ناخنک چشم چیست؟ بررسی علت و روش‌های درمان‌ ناخنک چشم

علت اصلی ناخنک چشم ، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور اشعه فرابنفش (UV) و لنزهای تماسی است. ناخنک، رشد ضایعه گوشتی برجسته و مثلثی در ناحیه اتصال بینی به چشم است. اگر ناخنک رشد کند، دید چشم مسدود یا تار می‌شود. درمان سریع از عوارض ناخنک چشم جلوگیری می‌کند. روش‌های درمان ناخنک چشم شامل قطره‌های چشمی تسکین‌دهنده علائم، استفاده از پماد و جراحی چشم در صورت آسیبِ دید چشم است. برای پیشگیری از ناخنک می‌توانید عینک آفتابی و کلاه لبه‌دار بزنید. در این مقاله از مجله سلامتی دکتر دکتر به جواب سوال ناخنک چشم چیست ، می‎رسیم و در مورد علائم ناخنک چشم، دلایل، عوارض و روش‌های درمانی با شما صحبت می‌کنیم.

اگر پرسشی درباره ناخنک چشم دارید، در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات از ما بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.

ناخنک چشم چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

ناخنک چشم یک مشکل جدی نیست، اما احساس خوبی در فرد ایجاد نمی‌کند. فرد مدام احساس می‌کند که یک شی اضافه در داخل چشمش وجود دارد. همچنین التهاب و قرمزی چشم آزار‌دهنده است. با رشد بافت پیوندی و رگ‌های ملتحمه چشم، ناخنک چشم ایجاد می‎شود.

تعریف ناخنک چشم به نقل از clevelandclinic :

ناخنک (pterygium)، نوعی رشد گوشتی و برجسته روی ملتحمه چشم است. ملتحمه، غشای شفافی است که قسمت سفید چشم شما را می‌پوشاند. ناخنک ممکن است مایل به سفید یا صورتی به نظر برسد و رگ‌های خونی چشم، قابل مشاهده باشد. ناخنک چشم معمولا از گوشه چشم شروع می‌شود و به سمت عنبیه پیش می‎رود.

ناخنک روی سفیدی چشم می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند، اما معمولا به طور هم‌زمان در هر دو چشم ایجاد نمی‌شود. اگر این وضعیت برای دو چشم رخ بدهد، به آن «ناخنک دوطرفه» می‌گویند. در صورت مهار نشدن ناخنک چشم، شکل قرنیه‌ها تغییر می‌کند و از دایره به بیضی تبدیل می‎شود. همچنین تاری دید و بیماری آستیگماتیسم ایجاد خواهد شد. در صورت مشاهده علائمی که در ادامه به شرح آن پرداخته‌ایم به دکتر چشم مراجعه کنید.

ناخنک چشم کودکان

ناخنک اولیه معمولا در ۲۰ سالگی و سنین بالاتر رخ می‌دهد. اوج بروز ناخنک اولیه بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی است. با این‌حال، یادتان باشد که امکان بروز ناخنک چشم در نوجوانان و کودکان هم وجود دارد. ابتلا به ناخنک چشم نوزاد هم بسیار نادر است، اما در طیف سنی نوزادی و کودکی هم رخ می‌دهد.

درجه بندی ناخنک چشم

گاهی ناخنک، قسمت سفید چشم را می‌پوشاند و گاهی به مردمک چشم نیز می‌رسد. ناخنک چشم، سه درجه‌بندی مختلف دارد. در ادامه درجه بندی‌های ناخنک چشم را شرح می‌دهیم:

• درجه بندی یک: ناخنک روی قسمت سفید چشم و عنبیه رشد می‌کند.
• درجه بندی دو: ناخنک روی عنبیه رشد می‌کند و تا نیمه مردمک چشم را می‌پوشاند.
• درجه بندی سه: در این حالت، ناخنک تمام طول عنبیه را می‌پوشاند و تا مردمک چشم رشد می‌کند.

