخته می‌شوند، بر روی این سلول‌ها به پروتئین لیگاند IL-33 متصل می‌شوند.

در طی این تحقیقات مشخص شده است که این مسیر سیگنال دهی IL-33/ST2 یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده ژنتیک در پاتوژنز آسم برونش است و به دلیل ارتباط پاتولوژیک بین آسم و رینیت، تمرکز تجربی IL-33 اکنون به نقش آن در توسعه رینیت آلرژیک در انسان و مدل موش اذعان می‌کند.

  اخیراً مشخص شد که بیماران مبتلا به رینیت آلرژیک سطوح بالاتری از IL-33 را در اپیتلیوم بینی خود نشان می‌دهند و غلظت بالاتری از سرم ST2 در مجاری بینی به دنبال قرارگرفتن در معرض گرده و سایر آلرژن‌ها وجود دارد که نشان می‌دهد این ژن و گیرنده‌های مرتبط با آن بیان می‌شوند.

این موضوع با نرخ بالاتری در بیماران مبتلا به رینیت آلرژیک دیده می‌شود. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ بر روی پلی‌مورفیسم‌های ژن IL-33 و ارتباط آنها با رینیت آلرژیک در جمعیت چینی هان صورت گرفت، محققان دریافتند که پنج SNP به طور خاص در پاتوژنز رینیت آلرژیک نقش دارند، به‌علاوه سه مورد از آن پنج SNP که قبلاً به‌عنوان عوامل ژنتیکی تعیین شده بودند.

رینیت آلرژیک و کودکان

مطالعه دیگری با تمرکز بر کودکان چینی هان نشان داد که برخی از SNPهای موجود در پروتئین تیروزین فسفاتاز غیر گیرنده ۲۲ ژن و آنتی‌ژن ۴ مرتبط با لنفوسیت T ژن CTLA-4 می‌توانند با رینیت آلرژیک دوران کودکی و آسم آلرژیک مرتبط باشند.

پروتئین کد شده  PTPN22  که عمدتاً در بافت لنفوئیدی یافت می‌شود، با حذف گروه‌های فسفات از پروتئین‌های هدف، به‌عنوان تنظیم‌کننده پس از ترجمه عمل می‌کند. نکته مهم این است که PTPN22 می‌تواند بر فسفوریلاسیون پاسخ سلول‌های T و در نتیجه تکثیر بعدی سلول‌های T تأثیر بگذارد.

همان‌طور که قبلاً ذکر شد، سلول‌های T به طرق مختلف در پاسخ التهابی بدن نقش دارند، بنابراین هرگونه تغییر در ساختار و عملکرد سلول‌ها می‌تواند تأثیرات بالقوه مضر بر واکنش التهابی بدن به مواد حساسیت‌زا داشته باشد.

 تا به امروز، یک SNP در ژن PTPN22 مشخص شده است که به طور قابل‌توجهی با شروع رینیت آلرژیک در کودکان ارتباط دارد. از سوی دیگر، CTLA-4 یک پروتئین بازرسی ایمنی است که به‌واسطه و کنترل پاسخ ایمنی بدن برای جلوگیری از فعالیت بیش از حد کمک می‌کند.

این SNP فقط در سلول‌های T به‌عنوان گلیکوپروتئین برای خانواده پروتئین ایمونوگلوبولین (Ig) که به‌عنوان آنتی‌بادی نیز شناخته می‌شود، دیده می‌شود. دو SNP دیگر نیز در CTLA-4 وجود دارد که مشخص شد به طور قابل‌توجهی با رینیت آلرژیک دوران کودکی مرتبط است.

هر دو SNP به‌احتمال زیاد بر شکل و عملکرد پروتئین مربوطه تأثیر می‌گذارند و باعث می‌شوند بدن واکنش ایمنی بیش فعال نسبت به آلرژن ایجاد شده نشان دهد. چندشکلی در هر دو ژن تازه در حال بررسی است، بنابراین تحقیقات بیشتری برای تعیین شدت تأثیر چندشکلی‌ها در ژن‌های موردنیاز است.

تغییرات ژنتیکی

در نهایت، تغییرات و ارتباطات اپی‌ژنتیکی برای مطالعه و درمان نهایی رینیت آلرژیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به طور خاص، فرض بر این است که microRNAها (miRNA) به دلیل در مکمل mRNA آنها، برای پاتوژنز رینیت آلرژیک از ضرورت بالایی برخوردار هستند.

مشخص شده است که هر دو miRNA و اگزوزوم عروق حامل مشترک آنها در واکنش‌های ایمنی و التهابی بدن به آلرژن با نقش دارند.

 miRNAها درون اگزوزوم‌ها قرار گرفته و بسته‌بندی می‌شوند تا زمانی که آماده رهاسازی در قسمتی از سلول شوند که برای اقامت و عمل کدگذاری شده‌اند. سرکوب ترجمه پروتئین‌ها در نهایت می‌تواند بخش‌هایی از واکنش‌های ایمنی و التهابی بدن را سرکوب کند، بنابراین به پاتوژنز رینیت آلرژیک و سایر اختلالات خودایمنی کمک می‌کند.

نوع رفتار بیمار با آلرژی

هدف از درمان رینیت جلوگیری یا کاهش علائم ناشی از التهاب بافت‌های آسیب‌دیده است. یکی از اقدامات مؤثر اجتناب از ورود آلرژن است.

کورتیکواستروئیدهای داخل بینی به طور معمول یک نوع درمان دارویی برای علائم پایدار هستند، درصورتی‌که این روش مؤثر نباشد، گزینه‌های دیگر نیز وجود دارد.

درمان‌های خط دوم شامل داروی نئوتادین، آنتی‌هیستامین‌ها، ضد احتقان‌ها، کرومولین، آنتاگونیست‌های گیرنده لکوترین و آبیاری بینی است.

آنتی‌هیستامین‌های خوراکی نیز برای استفاده گاه‌به‌گاه با علائم متناوب خفیف مناسب هستند. روکش‌های مقاوم در برابر کنه، فیلترهای هوا و جلوگیری از مصرف برخی غذاها در دوران کودکی شواهدی برای اثرگذاری آنها ندارند.

سوالات متداول

منابع:
msdmanuals
webmd
healthline