بکارگیری روش اصولی برای مدیریت استرس در محیط کار اهمیت زیادی دارد. با مدیریت صحیح میتوانید استرس خود را در محل کار خود کنترل کنید. مطمئنا شما تنها کسی نیستید که استرس شغلی را تجربه میکند. بر اساس گزارش مرکز سلامت روان آمریکا در سال ۲۰۲۱، حدود ۸۳درصد پاسخدهندگان آزمایشی تحت عنوان مدیریت استرس در محل کار احساس میکردند که به خاطر کارشان از نظر روحی بسیار خسته و دلزده شدهاند.
۸۵درصد دیگر (نزدیک ۹ نفر از ۱۰ کارمند) نیز گزارش دادند که استرس در محل کار روی سلامت روان آنها تأثیرات منفی گذاشته است. اما خبر خوب این است که این وضعیت، تا قطع امید کردن فاصله زیادی دارد. تمام چیزهایی را که باید در مورد استرس در محل کار بدانید، همراه با راهکارهای عملی برای کاهش استرس در محیط کار را در این مطلب از مجله دکتردکتر ارائه کردهایم. اگر به دنبال راهکارهای موثر و عملی هستید، تا به انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
در انتهای مقاله و در بخش کامنتها، هر سوالی در رابطه با کنترل استرس در محیط کار داشتید برایمان بنویسید. کارشناسان سلامت آماده پاسخگویی به شما عزیزان هستند.
مدیریت استرس در محل کار
صحبت از اینکه شما در حال تجربه استرس در محل کار هستید یا نشانههای اختلال اضطراب را دارید، کار آسانی نیست. نشانه اصلی اضطراب محل کار این است که استرس شما فقط به شغل و محیط کار محدود میشود.
استرس در محل کار به نقل از apa:
همه افراد شاغل، در مقطعی، فشار استرس ناشی از کار را احساس کردهاند. هر شغلی می تواند دارای عناصر استرسزا باشد؛ حتی اگر عاشق کاری باشید که انجام میدهید. در کوتاهمدت، ممکن است برای انجام یک ضربالاجل یا انجام یک تعهد چالشبرانگیز تحت فشار قرار بگیرید، اما زمانی که استرس کاری مزمن میشود، میتواند طاقت فرسا و برای سلامت جسمی و روحی مضر باشد. نظرسنجی سالانه استرس در آمریکا APA به طور مداوم نشان میدهد که اکثر آمریکاییها از کار به عنوان منبع مهم استرس یاد میکنند. همیشه نمیتوانید از تنشهایی که در کار رخ میدهد، اجتناب کنید. با این حال میتوانید برای مدیریت استرس ناشی از کار گام بردارید.
آنیاپالاسیوس (Annia Palacios) که مشاوری حرفهای دارای مجوز در زمینه روانشناسی است، چند نشانه اصلی را برای استرس در محل کار ارائه میدهد:
- در روزهای تعطیل احساس خیلی خوبی دارید و اضطراب شما کاهش پیدا میکند.
- اگر از شنبه تا پنجشنبه کار میکنید، احساس استرس و ترس، در آخر هفته خود را نشان میدهد؛ بهویژه وقتی که به کار فکر میکنید.
- به دلیل فرهنگ کاری رقابتی، زمان سختی برای صحبت با همکاران دارید، اما مشکلی برای گپ زدن با افراد خارج از محل کار ندارید.
اگر هر یک از موارد بالا رو به رو هستید باید سریعتر به دکتر روانشناس مراجعه نمایید.
علائم استرس در محل کار چیست؟
استرس در محل کار میتواند با مجموعهای از علائم مختلف ظاهر شود که بر جنبههای جسمی و روانی فرد تأثیر میگذارد. طبق گفتههای آنیا پالاسیوس، این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- در شب احساس بهتری دارید، اما صبحها زمانی که به کار فکر میکنید، احساس بدتر میکنید.
- فکر کردن به کار یا دریافت ایمیل و تماسهای کاری ممکن است باعث بروز علائم جسمی مانند احساس بیماری شود.
- تمرکز بر روی وظایف کاری برای شما مشکل است.
- احساس کاهش انگیزه برای انجام کارها دارید.
