هنگامی که غضروف موجود در مفصل ران و لگن آسیب میبیند، آرتروز لگن و ران به وجود میآید. آرتروز از آن دسته مشکلاتی است که گاهی به تدریج رخ میدهد، اما کمکم مشکلات و دردهای بیشتری ایجاد میکند. کیفیت زندگی فرد مبتلا به آرتروز بسیار تحت تأثیر قرار میگیرد. انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد که دلیل هر یک هم با دیگری متفاوت است.
به طور معمول از سوی پزشکهای متخصص، درمانهایی برای کاهش عوارض و علائم آرتروز در ناحیه لگن و ران تجویز میشود. اما باید بدانید که این مشکل حالت مزمن پیدا میکند و برای مدیریت وضعیت ناخوشایند باید به سراغ راهکارهایی بروید که علائم آن را کم میکنند. شرایط جراحی هم وجود دارد و باید ببینید که پزشکان ارتوپد تجویزی برایتان دارند. در این مقاله شما را با این مشکل رایج آشنا خواهیم کرد؛ پس تا انتهای متن همراه ما باشید. خواندن این مطلب 6 دقیقه زمان میبرد.
تمام سوالات خود درباره آرتروز لگن را در پایین متن بپرسید تا مشاوره سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
آرتروز لگن و ران چیست؟
با تخریب و از بین رفتن غضروف موجود در ناحیه لگن و ران، احتمال ابتلا به آرتروز در این ناحیه از بدن قوت میگیرد. مفصل ران، شکلی شبیه گوی و کاسه دارد که حالت توپی و گوی مانند آن بالای استخوان ران قرار میگیرد. در حقیقت غضروف، نقش پوششی لغزنده میان بخش گوی و کاسه را دارد و به این بخش از بدن اجازه تحرک بیدردسر و راحت را میدهد. لابروم هم نوعی غضروف قوی است که در این بخش از بدن به ایجاد ثبات کمک میکند.
با از بین رفتن و مخدوش شدن غضروفهای ناحیه لگن و ران، فاصله میان استخوانها کم میشود. در مواردی که آرتروز لگن و ران وخیم است، استخوانها به هم ساییده میشوند و هرگونه حرکت با درد و دشواری روبهرو میشود. از اینرو، وجود اصطکاک میان استخوانها، منجر به شکلگیری خار استخوان میشود. منظور چیست؟ یعنی استخوانها در بخش لبههای خود دچار رشدی غیرعادی میشوند که شکل اصلیشان را تغییر میدهند. دقت داشته باشید که آرتروز زانو یا نواحی دیگر پا با درد و مشکلات حرکتی همراه هستند.
انواع آرتروز لگن و ران
عارضه آرتروز لگن و ران در دستهبندیهای مختلفی قرار میگیرد که میتوانند ناحیههای مختلف بدن را هم درگیر کنند. میزان درد و عوارض آن از مهمترین دلایلی هستند که میتوان این بیماری را در دستهبندیهای مختلف تقسیم کرد. از اینرو انواع آرتروز لگن و ران به شرح زیر هستند.
آرتروز خفیف لگن
در این حالت از آرتروز لگن و ران که به آن مرحله ۱ هم گفته میشود، دردی به وجود نمیآید یا درد بسیار اندک است. ساییدگی مفاصل و استخوانها هم شدت زیادی ندارند و خارهای استخوانی جزئی به وجود میآیند.
آرتروز لگن خاصره
امکان بروز آرتروز و از بینرفتن غضروفها در ناحیه میان لگن خاصره و بخش پایینی کمر هم وجود دارد. این التهاب هم حرکت را با مشکل مواجه میکند، هم درد و التهاب را با خود به همراه میآورد.
آرتروز مفصل ران
این مشکل به طور معمول در اثر ساییدگی مفاصل و استخوانها با افزایش سن رخ میدهد. در طول زمان، آرتروز در این ناحیه وخیمتر شده و شدت میگیرد. از طرفی هم تجزیه غضروفها، درد و التهاب زیادی را به وجود میآورند.
آرتروز شدید لگن
این حالت که استیج یا مرحله ۴ از آرتروز هم نام دارد، با از بینرفتن کامل غضروف ناحیه ران و لگن همراه است. این وضعیت با التهاب شدید، درد و سفتی دائمی همراه میشود.
آرتروز کشاله ران
آرتروز لگن و ران یک بیماری دژنراتیو مفصل است، به این معنی که باعث آسیب تدریجی مفصل میشود. آرتروز مفصل ران یکی از شایعترین بیماریهای مفاصل است که در اثر ساییدگی ناشی از افزایش سن ایجاد میشود و با گذشت زمان بدتر خواهد شد. تجزیه غضروف منجر به درد و التهاب خواهد شد.
علائم و نشانههای آرتروز ران و لگن چیست؟
نشانههای ناخوشایند آرتروز میتوانند دائمی یا مقطعی باشند. اما در هر صورت نیاز به پیگیری و مراجعه به پزشک متخصص دارند. از جمله علائم و نشانههایی که بیشتر افراد عنوان کردهاند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بروز درد در داخل یا نزدیکی لگن؛ بعضی از حرکات و ورزشها باعث بدترشدن این وضعیت میشوند. غضروف موجود در ناحیه به طور غیر یکدست و ناهماهنگ شروع به مخدوششدن میکند و هر حرکتی که به ناحیه آسیبدیده فشار وارد میکند، درد و التهاب به وجود میآورد. درد آرتروز به طور معمول در ناحیه کشاله ران، بخش خارجی آن و باسن حس میشود. از طرفی هم ایستادن و راهرفتن زیاد درد را تشدید میکنند.
- سفتی لگن؛ سفت و سخت شدن لگن باعث دشواری حرکت لگن یا چرخش ساق پا میشود. با وجود چنین شرایطی، حتی پوشیدن کفش و جوراب هم ساده نخواهد بود.
- شنیدهشدن صدا؛ لگنی که آسیب دیده باشد و تحت تأثیر آرتروز قرار گیرد، در هنگام حرکت، صدایی از خود بروز میدهد.
- ضعیفشدن لگن؛ این مشکل به طور معمول در اثر کم شدن فعالیت لگن و ران آسیب دیده به وجود میآید. در واقع، آرتروز نمیگذارد که فعالیتهای بدنی زیادی داشته باشید و همین کم تحرکی عاملی برای وخیمترکردن اوضاع و ایجاد ضعف در لگن و ران است. مثلا آرتروز مانع از حرکت یا ایستادن راحت میشود.
این موارد علائم خاص آرتروز لگن و ران بودند. اما این بیماری موجب ضعف سیستم ایمنی کل بدن هم میشود که علائمی مثل خستگی، کم خونی، درجه حرارت بالا، تعریق و از دست دادن اشتها را به همراه دارد. اگر شما هم هر یک از این علائم را داشته باشید باید به موقع برای درمان و مراجعه به پزشک اقدام کنید.
دلایل ایجاد آرتروز مفصل ران و لگن چیست؟
دلایل مختلفی در بروز آرتروز لگن و ران نقش دارند. نیاز است که با هر یک از آنها آشنا باشید تا بدانید که ریشه بروز چنین مشکلی در بدنتان چیست؟
مهمترین دلایل شکل گیری آرتروز مفصل ران و لگن به شرح زیر هستند:
- سن؛ با افزایش سن، ممکن است که غضروفهای موجود در ناحیه ران و لگن از بین بروند و مخدوش شوند. کارکشیدن از این اندامها، روی سلامت و وضعیتشان اثرات منفی میگذارد.
- اضافه وزن؛ هر چقدر اضافه وزن زیادتری داشته باشید، فشار بیشتری هم به ناحیه لگن و ران وارد میشود. چنین فشاری با تخریب غضروفها همراه است و آرتروز را در پی دارد.
