امروزه محبوبیت تاتو و خالکوبی در بین افراد جامعه، بیشتر از هر زمان دیگری است. البته قدمت تتو محدود به زمان حال نبوده و در گذشته هم برای نشان دادن اعتقادات و تعلقات فرهنگی از آن استفاده می‌شد. حتی یونانیان از تتو برای نشانه‌گذاری برده‌ها استفاده می‌کردند و این کار در آمریکای جنوبی نمادی از قدرت و غرور بود. اما موضوعی که برای ما اهمیت دارد، بحث عوارض و خطرات تتو است. به‌همین خاطر فارغ از نیت انجام این کار بد نیست تا با عوارض تتو آشنا شوید. شاید پاسخ سوالات شما هم در ادامه این مطلب پاسخ داده شود.
تتو چیست و چطور انجام می‌شود؟
خالکوبی یا تتو، به نوعی اصلاح گفته می‌شود که برای آرایش یا تزیین پوست از آن استفاده می‌کنند. تتو را می‌توان از طریق جوهر و سوزن و استفاده از رنگ و رنگدانه انجام داد. رنگ مورد استفاده برای تاتو را باید متناسب با تناژ پوست انتخاب کرد. تتو در حالت کلی در دو نوع موقت و دائمی انجام می‌شود که در نوع دائمی باید جوهر را به لایه میانی پوست (درم) تزریق کرد.
شیوه انجام تتو به چه صورت است؟
تتو توسط یک متخصص یا فرد تتو کار انجام می‌شود که به آن تاتو آرتیست هم می‌گویند. این کار با استفاده از دستگاه‌های کوچکی انجام می‌شود که مجهز به سوزن‌های ظریف هستند. این سوزن‌ها روی پوست کشیده شده و با ایجاد سوراخ های‌ریزی روی پوست، جوهر را به لایه‌های داخلی پوست می‌فرستند.
فرد تاتو کار از چنین فرآیندی برای ایجاد نقش و تصاویر سه‌بعدی روی پوست استفاده می‌کند. این کار توام با کمی درد و خونریزی بوده که قابل تحمل است. به همین خاطر برای انجام تاتو، نیازی به بیهوشی و بی‌حس کردن پوست نیست.
در نوع دائم تتو، ابتدا یک زخم روی پوست ایجاد شده و رنگ به لایه‌های میانی پوست تزریق می‌شود. سپس به مرور لایه‌های بالایی پوست ترمیم شده و طرح تاتو آشکار می‌شود.
ارتباط بین تتو و عفونت
در گذشته برای ایجاد تتو، پوست را با سوزن سوراخ کرده و سپس جوهر را به آن تزریق می‌کردند. اما امروزه تاتوکاران حرفه‌ای این کار را با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته‌ای انجام می‌دهند که درد را کاهش داده و تتو با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
اما به‌هرحال این کار با ایجاد زخم و استفاده از سوزن میسر است؛ پس احتمال عفونت وجود دارد. عفونت نیز به نوبه خود باعث ایجاد یک سری عوارض خطرناک می‌شود که در بخش بعدی به مهمترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
عوارض تتو چیست؟
براساس اطلاعات چاپ شده در ژورنال Contact Dermatitis، حدود ۱۰درصد از افرادی که تجربه خالکوبی دارند، عوارض کوتاه مدت آن را تجربه می‌کنند. شدت این عوارض بستگی به واکنش‌های بدن فرد نسبت به جوهر مورد استفاده و کثیف بودن تجهیزاتی دارد که برای انجام این کار استفاده می‌شود. موارد زیر جزء مهمترین عوارض تتو هستند:
1. واکنش‌های آلرژیک
یکی از رایج‌ترین عوارضی که در ارتباط با انجام تتو وجود دارد، مربوط به حساسیت‌های پوستی است. این حساسیت‌ها با احساس خارش در ناحیه‌ای مورد نظر از بدن شروع شده و امکان دارد حتی سال‌ها پس از تاتو کردن هم رخ دهد.
البته احتمال بروز حساسیت پوست نسبت به برخی رنگ‌های پرکاربرد همچون زرد، قرمز، سبز و آبی بیشتر از سایر رنگ‌ها است.
2. عفونت‌های پوستی
عفونت پوستی، از دیگر عارضه‌های شایع مربوط به تتو است. این وضعیت به خاطر مخلوط شدن آب غیر استریل با جوهر تتو رخ می‌دهد. از نشانه‌های رایج عفونت پوستی ناشی از تتو، می‌توان به خارش، قرمزی پوست و خارج شدن ترشحات از پوست اشاره کرد.