- اغلب وظایف مربوط به شغل خود را به تعویق میاندازید.
- از شرکت در جلسات، پروژههای جدید یا رویدادهای کاری اجتناب میکنید.
علاوه بر این، استرس در محل کار میتواند باعث ایجاد احساس ترس و نگرانی نسبت به رفتن به محل کار و همچنین ایجاد آشفتگی پس از رسیدن به آن شود. همچنین استرس ممکن است علائم جسمی هم به همراه داشته باشد که شامل:
- سردرد و درد گردن
- احساس تنش در بدن
- تعریق کف دستها
- درد مداوم معده یا حالت تهوع
شناسایی این علائم به شما کمک میکند تا درک بهتری از وضعیت استرس خود داشته باشید و بتوانید برای مدیریت آن اقدام کنید. وجود یک درمانگر میتواند تا حدود بسیار زیادی در این پروسه به شما کمک کند. در مقاله تخصص روانشناسی چیست بیشتر در مورد این حوزه و فعالیتهای آن بخوانید.
چه چیزهایی باعث استرس در محل کار میشود؟
استرس در محل کار میتواند از عوامل مختلفی ناشی شود که هر یک میتواند تأثیر متفاوتی بر فرد داشته باشد. در اینجا برخی از عواملی که میتوانند باعث استرس در محیط کار شوند، آورده شده است:
- نیاز به تکمیل یک پروژه فوری یا حضور در یک جلسه مهم
- سندرم ایمپاستر، یعنی تردید در مورد تواناییها و احساس ناکافی بودن
- نبود ارتباطات قوی و حمایتی با همکاران
- مواجهه با یک رئیس سختگیر یا مدیری که انتظارات غیرواقعی دارد
- احساس فقدان هدفمندی و عدم شفافیت در مورد وظایف و مأموریتهای کاری
علاوه بر این، عواملی مانند فرهنگ کاری مسموم، فشار برای تحقق انتظارات غیرمنطقی، کمبود منابع و پرسنل، رقابت شدید، عدم آموزش مناسب، عدم جبران اضافهکاری و نبود توجه به سلامت و رفاه کارکنان نیز میتواند به استرس در محیط کار دامن بزند.
در برخی موارد، استرس ممکن است ریشه در تجربیات گذشته داشته باشد که به عنوان تروما نیز شناخته میشود. برای مثال، ممکن است شما تجربه منفی از برقراری تماس تلفنی یا دریافت بازخورد منفی از یک استاد داشته باشید که باعث شده است احساس اضطراب نسبت به برخی وظایف کاری پیدا کنید. همچنین، مشکلات شخصی مانند تجربه اضطراب مزمن میتواند احتمال بروز استرس در محیط کار را افزایش دهد.
اگر تفکرات منفی مانند “همیشه سررسیدهای مهم را فراموش میکنم” یا “سرپرست من فکر میکند که کارم را بد انجام میدهم” در ذهن شما باشد، ممکن است محل کار تبدیل به منبع اصلی استرس شما شود. درک علل استرس و شناسایی این تفکرات میتواند به شما کمک کند تا برای مقابله با آنها راهکارهایی بیابید.
از کجا باید فهمید که علائم به اختلال اضطراب فراگیر یا شرایط اضطرابی دیگر مرتبط است؟
علائم اختلال اضطراب، مداوم و ثابت هستند و چند جنبه زندگی شما را تحت تأثیر قرار میدهند. تفاوت اصلی بین این دو این است که اضطراب محل کار معمولاً در واکنش به استرس در محل کار ایجاد میشود. حال آنکه اختلال اضطراب، بدون توجه به شرایط کاری شماتمایل به تشدید و تداوم دارد.
چگونه مدیریت استرس در محل کار را انجام دهیم؟
استرس در محل کار میتواند بسیار طاقتفرسا و سخت باشد. اما با گامهای کوچکی میتوانید بر آن غلبه کرده و استرس خود را مدیریت کنید.
محرکهای استرس خود را مشخص کنید
محرکهای استرس محیط کار، همیشه آشکار نیستند. نوشتن از لحظاتی که در طول روز احساس اضطراب میکنید، به یافتن الگوها یا محرکهای شما کمک میکند.
