یکی از روش‌های بهبودی ارتوپدیک، درمان های غیر جراحی دیسک هستند. درمان های بدون جراحی دیسک شامل روش‌های درمانی موثر برای رفع درد دیسک گردن و دیسک کمر می‌شوند. فیزیوتراپی، ماساژ، ورزش، گرما درمانی و سرما درمانی، متداول‌ترین روش‌های این سبک درمانی هستند. مصرف دارو، طب سوزنی و تغییر سبک زندگی هم جز توصیه‌های رایج پزشکان به‌عنوان روش های درمان بدون جراحی دیسک گردن و ستون فقرات هستند.
مزایای درمان غیر جراحی دیسک برای بیماران، کمترشدن احتمال نیاز به عمل جراحی و کنترل درد و التهاب با روش‌های ساده و کم‌عارضه است. علاوهبراین، هزینه درمان غیر جراحی دیسک نسبتا مقرون‌به‌صرفه‌تر است. با وجود طولانی بودن درمان به‌عنوان یکی از معایب درمان غیر جراحی دیسک، بیشتر این روش‌ها هنوز می‌توانند بهترین روش درمان برای کمک به بازیابی قدرت و تحرک بدنی بیمار باشند.
مطالعه این مقاله درباره درمان های بدون جراحی دیسک، حدودا 10 دقیقه زمان نیاز دارد.
محتوای پزشکی این مطلب توسط دکتر امیر خدایاری خرم، متخصص پزشکی فیزیکی و توان‌بخشی مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.
اگر سوالی درباره این موضوع دارید، می‌توانید در قسمت نظرات در پایین همین صفحه، بنویسید تا مشاور سلامتی مجله دکتردکتر به آن پاسخ دهد.
درمان بدون جراحی دیسک چیست؟
دیسک‌ها مانند بالشتک انعطاف‌پذیری بین مهره‌های گردن و کمر شما هستند. ضربه به ستون فقرات یا فرسایش مهره‌ها در اثر انجام فعالیت‌های تکراری و انجام حرکت‌های بدنی اشتباه، می‌تواند باعث آسیب دیسک کمر یا ازجادررفتن آن شود.
در بیشتر موارد دیسک پس از مدتی به‌طور طبیعی، به محل اولیه برمی‌گردد. بااینحال، پزشکان روش‌هایی برای درمان های غیر جراحی دیسک توصیه می‌کنند. این اقدامات درمانی کمک می‌کند دیسک گردن یا ستون مهره‌ها به وضعیت معمول خود بازگردد و بدنتان دوباره قدرت و انعطاف‌پذیری خود را به دست آورد.
انواع درمان‌های بدون جراحی دیسک
درد گردن یا ستون فقرات مشکلی رایج است. درمواردی که درد شدید یا ادامه‌دار باشد، درمان زیر نظر پزشک ضروری است، اما اگر به‌تازگی درد یا گرفتگی خفیفی در ناحیه گردنی یا کمری ستون فقرات احساس می‌کنید، امتحان‌کردن روش‌های زیر می‌تواند برای شما مفید باشد:
1. استراحت مطلق
چند روز استراحت به کاهش درد استخوان و مفاصل کمک می‌کند. با فاصله‌گرفتن از فعالیت‌های سنگین، مثل حمل بار یا ورزش، اجازه دهید بدن مسیر بهبودی طبیعی را طی کند. البته استراحت بیشازاندازه یا ضعیف‌ترکردن بدن و ماهیچه‌ها، می‌تواند آسیب‌دیدگی شما را بدتر کند. بنابراین پس از 3 تا 5 روز استراحت باید فعالیت را شروع کنید.
2. بی‌حرکت‌کردن ستون فقرات (استفاده از کمربند طبی)
ممکن است بعد از معاینه، به شما توصیه شود ناحیه آسیب‌دیده را مدتی بدون حرکت نگه دارید. در این شرایط باید از کمربند طبی ستون فقرات استفاده کنید.
کمربند طبی اصطلاحا برای حمایت ستون فقرات و محکم نگه داشتن جایگاه آنها استفاده می‌شود. از این وسیله می‌توان برای کاهش کمردرد، بهبود وضعیت صحیح قرارگیری بدن و ستون فقرات و جلوگیری از صدمات، کمک گرفت. استفاده از این وسیله برای مدتی نسبتا طولانی، باعث می‌شود که گردن یا کمر، هرچه زودتر در موقعیت صحیح خود تثبیت شوند.
3. فیزیوتراپی
در گذشته، توصیه رایج برای دردهای دیسک کمر و گردن استراحت یک تا دو هفته‌ای بود. پزشکان امروزی دریافته‌اند بازیابی قدرت بدن نیاز به فعالیت بدنی دارد. اگرچه استراحت‌دادن به نواحی آسیب‌دیده ضروری است، اما باید تا جایی که می‌توانید، فعال بمانید.
تشخیص مرز فعالیت و واردنکردن فشار به کمر و گردن کار آسانی نیست. فیزیوتراپیست به شما کمک می‌کند متوجه شوید باید چه‌اندازه ورزش کنید، یا چه حرکت‌هایی برای کمک به بهبود دیسک گردن و کمر مفید است. علاوهبراین، به شما کمک می‌کند تا بدون آسیب‌دیدگی، وضعیت بدنی خود را بهبود دهید. فیزیوتراپی برای دیسک کمر یا گردن اغلب شامل تمرین‌های فعال یا غیر فعال می‌شود.
4. ماساژ، یکی از انواع درمان‌های بدون جراحی دیسک
ماساژ بافت‌های عمیق یا DTM روشی برای کار روی لایه‌های عمیق ماهیچه‌ها با ترکیبی از ضربه‌های آرام و محکم است. این روش، نوعی درمان غیرفعال است و باید توسط فرد آموزش‌دیده انجام شود. فشاری که ماساژدرمانی به بدن وارد می‌کند جریان خون را افزایش می‌دهد. بنابراین باعث کاهش التهاب و اسپاسم یا گرفتگی ماهیچه‌ها می‌شود.
ماساژ از طریق حرکت‌دادن بافت نرم یا STM یکی دیگر از روش‌های فیزیوتراپی است. برای این کار فیزیوتراپیست یا ماساژور فشارهایی را در عمق‌ها و با مدت زمان متفاوت به بدن وارد می‌کند.
5. کایروپراکتیک تراپی
روش درمان کایروپراکتیک توسط فردی حرفه‌ای انجام می‌شود. در این وضعیت ستون فقرات با حرکت‌های دست تنظیم و مهره‌ها در یک راستا قرار می‌گیرند. هدف از آن کاهش فشار روی دیسک و عصب‌های متصل به نخاع است.
6. تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست
این روش مانند ماساژدرمانی، جز تمرین‌های غیر فعال ماهیچه‌ها است و با اعمال نیروی بیرونی انجام می‌شود. برای رساندن جریان‌های الکتریکی به ماهیچه‌ها و اعصاب ناحیه آسیب‌دیده از طریق پوست، دستگاه TENS مورد استفاده قرار می‌گیرد. جریان الکتریکی با تحریک عصب‌های شما کمک می‌کنند تا اندورفین در بدن ترشح شود. این ماده، نوعی مسکن طبیعی درون بدن است.
7. تمرین کشش کمر
یکی از درمان های بدون جراحی دیسک، کشش بافت‌های نرم و کمک به کاهش فشار روی مفاصل یا استخوان‌ها، به‌وسیله تقویت ماهیچه‌ها و مفاصل است. حرکت‌های کششی اصلاحی برای درمان بیرون‌زدگی یا فتق دیسک، با هدف کاهش فتق با کشش آرام اطراف نخاع، انجام می‌شود.
در این درمان فعال، ناحیه درد در کمر و عضلات هدف، به‌طور مستقیم منقبض و شل می‌شوند. موارد زیر نمونه‌هایی از حرکت‌های فعال برای کمک به بهبود درد دیسک گردن و کمر هستند.
تمرین هوازی
ورزش هوازی با افزایش جریان خون در اطراف ستون فقرات باعث کاهش گرفتگی دیسک می‌شود. شنا، دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی سریع چند مثال خوب برای تمرین‌های هوازی مفید برای درمان دیسک هستند.
تمرین تقویتی
گاهی ارتوپد یا فیزیوتراپیست، به شما توصیه می‌کند ماهیچه‌های مرکزی و پشت را با ورزش تقویت کنید. اگر ماهیچه‌ها قوی‌تر شوند، بهتر می‌توانند از وزن بدن و استخوان‌ها حمایت کنند. بنابراین فشار کمتری روی ستون فقرات و دیسک بین مهره‌ها وارد می‌شود.
تمرین کششی
یکی از اهداف فیزیوتراپی، افزایش انعطاف‌پذیری کمر است. تمرین‌های کششی از سفت‌شدن عضلات جلوگیری می‌کنند. بنابراین اگر دیسک کمر دارید، روی تمرین‌های کششی تمرکز کنید. فیزیوتراپیست حدود انعطاف‌پذیری بدن و تمرین‌های مناسب را به شما آموزش می‌دهد.
8. گرما و سرما درمانی، یکی از روش های درمان بدون جراحی دیسک
سازوکار دو روش گرمادرمانی و سرمادرمانی، کمی با هم متفاوت است. سرما التهاب را کم می‌کند و باعث تسکین درد می‌شود. برای این کار می‌توانید از تکه‌های یخ پیچیده در حوله و گذاشتن آن روی ناحیه دردناک استفاده کنید.
از سوی دیگر در گرمادرمانی انتظار داریم گردش خون افزایش یابد و به بهبودی ناحیه آسیب‌دیده کمک کند.
این دو روش روی درد دیسک تاثیر متفاوتی دارد. بنابراین ابتدا با سرمادرمانی شروع کنید. هنگامی که تازه آسیب واردشده یا ستون فقرات درگیر التهاب است، کمپرس یخ دردتان را تسکین می‌دهد. با گذشت زمان می‌توانید از کیسه آب گرم برای سرعت‌بخشیدن به روند بهبودی کمک بگیرید.
9. دارودرمانی
پزشک ممکن است برای تسکین درد دیسک گردن یا کمر، دارو تجویز کند. هنگامی که درد شدید باشد، شاید داروهای تجویزی به‌عنوان درمان اصلی استفاده شود. برای درد خفیف یا قابل کنترل، ممکن است که پزشک، داروهای بدون نسخه را پیشنهاد کند. این نوع دارو درد پس از فیزیوتراپی یا سایر درمان های بدون جراحی دیسک را کاهش می‌دهد.
برخی از داروهای رایج درمان دیسک و نحوه اثرگذاری آنها را در ادامه می‌خوانید:
استامینوفن
استامینوفن درد را تسکین می‌دهد، اما اثر التهاب را کم نمی‌کند. برای درمان دیسک مصرف مقدار مناسبی از استامینوفن قابل قبول است، ولی بهترین درمان نیست. بدون کاهش تورم، تنها درد را سرکوب می‌کند. تسکین موقت دردها، بدون تلاش برای کاهش التهاب، می‌تواند شما را در معرض خطر پیشرفت فتق دیسک قرار دهد.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAIDs
مثال آشنای NSAIDها ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین است. این داروها علاوه‌بر تسکین درد، التهاب را کاهش می‌دهند و برای بهبود دیسک کمر و گردن بهتر هستند و در نهایت، خطر آسیب بیشتر را کمتر می‌کنند. اگر بنابر دلایل پزشکی، نمی‌توانید داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مصرف کنید استامینوفن بخورید.
برای درمان درد شدید و جدی فتق دیسک پزشک احتمالا یکی از داروهای زیر را تجویز کند:
داروهای ضد تشنج
پزشکان داروهای ضد تشنج را معمولا برای درمان صرع مناسب می‌دانند اما مراکز معتبری، مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، کاربرد آنها را برای درمان درد عصبی هم تایید می‌کند. اگر فتق دیسک شما باعث درد سیاتیک شود، ممکن است با داروی ضد تشنج بهتر شوید. عوارض جانبی این داروها می‌تواند احساس خستگی و خواب‌آلودگی باشد.
داروهای ضد افسردگی
پزشکان داروهای ضد افسردگی تری‌سیکلیک را بیشتر برای کمردرد مزمن تجویز می‌کنند. با چندهفته مصرف دارو، انتقال‌دهنده‌های عصبی در ستون فقرات شما افزایش می‌یابد. این مولکول‌ها می‌توانند درد را تسکین دهند.
داروهای شل‌کننده عضلانی
شل‌کننده‌های ماهیچه‌ای مانند بنزودیازپینها، ممکن است وابستگی ایجاد کنند و همین باعث شده تا برای درمان دردهای شدید ناشی از فتق دیسک مناسب باشند. این داروها با شل‌کردن ماهیچه‌های شما تا اندازه زیاد،ی می‌توانند برای آرام‌کردن درد موثر باشند.
داروهای اپیوئیدی
این دسته جز داروهای مخدر قرار می‌گیرند. مانند داروی شل‌کننده عضله، تنها برای درمان کمردردهای شدید تجویز می‌شوند. با اینکه اثر تسکین‌دهندگی بالایی دارند اما لازم است که آنها را زیر نظر پزشک مصرف کنید. مهم‌ترین بخش در عملکرد اپیوئیدها، سرکوب احساس درد از طریق ترشح اندورفین است.
استروئیدها
داروهای استروئیدی برای کاهش التهاب جواب می‌دهند. بااینحال اگر بیشازاندازه مصرف کنید، می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف را افزایش دهند. بنابراین پزشکان استروئیدها را بااحتیاط پیشنهاد می‌دهند.
10. اوزون درمانی
ممکن است پزشک شما برای درمان فتق دیسک اوزون‌تراپی یا تزریق اوزون به ستون فقرات را توصیه کند. اوزون تزریق‌شده می‌تواند فشار روی عصب و درنتیجه درد را کاهش دهد.
11. اولتراسوندتراپی
هدف درمان درد دیسک کمر با اولتراسوندتراپی، کمک به افزایش جریان خون در نواحی دردناک است. خونرسانی کافی به کاهش اثرات التهابی و درد کمک می‌کند و می‌تواند روش مکمل درمانی باشد.
12. تزریقات محلی
گاهی برای درمان دردهای شدید ستون فقرات، جراح ارتوپد از تزریق مستقیم دارو به ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌کند. به‌عنوان مثال تزریق بلوک عصبی یا SNRB یکی از روش های درمان بدون جراحی دیسک کمر است.
در این روش کم‌تهاجمی سیگنال‌های درد بین اعصاب نخاعی و مغز شما قطع می‌شود. درواقع ماده تزریقی حاوی نوعی بی‌حس‌کننده موضعی و در بعضی موارد کورتیکواستروئید، برای کاهش التهاب و تسکین درد است.
پزشکان ممکن است از SNRBبرای دو هدف تشخیصی یا درمانی استفاده کنند. اگر تزریق درد را آرام کند، پزشک مطمئن می‌شود ریشه عصبی علت درد کمر بوده است. از نظر درمانی هم اثر تسکین‌دهندگی دارد.
هنگام تزریق دارو به بافت‌های اطراف نخاع احتمالا پزشک شما از روش‌هایی مانند فلوروسکوپی استفاده می‌کند، تا اطمینان یابد دارو دقیقا به ناحیه مورد نظر وارد می‌شود.
کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده (ncbi) نرخ موفقیت تزریق بلوک عصبی را، برای تسکین درد فتق دیسک کمر، حدود 75 درصد در سال گزارش کرده است.
13. درمان با لیزر
باتوجه به تعداد بالای افرادی که با مشکلات دیسک بین مهره‌ای روبه‌رو هستند، روش‌های درمانی غیر تهاجمی یا کم‌تهاجمی به‌طور دائم درحال پیشرفت است. درمان با لیزر نمونه‌ای از درمان های بدون جراحی دیسک هم می‌تواند برای تسکین درد و بهبودی شما مفید باشد. در این روش، استفاده از اشعه لیزر روی بافت آسیب‌دیده منجر به بازسازی و ترمیم دیسک می‌شود.
14. درمان بدون جراحی دیسک کمر در خانه
بدن شما می‌تواند دردهای خفیف را به‌طور طبیعی بهبود دهد. علاوهبراین با روش‌هایی مانند گرمادرمانی و سرمادرمانی و فعالیت‌های بدنی سبک، مثل پیاده‌روی، می‌توانید درد گردن یا کمرتان را در خانه مدیریت کنید.
15. آموزش و تغییر سبک زندگی
هنگامی که درگیر بیماری دیسک مزمن رنج هستید مبارزه با التهاب اقدامی موثر است. یکی از راه‌های کاهش سطح التهاب تغذیه سالم و افزایش میزان مصرف امگا6 است. مثلا شیر بادام نسبت امگا 6 به امگا 3 بالایی دارد و منبع بسیار خوبی برای تامین امگا 6 است.
همچنین با تغییر سبک زندگی و استفاده از تجهیزات ارگونومی برای محیط کار می‌توانید به بدنتان فرصت بازسازی بافت‌های صدمه‌دیده را بدهید و از آسیب‌های بعدی پیشگیری کنید. بهتر است از پزشکتان بخواهید شما را برای اصلاح شیوه زندگی راهنمایی کند.
16. پیاده‌روی
پیاده‌روی با فعال‌نگه‌داشتن بدن و کمک به افزایش گردش خون می‌تواند به بهبود طبیعی درد دیسک کمر یا گردن کمک کند.
با روش‌های مختلف درمان غیرجراحی، درمان دیسک چقدر طول می‌کشد؟
هرکدام از روش‌های غیر جراحی دیسک گردن و کمر، بسته به تمرکز، شرایط بدنی فرد، تشخیص پزشک و بسیاری از عوامل فیزیکی دیگر، ممکن است طول درمان متفاوتی داشته باشند. در جدول زیر، به مدت زمان بهبودی تقریبی هرکدام، اشاره کرده‌ایم:
| روش درمانی | مدت زمان تقریبی بهبودی |
| فیزیوتراپی | از 6 هفته تا 7 ماه (بسته به شدت مشکل) |
| ماساژ | 6 تا 8 هفته |
| کایروپرتیک تراپی | 3 ماه به بالا |
| تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست | حدودا 10 هفته |
| تمرین کشش کمر | 12 هفته به بالا |
| گرما و سرما درمانی | بیشتر از 8 هفته |
| دارودرمانی | بیشتر از 6 هفته |
| اوزون درمانی | بیشتر از 3 ماه |
| اولتراسوندتراپی | حدودا 10 جلسه در 4 هفته |
| تزریقات محلی | 8 هفته |
| درمان با لیزر | 8 تا 30 جلسه |
| درمان بدون جراحی دیسک کمر در خانه | حدودا 3 ماه یا بیشتر |
| تغییر سبک زندگی | 8 هفته تا 6 ماه |
| پیاده‌روی | حدودا 6 هفته |
برای اطلاع از اینکه کدام یک از این روش‌ها با توجه به وضعیت بدنی شما، سریع‌ترین و بهترین نتیجه را می‌دهند، باید با پزشک معالجتان هماهنگ کنید.
درمان غیر جراحی دیسک برای چه افرادی قابل استفاده است؟
اگر علائم دیسک کمر یا گردن شما خفیف باشد، ممکن است با استراحت و درمان‌های خانگی جواب بگیرید. آسیب‌های جزئی هم با درمان های غیر جراحی دیسک بهبود پیدا می‌کند. اما درد شدید تا جایی که زندگی عادی را مختل کند، نباید نادیده گرفته شود. طولانی‌مدت‌شدن علائم، پس از 3 تا 4 ماه، اخطاری جدی است و نیاز به معاینه و تشخیص متخصص ستون فقرات دارد.
اگر علائم فتق دیسک شما شدید باشد ممکن است نیاز به درمان تخصصی‌تری، مانند عمل جراحی دیسک کمر، داشته باشید. بنابراین فرصت را از دست ندهید و با کمک پزشک ارتوپد باتجربه درمان را شروع کنید.
درمان غیر جراحی دیسک برای چه افرادی تجویز نمی‌شود؟
اگر علائم دیسک کمر و گردن برای مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشد، جراحی ممکن است گزینه‌ای برای کاهش فشار روی عصب آسیب‌دیده باشد و شما را از این درد، خلاص کند. بنابراین اگر پزشک به شما توصیه کرده که جراحی کنید و در عین‌حال، پیشرفت کندی را در روند درمان خود مشاهده کرده‌اید، حتما به نظر تخصصی او گوش فرا دهید.
برای درمان جراحی بدون دیسک به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
درد کمر یا درد گردن، دو بیماری متداول هستند که با روش های درمان بدون جراحی دیسک، درمان می‌شوند. پزشک متخصص مفاصل و استخوان‌ها می‌تواند با تشخیص دقیق مشکل و تعیین میزان آسیب، بهترین روش درمان های بدون جراحی دیسک را تجویز کند. ممکن است دردتان با درمان غیر جراحی دیسک برطرف شود.
این مسیر درمانی، اغلب شامل فیزیوتراپی، ورزش، ماساژ، مصرف دارو، طب سوزنی و گرما درمانی یا سرما درمانی است. گاهی هم به تشخیص پزشک، تغییر سبک زندگی هم می‌تواند یکی از درمان های غیر جراحی دیسک باشد.
عمل جراحی تنها برای دردهای شدید و مشکلات مزمن ستون فقرات توصیه می‌شود. مهم‌ترین مزایای درمان غیر جراحی دیسک گردن و دیسک کمر، درگیرنشدن با عوارض عمل و امکان بهبودی در مراحل اولیه شروع علائم است.
علاوهبراین، هزینه درمان غیر جراحی دیسک نسبت به جراحی پایین‌تر است. اما شاید برجسته‌ترین معایب درمان غیر جراحی دیسک طولانی بودن درمان باشد.
درهرصورت جراح ارتوپد، با تشخیص دقیق نوع مشکل، می‌تواند به شما کمک کند. در طول معاینه ممکن است متخصص ارتوپد، علاوه‌بر گرفتن شرح حالتان، از شما بخواهد دراز بکشید و پاها را در موقعیت‌های مختلف حرکت دهید.
برای مشاوره با دکتر ارتوپدی، می‌توانید از طریق سایت دکتردکتر، آنلاین نوبت پزشک بگیرید. برای انتخاب بهترین پزشک ارتوپدی، می‌توانید امتیازات کارابران و نظراتشان را بررسی کنید. همچنین امکان دسترسی به سایت و شبکه‌های اجتماعی پزشکان نیز از طریق پروفایل متخصصین در دکتردکتر وجود دارد. در چنین شرایطی، می‌توانید با حال و هوای مطب و روش کار پزشک مورد نظرتان، آشنا شوید.
منابع:
nyulangone.org
mdpi.com
سوالات متداول درمان‌های غیرجراحی دیسک کمر
فیزیوتراپی جز درمان های غیر جراحی دیسک کمر و گردن است که با تقویت ماهیچه‌ها و کمک به انعطاف‌پذیری بافت نرم بین مهره‌ها به درمان دیسک کمر و کاهش علائمی مانند درد کمک می‌کند.
برای انتخاب مناسب‌ترین درمان نیاز به تشخیص دقیق نوع ، علت و ریشه‌های بیماری یا مشکل دارید. پزشک متخصص ارتوپد با معاینه و بررسی مناسب‌ترین گزینه را، با اولویت‌دهی به درمان های بدون جراحی دیسک، برای شما تجویز می‌کنند.
به‌طور کلی مصرف هرگونه دارو نیاز به تجویز پزشک دارد. اما برای دردهای خفیف ستون فقرات می‌توانید از داروهای ضددرد مانند استامینوفن یا داروی ضد التهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسین، در کنار استراحت و درمان‌های خانگی، کمک بگیرید.
طب سوزنی گاهی به‌عنوان درمان های غیر جراحی دیسک پیشنهاد می‌شود. این روش ریشه در طب چینی باستان دارد و با واردکردن سوزن به کانال‌های مخصوصی در بدن عمل می‌کند. البته بعضی از پژوهش‌ها، با بررسی نحوه عملکرد طب سوزنی روی ترشح اندورفین و افزایش گردش خون، از مزایای تسکین‌دهندگی آن حمایت می‌کنند.
