عوارض تتو و 11 خطری که باید درباره‌شان آگاه باشید

عوارض تاتو شامل قرمزی و التهاب پوست، درد و حساسیت، خارش یا مشکلات خطرناک‌تری مانند عفونت، حساسیت و انتقال بیماری‌ها می‌شود. گاهی هم در تصویربرداری MRI اختلال ایجاد می‌کند یا باعث ایجاد زخم و اسکار پوستی می‌شود. محبوبیت تاتو و خالکوبی در بین افراد جامعه، بیشتر از هر زمان دیگری است. البته قدمت تتو  محدود به زمان حال نیست و در گذشته هم افراد مختلف برای نشان‌دادن اعتقادات و تعلقات فرهنگی، از آن استفاده می‌کردند. این کار در آمریکای جنوبی نمادی از قدرت و غرور بوده یا روشی برای نشانه‌گذاری برده‌های یونانی به‌شمار می‌رفته است. موضوعی که برای ما اهمیت دارد، بحث عوارض و خطرات تتو است. به‌همین خاطر، فارغ از نیت انجام این کار، شما را با عوارض تتو آشنا می‌کنیم. پاسخ پرسش‌های شما درباره عوارض خالکوبی، در این مطلب از مجله دکتردکتر پاسخ داده می‌شود. پس همراه ما باشید.

در پایان هم اگر پرسشی دارید، مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

تتو چیست و چطور انجام می‌شود؟

خالکوبی یا تتو روشی برای تزئین پوست است. تتو را می‌توان از طریق جوهر و سوزن و استفاده از رنگ و رنگدانه انجام داد. رنگ مورد استفاده برای تاتو را باید متناسب با تناژ پوست انتخاب کرد. در حالت کلی، خالکوبی در دو نوع موقت و دائمی انجام می‌شود که در نوع دائمی، جوهر را به لایه میانی پوست (درم) تزریق می‌کنند.

همین ابتدا باید بگوییم که تاتو برای چه کسانی ضرر دارد:

پس انجام تتو برای همه توصیه نمی‌شود و می‌تواند با عوارض بسیار خطرناکی همراه باشد.

شیوه انجام تتو به چه صورت است؟

تتو توسط یک متخصص یا فرد تتوکار انجام می‌شود که به آن تاتو آرتیست هم می‌گویند. این کار با استفاده از دستگاه‌های کوچکی انجام می‌شود که مجهز به سوزن‌های ظریف هستند. این سوزن‌ها روی پوست کشیده می‌شود و با ایجاد سوراخ‌های‌ ریزی روی پوست، جوهر را به لایه‌های داخلی آن می‌فرستند.

فرد تاتوکار از چنین فرآیندی برای ایجاد نقش و تصاویر سه‌بعدی روی پوست استفاده می‌کند. این کار توام با کمی درد و خونریزی، اما قابل تحمل است. به همین خاطر، برای انجام تاتو نیازی به بیهوشی و بی‌حس کردن پوست نیست.

در نوع دائم تتو، ابتدا یک زخم روی پوست ایجاد و رنگ به لایه‌های میانی آن تزریق می‌شود. سپس به مرور لایه‌های بالایی پوست بهبود پیدا می‌کنند و طرح تاتو آشکار می‌شود.

ارتباط بین تتو و عفونت

در گذشته برای ایجاد تتو، پوست را با سوزن سوراخ و سپس جوهر را به آن تزریق می‌کردند. اما امروزه تاتوکاران حرفه‌ای این کار را با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته‌ای انجام می‌دهند که درد را کاهش می‌دهند و تتو با سرعت بیشتری انجام می‌شود.

به‌هرحال، این کار با ایجاد زخم و استفاده از سوزن میسر است؛ پس احتمال عفونت وجود دارد. عفونت هم به نوبه خود باعث ایجاد مجموعه‌ای از عوارض خطرناک می‌شود که در بخش بعدی به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

عوارض تتو چیست؟

براساس اطلاعات چاپ شده در ژورنال کانتکت درماتیت (Contact Dermatitis)، حدود ۱۰درصد از افرادی که تجربه خالکوبی دارند، عوارض کوتاه مدت آن را تجربه می‌کنند. شدت این عوارض بستگی به واکنش‌های بدن فرد نسبت به جوهر مورد استفاده و آلودگی تجهیزاتی دارد که برای انجام فرایند استفاده می‌شود. موارد زیر از مهمترین عوارض تتو هستند.