شاید شما به صورت مرتب قبل از جلسات تیمی هفتگی دچار اضطراب میشوید یا پس از روبرویی با یک همکار خاص، در تمرکز بر روی هر چیزی مشکل پیدا میکنید. تشخیص موقعیتهای خاصی که منجر به افزایش سطح استرس میشود، میتواند به یافتن بهترین راهکار برای کنترل آنها در آینده کمک کند.
توجه و تمرکز بر روی ترس اصلی
نگرانی به شکل «چه میشود اگر …» یک نوع اضطراب رایج در محیط کار است. برای درک بهتر پیش آمدها و کشف راهکارهای ممکن، میتوانید پرسیدن سؤالهایی را در مورد این «چه میشود اگرها» امتحان کنید، تا این که ترس اصلی شما خود را نشان دهد. سؤالها میتوانند برای شروع به این شکل باشند:
- چرا این چیز بدی است؟
- در مورد من چه معنی خاصی دارد؟
پاسخ این سوالات به مدیریت استرس در محل کار کمک میکند.
چگونه بفهمیم که ترس اصلی خود را پیدا کردهایم؟
پیدا کردن ترس اصلی خود زمانی اتفاق میافتد که شما دیگر نتوانید از خود بپرسید «چرا این چیز بد است؟» یا وقتی که احساس میکنید به هدفی بسیار مهم دست یافتهاید. در این مرحله، شما به جایی میرسید که داستان خود را بدون قضاوت درست بودن آن، میپذیرید و از ذهن خود به خاطر تلاش برای محافظت از شما تشکر میکنید.
پس از این مرحله، میتوانید با پرسیدن سؤالاتی خاص، ترس خود را به چالش بکشید و آن را بهتر درک کنید. سؤالاتی که میتوانند به شما کمک کنند عبارتند از:
- شواهد موافق و مخالف این نگرانی چیست؟
- اگر فرد عزیزی مشابه این ترس را داشته باشد، چه چیزی به او میگویم؟
- اگر بدترین اتفاق ممکن بیفتد، من چگونه با آن مواجه خواهم شد؟
- در واقعیت، چه اتفاقی بیشتر احتمال دارد رخ دهد؟
با استفاده از این سؤالات، میتوانید ترس خود را بررسی کرده و از آن آگاهتر شوید. این فرایند به شما کمک میکند تا از نگرانیهای بیمورد فاصله بگیرید و با آرامش بیشتری با ترسهای خود مواجه شوید.
با خودتان مهربان باشید
وقتی مضطرب میشوید و سطح استرس شما افزایش مییابد، تمایل طبیعی شما ممکن است به سمت خودسرزنشی و انتقاد از خود پیش میرود. به جای آن سعی کنید نسبت به واکنشهای خود صبور باشید و آنها را درک کنید.
اما چگونه میتوانیم با خودمان مهربان باشیم؟ میتوانید با برچسب زدن و تکیه بر احساسات خود شروع کنید. میتوانید به سادگی بگویید: «در حال حاضر احساس آشفتگی میکنم و این اشکالی ندارد.»
به همین ترتیب میتوانید با خودتان طوری رفتار کنید که با یک دوست صمیمی یا اعضای خانواده رفتار میکنید. میتوانید بگویید: «اشکالی ندارد اگر احساس بی قراری داری. در حد توانت تلاش کردهای.»
استراحتهای کوتاه داشته باشید
به گفته پالاسیوس، با داشتن استراحتهای کوتاه در طول روز، میتوانید استرس در محل کار را مدیریت کنید. برای مثال میتوانید کارهای زیر را انجام دهید:
- برای بازیابی انرژی خود، از میز کارتان دور شوید.
- تنفس جعبهای را به این شکل انجام دهید: نفس خود را به مدت چهار ثانیه بیرون بدهید، ریه خود را به مدت چهار ثانیه خالی نگه دارید، عمل دم را به اندازه چهار ثانیه انجام دهید، هوا را به مدت چهار ثانیه در سینه حبس کنید، بازدم کرده و این چرخه را تکرار کنید.