البته در برخی موارد هم عفونت پوستی خود را با متورم شدن محل تاتو شده نشان می‌دهد. احتمال بروز این نوع از عوارض تتو در دو هفته اول بعد از تتو، بیشتر از مواقع دیگر است.
3. بیماری‌های خونی
اکثر عوارض‌های خطرناک تتو، به خاطر رعایت نکردن اصول بهداشتی توسط فرد تتو کار است. چون سوزن تتو به خون آغشته شده و اگر به خوبی ضدعفونی نشود، باعث انتقال بیماری از فردی به فرد دیگر خواهد بود.
بیشتر بیماری‌های عفونی و خونی از طریق خون منتقل می‌شوند. هپاتیت بی، رسا، کزاز، اچ آی وی، هپاتیت سی و استافیلوکوک اورئوس نمونه‌هایی از این بیماری‌ها هستند.
4. پنهان شدن سرطان پوست
زندگی در فضایی مملو از آلاینده‌های صنعتی و نازک شدن لایه جو زمین، از مهمترین دلایل ابتلا به سرطان‌های پوستی است. این نوع سرطان را می‌توان از روی خال‌های متعدد و قرمزی‌های موجود روی پوست بدن تشخیص داد.
اما وقتی یک قسمت یا بخش عمده‌ای از پوست بدن با نقش و نگاره‌های تتو پوشانده شده، تشخیص این نشانه‌های پوستی سرطان سخت می‌شود. پس فرآیند تشخیص و درمان به موقع این بیماری به تعویق می‌افتد.
5. زخم‌های خطرناک پوستی
ذات انجام تتو با ایجاد زخم روی پوست همراه است. اما معمولاً این زخم‌ها خیلی ماندگار نبوده و بعد از مدت کوتاهی از بین می‌روند. حتی برای بهبود سریع‌تر جای زخم، می‌توانید از پماد‌های موضعی استفاده کنید.
اما بعضی از این زخم‌ها موقتی نبوده و برای همیشه روی پوست می‌مانند. زخم‌های کلوئیدی یک نمونه از این نوع زخم‌ها هستند که در اطراف تتو به وجود می‌آیند.
6. تداخل در تعریق
به‌طورطبیعی بخشی از سدیم بدن انسان، از طریق پوست دفع می‌شود. اما انجام تاتو باعث کاهش میزان تعریق بدن شده و غلظت سدیم موجود در پوست را افزایش می‌دهد. از طرفی دیگر، سدیم و الکترون‌های آزاد در هنگام تعریق توسط پوست جذب می‌شوند.
اما انجام تتو روی پوست، مانعی جدی برای انجام چنین فرآیندی است. چون مانع از این جذب مجدد شده و میزان تعریق بدن را کاهش می‌دهد. پس بدن به لحاظ تغییرات بدنی دچار ضرر‌هایی مانند گرفتگی عضلات می‌شود.
7. ابتلا به سرطان
هنوز به طور قطعی نمی‌توان گفت که انجام تتو باعث ابتلا به سرطان می‌شود؛ چون تاکنون گزارشی در این زمینه ثبت نشده است. اما هر ساله بخش زیادی از بیماران مبتلا به سرطان ملانوما پوست، از بین افرادی هستند که نقش و‌نگار خالکوبی روی بدن خود دارند.
براساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۷ میلادی، احتمال تجمع و انتشار ذرات تیتانیوم دی اکساید موجود در جوهر خالکوبی در داخل غدد لنفاوی وجود دارد. پس شاید همین موضوع، دلیلی برای افزایش احتمال ابتلا افراد به سرطان باشد.
8. عوارض MRI از خطرات تتو
مشکل دیگری که استفاده از تتو دارد، احتمال بروز اشتباه در حین انجام ام آر آی است. چون رنگ‌های حک شده روی پوست ثابت بوده و در برخی موارد باعث مخدوش شدن تصویر ام آر آی می‌شوند. این موضوع باعث بروز اشتباه در تشخیص پزشک شده و احتمال خطا را بالا می‌برد.
9. خونریزی
این عارضه بیشتر مخصوص افرادی است که سابقه ابتلا به برخی اختلالات خونی را دارند. مانند افراد مبتلا به بیماری هموفیلی که زخم روی بدن آن‌ها، منجر به خونریزی بیش از اندازه و کنترل نشده می‌شود. چون خود خالکوبی یا تتو کردن به تنهایی باعث خونریزی‌های شدید پوستی نمی‌شود.
