زمانی که غضروف موجود در مفصل ران و لگن آسیب می‌بیند، آرتروز لگن و ران به وجود می‌آید. آرتروز از آن مشکلاتی است که گاهی به تدریج رخ می‌دهد و کم‌کم مشکلات و دردهای بیشتری ایجاد می‌کند. کیفیت زندگی فرد مبتلا به آرتروز بسیار تحت تأثیر قرار می‌گیرد. انواع مختلفی از این آرتروز وجود دارد و دلیل هریک هم با دیگری متفاوت است.
درمان‌هایی برای کاهش عوارض و علائم آرتروز در ناحیه لگن و ران از سوی متخصصان تجویز می‌شود. باید بدانید که این مشکل معمولاً حالت مزمن پیدا می‌کند و برای مدیریت وضعیت ناخوشایندش باید به سراغ راه‌کارهایی بروید که علائم آن را کم می‌کنند. امکان جراحی هم وجود دارد و باید ببینید که پزشکان تهران ارتوپد یا متخصصان حاضر در شهرستان‌ها چه تجویزی برایتان دارند. در این مقاله هم می‌خواهیم شما را با این مشکل نسبتاً رایج آشنا کنیم.
با آرتروز لگن و ران آشنا شوید
با تخریب و از بین‌رفتن غضروف موجود در ناحیه لگن و ران، ابتلا به آرتروز در این ناحیه از بدن قوت می‌گیرد. مفصل ران مفصلی گوی و کاسه‌ای دارد که حالت توپی و گوی‌مانند آن بالای استخوان ران قرار می‌گیرد.
غضروف نقش پوششی لغزنده میان بخش گوی و کاسه را دارد و به این بخش از بدن اجازه تحرک بی‌دردسر و راحت را می‌دهد. لابروم (labrum) هم نوعی غضروف قوی است که در این بخش از بدن به ایجاد ثبات کمک می‌کند.
با از بین‌رفتن و مخدوش‌شدن غضروف‌های ناحیه لگن و ران، فاصله میان استخوان‌ها کم می‌شود. در مواردی که آرتروز لگن و ران وخیم است، استخوان‌ها به هم ساییده می‌شوند و هرگونه حرکتی با درد و دشواری روبه‌رو خواهد بود.
وجود اصطکاک میان استخوان‌ها، منجر به شکل‌گیری خار استخوان می‌شود. منظور چیست؟ یعنی استخوان‌ها در بخش لبه‌های خود دچار رشدی می‌شوند که شکل اصلی‌شان را تغییر می‌دهد. آرتروز زانو یا نواحی دیگر پا با درد و مشکلات حرکتی همراه هستند.
آرتروز خفیف لگن
در این حالت از آرتروز لگن و ران که به آن مرحله ۱ هم گفته می‌شود، دردی به وجود نمی‌آید یا درد بسیار اندک است. ساییدگی مفاصل و استخوان‌ها هم شدت زیادی ندارد و خارهای استخوانی جزئی به وجود می‌آیند.
آرتروز لگن خاصره
امکان بروز آرتروز و از بین‌رفتن غضروف‌ها در ناحیه میان لگن خاصره و بخش پایینی کمر هم وجود دارد. این التهاب هم حرکت را با مشکل مواجه می‌کند و درد و التهاب با خود به همراه می‌آورد.
آرتروز شدید لگن
این حالت که استیج یا مرحله ۴ از آرتروز هم نام دارد، تقریباً با از بین‌رفتن کامل غضروف ناحیه ران و لگن همراه است. این وضعیت با التهاب شدید و درد و سفتی دائمی توأم می‌شود.
آرتروز مفصل ران
این مشکل معمولاً در اثر ساییدگی مفاصل و استخوان‌ها با افزایش سن رخ می‌دهد. در طول زمان هم آرتروز در این ناحیه وخیم‌تر می‌شود و شدت می‌گیرد. تجزیه غضروف‌ها درد و التهاب زیادی به وجود می‌آورد.