وقتی اضطراب، ذهن شما را به سمت دیگری کشاند، میتوانید تکنیک ۵۴۳۲۱ مل رابینز را برای نگه داشتن خود در لحظه حال امتحان کنید. برای تمرین، به سادگی نام ببرید:
- ۵ چیزی که میبینید
- ۴ چیزی که میشنوید
- ۳ چیزی که احساس میکنید
- ۲ چیزی که استشمام میکنید
- ۱ چیزی که میچشید
همین موارد کوچک به شما کمک میکند تا حدود قابل قبولی عوارض استرس را کاهش دهید.
تحرک داشته باشید
در طول ورزش و بعد از آن، بدن انتقال دهندههای عصبی آرام بخشی را آزاد میکند که باعث ایجاد حس تن درستی و سلامتی میشود؛ این کار در مدیریت استرس در محل کار بسیار موثر است.
ورزش پیش از کار میتواند به بدن شما برای مقابله با شرایط استرسزا در محل کار کمک کند. ورزش پس از کار نیز به شما کمک میکند که ذهنیت متفاوتی پیدا کنید و بر این اساس بهتر بتوانید با این احساسات مقابله کنید.
سازماندهی کنید
وقتی که یک پروژه یا ارائه بزرگ، باعث ایجاد اضطراب میشود، سازماندهی امور میتواند به کاهش استرس در محل کار کمک کند. برای مثال میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- تقسیم وظایف بزرگ به مراحل کوچکتر
- در نظر گرفتن زمان و تاریخ تکمیل برای هر مرحله
به عبارت دیگر، سعی کنید به جای به تعویق انداختن وظایف، از اضطراب خود به عنوان محرکی برای انجام دادن آنها استفاده کنید.
مرزهایی برای خود تعریف کنید
مرزگذاری برای خود در محیط کار میتواند به طرز چشمگیری به کنترل استرس کمک کند، بهویژه زمانی که استرس ناشی از تعادل زندگی کاری یا ارتباطات کاری باشد. برای حفظ سلامت جسمی و روانی و کاهش استرس، انجام اقدامات زیر پیشنهاد میشود:
- اختصاص دادن زمان مشخص برای شروع و پایان روز کاری: تعیین ساعات کاری مشخص و پایبندی به آن میتواند به شما کمک کند تا از احساس فشار ناشی از کارهای اضافی و نامحدود جلوگیری کنید. این کار به شما اجازه میدهد تا وقت خود را به طور مؤثری مدیریت کنید و از استرس ناشی از انجام کارها در ساعات غیررسمی جلوگیری نمایید.
- شرکت در فعالیتهای خارج از کار: اختصاص زمان به فعالیتهای ورزشی یا اجتماعی که به سلامت جسمی، روحی و روانی شما کمک میکند، بسیار مهم است. این فعالیتها میتوانند شما را از فشارهای کاری دور کرده و تعادل بهتری بین زندگی شخصی و حرفهای ایجاد کنند.
- شناسایی مرزهای شخصی و اعلام آنها: برای پیشگیری از بار اضافی کاری، باید رفتارها و وظایفی که قادر به پذیرش آنها نیستید را شناسایی کرده و آنها را به همکاران و مشتریان خود اعلام کنید. این مرزبندیها کمک میکند تا از احساس فشار و استرس ناشی از درخواستهای غیرمنصفانه یا غیرضروری جلوگیری کنید.
با این اقدامات، میتوانید محیط کاری خود را به یک فضای سالمتر و کماسترستر تبدیل کرده و تمرکز بیشتری بر روی وظایف خود داشته باشید.
بخندید
یافتن چیزی برای خندیدن میتواند تأثیر شگرفی بر کاهش استرس و تنشهای شما داشته باشد. خندیدن نه تنها باعث تغییر دیدگاه شما میشود، بلکه انتقالدهندههای عصبی مثبت را در بدن تحریک کرده و روحیه شما را بالا میبرد.
شوخطبعی میتواند به شما کمک کند تا نه تنها محیط کار، بلکه خودتان را نیز کمتر جدی بگیرید و از فشارهای کاری بکاهید. برای این که یک خنده از تهدل به خودتان هدیه دهید، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- با بامزهترین دوست خود صحبت کنید یا پیامهای خندهدار با او رد و بدل کنید.