- کارکشیدن زیاد؛ مشاغل و ورزشهای سنگین که باعث میشوند، تحرک ناحیه لگن و ران زیاد باشد هم روی غضروفهای این بخش از بدن اثرات منفی میگذارند و احتمال ابتلا به آرتروز را بالا میبرند.
- جنسیت؛ برخی از مشکلات مربوط به مفاصل و استخوانها از جمله آرتروز بیشتر در زنان دیده میشوند. زنانی که در سنین پیش از یائسگی قرار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند.
- ناهنجاریهای ساختاری یا رشدی؛ شکل نامنظم استخوانهای تشکیلدهنده ران هم میتواند عاملی برای ایجاد فشار روی غضروفها و تخریبشان باشد.
- محرکهای خود ایمنی؛ برخی از بیماریهای خودایمنی و مشکلاتی نظیر عفونتها در شکلگیری برخی از مشکلات ناحیه استخوانی و ایجاد آرتروز لگن بیتاثیر نیستند.
- ژنتیک؛ برخی از بیماریهای خود ایمنی که باعث بروز مشکلات استخوانی مانند آرتروز لگن و ران میشوند، حالت موروثی و ریشه در ژن خانوادگی دارند.
- مشکلات پزشکی دیگر؛ افراد مبتلا به دیابت، کلسترول بالا یا کمبود ویتامین D و بیمارانی که مقدار آهن خونشان زیادتر از حد طبیعی است، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند.
ممکن است افرادی که به عارضه آرتروز لگن و ران مبتلا میشوند، چند مورد از این مشکلات را یکجا داشته باشند. اما در هر صورت نیاز است تا از پزشکهای متخصص استفاده شود و میزان درد در این ناحیه کاهش یابد.
نحوه تشخیص آرتروز لگن و ران
پزشکان برای رسیدن به تشخیص در خصوص وضعیت آرتروز لگن و ناحیه ران از روشهای مختلفی استفاده میکنند. از جمله این روشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- متخصصان در ابتدا، اقدام به معاینه وضعیت بدن هر فرد میکنند و سوابق پزشکی او را مورد بررسی قرار میدهند.
- آزمایشهایی در خصوص نشانگرهای ژنتیکی انجام میشود.
- آنتیبادیهای آزمایش فاکتور روماتوئید مورد بررسی قرار میگیرد.
- برای ارزیابی میزان مخدوششدن و از بینرفتگی غضروفها از تصویربرداری با اشعه ایکس هم کمک گرفته میشود.
توجه کنید مشاهده غضروف با اشعه ایکس امکان ندارد، اما از طریق این روش، میتوان فاصله میان استخوانها و مفاصل را مشاهده کرد. البته که اگر غضروفها نازک شده باشند و در آستانه تحلیل رفتگی قرار بگیرند، تشخیص راحتتر خواهد شد.
اشعه ایکس میتواند کیستها و خارهای استخوانی را هم نشان بدهد. توجه داشته باشید که به طور معمول تصویربرداری با این اشعه در مسیر تشخیص آرتروز کفایت میکند و دیگر نیازی به انجام MRI نیست.
معرفی روشهای درمان آرتروز لگن
با توجه به اینکه بیمار چه سن و سالی دارد، سطح مشکلش شدید یا خفیف بوده و وضعیت عمومی سلامت او چگونه است، از درمانهای مختلفی استفاده میشود. پزشکان نمیتوانند غضروف از بینرفته در آرتروز لگن و ران را درمان کنند، اما روشهایی برای بهبود وضعیت و مدیریت مشکل را دکتر ارتوپد تجویز میکند. روشهای جراحی مانند استئوتومی یا روشهای غیرتهاجمی و معمولی دیگر در این زمینه موجود هستند.
درمانهای غیرجراحی آرتروز مفصل لگن و ران
همیشه نیاز به انجام عملهای جراحی برای درمان آرتروز وجود ندارد. در برخی از شرایط که اوضاع خیلی نامساعد نیست، میتوان از درمانهای غیرجراحی استفاده کرد. از جمله مهمترین روشهای غیرجراحی موجود در این زمینه موارد زیر هستند.
اصلاح حرکات و ورزش آرتروز لگن و ران
برای درمان آرتروز باید مجموعهای از حرکات اصلاحی را انجام داد. از ورزشهای سبک میتوان برای حرکات اصلاحی کمک گرفت و باید دور فعالیتهایی سنگین مانند: پریدن، دویدن و تمرینات بدنی شدید را خط کشید. دوچرخهسواری و شنا از گزینههای مطلوب ورزشی برای بهبود آرتروز هستند.
مبتلایان به آرتروز نمیتوانند برای مدتی طولانی راه بروند و پیادهروی کنند. این موضوع را در نظر داشته باشید و سعی نکنید از بدنتان زیاد از حد کار بکشید.
فیزیوتراپی آرتروز لگن
تمرینات فیزیوتراپی که از سوی متخصصان تجویز میشوند، روی تقویت لگن و ران نقش مهمی دارند. برای بهبود این وضعیت، باید فرد مبتلا خود را با انجام فعالیتهای سبک، پویا و فعال نگه دارد.
گرما درمانی
استفاده از پدهای گرمکننده و کیسه آب جوش و به طور کلی، گرمکردن ناحیه دردناک هم راهی برای کاستن از التهاب موجود در ناحیه ران و لگن است. افرادی که درد کمی در ناحیه لگن و ران دارند، میتوانند از این روش در طول روز استفاده کنند.
کاهش وزن
وزن یکی از عوامل تاثیرگذار در ایجاد آرتروز لگن است؛ از اینرو اگر بیمار وزن خود را کاهش دهد، میتواند به بهبود و درمان بیماری کمک کند. هرچه وزن شما کمتر باشد، لگن و ران فشار کمتری را متحمل خواهند شد.
بهترین داروها برای آرتروز لگن و ران
برخی هر یک میتوانند به بهتر شدن بیمار کمک کنند. برخی از بهترین داروهای آرتروز گردن و ران به شرح زیر هستند:
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و مسکنها
از داروهای ضدالتهاب برای کاستن درد و التهاب ناشی از فقدان غضروف در ناحیه لگن و ران استفاده میشود. برخی از پزشکان مسکنهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن را تجویز میکنند تا بیمار درد کمتری را متحمل شود.
تزریق اسید هیالورونیک و کورتیکواستروئیدها
با تزریق اسید هیالورونیک (hyaluronic acid) و پلاسمای غنی از پلاکت هم میتوان علائم آرتروز را کنترل کرد. برخی از پزشکان هم تزریق کورتیکواستروئیدها (corticosteroid injections) را تجویز میکنند. هر یک از این تزریقها باید تحت نظر دکتر و با تشخیص متخصصها انجام شود. در نتیجه به صورت خودسرانه نمیتوان از آنها استفاده کرد.
مکملها
مکملها، ویتامینها و مواد معدنی در بهبود اوضاع آرتروز نقش موثر دارند. داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی یا بیولوژیک هم میتوانند به فروکش کردن التهابات ناشی از آرتروز کمک کنند.
تزریق استروئید
با تزریق استروئید میتوان در درمان عود کردن بیماری آرتروز موثر واقع شد. تورم و التهابی که در مفاصل ایجاد میشوند را میتوان از طریق تزریق استروئید کاهش داد. این روش راه حل کامل و همیشگی نیست، اما هنگام دردهای زیاد، توصیه میشود.
درمان جراحی آرتروز لگن و ران
گاهی اوقات، شدت و وخامت آرتروز لگن و ران بسیار زیاد میشوند. در چنین موقعیتی، دیگر روشهای غیرجراحی جوابگو نیستند. پس باید از عملهای جراحی استفاده کرد.