آرتروز کشاله ران
بروز آرتروز و از بین‌رفتن غضروف‌ها در حوالی کشاله ران از رایج‌ترین نوع این مشکل است. درد ناشی از این نوع آرتروز به ران و باسن هم کشیده می‌شود. معمولاً وضعیت فرد مبتلا به آرتروز کشاله ران به مرور زمان وخیم‌تر خواهد شد.
علائم و نشانه‌های آرتروز ران و لگن چیست؟
نشانه‌های ناخوشایند آرتروز می‌توانند دائمی باشند یا مقطعی. از جمله آنها باید به موارد زیر نگاهی داشته باشید:
- بروز درد در داخل یا نزدیکی لگن؛ بعضی از حرکات و ورزش‌ها باعث بدترشدن این وضعیت می‌شوند. غضروف موجود در ناحیه به طور غیریک‌دست و ناهماهنگ شروع به مخدوش‌شدن می‌کند و حرکتی که به ناحیه آسیب‌دیده فشار وارد می‌کند، درد و التهاب به وجود می‌آورد. درد آرتروز معمولاً در ناحیه کشاله ران، بخش خارجی آن و باسن حس می‌شود. ایستادن و راه‌رفتن زیاد درد را تشدید می‌کنند.
- سفتی لگن؛ سفت و سخت‌شدن لگن باعث دشواری حرکت لگن یا چرخش ساق پا می‌شود. با وجود چنین شرایطی، حتی پوشیدن کفش و جوراب هم ساده نخواهد بود.
- شنیده‌شدن صدا؛ لگنی که آسیب دیده باشد و تحت تأثیر آرتروز قرار بگیرد، در هنگام حرکت صدایی از خود بروز می‌دهد.
- ضعیف‌شدن لگن؛ این مشکل معمولاً در اثر کم‌شدن فعالیت لگن و ران آسیب‌دیده به وجود می‌آید. در واقع، آرتروز نمی‌گذارد که فعالیت‌های بدنی زیادی داشته باشید و همین کم‌تحرکی عاملی برای وخیم‌ترکردن اوضاع و ایجاد ضعف در لگن و ران است.
تشخیص آرتروز لگن و ران چگونه است؟
پزشکان برای رسیدن به تشخیص در خصوص وضعیت آرتروز لگن و ناحیه ران از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. از جمله این روش‌ها به موارد زیر دقت کنید:
- متخصصان در ابتدا، اقدام به معاینه وضعیت بدن هر فرد می‌کنند و سوابق پزشکی او را مورد بررسی قرار می‌دهند.
- آزمایش‌هایی در خصوص نشان‌گرهای ژنتیکی و/یا آنتی‌بادی‌های RA (آزمایش فاکتور روماتوئید) هم انجام می‌شود.
- برای ارزیابی میزان مخدوش‌شدن و از بین‌رفتگی غضروف‌ها از تصویربرداری با اشعه ایکس هم کمک گرفته می‌شود.
امکان مشاهده غضروف با اشعه ایکس وجود ندارد اما از راه آن، می‌توانید فاصله میان استخوان‌ها و مفاصل را ببینید. اگر غضروف‌ها نازک شده باشند و در آستانه تحلیل‌رفتگی قرار بگیرند، تشخیص راحت‌تر خواهد شد.
اشعه ایکس می‌تواند کیست‌ها و خارهای استخوانی را هم نشان بدهد. معمولاً تصویربرداری با این اشعه در مسیر تشخیص کفایت می‌کند و دیگر نیازی به MRI نیست.