- یک فیلم کمدی خاص یا خندهدار تماشا کنید که باعث شود دلتان از خنده پر شود.
- به یک اجرای کمدی بروید و لحظات شادی را تجربه کنید.
- خاطرات احمقانه و خندهدار گذشته را به یاد بیاورید و از آنها بخندید.
با انجام این کارها، میتوانید لحظاتی از شادی و خنده را به زندگی خود اضافه کرده و استرس را از خود دور کنید.
ایجاد یک محیط امن و دلپذیر
ایجاد یک محیط امن و دلپذیر در محل کار میتواند به شما کمک کند تا در شرایط استرسزا احساس راحتی بیشتری داشته باشید. داشتن فضایی که بتوانید در آن به آرامش برسید، به شما کمک میکند تا انرژی مثبت خود را بازیابی کنید و استرس را کاهش دهید. برای ایجاد چنین محیطی، میتوانید اقدامات ذکر شده در جدول زیر را انجام دهید:
اقداماتی برای ایجاد محیط امن در محل کار | توضیحات |
آویزان کردن عکسهای خانوادگی یا تصاویر آرامشبخش | تصاویر از عزیزان یا خاطرات خوش میتوانند حس راحتی و امنیت را به شما منتقل کنند. |
نگهداری چند اسباب بازی یا اشیاء شخصی | داشتن اشیا کوچکی که شما را خوشحال کنند، میتواند به کاهش تنش کمک کند و محیط کار را شخصیتر و دلپذیرتر کند. |
قرار دادن یک دستگاه هواساز با قابلیت پخش رایحههای آرامبخش | دستگاههای پخش رایحههایی مانند اسطوخودوس، یاس یا رزماری میتوانند به ایجاد فضایی آرامشبخش کمک کنند و استرس را کاهش دهند. |
با این اقدامات ساده میتوانید محیط کاری خود را به یک مکان دلپذیرتر و آرامتر تبدیل کنید.
یک کیت راحتی با خود داشته باشید
داشتن یک کیت راحتی در محل کار میتواند به شما کمک کند تا در مواقع استرسزا آرامش پیدا کنید و به راحتی با تنشها مقابله کنید. اگر فضای کاری شما به دلخواهتان طراحی نشده، داشتن یک کیت شخصی که شامل اقلامی باشد که حس خوبی به شما منتقل میکنند، میتواند بسیار مفید باشد. برای ایجاد چنین کیتی، میتوانید از این اقلام استفاده کنید:
- روغن یا عطر دلخواه شما: این اقلام به شما کمک میکنند تا در مواقع استرس، رایحهای آرامبخش را استشمام کرده و خود را آرام کنید.
- یک تابلو کوچک با جملهای انگیزشی: سنگی با یک عبارت مثبت یا انگیزشی میتواند در زمانهای ناراحتی یا استرس به شما کمک کند تا دوباره تمرکز کنید و احساس بهتری داشته باشید.
- لیست پخش موسیقی برای لحظات استراحت: داشتن یک لیست پخش موسیقی که شما را آرام میکند، میتواند هنگام ناهار یا پیادهروی کوتاه به شما کمک کند تا از فشار کاری فاصله بگیرید.
- آبنبات سخت، آدامس یا شکلات تلخ: این اقلام میتوانند به شما فرصتی برای لذت بردن از یک خوراکی کوچک و آرامشبخش بدهند و استرس شما را کاهش دهند.
با این کیت راحتی میتوانید شرایط استرسزا را کنترل کنید و محیط کاری خود را به جایی تبدیل کنید که در آن احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
زمان دوری از کار را افزایش دهید
برای ایجاد یک زندگی پر از ارتباطات، اتفاقات و فعالیتهای خارج از محیط کار که باعث لذت، آرامش و خوشحالی شما میشود، تلاش کنید. یک زندگی رضایتبخش خارج از محیط کار میتواند:
- تأثیر استرس ناشی از کار را به حداقل برساند
- تابآوری شما را در مواقع استرس افزایش دهد
- افکار مرتبط به کار را پراکنده سازد
برای شروع، افراد، مکانها و سرگرمیهایی را در نظر بگیرید که به شما احساس لذت و آرامش میبخشند.