در واقع سوزن بکار رفته بسیار ریز بوده و سوراخ ایجاد شده سطحی است. اما اگر سابقه اختلال خونی داشته باشید، امکان بروز چنین عوارض خطرناکی در تتو کردن وجود دارد.
10. کبودی‌های ناخوشایند
گاهی اوقات سوزن بکار رفته برای تتو کاری، باعث سوراخ شدن رگ‌ها می‌شود. در نتیجه شاهد لخته شدن خون در زیر پوست و کبودی محل مورد نظر خواهیم بود. البته این کبودی‌ها عادی بوده و به مرور زمان از بین می‌رود.
11. مشکل در سیستم لنفاوی
در برخی موارد خالکوبی یا همان تاتو، باعث فشار روی سیستم لنفاوی می‌شود. البته اگر در قسمت تاتو شده التهاب وجود داشته باشد، میزان فشار وارده بر سیستم لنفاوی بیشتر خواهد بود.
راه‌های جلوگیری از عوارض و خطرات تتو
برای جلوگیری از عوارض احتمالی تاتو، باید یک سری اقدامات احتیاطی را قبل از خالکوبی در نظر گرفت. مثلاً اینکه چه کسی خالکوبی می‌کند؟ آیا فرد مورد نظر تخصص و مجوز لازم برای انجام این کار را دارد؟ علاوه‌براین دو مورد، باید موارد بهداشتی زیر را در نظر بگیرید:
- فرد تاتوکار باید دستان خود را قبل از خالکوبی شسته و از دستکش استفاده کند.
- سوزن و سایر لوازم مورد نیاز برای تاتو باید از بسته‌های مهر و موم شده خارج شود.
- قبل از خالکوبی، اطلاعاتی در خصوص نوع و کیفیت رنگدانه و جوهر مورد استفاده کسب کنید.
- از استریل شدن ابزار‌های مورد نیاز برای تاتوکاری مطمئن شوید.
- تمامی صندلی‌ها، سینی، روشویی و وسایلی که در تماس با بدن فرد هستند، نیاز به ضدعفونی دارند.
- استفاده از دستگاه‌های تمیز و پیشرفته برای خالکوبی، می‌تواند احتمال وقوع هر کدام از عوارض تتو را کاهش دهد.
چه ارتباطی بین اهدا خون و تتو وجود دارد؟
افرادی که روی بدن خود خالکوبی انجام می‌دهند، تا یک دوره زمانی اجازه اهدای خون را نخواهند داشت. یعنی پس از تزریق جوهر به لایه‌های پوست، تا یک هفته الی یک ماه باید برای اهدای خون صبر کنید.
علاوه بر این مورد، مرکز انتخابی برای خالکوبی باید تحت یک سری قوانین تدوین شده باشد. یعنی با خالکوبی برخی جا‌های حساس، دیگر برای همیشه اجازه اهدای خون را نخواهید داشت. پس افرادی که نیاز به اهدای خون به صورت دوره‌ای دارند، باید قبل از خالکوبی این نکات را در نظر بگیرند.
مراقبت از تتو
لایه سطحی پوست بعد از تاتو کردن، به دو هفته زمان برای بهبود کامل نیاز دارد. حتی برای جلوگیری از عفونت‌های احتمالی، لازم است که از دست زدن به تاتو خودداری شود.
لمس محل تاتو شده فقط در مواردی خاص امکان‌پذیر است. برای مراقبت از خالکوبی و جلوگیری از عوارض خطرناک تتو، باید نکات زیر را در نظر بگیرید:
- نباید از لباس‌هایی استفاده کنید که در ناحیه تاتو به پوست بدن می‌چسبند.
- در هفته نخست پس از خالکوبی، باید از رفتن به استخر یا ورود به آب خودداری شود
- پوست تاتو شده را باید با آب و صابون شسته و به آرامی با حوله خشک کرد.
- در طول روز باید محل مورد نظر را با کرم مرطوب‌کننده ملایم و بی‌بو، چرب و مرطوب کنید.
- در هفته‌های ابتدایی پس از تتو، پوست خود را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید.
- باند پیچی تاتو فقط باید در یک تا دو ساعت ابتدایی بعد از تاتو باشد. استفاده از پماد‌های آنتی بیوتیک هم می‌تواند از بروز عفونت‌های احتمالی جلوگیری کند.
- تا دو هفته پس از تتو کردن، به ناحیه مورد نظر دست نزنید. شاید این دستکاری شما باعث از بین رفتن طرح و نقش خالکوبی شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بثورات قرمز رنگ و زخم، جزء عوارض‌های طبیعی برای تاتو کاری هستند؛ این موارد موقتی بوده و پس از مدتی از بین می‌روند. اما اگر پس از گذشت یک هفته این علائم بهبود نیافت، باید به پزشک مراجعه کنید. چون گاهی اوقات انجام تاتو باعث نفوذ باکتری‌ها به بدن می‌شود.
این باکتری‌ها نسبت به آنتی بیوتیک‌های مصرفی مقاوم بوده و منجر به ایجاد آبسه در محل مورد نظر می‌شود. برای درمان آبسه هم نیاز به انجام روش‌های کلینیکی است. مورد بعدی مربوط به ایجاد جوش و متورم شدن بیش از اندازه محل تاتوکاری است.
چون گاهی اوقات از ناحیه این جوش‌ها چرک و مایع ترشح می‌شود که خود نشانه‌ای برای واکنش‌های آلرژیک بدن نسبت به جوهر تاتو است. اگر با چنین شرایطی روبرو شدید، حتماً باید به بهترین پزشک پوست شهرتان مراجعه کنید. علائمی همچون بثورات قرمزرنگ برطرف نشده و جوش‌های چرکی ناشی از تتو، باید توسط پزشک پوست شهرتان معاینه شوند. خوشبختانه، شما در هر شهری از ایران که ساکن باشید، بدون شک تعدادی از بهترین متخصصان در شهر شما حضور دارند. برای مثال اگر در مشهد زندگی می‌کنید، می‌توانید از میان بیش از 24 متخصص پوست و مو مشهد دکتر پوست مورد نظر خود را پیدا کرده و توسط این متخصص ویزیت شوید.
خطرات پاک کردن تتو
جذابیت خالکوبی کردن و ایجاد نگاره‌های مختلف بر بدن همیشگی نیست. پس شاید بعد از گذشت یک بازه زمانی، تصمیم به ریموو کردن آن از روی پوست بگیرید. روش‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد که شامل جراحی، استفاده از لیزر، درم ابریژن، لایه‌برداری، نور پالس شدید و دیگر روش‌های آرایشگاهی است.
انتخاب هر کدام از این روش‌ها بستگی به نوع خالکوبی، رنگ مورد استفاده، نوع پوست و سابقه بیماری پوستی فرد دارد. مثلاً هر چقدر که خالکوبی بزرگتر و تیره‌تر باشد، هزینه و زمان بیشتری برای پاک کردن آن لازم است. اما امروزه میزان استفاده از لیزر برای ریمو تتو، بیشتر از روش‌های دیگر است؛ که البته این کار هم عوارض مخصوص به خود را دارد.
عوارض ریموو تاتو با لیزر
پاک کردن تتو با استفاده لیزر مانند دیگر روش‌های موجود، عوارض مربوط به خود را دارد. ایجاد لکه‌های سفید، جذب هموگلوبین و خونریزی‌های بسیار خفیف از رایج‌ترین عوارض ریموو تاتو با لیزر هستند. گاهی اوقات نیز به خاطر نازک بودن پوست و شدت لیزر بر اساس طول موج، تاول‌هایی روی پوست ایجاد می‌شود. البته این عوارض موقتی بوده و پس از گذشت ۷ الی ۱۰ روز از بین می‌روند.
عوارض تاتو روی قسمت‌های مختلف بدن
انجام تاتو روی هر کدام از قسمت‌های بدن ممکن است عوارض متفاوتی داشته باشد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
۱. عوارض تتو روی بخیه
داشتن زخم و بخیه روی قسمتی از بدن، باعث می‌شود تا فرد نسبت به آن بخش از بدن خود بی‌اهمیت شود. به همین خاطر اغلب افراد سعی می‌کنند تا با خالکوبی روی بخیه، ماه گرفتگی، سوختگی یا زخم، حس مالکیت نسبت به بدن خود را دوباره به دست آورند.
اما تتو روی بخیه و چنین نقاط خاص از بدن، حساسیت‌های مربوط به خود را دارد. جای زخم یا بخیه باید به طور کامل بهبود یافته باشد. در غیر اینصورت کار خالکوبی باعث باز شدن بیشتر جای زخم و حتی ایجاد زخم‌های جدید می‌شود.
۲. عوارض تاتو خط چشم
تتو دائم خط چشم نوعی آرایش است که به آن میکروپیگمنتیشن چشم هم می‌گویند. این تتو معمولاً توسط افرادی انجام می‌شود که دچار افتادگی پلک بوده و به دنبال روشی دائمی برای رفع آن می‌گردند. اما معمولاً افرادی که این تتو را انجام می‌دهند، دچار عوارض زیر می‌شوند:
- ریزش مژه و حتی ابرو‌ها
- بروز حساسیت‌های پوستی در ناحیه مورد نظر
- افزایش حساسیت نسبت به نور مستقیم آفتاب
- امکان ظاهر شدن توده‌های گوشتی همچون کهیر در اطراف چشم
- احتمال انتقال ویروس‌های هپاتیت و ایدز از طریق دستگاه‌های تاتو
۳. عوارض تاتو ابرو
گاهی اوقات تاتوی ابرو در آرایشگاه‌ها به صورت استریل نشده انجام می‌شود و زمینه برای ورود انواع میکروب‌ها از طریق نوک سوزن به وجود می‌آید. علاوه بر این، رنگ‌هایی که برای تاتوی ابرو استفاده می‌شود گاهی سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و باعث ایجاد خارش، قرمزی و التهاب روی پوست می‌شود. در حالت کلی از عوارض تاتوی ابرو می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ایجاد عفونت روی پوست
- به وجود آمدن ضایعه
- مبتلا شدن فرد به عفونت باکتریایی
- احتمال انتقال بیماری‌هایی همچون هپاتیت و ایدز
- ایجاد ورم و التهاب روی پوست
۴. عوارض تاتو لب
از مهمترین عوارض تاتو خط لب می‌توان به متورم، دردناک و قرمز شدن لب‌ها اشاره کرد که پس از بهبود، زخم‌ها تا میزان زیادی کاهش پیدا می‌کنند. از دیگر عوارض پوستی خالکوبی لب می‌توان به زخم، خارش، تحریک پوست و بیماری اشاره کرد.
۵. عوارض تاتو بن مژه
پوست اطراف چشم حساس و نازک است و انجام تاتو در زیر مژه ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
- ضعیف و چروک شدن پوست چشم
- آسیب دیدن بافت و پلک چشم
- عفونت چشم
- ریزش مژه‌ها
- انتقال بیماری‌هایی مانند ایدز
۶. عوارض تتو داخل چشم
انجام تاتوی چشم خطرات زیادی را برای سلامتی فرد به دنبال دارد. مواردی همچون سوزش چشم‌ها، نابینایی، سوراخ شدن چشم، جدا شدن شبکیه و عفونت چشم از عوارض تاتو چشم محسوب می‌شود
قبل از تتو عوارض آن را بشناسید!
در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر به طور کامل به بررسی تاتو و شیوه انجام آن پرداختیم و عوارض آن را برشمردیم. عوارض خالکوبی گاهی خفیف بوده و پس از مدتی رفع می‌شود، اما گاهی عوارض آن خیلی شدید است و به روش‌های کلینیکی احتیاج دارید و باید به پزشک مراجعه کنید. برای این کار می‌توانید از سایت نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید.
سؤالات متداول عوارض تتو
با توجه به این که تاتوی موقت به لایه‌های عمیق پوست نفوذ نمی‌کند، معمولاً هیچ عوارضی روی پوست ایجاد نمی‌کند. فقط شاید در افرادی که پوست حساس و نازک دارند، باعث سوزش و خارش پوست شود.
پزشکان تاتو در دوران بارداری و شیردهی را به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنند. چون اصلی‌ترین چیزی که جان مادر و نوزاد او را تهدید می‌کند، عفونت است که امکان انتقال آن به جنین هم وجود دارد.
پس از انجام بوتاکس باید حداقل ۲ هفته صبر کنید و سپس تاتو را انجام دهید؛ زیرا باید مطمئن شوید که بوتاکس حرکت نمی‌کند. به عبارتی دیگر اگر این کار را زودتر انجام دهید، احتمال خطر حرکت بوتاکس بیشتر شده و مانع از حرکت ماهیچه‌ها می‌شود.
خود جوهر تتو به تنهایی خطرناک نیست. اما برخی از پوست‌های بدن نسبت به رنگدانه‌های زرد، قرمز و آبی مورد استفاده برای تتو حساسیت نشان می‌دهند. این حساسیت‌ها نیز خود را به صورت کهیر، تورم و خارش شدید نشان می‌دهد. حتی در مواردی مشاهده شده که این حساسیت‌ها تا سال‌ها بعد از انجام تاتو ادامه دار بوده است.