موثرترین جراحیها برای درمان آرتروز لگن و ران به شرح زیر هستند:
- جراحی تعویض مفصل ران یا آرتروپلاستی مفصل ران (arthroplasty)، روشی برای جایگزینی یک یا هر دو انتهای مفصل ران آسیب دیده با ایمپلنت مصنوعی است.
- فیوژن هیپ (Hip fusion) راهی درمانی برای جوشدادن استخوانهای مفصل ران به یکدیگر است. قبل از اینکه جراحیهای جایگزین انجام شوند و روی کار بیایند، این روش درمانی استاندارد برای آرتروز مفصل ران استفاده میشد، اما در حال حاضر، آخرین راهحل درمانی به شمار میرود.
- از روشهای جراحی دیگری مثل آرتروسکوپی هم برای مدیریت دردهای ناشی از التهاباتی مانند آرتروز استفاده میشود.
مراقبتهای ضروری پس از جراحی چیست؟
بعد از جراحیهایی مانند جراحی تعویض مفصل ران باید بخشهای آسیبدیده و درمان شده را با کمپرس یخ التیام داد. یخ میتواند راهی برای کاستن از التهاب باشد. بهتر است که ناحیه جراحی شده را هم در ارتفاع بالا بگذارید. استراحت و پرهیز از حرکت دادن زانو و لگن هم در این زمینه توصیه میشود. با توجه به اینکه دلایل بروز آرتروز، سطح و شدت آن متفاوت هستند، بیمار باید مراقبتهای بعد از جراحی را طبق تجویز پزشک رعایت کند.
چه مدت بعد از عمل جراحی آرتروز لگن و ران، بیمار میتواند شروع به راه رفتن کند؟
اینکه بیمار بعد گذشت چند وقت از جراحی میتواند راه برود، به نوع جراحی و ناحیه آن بستگی دارد. به طور مثال، پس از عمل جراحی تعویض مفصل، بلند شدن از بستر در طی ۱ تا ۲ روز بعد از عمل امکانپذیر است. پس از آن، فرد باید با کمک عصا یا واکر راه برود و تمرینات فیزیوتراپی را پیش بگیرد. اما ممکن است که تشخیص پزشک چیز دیگری باشد و برای ناحیه جراحی شده، چند روز بیشتر استراحت را تجویز کند.
درمان آرتروز ران و لگن با طب سوزنی
درمان با طب سوزنی هم از سوی برخی از متخصصان توصیه میشود. این روش درمانی با برگزاری جلساتی در طول هفتههای متوالی پیش میرود و شواهد نشان میدهند که در کاهش درد و بهبود وضعیت تحرک لگن و ران نقش مثبتی دارد.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
تحریک الکتریکی اعصاب در رفع گرفتگی و اسپاسم عضلانی و کاهش درد بسیاری از مشکلات نقش دارد. برای درمان آرتروز لگن و ران هم میتوانید از اینروش استفاده کنید. در این روش، الکترودهایی روی پوست نصب میشوند و جریان الکتریکی از راه آنها به بدن منتقل میشوند. با تحریک اعصاب ناحیهای از بدن، مسکنهای طبیعی ترشح میشوند و مکانیزمهای ضد درد در بدن فعالیت میکنند.
گلوکزامین آرتروز لگن
گلوکزامین (glucosamine) ترکیبی طبیعی است که در غضروفهای بدن وجود دارد. این ماده به طور مصنوعی در آزمایشگاهها هم ساخته میشود و میتواند در بهبود دردهای ناشی از آرتروز نقش داشته باشد.
درمان آرتروز لگن با طب سنتی
طب سنتی ایدههای اثبات شدهای برای درمان مشکلات مختلف ندارد و به همین خاطر، اعتماد کردن به آن نوعی آزمون و خطا است که شاید نتایج خوبی به همراه نداشته باشد. بسیاری از افراد فکر میکنند که مصرف تجویزات طب سنتی بیخطر است؛ اما اشتباه میکنند. در هر حال، یادتان باشد که متخصصان طب سنتی برای بهبود درد و التهاب ناشی از آرتروز لگن و ران از موادی مانند دارچین، زردچوبه، کندر، اکالیپتوس و روغن گل گاو زبان استفاده میکنند. اما مهم است که قبل از هرگونه استفاده از طب سنتی با متخصصهای مختلف مشورت کنید تا مشکلات دیگری برای شما رخ ندهد.
آیا بارداری میتواند موجب آرتروز لگن و ران شود؟
در طول بارداری امکان بروز مشکل آرتروز لگن و ران وجود دارد. این مشکل تا حد زیادی هم رایج است. فشاری که وزن زیاد بدن در این دوران به زانوها وارد میکند، زمینه را برای بروز آرتروز به وجود میآورد. گاهی اوقات، زایمان کردن به طور طبیعی برای مادران مبتلا به آرتروز، بسیار دشوار میشود. در نتیجه نیاز به جراحی و استفاده از روش سزارین پیدا میکنند. بنابراین، اگر از قبل بارداری میدانید که دچار آرتروز لگن هستید، بهتر است که بر روی اضافه وزن ناشی از بارداری برنامه ریزی کنید تا زایمان راحتتری داشته باشید.
چگونه از ابتلا به آرتروز لگن و ران جلوگیری کنیم؟
با انجام اقدامات اصلاحی در حرکات، کار نکشیدن زیاد و غیراصولی از زانو و پاها میتوانید مانع از بروز مشکلاتی نظیر آرتروز شوید. سبک زندگی سالم، ورزشکردن منظم و تقویت استخوانها و مفاصل با تغذیه درست به عنوان راهی برای پرهیز از بروز مشکلاتی مانند آرتروز عنوان میشوند. برای جلوگیری از ابتلا به آرتروز باید به کاهش وزن توجه ویژهای داشت.
چه کسانی در معرض ابتلا به آرتروز لگن و ران هستند؟
افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر از سایرین در معرض اعمال فشار به زانو، لگن و ران هستند. از اینرو به نسبت سایر افراد هم سن و سال خود که وزن کمتری دارند، بیشتر در معرض مواجهه با بیماری آرتروز هستند. پس بهتر است که برای پیشگیری از این مشکل، همیشه وزنتان را در سطحی متعادل نگه دارید.
عوارض عدم توجه به آرتروز ران و لگن
در صورتی که به آرتروز لگن اهمیت ندهید، هنگام راه رفتن با مشکلات مختلف روبهرو خواهید شد و دردهای زیادی را متحمل میشوید. دردهای ناشی از عدم توجه به درمان آرتروز لگن و ران در ناحیههای کشاله ران، رانها، زانو و باسن طاقت فرسا هستند. این دردها گاهی با تیر کشیدنهای شدید همراه میشوند. در نتیجه باید تحت نظر پزشک متخصص بود و از راههای درمانی مختلف برای بهبود آرتروز استفاده کرد.
درمان آرتروز لگن و ران به کمک دکتر متخصص
اگر دچار مشکلات آرتروز لگن و ران هستید، باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. سامانه دکتردکتر یکی از بهترین راهها برای ارتباط با متخصصان خبره کشور است. شما میتوانید به راحتی و بدون صرف انرژی و اتلاف وقت از بهترین متخصصها و دکترهای شهر خود نوبت دریافت کنید. کافی است که وارد سایت دکتر دکتر شوید و با توجه به تخصصی که نیاز دارید، شرایط پزشکهای مختلف را بررسی کرده و در نهایت از مناسبترین پزشک برای شرایط خود نوبت دریافت کنید. همچنین اگر سوال یا ابهامی درباره بیماری آرتروز ران و لگن دارید که در این متن به آن اشاره نشده است، آن را در انتهای همین متن و در قالب کامنت با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول آرتروز لگن و ران
منابع:
www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/hip-arthritis