آیا تا به حال اسم جراحی آرتروسکوپی را شنیده‌اید؟ می‌دانید این عمل چگونه انجام می‌شود؟ آرتروسکوپی وسیله‌ای است که متخصصان ارتوپدی با استفاده از آن داخل مفصل‌ها را مشاهده می‌کنند تا بیماری را تشخیص دهند.
پس اگر در یکی از ناحیه‌های شانه، کتف، زانو و غیره احساس درد کردید، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد عمل خود را با روش آرتروسکوپی انجام دهید؛ زیرا این روش مزایا زیادی دارد و دوره نقاهت آن کوتاه‌تر است و البته توسط متخصص ارتوپدی انجام می‌شود. اما جراحی آرتروسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟ با این مطلب از مجله دکتردکتر همراه ما باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
جراحی آرتروسکوپی چه روشی است؟
با توجه به تلاش‌های اخیر دانشمندان در زمینه علم پزشکی، ابزارهایی که در جراحی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، روز به روز بهتر از قبل شده و به جای جراحی ارتوپدی به روش باز، از جراحی‌هایی همچون آرتروسکوپی استفاده می‌شود. جراحی آرتروسکوپی روشی است که در آن پزشک ارتوپد به وسیله آرتروسکوپ که شبیه میله است، داخل مفصل را مشاهده می‌کند. این جراحی بیشتر در فصل زانو، شانه، مچ دست، مچ پا و دیگر نواحی بدن کاربرد دارد.
جراحی آرتروسکوپی روی چه اندام‌هایی انجام می‌شود؟
در کلمه آرتروسکوپی، “Arthro” به معنی مفصل و “scopy” به معنی دیدن است. در واقع باید بگوییم که یک آرتروسکوپ یک مفصل بین است. پزشک معالج با مشاهده داخل مفصل می‌تواند بسیاری از بیماری‌های آن را تشخیص داده و در صورت نیاز اقدام به جراحی بعضی از آن‌ها از طریق آرتروسکوپ کند.
جراحی آرتروسکوپی این امکان را برای پزشکان به وجود آورده که بتوانند برای عمل بخش‌های مختلف بدن از این ابزار استفاده کنند. بخش‌هایی که پزشکان جراحی آن را با آرتروسکوپی انجام می‌دهند، عبارتند از:
جراحی آرتروسکوپی زانو
یکی از جراحی‌های سرپایی برای تشخیص و درمان مشکلات مفصل زانو، آرتروسکوپی زانو است. در جراحی آرتروسکوپی، پزشک یک برش بسیار کوچک در محل مفصل زانو ایجاد کرده و سپس یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ را وارد زانوی بیمار می‌کند. پزشک با استفاده از این روش، بیشتر مشکلات زانو را تشخیص می‌دهد. بعد از تشخیص، به وسیله جراحی مشکلات زانو را برطرف می‌کند.
جراحی آرتروسکوپی شانه و کتف
یکی دیگر از جراحی‌هایی که به وسیله آرتروسکوپی انجام می‌شود، آرتروسکوپی شانه است. در این جراحی پزشک دوربین را وارد مفصل شانه کرده و خوب وضعیت آن را بررسی می‌کند. اگر مشکل خاصی وجود داشته باشد، به بیمار جراحی آرتروسکوپی را پیشنهاد می‌دهد. پزشکان از آرتروسکوپی معمولا برای درمان پارگی روتاتور کاف، ناپایداری شانه، شکستگی کتف، تعویض مفصل شانه، بورسیت شانه، آرتروز مفصل سر شانه و یا شانه یخ زده استفاده می‌کنند.
جراحی آرتروسکوپی مچ پا
یکی دیگر از مفصل‌های رایجی که عمل آرتروسکوپی در آن انجام می‌شود، جراحی مچ پا است. در این عمل دوربینی وارد مچ پا شده و تصاویر آن روی مانتور ثبت می‌شود. پزشک با استفاده از این تصاویر وضعیت مچ پا را بررسی کرده و در صورت عادی نبودن آن، مشکل را حل می‌کند. رسیدگی به آرتروز لگن و مشکلات استخوانی را هم باید جدی بگیرید و در صورت لزوم از جراحی استفاده کنید.
جراحی آرتروسکوپی مچ دست
هنگامی که مچ دست نیز دچار آسیب هایی می‌شود، پزشک برای جراحی مچ دست، به جای انجام جراحی باز و ایجاد برش‌های بزرگ، از عمل آرتروسکوپی استفاده می‌کند. از جراحی آرتروسکوپی مچ دست برای درمان بیماری‌هایی همچون: درد مزن در مچ، کیست‌های عصبی، پارگی رباط و آزادسازی تونل کارپال استفاده می‌کنند.
جراحی آرتروسکوپی رباط صلیبی
عمل آرتروسکوپی رباط صلیبی با توجه به وضعیت بیمار و نظر پزشک، ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام شود. در این جراحی برش‌هایی روی زانو ایجاد شده و میله آرتروسکوپ را وارد زانو می‌کنند. پزشک با توجه به شرایط بیمار اقدامات لازم را انجام می‌دهد.
جراحی آرتروسکوپی مینیسک
گاهی اوقات ممکن است مینیسک زانو به علت خم شدن یا پیچ خوردگی مفصل زانو آسیب ببیند و اصطلاحا دچار پارگی مینیسک شود. پزشک با بررسی وضعیت بیمار، ممکن است به او پیشنهاد دهد که تحت جراحی آرتروسکوپی قرار گیرد. آرتروسکوپی از جراحی باز بهتر بوده و پزشک دید بیشتری نسبت به جراحی باز خواهد داشت.
در چه مواقعی باید عمل آرتروسکوپی انجام شود؟
اغلب افراد تصور می‌کنند جراحی آرتروسکوپی تنها مخصوص ورزشکاران است و انجام این جراحی برای آن‌ها امکان پذیر نیست. در حالی که در صورت وجود مشکل در هر یک از مفاصل زانو، کتف، مچ دست، مچ پا و غیره، می‌توانید به پزشک مراجعه کنید و با تشخیص ایشان، این جراحی را انجام دهید. این عمل عوارض کمتری نسبت به جراحی باز دارد و دوره ریکاوری آن کمتر است.
آماده شدن برای جراحی آرتروسکوپی
قبل از انجام جراحی، پزشک ارتوپد به شما پیشنهاد می‌دهد اقداماتی را انجام دهید تا جراحی موفقیت آمیزی داشته باشید. این اقدامات شامل موارد زیر است:
ارزیابی‌ها و تست‌ها
جراح ارتوپد از شما می‌خواهد قبل از انجام جراحی برای ارزیابی سلامت خود به پزشک عمومی مراجعه کنید. او تمام مشکلاتی را که ممکن است در روند جراحی اختلال ایجاد کند، شناسایی می‌کند. همچنین به شما توصیه می‌کند که چه کارهایی انجام دهید تا سلامتی‌تان به خطر نیفتد و با گرفتن آزمایش خون و الکتروکاردیوگرام از سلامتی شما مطمئن می‌شود.
دستورالعمل‌های پذیرش
پس از آن که از سلامت عمومی برخوردار بودید، پزشک جراحی آرتروسکوپی را انجام خواهد داد. فقط لازم است تمام اقداماتی را که قبل از انجام عمل باید انجام دهید، از پزشک بپرسید و اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتما با پزشک در میان بگذارید. چند ساعت قبل از عمل از بیمارستان با شما تماس خواهند گرفت و جزئیات کار را برای شما توضیح خواهند داند.
بیهوشی
برای بی حس کردن قسمتی از بدن که قرار است جراحی روی آن انجام شود، از سه نوع بیهوشی استفاده می‌شود که با صلاحدید متخصص بیهوشی و پزشک ارتوپد، از یکی از روش‌های زیر استفاده می‌شود.
- بی حسی موضعی باعث بی حسی یک قسمت از بدن می‌شود
- در بی حسی منطقه‌ای کمر به پایین یا کمر به بالا بی حس می‌شود
- در بیهوشی عمومی به طور کامل به خواب می‌روید.
جراحی آرتروسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
جراحی آرتروسکوپی نیز مانند هر جراحی دیگری طی اقدامات خاصی انجام می‌شود که در ادامه به ترتیب آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
۱. تثبیت کردن موقعیت
پس از آن که بیمار به اتاق عمل برده شد، بیهوشی یا بی حسی موضعی انجام می‌شود. برای جلوگیری از عفونت، محل جراحی به خوبی ضدعفونی می‌شود. سپس پارچه جراحی را که محل‌های برش روی آن مشخص است، روی محل جراحی را می‌پوشاند.
۲. انجام عمل
در ابتدای عمل آرتروسکوپی، جراح چند برش کوچک به نام پروتال را روی مفصل ایجاد کرده و به وسیله یک میله محلول استریل را وارد مفصل می‌کند تا بتواند فضا و ساختارهای داخل مفصل را به خوبی مشاهده کند.
پس از آن ابزارهای آرتروسکوپی را وارد مفصل کرده و در صورت نیاز به جراحی، عمل آرتروسکوپی را برای حل مشکل انجام می‌دهد. بعد از آن که عمل انجام شد، محلول آب نمک وارد شده به مفصل را تخلیه می‌کنند.
۳. بستن و پانسمان کردن
جراحی آرتروسکوپی به زمان زیادی نیاز ندارد و پزشک پس از جراحی، محل برش‌ها را به وسیله چسب بخیه یا بخیه می‌بندد. پس از آن محل جراحی را با یک نوار زخم بندی نرم باندپیچی می‌کند. در این جراحی به بستری شدن چند روزه در بیمارستان نیازی نیست و ممکن است در همان روز مرخص شوید.
عوارض عمل آرتروسکوپی چیست؟
در حالت کلی میزان عوارض بعد از جراحی آرتروسکوپی بسیار کم است. با این حال اگر عوارضی هم در بیمار بروز کند، معمولا جزئی خواهد بود و به راحتی درمان می‌شود. اما مشکلات احتمالی بعد از عمل با آرتروسکوپی می‌تواند موارد زیر باشد:
- عفونت
- لخته شدن خون
- سفتی زانو
- آسیب دیدن رگ‌های خونی یا اعصاب
- تجمع خون در زانو
انجام عمل آرتروسکوپی چه مزایایی دارد؟
در حالت کلی جراحی آرتروسکوپی مزایای بسیار زیادی دارد. به همین خاطر است که پزشکان بیشتر از این جراحی برای عمل مفاصل استفاده می‌کنند. مزایای این عمل عبارتند از:
- آرتروسکوپی نسبت به دیگر عمل‌ها، یک جراحی کم تهاجمی محسوب می‌شود.
- در این عمل آرتروسکوپی در صورت مهارت جراح، احتمال آسیب رسیدن به عروق و اعصاب به کمترین حد خود می رسد.
- امکان بروز عفونت در ناحیه عمل بسیار کم خواهد بود. در مواردی برای اطمینان، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
- دوره نقاهت آرتروسکوپی کوتاه است.
- پس از جراحی، بیمار خیلی زود از بیمارستان مرخص شده و می‌تواند در منزل استراحت کند.
- عمل آرتروسکوپی درد کمی دارد و در اغلب موارد جراحان از داروی بی حسی در حین عمل استفاده می‌کنند. علاوه بر این جراحی با کمترین میزان خونریزی انجام می‌شود.
- برای انجام این عمل نیازی به باز کردن مفصل نیست.
- پس از جراحی، بیمار می‌تواند در روز اول با استفاده از چوب دستی راه برود.
- یک روش قطعی و نهایی برای تشخیص مشکلات نواحی زانو، شانه، کتف و غیره است.
مراقبتهای بعد از عمل آرتروسکوپی
پس از جراحی آرتروسکوپی، مانند هر عمل جراحی لازم است اقداماتی را انجام دهید تا در سریع‌ترین زمان ممکن بهبود بیابید. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- تعویض مرتب پانسمان محل جراحی
- استفاده از زانوبند طبق دستور پزشک
- رعایت و انجام کامل برنامه توان بخشی و ارتوپدی
- پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکل دار
- استفاده از کیسه یخ تا ۲-۱ روز بعد از عمل
- خشک و تمیز نگه داشتن سطح پانسمان و زخم
- قرار دادن پا در سطحی بالاتر از قلب برای کنترل درد و تورم
- استفاده از عصا برای کاهش وزن وارده به زانوی جراحی شده
- مصرف منظم داروهای تجویزی (مسکن و داروهای ضد ایجاد لخته خون در رگ‌ها)
- پوشاندن کامل محل جراحی در زمان استحمام، برای جلوگیری از رسیدن رطوبت به زخم و پانسمان
آرتروسکوپی روشی موثر برای درمان درد زانو!
همانطور که گفته شد، جراحی آرتروسکوپی یکی از بهترین روش‌های جراحی مفاصل است که عوارض چندانی ندارد و پس از ۶ تا ۸ هفته بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهد. در صورتی که در مفصل زانو یا قسمت‌های دیگر بدن احساس درد می‌کنید، به یک پزشک مراجعه کنید. او تشخیص می‌دهد که به جراحی نیاز دارید یا خیر. برای این کار می‌توانید از سایت نوبت دهی اینترنتی دکتردکتر استفاده کنید.
حالا شما بگویید. تا به حال از این روش جراحی استفاده کرده‌اید؟ این جراحی را بهتر می‌دانید یا جراحی باز؟ خوشحال می‌شویم با تجربیات خود در این زمینه به خوانندگان این مطلب کمک کنید.
ممنون از راهنمایی خوبتون🙏