خشکی چشم یکی از عارضه‌های شایع میان انسان‌هاست. در این مقاله به صورت جامع درباره علت‌ها و راه‌کارهای درمان خشکی چشم بدون نیاز به نسخه پزشک و همچنین توسط معاینه پزشک می‌پردازیم.
خشکی چشم می‌تواند یک عارضهی موقتی یا مزمن باشد، زمانی واژه‌ی مزمن به یک بیماری نسبت داده میشود که آن عارضه برای مدت زیادی شخص را درگیر کند. نشانه‌های یک بیماری مزمن در طول زمان بهتر و یا بدتر خواهند شد و هرگز به طور کامل از بین نخواهند رفت. در این مقاله درباره راهکارهایی برای درمان خشکی چشم می‌پردازیم.
درمان خشکی چشم
زمانی که چشم‌ها قادر به تولید مقدار کافی اشک نباشند، خشکی چشم رخ خواهد داد. در این عارضه اشک چشم به سرعت تبخیر و خشک میشود. علت آن هم احتمالاً به وجود التهاب در چشم و اطراف آن بستگی دارد.
خشکی چشم موقتی به علت فاکتورهای محیطی رخ می‌دهد. اگر به صورت طولانی مدت از لنزهای تماسی چشمی استفاده کنید، یا بیش از حد در معرض آب و هوا و محیط خشک قرار بگیرید، احتمالا نشانه‌های این عارضهی چشمی را خواهید دید.
از طرفی دیگر خشکی چشم مزمن به دلیل سایر مشکلات زیربنایی و نهفته‌ی چشم رخ خواهد داد. مشکلاتی که غدد چشمی را درگیر می‌کند، بیماری‌های پوستی در مناطق اطراف چشم و آلرژی در ابتلای فرد به نوع مزمن این بیماری دخیل هستند.
خوشبختانه راه‌های زیادی برای درمان خشکی چشم وجود دارد. پزشک با تجویز دارو و ارائه‌ی راهکارهایی به کم شدن و بهبود علایم این بیماری کمک خواهد کرد، از طرفی با بهره گرفتن از مواد طبیعی به راحتی در خانه هم می‌توان با این عارضه مقابله کرد.
روش‌های مختلف درمان خشکی چشم
داروها و روش‌های مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارد. بعضی اوقات یک مشکل نهفته و یا یک عامل خارجی باعث خشکی چشم می‌شوند. بنابراین مشورت با پزشک به شما کمک می‌کند تا دلیل بروز این عارضه را دریابید. برخی از داروها باعث خشکی چشم خواهند شد، پس به راحتی با تعویض کردن آنها می‌توان با خشکی چشم مقابله کرد.
۱- داروهای درمان خشکی چشم بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک
یکی از معمول‌ترین داروهایی که بدون داشتن نسخه‌ی پزشک (Over the counter (OTC) drug) امکان دسترسی به آن وجود دارد، یک نوع قطره‌ی چشم به نام اشک مصنوعی است. قطره‌های چشمی دارای مواد نگهدارنده تا مدت‌های زیادی قابل استفاده هستند، ولی آن‌هایی که فاقد مواد نگهدارنده هستند در ویال‌‌های یکبار مصرف عرضه شده و بعد از هربار استفاده دور ریخته می‌شوند.
اشک مصنوعی
قطره‌های اشک مصنوعی به آسانی محیط چشم را مرطوب می‌کنند. اگر فرد علائم نوع غیر وخیم و معمولی بیماری را نشان دهد، این روش یکی از بهترین روش‌های درمان خواهد بود. با این همه توجه داشته باشید که باید چندین بار در روز از قطره‌ی اشک مصنوعی استفاده شود.
از پمادهای مخصوص چشم هم برای درمان استفاده خواهد شد. ولی این روش باعث تاری دید خواهد شد. پمادهای چشم بهتر از قطره‌های چشمی، چشم را مرطوب نگه خواهد داشت. به علت اینکه این پمادها دید را تار می‌کنند، توصیه میشود که درست قبل از رفتن به تختخواب استفاده شوند.
از قطره‌های چشمی که باعث کاهش قرمزی چشم می‌شوند، استفاده نکنید. این نوع قطره‌ها به علت منقبض کردن رگ‌های خونی، چشم را تحریک و اذیت خواهند کرد.
۲- داروهای تجویز شده با نسخه برای درمان خشکی چشم
پزشک برای درمان خشکی چشم مزمن فرد احتمالا دارو تجویز خواهد کرد. این داروها به صورت خوراکی بوده و یا به شکل قطره‌ی چشم استفاده خواهند شد. بیش‌تر این داروها در کم کردن التهاب پلک‌ها موثر هستند. التهاب پلک‌ها مانع ترشح روغن از غدد چربی چشم به داخل اشک میشود. در نبود روغن اشک چشم به سرعت تبخیر میشود.
برخی از آنتی بیوتیک‌ها منجر به تحریک غدد چربی اطراف چشم و در نهایت روغنی شدن اشک چشم کمک می‌کنند. اگر پزشک مطمئن باشد که دلیل اصلی خشکی چشم فرد، التهاب پلک‌ها است، اقدام به تجویز آنتی بیوتیک‌های ضد التهابی خواهد کرد. قطره‌های چشمی که با تجویز پزشک امکان دسترسی به آنها وجود دارد از نوع ضد التهابی هستند.
یکی از این داروها سیکلوسپورین (cyclosporine) با نام تجاری رستاسیا (Restasis) است که برای سرکوب سیستم ایمنی در بیماری‌های خود ایمنی از آن استفاده میشود. از این دارو برای درمان افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی (rheumatoid arthritis) و پسوریازیس یا صدفک (psoriasis) استفاده میشود. لیفیت گرست (Lifitegrast) با نام تجاری زیدرا (Xiidra) هم از جمله دیگر داروهای تجویزی برای درمان خشکی چشم مزمن است.
لاکریست
اگر قطره‌های چشمی معمول در درمان خشکی چشم عملکرد چندانی از خود نشان ندهند از لاکریست (Lacrisert) استفاده میشود. لاکریستر در واقع قرص کوچکی به اندازه‌ی یک دانه برنج است که به مانند لنز در زیر پلک پایین قرار داده میشود. در طول روز داروی موجود در این قرص، خارج شده و محیط چشم را مرطوب نگه می‌دارد.
دیگر روش‌های درمان خشکی چشم
در صورتی که روش‌های ذکر شده‌ی فوق موثر نباشند از این روش‌ها استفاده میشود:
- بستن مجرای اشکی: اگر روش‌هایی معمول و سنتی درمان خشکی چشم جواب ندهند، پزشک روش مسدود کردن مجاری اشکی را پیشنهاد خواهد داد. بخشی از مجاری اشکی و یا حتی آنها به صورت کامل بسته خواهند شد. در این روش اشک که راهی برای خروج از چشم ندارد، مدت زیادتری در چشم باقی خواهد ماند. برای این منظور از پلاک‌های خاصی از جنس سیلیکون استفاده میشود که به راحتی قابل جدا شدن هستند.
- لنزهای تماسی چشمی مخصوص : لنزهای چشمی مخصوص یا لنزهای اسکلرال (scleral) سطح چشم را پوشانده و اجازه نمی‌دهند که چشم رطوبت خود را از دست بدهد. اگر خشکی چشم مزمن ناشی از خشک شدن سریع اشک چشم باشد، این روش بسیار موثر خواهد بود.