۱. واکنش‌های آلرژیک

حساسیت‌های پوستی یکی از رایج‌ترین عوارض تاتو بدن است. این حساسیت‌ها با احساس خارش در ناحیه‌ مورد نظر از بدن شروع می‌شوند و امکان دارد حتی سال‌ها پس از تاتوکردن به‌وجود بیایند. احتمال بروز حساسیت پوستی نسبت به برخی رنگ‌های پرکاربرد همچون زرد، قرمز، سبز و آبی بیشتر از سایر رنگ‌ها است.

۲. عفونت‌های پوستی

عفونت پوستی از دیگر عارضه‌های شایع و مضرات تتو است. این وضعیت به خاطر مخلوط‌شدن آب غیر استریل با جوهر تتو رخ می‌دهد. از نشانه‌های رایج عفونت پوستی ناشی از تتو، می‌توان به خارش، قرمزی پوست و خارج شدن ترشحات از پوست اشاره کرد. البته در برخی موارد هم عفونت پوستی خود را با متورم‌شدن محل تاتو نشان می‌دهد. احتمال بروز این نوع از عوارض تتو در دو هفته اول بعد از آن، بیشتر از مواقع دیگر است. در صورت عفونت باید به متخصص مراجعه کنید یا دست‌کم، ویزیت انلاین متخصص پوست را در برنامه خود بگنجانید.

۳. بیماری‌های خونی

بیشتر عوارض‌ خطرناک تتو، به خاطر رعایت‌نکردن اصول بهداشتی از سوی تتو کار رخ می‌دهد. سوزن تتو به خون آغشته می‌شود و اگر به‌خوبی ضدعفونی نشود، باعث انتقال بیماری از فردی به فرد دیگر خواهد بود. بیشتر بیماری‌های عفونی و خونی از راه خون منتقل می‌شوند. برای مثال:

• کزاز؛
• اچ آی وی؛
• هپاتیت بی؛
• هپاتیت سی؛
• استافیلوکوک اورئوس؛

نمونه‌هایی از این بیماری‌ها هستند. بنابراین، اگر قصد انجام تاتو دارید، باید حتماً به مرکز معتبر مراجعه کنید و مطمئن باشید که روند کار اصولی و بهداشتی پیگیری می‌شود.

۴. پنهان‌شدن سرطان پوست

زندگی در فضایی مملو از آلاینده‌های صنعتی و نازک‌شدن لایه جو زمین، از مهم‌ترین دلایل ابتلا به سرطان‌های پوستی است. سرطان پوست را می‌توان از روی خال‌های متعدد و قرمزی‌های موجود روی پوست بدن تشخیص داد.

اما وقتی یک قسمت یا بخش عمده‌ای از پوست بدن با نقش و نگاره‌های تتو پوشانده شده، تشخیص این نشانه‌های پوستی سرطان سخت می‌شود. پس فرآیند تشخیص و درمان به‌موقع این بیماری به تعویق می‌افتد.

۵. زخم‌های خطرناک پوستی

ذات انجام تتو با ایجاد زخم روی پوست همراه است. اما معمولاً این زخم‌ها خیلی ماندگار نیستند و بعد از مدت کوتاهی از بین ‌می‌روند. حتی برای بهبود سریع‌تر جای زخم، می‌توانید از پماد‌های موضعی استفاده کنید.

اما بعضی از این زخم‌ها موقتی نیستند و برای همیشه روی پوست می‌مانند. زخم‌های کلوئیدی یا گوشت اضافه یک نمونه از این نوع زخم‌ها هستند که در اطراف تتو به وجود می‌آیند. با مراجعه به پزشک و استفاده از محصولات مراقبت پوستی نگذارید که مشکل سلامتی شما را تهدید جدی کند.

۶. تداخل در تعریق

به‌طورطبیعی، بخشی از سدیم بدن انسان از راه پوست دفع می‌شود. اما انجام تاتو میزان تعریق بدن را کاهش می‌دهد و باعث افزایش غلظت سدیم موجود در پوست می‌شود. از طرف دیگر، سدیم و الکترون‌های آزاد در هنگام تعریق از راه پوست جذب می‌شوند.

انجام تتو روی پوست، مانعی جدی برای انجام چنین فرآیندی است، چون مانع از جذب مجدد می‌شود و میزان تعریق بدن را کاهش می‌دهد. پس بدن با این تغییرات، دچار عوارضی مانند گرفتگی عضلات می‌شود.

۷. ابتلا به سرطان

هنوز به طور قطعی نمی‌توان گفت که انجام تتو باعث ابتلا به سرطان می‌شود، چون تاکنون گزارشی در این زمینه ثبت نشده است. اما هر ساله بخش زیادی از بیماران مبتلا به سرطان ملانوما پوست، از بین افرادی هستند که نقش و‌نگار خالکوبی روی بدن خود دارند.

براساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۷ میلادی، احتمال تجمع و انتشار ذرات تیتانیوم دی اکساید موجود در جوهر خالکوبی در داخل غدد لنفاوی وجود دارد. شاید همین موضوع، دلیلی برای افزایش احتمال ابتلا افراد به سرطان باشد.

۸. عوارض MRI از خطرات تتو

مشکل دیگری که استفاده از تتو دارد، احتمال بروز اشتباه در حین انجام‌ ام آر آی است. چون رنگ‌های حک‌شده روی پوست ثابت هستند و در برخی موارد، باعث مخدوش‌شدن تصویر‌ ام آر آی می‌شوند. این موضوع باعث بروز اشتباه در تشخیص پزشک می‌شود و احتمال خطا را بالا می‌برد.

۹. خون‌ریزی

این عارضه بیشتر مخصوص افرادی است که سابقه ابتلا به برخی اختلالات خونی را دارند؛ مثلاً افراد مبتلا به بیماری هموفیلی که زخم روی بدن آن‌ها، منجر به خونریزی بیش از اندازه و کنترل نشده می‌شود. خود خالکوبی یا تتو‌کردن به تنهایی باعث خونریزی‌های شدید پوستی نمی‌شود.

در واقع، سوزن به‌کار رفته بسیار ریز و سوراخ ایجاد شده سطحی است. اما اگر سابقه اختلال خونی داشته باشید، امکان بروز چنین عوارض خطرناکی در تتو کردن وجود دارد.

۱۰. کبودی‌های ناخوشایند

گاهی اوقات، سوزن به‌کار رفته برای تتوکاری، باعث سوراخ‌شدن رگ‌ها می‌شود. در نتیجه، شاهد لخته‌شدن خون در زیر پوست و کبودی محل مورد نظر خواهیم بود. البته این کبودی‌ها عادی هستند و به مرور زمان از بین می‌روند.

۱۱. مشکل در سیستم لنفاوی

در برخی موارد، خالکوبی یا همان تاتو، باعث فشار روی سیستم لنفاوی می‌شود. البته اگر در قسمت تاتو‌شده التهاب وجود داشته باشد، میزان فشار وارد بر سیستم لنفاوی بیشتر خواهد بود.

عوارض تاتو روی قسمت‌های مختلف بدن

انجام تاتو روی هر کدام از قسمت‌های بدن می‌تواند با عوارض متفاوتی همراه باشد. در ادامه، به بررسی عوارض تتو روی نواحی مختلف بدن می‌پردازیم.

۱. عوارض تتو روی بخیه

داشتن زخم و بخیه روی قسمتی از بدن، باعث می‌شود تا فرد نسبت به آن بخش از تن خود حساس شود. به همین خاطر اغلب افراد سعی می‌کنند تا با خالکوبی روی بخیه، ماه گرفتگی، سوختگی یا زخم، حس مالکیت نسبت به بدن خود را دوباره به دست آورند.

اما تتو روی بخیه و چنین نقاط خاص از بدن، حساسیت‌های مربوط به خود را دارد. جای زخم یا بخیه باید به طور کامل بهبود یافته باشد. در غیر اینصورت، خالکوبی باعث بازشدن بیشتر جای زخم و حتی ایجاد زخم‌های جدید می‌شود.

۲. عوارض تاتو خط چشم

تتو دائم خط چشم نوعی آرایش است که به آن میکروپیگمنتیشن چشم (Micropigmentation) هم می‌گویند. این تتو معمولاً توسط افرادی انجام می‌شود که دچار افتادگی پلک هستند و به دنبال روشی دائمی برای رفع آن می‌گردند. اما معمولاً افرادی که این تتو را انجام می‌دهند، دچار عوارض زیر می‌شوند:

• ریزش مژه و حتی ابرو‌ها؛
• بروز حساسیت‌های پوستی در ناحیه مورد نظر؛
• احتمال انتقال ویروس‌های هپاتیت و ایدز از طریق دستگاه‌های تاتو؛
• امکان ظاهر شدن توده‌های گوشتی همچون کهیر در اطراف چشم.

افزایش حساسیت نسبت به نور مستقیم آفتاب هم از نتایج و عوارض تاتو خط چشم است.

۳. عوارض تاتو ابرو

گاهی اوقات، تاتوی ابرو در آرایشگاه‌ها به صورت غیربهداشتی انجام می‌شود و زمینه‌ای برای ورود انواع میکروب‌ها از طریق نوک سوزن به وجود می‌آید‌. علاوه بر این، رنگ‌هایی که برای تاتوی ابرو استفاده می‌شود هم گاهی سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند و باعث ایجاد خارش، قرمزی و التهاب روی پوست می‌شوند‌. در حالت کلی، از عوارض تاتو ابرو می‌توان موارد زیر را نام برد:

• به وجود آمدن ضایعه؛
• ایجاد ورم و التهاب روی پوست؛
• مبتلاشدن فرد به عفونت باکتریایی؛
• احتمال انتقال بیماری‌هایی همچون هپاتیت و ایدز.

ایجاد عفونت روی پوست هم که اصلاً بعید نیست و می‌تواند مشکلات جدی به‌همراه بیاورد. برای درمان عفونت باید حتماً به پزشک مراجعه و داروهای تجویزی را مصرف کنید. برای تهیه داروها می‌توانید از روش سفارش آنلاین دارو کمک بگیرید. برای سفارش آنلاین دارو، سامانه دکتردکتر در کنار شماست.

۴. عوارض تاتو لب

از عوارض وحشتناک تاتو خط لب می‌توان به متورم، دردناک و قرمز شدن لب‌ها اشاره کرد که پس از بهبود، زخم‌ها تا میزان زیادی کاهش پیدا می‌کنند. از دیگر عوارض پوستی خالکوبی لب هم زخم، خارش و تحریک پوست هستند. در صورت بروز چنین عوارضی باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. ویزیت انلاین متخصص پوست  هم امکان‌پذیر است.

۵. عوارض تاتو بن مژه

پوست اطراف چشم حساس و نازک است و انجام تاتو در زیر مژه می‌تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:

• ضعیف و چروک شدن پوست چشم؛
• آسیب دیدن بافت و پلک چشم؛
• عفونت چشم؛
• ریزش مژه‌ها.

احتمال انتقال بیماری‌هایی مانند ایدز هم که همیشه وجود دارد.

۶. عوارض تتو داخل چشم

انجام تاتوی چشم خطرات زیادی را برای سلامتی فرد به دنبال دارد. این خالکوبی که از نظر زیبایی و سلامتی تهدیدی جدی برای افراد است، می‌تواند با عوارض بسیار خطرناکی همراه شود:

• سوراخ شدن چشم؛
• جدا شدن شبکیه؛
• سوزش چشم‌ها؛
• عفونت چشم.

احتمال نابینا‌شدن افراد در پی تتوی چشم هم وجود دارد.

راه‌های جلوگیری از عوارض و خطرات تتو

برای جلوگیری از عوارض احتمالی تاتو، باید اقدامات احتیاطی را قبل از خالکوبی در نظر بگیرید. مثلاً اینکه چه کسی خالکوبی می‌کند؟ آیا فرد مورد نظر تخصص و مجوز لازم برای انجام این کار را دارد؟ علاوه‌براین دو مورد، باید موارد بهداشتی زیر را در نظر بگیرید:

یادتان باشد که تتوکردن واقعاً یک فرایند حساس است و خود را به دست هرکسی نسپارید. از محصولات مراقبت پوستی هم استفاده کنید تا کمتر آسیب ببیند.

چه ارتباطی بین اهدا خون و تتو وجود دارد؟

افرادی که روی بدن خود خالکوبی انجام می‌دهند، تا یک دوره زمانی اجازه اهدای خون را نخواهند داشت. یعنی پس از تزریق جوهر به لایه‌های پوست، باید یک هفته تا یک ماه، برای اهدای خون صبر کنید.

علاوه بر این مورد، مرکز انتخابی برای خالکوبی باید تحت مجموعه قوانین تدوین‌شده باشد که چنین چیزی در ایران وجود ندارد. با خالکوبی برخی جا‌های حساس، دیگر برای همیشه اجازه اهدای خون را نخواهید داشت. پس افرادی که نیاز به اهدای خون به صورت دوره‌ای دارند، باید قبل از خالکوبی، این نکات را در نظر بگیرند.

مراقبت از تتو

لایه سطحی پوست بعد از تاتو کردن، به دو هفته زمان برای بهبود کامل نیاز دارد. حتی برای جلوگیری از عفونت‌های احتمالی، لازم است که از دست‌زدن به تاتو خودداری شود. لمس محل تاتو شده فقط در مواردی خاص امکان‌پذیر است. برای مراقبت از خالکوبی و جلوگیری از عوارض خطرناک تتو، باید نکات زیر را در نظر بگیرید:

تا دو هفته پس از تتو کردن، به ناحیه مورد نظر دست نزنید. شاید این دستکاری شما باعث از بین رفتن طرح و نقش خالکوبی شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بثورات قرمز رنگ و زخم از عوارض‌ طبیعی تاتو هستند. این موارد موقتی‌اند و پس از مدتی از بین ‌می‌روند. اگر پس از گذشت یک هفته این علائم بهبود پیدا نکردند، باید به پزشک مراجعه کنید. چون گاهی اوقات انجام تاتو باعث:

• نفوذ باکتری‌ها به بدن می‌شود. این باکتری‌ها نسبت به آنتی بیوتیک‌های مصرفی مقاوم هستند و منجر به ایجاد آبسه در محل مورد نظر می‌شوند. برای درمان آبسه هم نیاز به انجام روش‌های پزشکی و حرفه‌ای است.
•  ایجاد جوش و متورم شدن بیش از اندازه محل تاتوکاری می‌شود. از ناحیه این جوش‌ها چرک و مایع ترشح می‌شود که خود نشانه‌ای برای واکنش‌های آلرژیک بدن نسبت به جوهر تاتو است.

اگر با چنین شرایطی روبرو شدید، حتماً به بهترین پزشک پوست شهرتان مراجعه کنید. علائمی همچون بثورات قرمزرنگ برطرف نشده و جوش‌های چرکی ناشی از تتو، باید توسط پزشک پوست شهرتان معاینه شوند.

خوشبختانه، شما در هر شهری از ایران که ساکن باشید، بدون شک تعدادی از بهترین متخصصان در شهر شما حضور دارند. برای مثال اگر در مشهد زندگی می‌کنید، می‌توانید از میان بیش از 24 متخصص پوست و مو مشهد دکتر پوست مورد نظر خود را پیدا کرده و توسط این متخصص ویزیت شوید.

خطرات پاک کردن تتو

جذابیت خالکوبی‌کردن و ایجاد نگاره‌های مختلف بر بدن همیشگی نیست. پس شاید بعد از گذشت یک بازه زمانی، تصمیم به پاک‌کردن آن از روی پوست بگیرید. روش‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:

• جراحی؛
• لایه‌برداری؛
• درم ابریژن؛
• استفاده از لیزر؛
• نور پالس شدید.

انتخاب هر کدام از این روش‌ها بستگی به نوع خالکوبی، رنگ مورد استفاده، نوع پوست و سابقه بیماری پوستی فرد دارد. مثلاً هر چقدر که خالکوبی بزرگتر و تیره‌تر باشد، هزینه و زمان بیشتری برای پاک‌کردن آن لازم است. اما امروزه میزان استفاده از لیزر برای پاک‌کردن تتو، بیشتر از روش‌های دیگر است که البته این کار هم عوارض مخصوص به خود را دارد. لیزر جای خود را به روش‌های درمانی مشکلات پوستی مختلف از مصرف کرم ضد لک ایرانی تا موارد دیگر داده است و برای رفع تتو هم کاربرد دارد.

عوارض ریموو تاتو با لیزر

پاک کردن تتو با استفاده لیزر مانند دیگر روش‌های موجود، عوارض مربوط به خود را دارد. از جمله عوارض آن باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• ایجاد لکه‌های سفید؛
• جذب هموگلوبین؛
• خونریزی‌های بسیار خفیف.

این‌ها از رایج‌ترین عوارض پاک‌کردن تاتو با لیزر هستند. گاهی اوقات هم به خاطر نازک‌بودن پوست و شدت لیزر بر اساس طول موج، تاول‌هایی روی پوست ایجاد می‌شود. البته این عوارض موقتی هستند و پس از گذشت ۷ تا۱۰ روز از بین ‌می‌روند. در هر حال، مراجعه به پزشک ضرر ندارد. هر مشکل پوستی را جدی بگیرید و از مشورت برای خرید کرم ضد لک ایرانی و خارجی تا مشکلات مربوط به تتو به متخصص مراجعه کنید تا عوارض جدی گریبانتان را نگیرند.

قبل از تتو عوارض آن را بشناسید!

در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر به طور کامل به بررسی تاتو و شیوه انجام آن پرداختیم و عوارض آن را مطرح کردیم. عوارض خالکوبی گاهی خفیف است و پس از مدتی رفع می‌شود، اما گاهی عوارض خیلی شدید هستند و به روش‌های کلینیکی احتیاج است. در نتیجه، باید به پزشک مراجعه کنید. برای این کار می‌توانید از سایت نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید. بهترین متخصصان را بشناسید و برای رفع مشکل به آن‌ها مراجعه کنید.

منابع:

mayoclinic

سؤالات متداول عوارض تتو