زمان درست برای مراجعه به یک روان درمانگر را چگونه تشخیص دهیم؟
زمان مناسب برای مراجعه به یک رواندرمانگر بهطور کلی بستگی به شرایط فردی هر شخص دارد، اما طبق نظر آنیا پالاسیوس، اگر تغییراتی در زندگی خود ایجاد کردهاید اما به تنهایی قادر به انجام آنها نیستید، ممکن است زمان مناسبی برای جستجوی کمک از یک متخصص باشد. برای تشخیص زمان درست برای مراجعه به رواندرمانگر، میتوانید به نشانههایی که در زندگی شما ایجاد شده است توجه کنید:
- ناراحتی شدید که عملکرد شما را مختل میکند: اگر احساس میکنید که نگران هستید، ددلاینها را از دست میدهید یا وظایف خود را بهطور نیمهتمام رها میکنید، این میتواند نشانهای از زمان نیاز به کمک باشد.
- مشکلات خواب: اگر به خواب رفتن یا در خواب ماندن برای شما دشوار است و این مشکل بر کیفیت زندگی شما تأثیر میگذارد، مراجعه به رواندرمانگر میتواند کمککننده باشد.
- احساس عصبی بودن و عدم شباهت به خود واقعیتان: اگر احساس میکنید که از خود واقعیتان فاصله گرفتهاید و عصبی یا ناآرام هستید، این میتواند نشانهای از نیاز به حمایت باشد.
- راهکارهای مقابله با استرس کار نمیکنند: زمانی که راهبردهای مقابلهای معمول شما دیگر مؤثر نیستند و استرس در زندگیتان افزایش یافته است، کمک گرفتن از یک درمانگر میتواند راهحل مناسبی باشد.
- نیاز به مرخصی بیش از حد و برنامهریزی برای تعطیلات: اگر احساس میکنید که نیاز به مرخصی بیش از حد دارید و به محض بازگشت به کار، به دنبال تعطیلات جدید هستید، این ممکن است نشاندهنده نیاز به حمایت روانی باشد.
یک رواندرمانگر میتواند به شما در موارد زیر کمک کند:
- شناسایی محرکهای استرس و اضطراب: درمانگر میتواند به شما کمک کند تا عواملی که باعث ایجاد استرس و اضطراب در شما میشوند را شناسایی کنید.
- اتخاذ تصمیمات مبتنی بر ارزشها: درمانگر میتواند شما را در اتخاذ تصمیمات درست و متناسب با ارزشهای شخصیتان راهنمایی کند.
- کشف و تمرین مهارتهای مقابلهای مؤثر: یک رواندرمانگر میتواند مهارتهای جدیدی را برای مقابله با استرس و مشکلات زندگی به شما آموزش دهد.
- کمک به تعیین زمانی که یک شغل جدید گزینه بهتری باشد: گاهی اوقات، یک درمانگر میتواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید که آیا تغییر شغل میتواند بهترین گزینه برای بهبود وضعیت شما باشد.
در نهایت، مراجعه به رواندرمانگر زمانی مفید خواهد بود که احساس کنید نمیتوانید به تنهایی از پس چالشهای زندگی برآیید و نیاز به پشتیبانی حرفهای دارید.
به خودتان کمک کنید و کنترل استرس در محل کار را در دستانتان بگیرید!
استرس در محل کار مشکل رایجییست اما قابل مدیریت است. برداشتن گامهای کوچکی مانند شناختن محرکها، مرزبندیها و تعیین زمانهای کمی برای استراحت میتواند راهگشا باشد.
اگر استرس کاری شما به حدی دشوار شده است که نمیتوانید به تنهایی با آن مقابله کنید، در جستجوی کمک حرفهای از یک روان درمانگر تردید نکنید.
یک رواندرمانگر همیشه میتواند با شناسایی دلایل احتمالی و پیگیری گزینههای شما برای رسیدگی به آنها، راهنماییهایی دلسوزانه به شما ارائه دهد؛ برای نوبت دهی آنلاین هم میتوانید از پلتفرم دکتردکتر استفاده کنید.
مهم تر از همه، به یاد داشته باشید که: شما شایسته کار در یک محیط امن و معقول هستید.
منبع:
healthline.com