- تمیز کردن غدد چربی مسدود شده: پزشک با کمک روش LipiFlow thermal pulsation غدد چربی مسدود شده را تمیز می‌کند. در این روش که 12 دقیقه طول می‌کشد، چیزی شبیه به یک لنز بزرگ بر روی چشم و پشت پلک‌ها قرار می‌گیرد و صفحه‌ی محافظ دیگری هم در خارج پلک فرد قرار گرفته و هر دوی این وسایل پلک را گرم می‌کنند.
درمان‌های طبیعی برای درمان خشکی چشم
این درمان‌ها روش‌هایی موثر برای درمان خشکی چشم مزمن هستند:
- استفاده از یک حوله یا پارچه‌ی مرطوب و گرم: نگاه داشتن یک حوله و یا پارچه‌ی مرطوب و گرم به کاهش علایم بیماری کمک بسیار زیادی می‌کند.
- ماساژ دادن پلک‌ها با یک صابون ملایم یا شامپو بچه: چشمان خود را بسته و با نوک انگشتان خود صابون را بر روی پلک‌های خود مالیده و به آرامی ماساژ دهید
- مصرف مکمل امگا ۳:اضافه کردن مواد غذایی و یا مکمل‌های سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ برای کاهش التهاب، به عنوان یکی از علایم بیماری بسیار موثر هستند. مصرف مکمل‌هایی مانند روغن ماهی هم بسیار کارآمد است، به جای همه‌ی این‌ها به افراد مبتلا به خشکی چشم توصیه شده که ماهی سالمون، ماهی ساردین و تخم کتان را در برنامه‌ی غذایی خود وارد کنند.
- استفاده از قطره‌ی چشمی روغن کرچک: روغن کرچک به کاهش سرعت تبخیر اشک چشم کمک می‌کند. در حال حاضر قطره‌های چشمی حاوی روغن کرچک به راحتی در دسترس هستند.
توجه: پیش از امتحان هر کدام از این روش‌های درمان طبیعی با پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های جایگزین خشکی چشم
طب سوزنی و درمان با نور شدید پالسی یا lPL (Intense pulsed light) از جمله درمان‌های جایگزین (Alternative therapies) برای خشکی چشم هستند. نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که طب سوزنی زمانی که به همراه قطره اشکی مصنوعی مورد استفاده قرار بگیرد، بسیار موثر خواهد بود. ولی با این همه لازم است که تحقیقات بیش‌تری انجام شود. بر اساس یک نظریه طب سوزنی درد و التهاب را کاهش داده و در نهایت منجر به کاهش خشکی و بهبود علائم بیماری خواهد شد.
تغییر شیوه‌ی زندگی
فرد مبتلا به خشکی چشم به راحتی و با اعمال تغییراتی جزئی در روتین و سبک زندگی خود، می‌تواند علایم بیماری را کاهش دهد.
- استفاده از عینک‌های آفتابی دارای کناره‌ی محافظ از تبخیر اشک چشم جلوگیری می‌کند.
- پلک زدن مداوم خصوصا در هنگامی که فرد به مدت طولانی در حال مطالعه و یا نگاه کردن به لپتاپ است، یکی دیگر از کارهایی است که برای درمان خشکی چشم توصیه شده است.
- یک دستگاه بخور سرد به راحتی و خوبی محیط را مرطوب نگه می‌دارد.
- نوشیدن مقدار کافی آب به حفظ رطوبت و آب رسانی بدن کمک می‌کند.
- سیگار نکشیدن و در معرض دود سیگار دیگران نبودن هم از جمله اقدامات موثر است.
سخن پایانی
روش درمانی که برای مقابله با عارضهی خشکی چشم انتخاب میشود، بستگی به عوامل مختلفی دارد. اگر خشکی چشم به دلیل سایر عوامل نهفته رخ داده باشد، چندین روش برای درمان آن به کار گرفته خواهد شد. علاوه بر این شدت علایم و در نظر گرفتن راحتی فرد در درمان خشکی چشم بسیار نقش کلیدی دارند. برای یافتن بهترین روش حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
منبع:
