بیماری مقاربتی تریکومونیازیس (Trichomoniasis) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های جنسی است که می‌تواند بدن زن و مرد را درگیر کند. این بیماری در بیشتر موارد علائمی ندارد و شما نمی‌توانید با نگاه کردن با اندام تناسلی متوجه آن شوید. بیماری تریک بدون اینکه بخواهید به شما انتقال پیدا می‌کند و شما هم به شریک جنسی خود آن را منتقل می‌کنید! البته این مشکل می‌تواند با علائمی مانند درد و سوزش در زمان مقاربت، خارش و التهاب در ناحیه تناسلی و افزایش ترشحات واژنی بروز پیدا کند و زنگ خطر را به صدا درآورد.
تریکومونیازیس در بیشتر موارد بی‌خطر است و فرد مبتلا بهبود پیدا می‌کند اما درصورتی‌که درمان نشود، عوارض جدی‌تری مانند التهابات رحم و لگن، ناباروری، زایمان زودرس و حتی سرطان رحم دارد! ازآنجایی‌که شیوع این بیماری در زنان بیشتر است، مراجعه به‌موقع به دکتر زنان و چکاپ ماهیانه می‌تواند آنها را از عوارض این بیماری محافظت کند.
به دلیل اهمیت آشنایی با تریکومونیا، در این مقاله از مجله دکتر دکتر به بررسی علل، علایم و روش‌های درمان بیماری مقاربتی تریکومونیازیس می‌پردازیم.
تریکومونیازیس چیست؟
تریکومونیازیس، تریک (Trich) یا عفونت تریکوموناس یکی از بیماری های دستگاه تناسلی زنان شایع است که توسط انگل تریکوموناس واژینالیس (Trichomonas vaginalis) ایجاد می‌شود. این بیماری عفونی در زنان و مردان دیده می‌شود و در بیشتر مواقع علائم خاصی ندارد. شیوع آن در زنان چند برابر مردان گزارش شده و شایع‌ترین بیماری مقاربتی زنان محسوب می‌شود و آنها باید کوچکترین تغییرات را در بدن خود جدی بگیرند. به‌طورکلی، قرمزی، سوزش و خارش در ناحیه تناسلی، درد هنگام ادرار کردن، ترشحات زرد یا سبز با بوی نامطبوع و درد در زمان رابطه جنسی از علائم این بیماری مقاربتی هستند.
انواع عفونت تریکومونیایی
انواع عفونت تریکومونیازیس در زنان و مردان شامل موارد زیر است:
عفونت واژینال
این نوع عفونت در زنان رخ می‌دهد و با علائمی مانند خارش، سوزش، التهاب و قرمزی در ناحیه تناسلی همراه است.
عفونت مجاری ادراری
این نوع عفونت در مردان و زنان رخ می‌دهد و با علائمی مانند تب، سوزش و درد هنگام ادرارکردن و خونریزی همراه است.
عفونت رحم و لوله‌های فالوپ
علائمی مانند درد شدید در پریود، خونریزی بعد از رابطه جنسی و درد شکم نشانه‌ای از عفونت رحم است.
شیوع عفونت تریکومونیازیس و بیماری تریک
عفونت تریکومونیا شایع‌ترین عفونت غیر ویروسی در سراسر جهان است. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۱۶۵ میلیون نفر در سراسر جهان در سال ۲۰۱۶ عفونت تریکومونیازیس داشته‌اند. بررسی آمارها نشان می‌دهد که ۷/۳ میلیون نفر فقط در ایالات متحده به این عفونت دچار هستند. بااین‌حال، افراد فقط در ۳۰ درصد مواقع علائم این بیماری را دارند و بسیاری از افراد به دلیل نداشتن علائم و نشانه‌های آشکار از عفونت شناسایی نمی‌شوند. به‌طورکلی می‌توان گفت که هر فردی که زندگی جنسی فعالی داشته باشد، امکان ابتلا به این بیماری را دارد. البته نباید این را فراموش کرد که زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض این بیماری هستند و شیوع عفونت تریکومونیازیس در آنها بسیار بالا است. بااین‌وجود، مردان نیز نباید به شیوع این عفونت بی‌توجه باشند و باید بیماری‌های مقاربتی جنسی مردان را بهتر بشناسند.
دلایل شیوع عفونت
تریکومونیازیس یک بیماری عفونی است و برخی از دلایل شیوع این عفونت عبارت‌اند از:
1. رابطه جنسی با فرد آلوده
این بیماری از طریق روابط جنسی محافظت نشده با فرد آلوده ایجاد می‌شود؛ بنابراین، افرادی که فعالیت جنسی بیشتری دارند و از روش‌های حفاظتی مانند از کاندوم استفاده نمی‌کنند، در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
2. عدم رعایت بهداشت فردی
رعایت بهداشت یکی از مسائل بسیار مهم در رابطه جنسی است که همه به یک اندازه به آن توجه نمی‌کنند. عدم رعایت بهداشت و نظافت اندام‌های تناسلی می‌تواند بر شیوع تریکومونیازیس موثر باشد.
3. محل زندگی و شرایط جامعه
در کشورهای درحال‌توسعه که آموزش‌های کمتری در زمینه رعایت بهداشت جنسی و استفاده از کاندوم وجود دارد، شیوع این بیماری بیشتر است. پس نمی‌توان محل زندگی را در میزان ابتلا به این بیماری نادیده گرفت.
4. سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، بیشتر در معرض این بیماری و آسیب‌های آن هستند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اچ آی وی یا ایدز سیستم ایمنی ضعیفی دارند و شیوع عفونت تریک در آنها بیشتر است.
چه افرادی در خطر ابتلا قرار دارند؟
خطر ابتلا به بیماری تریکومونیازیس در بعضی از افراد بیشتر از گروه‌های دیگر است. افرادی که در خطر ابتلا به این بیماری هستند عبارت‌اند از:
- افرادی که شریک‌های جنسی متعدد دارند؛
- افرادی که با همسر یا شریک جنسی آلوده رابطه دارند؛
- افرادی که رابطه جنسی محافظت نشده دارند؛
- افرادی که بیماری‌های مقاربتی دیگری دارند؛
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند؛
- افرادی که سرطان دارند یا از داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند.
راه‌های انتقال
یک انگل کوچک به نام تریکوموناس واژینالیس باعث ایجاد بیماری تریک شده و از راه‌های زیر افراد را مبتلا می‌کند:
- آمیزش واژینال با آلت تناسلی یا واژن با واژن
- رابطه جنسی مقعدی
- رابطه جنسی دهانی
- تماس نواحی تناسلی با یکدیگر بدون انزال
بوسیدن، لمس دست‌های یکدیگر، غذا خوردن از ظرف مشترک یا مواردی از این قبیل باعث انتقال این عفونت نمی‌شود. رابطه جنسی بدون کاندوم و برخورد آلت‌های تناسلی به یکدیگر بیشترین ریسک خطر ابتلا به تریکومونیا را دارد. پس به‌هیچ‌عنوان با فردی که از سلامت جنسی او مطمئن نیستید، بدون کاندوم آمیزش جنسی نداشته باشید.
علائم در مردان و زنان
عفونت تریکوموناس واژینالیس، عفونتی است که بیشتر در زنان رخ می‌دهد، اما به این معنی نیست که در مردان رخ نمی‌دهد. این بیماری در ۷۰ درصد مواقع علائمی دارند. بااین‌حال، در ۳۰ درصد مواقع با علائم زیر در مردان و زنان بروز پیدا می‌کند.
علائم تریکومونیازیس در مردان
مردان باید در صورت مشاهده علائم زیر باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنند:
- احساس سوزش یا درد در زمان ادرار کردن
- ادرار به رنگ تیره یا زرد تیره
- ادرار غیرعادی با بوی نامطبوع
- افزایش مقدار ادرار
- احساس درد و خارش در ناحیه تناسلی
- قرمزی، التهاب و تورم در اندام تناسلی
علائم تریکومونیازیس در زنان
زنان در صورت مشاهده علائم زیر باید به متخصص زنان مراجعه کنند:
- خارش و سوزش در ناحیه تناسلی
- خارش و سوزش در دهانه رحم
- درد و سوزش در زمان ادرار کردن
- درد در زمان رابطه جنسی
- التهاب واژن
- بوی نامطبوع از واژن
- ترشحات غیر معمول به رنگ زرد و سبز
عوارض بیماری تریک
عوارض بیماری مقاربتی تریکومونیا در زنان و مردان تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد. بااین‌وجود، احتمال ابتلا به سایر بیماری‌های جنسی در هر دو زیاد می‌شود. به‌عنوان‌مثال، خطر ابتلا به ایدز در افرادی با این بیماری به‌مراتب از افراد سالم بیشتر است و آنها در معرض HIV قرار دارند. علاوه بر این، افراد مبتلا نمی‌توانند مانند قبل رابطه جنسی راحتی داشته باشند و رابطه جنسی با احساس درد و سوزش زیادی همراه است. از طرف دیگر، علائم عفونت واژن از نوع تریکومونا مشکلاتی را برای زنان باردار ایجاد می‌کند که حتی می‌تواند به از دست دادن فرزند منجر شود و عوارض دیگری را به همراه داشته باشد.
آیا تریک مشکلی برای بارداری ایجاد می‌کند؟
زنان بارداری که بیماری مقاربتی تریکومونیازیس دارند، باید حتماً تحت درمان قرار بگیرند که با مشکلات کمتری این دوران را پشت سر بگذارند. پیشنهاد ما این است که حتی قبل از بارداری وضعیت سلامتی خود را از نظر این بیماری جنسی بررسی کند. باتوجه‌به اینکه در بیشتر مواقع این بیماری بدون علائم است و شما متوجه شرایط جسمی خود نیستید، بهتر است قبل از اقدام به بارداری تست‌های مختلف را انجام دهید.
اگر باردار هستید و این بیماری در بدن شما وجود دارد، در صورت عدم درمان به موقع با مشکلات زیر روبه رو خواهید شد:
- زایمان زودرس؛ در این شرایط معمولا زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری اتفاق می‌افتد.
- وزن کم نوزاد؛ در این شرایط نوزادی با وزن کم خواهید داشت که بدن ضعیف‌تری برای مقابله با بیماری‌ها دارد.
- احتمال انتقال عفونت به نوزاد؛ در این شرایط مادر مبتلا می‌تواند این عفونت را به نوزاد خود منتقل کند.
تریکومونیازیس مزمن
بیماری‌های مزمن به آن دسته از بیماری‌هایی گفته می‌شوند که به‌تدریج در بدن ظاهر می‌شوند و مدت زمان زیادی فرد بیمار را همراهی می‌کنند. برخلاف بیماری حاد که ممکن است خیلی سریع در بدن ظاهر شود و بیمار را سریع از پا درآورد، بیماری مزمن آرام‌آرام با فرد همراهی می‌کند. تریکومونیازیس مزمن نیز همین خصوصیات را دارد. اگر فرد بیمار درمان‌های دارویی را انجام دهد و بیماری به درمان‌ها پاسخی ندهد، علائم بیماری از بین نمی‌رود و تریکومونیازیس به شکل مزمنی در بدن فرد باقی می‌ماند. در این شرایط، فرد بیمار با عوارض دیگری مانند ابتلا به انواع بیماری‌های مقاربتی عفونت‌های دیگر دست‌وپنجه نرم می‌کند.
تشخیص و آزمایش
تریکوموناس واژینالیس در اکثر مواقع علائم خاصی ندارد و فرد از وجود این بیماری در بدن خود بی‌اطلاع است. در شرایطی که علائم تریکومونیازیس بروز پیدا کند و افراد به متخصص مراجعه کنند، باتوجه‌به شرایط و سابقه بیماری هر فرد، پزشک ممکن است از یک یا ترکیبی از روش‌های زیر را استفاده کند:
- معاینه فیزیکی؛ پزشک اندام‌های تناسلی، نواحی اطراف آن و لگن را با دقت بررسی می‌کند که نشانه‌هایی از این عفونت را در بدن بیمار پیدا کند.
- بررسی ترشحات واژن و آلت تناسلی؛ برای بررسی تریکوموناس می توان از ترشحاتی که از مجاری تناسلی به بیرون می‌آید استفاده کرد. این نمونه‌ها با استفاده از میکروسکوپ بررسی می شوند.
- تشخیص مولکولی؛ تست‌های تشخیص مولکولی با استفاده از تکنیک PCR یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای تشخیص DNA تریکومونیازیس هستند.
درمان تریکومونیازیس
بیماری مقاربتی تریکومونیازیس خودبه‌خود از بین نمی‌رود و فرد آلوده حتما باید داروهای آنتی بیوتیک استفاده کند که ریشه انگل را از بین ببرد. اگر این بیماری را در درمان نکنید، این بیماری می‌تواند ماه‌ها و سال‌ها شما را همراهی کند و به تریکومونیازیس مزمن تبدیل شود. علاوه‌براین، شریک جنسی شما نیز درگیر این بیماری می‌شود. به همین دلیل است که فرد بیمار با شریک جنسی خود باید همزمان درمان را شروع کنند و تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرند.
داروهای آنتی بیوتیک خوراکی مانند مترونیدازول و تینیدازول برای درمان تریک در زنان و مردان تجویز می‌شوند. مقدار دُز آن طبق نظر پزشک و شرایط بیمار تعیین می‌شود. بااین‌حال، مصرف یک هفته از این دارو می‌تواند تا حد زیادی افراد مبتلا را درمان کند. به همین دلیل است که لازم است فرد به مدت یک هفته رابطه جنسی نداشته باشد. اگر فرد بیمار این شرایط را رعایت نکند، دوباره در مدت کوتاهی به این عفونت مبتلا می‌شود.
وضیعت شیردهی در زمان درمان
مصرف آنتی بیوتیک مترونیدازول در زمان شیردهی مشکلی برای نوزاد ایجاد نمی‌کند و ممنوعیت مصرف ندارد. بااین‌حال، ممکن است لازم باشد که ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از مصرف برای شیردهی صبر کنید. به‌طورکلی، تصمیم‌گیری درباره وضعیت شیردهی در زمان درمان به پزشک متخصص شما بستگی دارد. شرایط شما به طور خاص بررسی می‌شود و بعد تصمیم‌های لازم درباره آن گرفته می‌شود.
به چه پزشکی باید مراجعه کنیم؟
عفونت واژن از نوع تریکومونا یا تریکومونیازیس شایع‌ترین بیماری جنسی در جهان است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. اگر این عفونت به موقع درمان نشود، افراد بیشتری به آن مبتلا می‌شوند و فرد بیمار با عوارض جدی‌تری درگیر خواهد شد. زنان مبتلا باید به متخصص زنان و مردان مبتلا باید به دکتر اورولوژ مراجعه کنند. شما می‌توانید از طریق سایت نوبت دهی متخصصین مورد نیاز خود را پیدا کنید و نوبت خود را رزرو کنید.
در انتها اگر سوالی در این رابطه دارید از مشاور سلامتی دکتردکتر بپرسید؛ در اسرع وقت به شما پاسخ خواهیم داد.
منابع:
my.clevelandclinic.org
nhs.uk
cdc.gov
orwh.od.nih.gov