با توجه به این درجه بندی‌ها، پزشک روش درمانی مناسب را انتخاب می‌کند.

علائم ناخنک چشم

گاهی‌اوقات قبل از ظاهر شدن ناخنک، هیچ علائمی دیده نمی‎شود. هنگامی که علائم ناخنک چشم ظاهر می‌شود، ممکن است خفیف یا شدید باشد. علائم اولیه و دیررس ناخنک چشم را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

با مشاهده این علائم مراجعه به چشم پزشک ضروری است.

دلایل ایجاد ناخنک چشم

علت دقیق ناخنک چشم ناشناخته است. قرارگرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش (UV)  می‌تواند منجر به ایجاد ناخنک شود. ناخنک اغلب در افرادی رخ می‌دهد که در آب و هوای گرم زندگی می‌کنند و زمان زیادی را در فضای باز و در محیط‌های آفتابی یا بادخیز می‌گذرانند. افرادی که چشمشان به‌طور منظم در معرض عناصر خاصی قرار می‌گیرد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.این عناصر عبارت‌اند از:

• گرده
• شن
• دود
• باد

همچنین عوامل دیگری نظیر خشکی چشم، سن بالای 60 سال، رنگ پوست و رنگ چشم روشن و استفاده نکردن از عینک آفتابی از علت‌های احتمالی ناخنک چشم است.

عوارض ناخنک چشم

اگر ناخنک به‌ اندازه‌ای بزرگ شود که قرنیه را بپوشاند، بینایی را مختل می‌کند. زمانی که ناخنک چشم ضخیم یا بزرگ ‌شود، احساس وجود جسم خارجی در چشم به وجود می‌آید. استفاده از لنزهای تماسی در این وضعیت خطرناک است و می‌تواند مشکلاتی جدی برای چشم‌ها به‌وجود بیاورد. در موارد نادر ممکن است ناخنک چشم منجر به زخمی شدن قرنیه شود. در صورتی که این مورد نادیده گرفته شود، احتمال نابینایی نیز وجود دارد. در صورت درمان به موقع، عوارض ناخنک را تجربه نخواهید کرد.

آیا ناخنک چشم از بین میرود؟

ناخنک چشم، خود به خود از بین نمی‎رود. برای از بین رفتن ناخنک چشم، مراجعه به پزشک و شروع روش درمان، اجباری است. روش‌های درمانی زیادی برای ناخنک چشم وجود دارد که پزشک با توجه به شرایط چشمی شما، روش یا روش‌هایی را توصیه می‌کند.

اهمیت شناسایی و درمان به موقع ناخنک چشم

در صورتی که ناخنک چشم به موقع تشخیص داده نشود، احتمال ایجاد مهم‌ترین عوارض ناخنک که اختلال بینایی است، وجود دارد. ناخنک چشم به مرور زمان ضخیم و بزرگ‌تر می‎شود و حتی ممکن است قرنیه را به صورت کامل بپوشاند؛ در این حالت، بینایی فرد مختل می‌‎شود و مدام احساس می‌کند که یک جسم خارجی در داخل چشم او وجود دارد.

برای جلوگیری از بزرگ و ضخیم شدن ناخنک، مراجعه به پزشک ضروری است. هر چقدر این مشکل زودتر شناسایی شود، شانس درمان افزایش می‌یابد و اختلالی در بینایی فرد ایجاد نمی‌شود. بهترین روش درمان این مشکل، عمل ناخنک چشم است. قبل از مراجعه به متخصص بهتر است درباره اینکه تخصص چشم پزشکی چیست، اطلاعاتی کسب کنید.

تشخیص ناخنک چشم

برای تشخیص ناخنک باید به متخصص بینایی مراجعه کنید. پزشک با لامپی مخصوص، به معاینه چشم می‌پردازد. لامپ لغزنده، نوعی میکروسکوپ است که یک خط باریک (یک شکاف) از نور روشن را روی چشم متمرکز می‌کند. این روند به پزشک کمک می‌کند تا نواحی مختلف چشم را به‌خوبی ببیند. سایر آزمایش‌ها هم به این شرح هستند:

• تست قدرت بینایی؛ این آزمایش برای بررسی میزان تشخیص حروف و نمادهای مختلف از دور است.
• توپوگرافی قرنیه؛ این مورد نوعی عکاسی است که از رایانه برای ایجاد نقشه سه‌بعدی از سطح قرنیه استفاده می‌کند.

• تصویربرداری: عکس‌برداری از چشم هم روشی است که تغییرات رشد ناخنک در طول زمان را ارزیابی می‌کند.

گاهی‌ اوقات، نیاز به انجام آزمایش‌های دیگر برای بررسی ابتلا به سرطان و موارد جدی‌تر هم وجود دارد.

درمان ناخنک چشم چگونه است؟

اگر علائم ناخنک چشم باعث ناراحتی یا اختلال در بینایی نشود، احتمالا نیازی به درمان وجود ندارد. در ادامه درمان‌های دارویی ناخنک چشم را شرح می‌دهیم:

• پمادهای چشمی: اگر وضعیت چشم ناراحت‌کننده است، پمادهای چشمی بدون نسخه، قطره‌های روان‌کننده (خیس‌کننده) / اشک مصنوعی یا قطره‌های ضد‌احتقان توصیه می‌شوند.
• قطره‌های چشمی: قطره‌های خاص دارویی برای ناخنک چشم وجود دارد. پزشکان برای کاهش درد، قرمزی، خارش و تورم و قطره‌های استروئیدی تجویز می‌کنند.

در صورتی که ناخنک بیش از اندازه بزرگ باشد، به طوری که وسط قرنیه را بپوشاند، ممکن است پیوند قرنیه نیاز باشد. در صورت عود مکرر یا رشد سریع، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.

جراحی ناخنک

ناخنک چشم در مواردی نیاز به جراحی دارد؛ به عنوان مثال، هنگامی که قطره‌ها و پمادهای چشمی، علائم را تسکین ندهند، پزشک روش جراحی را پیشنهاد می‌کند. همچنین موقعی که ناخنک آنقدر بزرگ ‌شود که دید را مسدود کند، قرنیه را بکِشد و انحنای آن را تغییر دهد، امکان جراحی وجود دارد. چنین شرایطی باعث آستیگماتیسم می‌شود که می‌تواند دید را تار کند. چند استراتژی عمل ناخنک چشم وجود دارد که عبارتند از:

• برداشتن ناخنک به‌طور منفرد
• برداشتن ناخنک و قرار‌دادن ورقه ای از غشای آمنیوتیک (amniotic membrane) روی ناحیه آسیب‌دیده که به عنوان یک باند برای کمک به بهبود چشم عمل می‌کند.
• برداشتن ناخنک و پوشاندن ناحیه آسیب‌دیده با یک تکه سالم ملتحمه. ملتحمه سالم معمولا از پشت پلک فوقانی گرفته می‌شود. این روش برای جلوگیری از بازگشت ناخنک بهترین گزینه است، اما روند جراحی طولانی‌تر و پیچیده‌تری دارد.

در عمل جراحی با پرده آمنیوتیک، غشاء به اندازه مناسب بریده شده و برای پوشاندن ناحیه‌ای استفاده می‌شود که ناخنک برداشته شده است. چسب یا بخیه مخصوصی هم غشای آمنیوتیک را در جای خود نگه می‌دارد. عمل جراحی معمولا بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.

مراقبت های بعد از جراحی ناخنک چشم

بعد از عمل ناخنک به مدت چند روز از چسب استفاده کنید. قطره‌های چشمی استروئیدی را برای چند هفته یا چند ماه روی چشم آسیب‌دیده بمالید. این قطره‌ها به کاهش التهاب و احتمال بازگشت رشد ناخنک کمک می‌کنند. استفاده از اشک مصنوعی برای مرطوب نگه‌داشتن چشم، به‌خصوص هنگامی در آب و هوای خشک زندگی می‌کنید، توصیه می‎شود.

درمان خانگی ناخنک چشم

درمان‌های خانگی برای عضو حساسی مانند چشم بسیار پرخطر هستند. در واقع، عوارض ناشناخته چنین درمان‌هایی مشخص نیست. با این حال، بعضی از افراد طب سنتی و درمان خانگی را برای درمان مشکلات جسمی استفاده می‎کنند. در طب سنتی درمان ناخنک چشم با لیمو و گلاب انجام می‎شود.

در ادامه روش‌های درمان خانگی بیشتری را در این زمینه معرفی می‌کنیم:

• آلوئه‌ورا: ژل گیاه آلوئه‌ورا خواص ضدالتهابی دارد که علائم ناخنک چشم مانند قرمزی را کمتر می‌کند.
• چای سبز: چای سبز نیز با داشتن خاصیت ضدالتهابی، باعث کوچکتر شدن اندازه ناخنک می‎شود.
• بابونه: خاصیت ضدحساسیت و ضدالتهابی بابونه باعث تسکین علائم ناخنک می‎شود.
• روغن کرچک: کرچک خاصیت ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارد که باعث کاهش التهاب می‎شود.
• عسل: عسل نیز به عنوان درمان خانگی کاربرد دارد.
• گلاب: گلاب باعث تسکین علائم ناخنک چشم می‎شود.

هرگز خودسرانه اقدام به درمان ناخنک چشم نکرده و از درمان‌های گیاهی بدون اجازه پزشک استفاده نکنید. بهتر است برای معالجه به دکتر چشم مراجعه کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت دکتر، استفاده از سامانه دکتردکتر است. با دکتردکتر می‌توانید فهرستی از بهترین پزشکان را مشاهده کنید و از آن‌ها به‌طور آنلاین وقت بگیرید.

پیشگیری از ناخنک چشم چگونه است؟

امکان کم‌کردن خطر ابتلا به ناخنک هم وجود دارد. برای محافظت از چشمان خود در برابر اشعه ماورا بنفش از عینک آفتابی یا کلاه لبه پهن استفاده کنید. ناخنک چشم می‌تواند در اثر نور آفتاب به‌وجود بیاید، پس استفاده از عینک توصیه می‎شود. توجه به نکات زیر نیز در پیشگیری از ناخنک چشم موثر است:

• خودداری از نگاه کردن طولانی مدت به نمایشگر
• مرطوب نگه داشتن چشم با قطره اشک مصنوعی
• خودداری از استفاده طولانی مدت از لنز
• شستن مرتب دست‌ها هنگام استفاده از لنزهای طبی
• عایق کردن شیشه‌های ماشین با فیلترهای مخصوص

استفاده از اشک مصنوعی ممکن است از ناخنک چشم جلوگیری کند. بهتر است در محیط‌های کاری نیز از تجهیزات محافظ چشم استفاده کنید.

مراجعه به پزشک برای درمان ناخنک چشم

جواب سوال ناخنک چشم چیست را در این مقاله از مجله سلامتی دکتر دکتر بررسی کردیم. با شناسایی علائم ناخنک چشم که شامل خشکی، خارش و سوزش چشم، قرمز و یا متورم شدن چشم‌ها و رشد ضایعه‌ای کوچک و صورتی روی چشم است، هر چه سریع‌تر به دکتر چشم مراجعه کنید. پزشک برای درمان ناخنک چشم در ابتدا اشک مصنوعی، قطره‌ها و پمادهای چشمی را تجویز می‌کند.

در صورتی که این روش‌های درمانی، موثر واقع نشوند، جراحی چشم توسط متخصص انجام خواهد شد. امکان دریافت نوبت حضوری و تلفنی از بهترین متخصص‌های چشم پزشک ایران از سایت دکتر دکتر وجود دارد. هر سوالی که در راستای این موضوع دارید، در بخش کامنت برایمان بنویسید. کارشناسان سلامت، پاسخگوی شما هستند.

منابع:

healthline.com
my.clevelandclinic.org

سوالات متداول ناخنک چشم