دلیل ایجاد آرتروز مفصل ران و لگن چیست؟
دلایل مختلفی در بروز آرتروز لگن و ران نقش دارند. باید با هریک از آنها آشنا باشید تا بدانید که ریشه بروز چنین مشکلی در بدنتان چیست. از عوامل و دلایل اثرگذار در شکل‌گیری این وضعیت، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- سن؛ با افزایش سن، امکان اینکه غضروف‌های موجود در ناحیه ران و لگن از بین بروند و مخدوش شوند هم بیشتر می‌شود. کارکشیدن از این اندام‌ها روی سلامت و وضعیتشان اثرات منفی می‌گذارد.
- اضافه وزن؛ هرچقدر که وزنتان بیشتر باشد و اضافه وزن زیادتری داشته باشید، فشار بیشتری هم به ناحیه لگن و ران وارد خواهید کرد. چنین فشاری با تخریب غضروف‌ها همراه است و آرتروز را در پی دارد.
- کارکشیدن زیاد؛ مشاغل و ورزش‌هایی که باعث می‌شوند، تحرک ناحیه لگن و ران زیاد باشد هم روی غضروف‌های این بخش از بدن اثرات منفی می‌گذارند و امکان ابتلا به آرتروز را بالا می‌برند.
- جنسیت؛ برخی از مشکلات مربوط به مفاصل و استخوان‌ها از جمله آرتروز بیشتر در زنان دیده می‌شوند. زنانی که در سنین پیش از یائسگی قرار دارند در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند.
- ناهنجاری‌های ساختاری یا رشدی؛ شکل نامنظم استخوان‌های تشکیل‌دهنده ران هم می‌توانند عاملی برای ایجاد فشار روی غضروف‌ها و تخریبشان باشند.
- محرک‌های خودایمنی؛ برخی از بیماری‌های خودایمنی و مشکلاتی نظیر عفونت‌ها در شکل‌گیری برخی از مشکلات ناحیه استخوانی بی‌اثر نیست.
- ژنتیک؛ برخی از بیماری‌های خودایمنی که باعث بروز مشکلات استخوانی مانند آرتروز لگن و ران می‌شود، حالت موروثی دارند و در خانواده‌ها دیده می‌شوند.
- مشکلات پزشکی دیگر؛ افراد مبتلا به دیابت یا کلسترول بالا یا کسانی که دچار کمبود ویتامین D هستند و بیمارانی که مقدار آهن خونشان زیادتر از حد طبیعی است، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند.
درمان آرتروز مفصل هیپ چگونه است؟
بنا به اینکه بیمار چه سن و سالی دارد، سطح مشکلش شدید است یا خفیف و موارد دیگری مانند سن و وضعیت عمومی سلامت از درمان‌های مختلفی استفاده می‌شود. پزشکان نمی‌توانند غضروف از بین‌رفته در آرتروز لگن و ران را درمان کنند اما روش‌هایی برای بهبود وضعیت و مدیریت مشکل تجویز می‌کنند. روش‌های جراحی مانند استئوتومی یا روش‌های غیرتهاجمی و معمولی دیگر در این زمینه موجود هستند.
درمان های غیرجراحی آرتروز مفصل لگن و ران
همیشه نیاز به انجام عمل‌های جراحی برای درمان آرتروز وجود ندارد. از جمله روش‌های غیرجراحی موجود در این زمینه باید به موارد زیر نگاهی داشته باشید.
اصلاح حرکات و ورزش آرتروز لگن و ران
برای درمان آرتروز باید مجموعه‌ای از حرکات اصلاحی انجام شوند. از تمرینات ورزشی سبک کمک گرفته شود و دور فعالیت‌هایی مانند پریدن، دویدن و تمرینات بدنی شدید خط کشیده شود. دوچرخه‌سواری و شنا از گزینه‌های مطلوب ورزشی برای بهبود آرتروز هستند.
مبتلایان به آرتروز نمی‌توانند برای مدتی طولانی راه بروند و پیاده‌روی کنند. این موضوع را در نظر داشته باشید و سعی نکنید از بدنتان زیاد از حد کار بکشید.
فیزیوتراپی آرتروز لگن
تمرینات فیزیوتراپی که از سوی متخصصان تجویز می‌شوند، روی تقویت لگن و ران نقش دارند. برای بهبود این وضعیت، باید فرد مبتلا خود را با انجام فعالیت‌های سبک، پویا و فعال نگه دارد.
گرما درمانی
استفاده از پدهای گرم‌کننده و کیسه آب جوش و به طور کلی، گرم‌کردن ناحیه دردناک هم راهی برای کاستن از التهاب موجود در ناحیه ران و لگن است.
بهترین دارو برای آرتروز لگن
از داروهایی هم برای کنترل عوارض و علائم ناشی از آرتروز استفاده می‌شود. برای مثال به موارد زیر نگاهی داشته باشید:
داروهای ضد التهابی غیر‌استروئیدی (NSAIDs) و مسکن‌ها
از داروهای ضدالتهاب هم برای کاستن درد و التهاب ناشی از فقدان غضروف در ناحیه لگن و ران استفاده می‌شود. برخی از پزشکان مسکن‌های ضدالتهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن را تجویز می‌کنند.
تزریق اسید هیالورونیک و کورتیکواستروئیدها
با تزریق اسید هیالورونیک (hyaluronic acid) و پلاسمای غنی از پلاکت هم می‌توان علائم آرتروز را تحت کنترل درآورد. تزریق کورتیکواستروئیدها ( corticosteroid injections) هم از سوی برخی از پزشکان تجویز می‌شوند.
مکمل‌ها
مکمل‌های ویتامین و معدنی هم در بهبود اوضاع آرتروز نقش دارند. داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا بیولوژیک هم می‌توانند به فروکش‌کردن التهابات ناشی از آرتروز کمک کنند.
درمان جراحی آرتروز لگن و ران
گاهی اوقات، شدت و وخامت آرتروز لگن و ران بسیار زیاد می‌شود. در چنین موقعیتی، دیگر روش‌های غیرجراحی جوابگو نیستند. پس پای عمل‌های جراحی به میان می‌آید.
- جراحی تعویض مفصل ران یا آرتروپلاستی مفصل ران (arthroplasty)، روشی برای جایگزینی یک یا هر دو انتهای مفصل ران آسیب دیده با ایمپلنت مصنوعی است.
- فیوژن هیپ (Hip fusion) راهی درمانی برای جوش‌دادن استخوان‌های مفصل ران به یکدیگر است. قبل از اینکه جراحی‌های جایگزین انجام شوند و روی کار بیایند، این روش درمانی استاندارد برای آرتروز مفصل ران بود، اما در حال حاضر، آخرین راه‌حل درمانی به شمار می‌رود.
روش‌های جراحی مختلفی مانند آرتروسکوپی وجود دارند که برای مدیریت دردهای ناشی از التهاباتی مانند آرتروز تجویز می‌شوند.
مراقبت‌های ضروری پس از جراحی چیست؟
بعد از جراحی‌هایی مانند جراحی تعویض مفصل ران باید بخش‌های آسیب‌دیده و درمان‌شده را با کمپرس یخ التیام بدهید. یخ می‌تواند راهی برای کاستن از التهاب باشد. بهتر است که ناحیه جراحی‌شده را هم در ارتفاع بالا بگذارید. استراحت و پرهیز از حرکت‌دادن زانو و لگن هم در این زمینه توصیه می‌شود. دلایل بروز آرتروز و سطح و شدت آن متفاوت‌اند. از همین روی، مراقبت‌های بعد از جراحی باید حتماً با تجویزات پزشک پیش برود.
چه زمانی فرد می‌تواند شروع به راه رفتن کند؟
این موضوع بنا به نوع جراحی و ناحیه آن متفاوت است. برای نمونه، پس از عمل جراحی تعویض مفصل، امکان بلندشدن از بستر در طی ۱ تا ۲ روز بعد از عمل مقدور می‌شود. پس از آن، فرد باید با کمک عصا یا واکر راه برود و تمرینات فیزیوتراپی را پیش بگیرد.
طب سوزنی
درمان با طب سوزنی هم از سوی برخی از متخصصان توصیه می‌شود. این روش درمانی با برگزاری جلساتی در طول هفته‌های متوالی پیش می‌رود و شواهد نشان می‌دهند که در کاهش درد و بهبود وضعیت تحرک لگن و ران نقش مثبتی دارد.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
تحریک الکتریکی اعصاب در رفع گرفتگی و اسپاسم عضلانی و کاهش درد بسیاری از مشکلات نقش دارد. برای آرتروز هم می‌توانید از این روش استفاده کنید. در این روش، الکترودهایی روی پوست نصب می‌شوند و جریان الکتریکی از راه آنها به بدن منتقل می‌شود. با تحریک اعصاب ناحیه‌ای از بدن، مسکن‌های طبیعی ترشح می‌شوند و مکانیزم‌های ضددردی در بدن پیش می‌روند.
گلوکزامین آرتروز لگن
گلوکزامین (glucosamine) ترکیبی طبیعی است که در غضروف‌های بدن وجود دارد. این ماده به طور مصنوعی در آزمایشگاه‌ها هم ساخته می‌شود و می‌تواند در بهبود دردهای ناشی از آرتروز نقش داشته باشد.
درمان آرتروز لگن با طب سنتی
طب سنتی ایده‌های اثبات‌شده‌ای برای درمان مشکلات مختلف ندارد و از همین روی، اعتمادکردن به آن نوعی آزمون است و شاید نتایج خوبی به همراه نداشته باشد. بسیاری از افراد فکر می‌کنند که مصرف تجویزات این نوع از طب بی‌خطر است اما اشتباه می‌کنند.
در هر حال، یادتان باشد که متخصصان این حوزه هم برای بهبود درد و التهاب ناشی از آرتروز لگن و ران از موادی مانند دارچین، زردچوبه، کندر، اکالیپتوس و روغن گل گاو زبان استفاده می‌کنند.
آرتروز لگن و بارداری چگونه است؟
در طول بارداری هم امکان بروز مشکل آرتروز لگن و ران وجود دارد. این مشکل تاحد زیادی هم رایج است. فشاری که وزن زیاد بدن در این دوران به زانوها وارد می‌کند، زمینه را برای بروز آرتروز به وجود می‌آورد. گاهی اوقات، زایمان‌کردن به طور طبیعی برای مادران مبتلا به آرتروز در این بخش از بدن بسیار دشوار می‌شود و نیاز به جراحی و استفاده از روش سزارین پیش می‌آید.
پیشگیری از آرتروز استخوان لگن و ران چگونه است؟
با انجام اقدامات اصلاحی در حرکات و کارنکشیدن زیاد و غیراصولی از زانو و پاها می‌توانید مانع از بروز مشکلاتی نظیر آرتروز شوید. داشتن سبک زندگی سالم یعنی ورزش‌کردن منظم و مناسب و تقویت استخوان‌ها و مفاصل با تغذیه درست هم راهی برای پرهیز از بروز مشکلاتی مانند آرتروز است.
کسانی که اضافه وزن دارند هم همیشه بیشتر از سایرین در معرض اعمال فشار به زانو و لگن یا ران هستند و می‌توانند دچار آرتروز شوند. پس بهتر است که برای پیشگیری از این مشکل، همیشه وزنتان را در سطحی متعادل نگه دارید.
اگر دچار مشکلات آرتروز هستید هم باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. یکی از بهترین راه‌ها برای ارتباط با متخصصان خبره کشور، استفاده از سیستم نوبت دکتر سایت دکتردکتر است.
درباره آرتروز سؤال و نکته ناگفته‌ای باقی مانده است؟ اگر پاسخ مثبت است، حتماً پرسش‌هایتان را با ما در جریان بگذارید تا کمکتان کنیم.
منابع:
