بهترین مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری که باید مصرف کنید

سلامتی فرزندان در گرو سلامتی مادرانشان است. بیشتر مردم تصور می‌کنند که مهم‌ترین زمان مراقبت از نوزاد تنها در دوران بارداری است. درحالی‌که برای داشتن فرزندی سالم، باید قبل از باردار شدن بدن مادر از لحاظ میزان ویتامین‌ها و مواد معدنی بررسی شود. پزشکان زنان و زایمان اغلب با انجام آزمایش خون، متوجه می‌شوند که سطح ویتامین‌های موردنیاز بدن چه مقدار است. در صورت بارداری برنامه‌ریزی نشده، مصرف مکمل‌ های مورد نیاز در دوران بارداری می‌تواند از بروز برخی مشکلات احتمالی برای مادر و جنین جلوگیری کند. در این مقاله به‌طور کامل درباره این مکمل‌ها توضیح خواهیم داد. همراه ما باشید.

چرا مصرف مکمل بارداری اهمیت دارد؟

جنین از طریق جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی از بدن مادر، رشد می‌کند. اگر این مواد ضروری در بدن مادر به‌اندازه کافی وجود نداشته باشد، رشد اندام‌های جنین با مشکل مواجه می‌شود. از طرفی به‌دلیل کمبود ویتامین، بدن مادر نیز ضعیف شده و احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله عفونت‌های ویروسی افزایش می‌یابد. همین موضوع سلامت مادر و جنین را به خطر می‌اندازد. 

ابتلا به بعضی عفونت‌های ویروسی در ۳ ماه اول بارداری، می‌تواند موجب بروز برخی بیماری‌های مادرزادی مانند نقص مادرزادی قلب شود.

مصرف مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری، نه‌تنها بدن مادر را ایمن نگه می‌دارد بلکه به رشد و سلامت جنین نیز کمک می‌کند. این مکمل‌ها در اصل ترکیبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی (مولتی‌ویتامین) هستند که باید متناسب با دستور پزشک مصرف شوند. 

قرص آهن، کلسیم و اسیدفولیک از مهم‌ترین مکمل‌های دوران بارداری به شمار می‌روند. بهتر است که در زمان استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها، تغذیه خوب و سالمی داشته باشید. چراکه جذب این مواد در بدن بهتر انجام می‌شود.

مکمل های مورد نیاز و ضروری در بارداری

کنترل وزن در دوران بارداری، پرهیز از مواد غذایی ناسالم، انجام ورزش و مصرف ویتامین‌های ضروری از مواردی هستند که زنان باردار باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند. در این بخش به برخی از بهترین مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری اشاره می‌کنیم.

مکمل آهن

فقر آهن و کم‌خونی می‌تواند جان مادر و جنین را به خطر بیندازد. رشد ناکافی نوزاد، سقط جنین، زایمان زودرس و مرگ‌ومیر مادران از عوارض کمبود آهن به شمار می‌روند. برای جلوگیری از این مشکلات، زنان باردار بهتر است که روزانه قرص آهن (قرص فروسولفات) استفاده کنند. بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت ایران، زنان باید از پایان ماه ۴ بارداری تا ۳ ماه بعد از زایمان، مکمل آهن مصرف کنند.

نیاز بدن مادر به قرص آهن در دوران حاملگی، ۲ برابر بیشتر از زمان‌های دیگر است. چراکه تامین این ماده در بدن جنین و رشد اندام‌های آن از طریق بدن مادر تامین می‌شود.

مکمل اسیدفولیک

برای تامین بسیاری از مواد معدنی و ویتامین‌ها در دوران بارداری، تنها مصرف مواد غذایی سالم مثل میوه و سبزیجات کافی نیست. اما مصرف مواد مغذی در کنار مکمل‌ها، می‌تواند میزان جذب این مواد را در بدن بالا ببرد. 

اسیدفولیک در سبزیجاتی که برگ تیره دارند مثل اسفناج و همچنین کاهو، خیار، سبزی خوردن، حبوبات و مرکبات وجود دارد. اما با پخته شدن سبزیجات مقدار زیادی از این ماده از بین می‌رود. به همین دلیل توصیه می‌شود که این سبزیجات را به‌صورت خام استفاده کنید. 

مصرف مکمل اسیدفولیک برای زنان باردار باید از ۳ ماه قبل از بارداری شروع شده و روزانه ۴۰۰ میکروگرم استفاده شود. اما اگر بدون برنامه‌ریزی هم باردار شدید، به‌محض اطلاع از حاملگی، مصرف این مکمل را آغاز کنید. 

معمولا از پایان ماه ۴ بارداری، قرص فروفولیک که ترکیبی از آهن و اسیدفولیک است، تجویز می‌شود. در این قرص نیز به مقدار ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک وجود دارد. بنابراین، با شروع مصرف این قرص، دیگر لازم نیست که از مکمل اسیدفولیک به‌صورت جداگانه استفاده کنید.

مکمل کلسیم و ویتامین D

ویتامین D و کلسیم به رشد استخوان‌های جنین و دندان‌های نوزاد کمک فراوانی می‌کنند. همچنین در حفظ سلامت پوست و چشم نوزاد هم موثر هستند. مسمومیت دوران بارداری یکی از مهم‌ترین دلایل سقط جنین و مرگ مادران به شمار می‌رود. معمولا این مشکل به‌علت کمبود ویتامین D رخ می‌دهد. با مصرف این ۲ ماده مغذی، می‌توان از این مسمومیت جلوگیری کرد.

زنان باردار برای دریافت ویتامین D بعد از مشورت با پزشک خود، می‌توانند روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرند. توجه کنید که تامین ویتامین D به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند.  

مکمل امگا ۳ و امگا ۶

امگا ۳ و امگا ۶ برای رشد چشم و مغز جنین موثر هستند. برای جلوگیری از کمبود امگا ۳ در بدن زنان باردار، بهتر است که هفته‌ای ۲ مرتبه به‌اندازه ۳۰۰ میلی‌گرم از مکمل امگا ۳ مصرف کنید. با مصرف روغن‌های گیاهی ذرت و آفتاب‌گردان نیز می‌توانید به مقدار کافی امگا ۶ دریافت کنید.

مولتی‌ویتامین

قرص‌های مولتی‌ویتامین که یکی از مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری محسوب می‌شوند، حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی هستند. مولتی‌ویتامین باید هم‌زمان با غذای سالم و مغذی مصرف شود. بر اساس توصیه وزارت بهداشت، زنان باردار باید از پایان ماه چهارم تا ۳ ماه بعد از زایمان، روزانه ۱ عدد قرص مولتی‌ویتامین استفاده کنند.

ید

کمبود ید در زنان باردار باعث سقط جنین می‌شود. همچنین این ماده در شکل‌گیری و رشد سیستم عصبی مرکزی، استخوان‌ها و مغز جنین نیز بسیار موثر است. بنابراین، با مصرف مواد غذایی حاوی ید مانند مرغ، نمک یددار و غذاهای دریایی می‌توانید مقدار مناسبی از این ماده را روزانه دریافت کنید. توجه کنید که کمبود ید احتمال ابتلا به تیروئید بارداری را افزایش می‌دهد.

ویتامین‌های B

ویتامین B12 در تولید گلبول‌های قرمز و عملکرد صحیح سلول‌های مغزی جنین تاثیر به‌سزایی دارد. از طرفی مصرف ویتامینB6  نیز موجب تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد می‌شود و در بهبود حالت تهوع دوران بارداری موثر است. بهتر است بعد از مشورت با پزشک، این ویتامین‌ها را نیز مصرف کنید.

منیزیم

تامین منیزم موردنیاز بدن مادر به تقویت سیستم ایمنی، رشد عضلات و تقویت سیستم عصبی جنین کمک می‌کند. علاوه بر این، احتمال بروز فشارخون بالا و زایمان زودرس را در زنان باردار کاهش می‌دهد. 

مصرف برخی از مکمل های بارداری روی ویار بارداری نیز تاثیر دارد و آن را کاهش می‌دهد.

مکمل های قبل از بارداری

بسیاری از مکمل‌هایی که تاکنون به شما معرفی کردیم را بهتر است از ۳ ماه قبل از بارداری تا ۳ ماه بعد از زایمان مصرف کنید. اما مصرف اسیدفولیک قبل از بارداری از بقیه موارد مهم‌تر است. چراکه کمبود این ماده منجر به نقص لوله عصبی در جنین می‌شود. از طرفی مصرف به‌موقع آن، تا ۰۷ درصد احتمال بروز این نقص مادرزادی را کاهش می‌دهد.

مکمل های سه ماهه اول بارداری

در ۳ ماهه اول بارداری، علاوه بر اسیدفولیک، باید ویتامین A، کلسیم، آهن، ید و ویتامین‌های گروه B را نیز مصرف کنید. ویتامین A را باید به مقداری که پزشک متخصص تجویز می‌کند مصرف کنید. زیرا تجمع بیش‌ازحد این ویتامین موجب اختلال در رشد جنین می‌شود. اما تامین کافی این ماده مغذی روی بینایی و رشد سلول‌های بدن جنین تاثیرگذار است.

اگر دچار حالت تهوع در ۳ ماهه اول بارداری شدید، مصرف ویتامین B6 به کاهش این علائم کمک می‌کند. از طرفی مصرف روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم مکمل کلسیم نیز در این دوران لازم است.

مکمل‌هایی که از سه ماهه دوم بارداری تا بعد از زایمان باید مصرف شود

معمولا علاوه بر مکمل‌های ۳ ماهه اول بارداری، مکمل‌های فروفولیک، مولتی‌ویتامین و آهن از پایان ماه چهارم تا ۳ ماه بعد از زایمان نیز باید مصرف شوند. 

مکمل های بارداری برای زنان گیاهخوار

تامین برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین B12 و B2، ویتامین D، کلسیم و ید از منابع گیاهی دشوار است. به همین دلیل زنان گیاهخوار در دوران بارداری باید این مواد مغذی را از طریق مولتی‌ویتامین یا به‌صورت قرص‌های مکمل، جداگانه دریافت کنند. 

نحوه مصرف و بهترین زمان مصرف مکمل های بارداری

مکمل‌های دوران بارداری باید توسط متخصص زنان و زایمان تجویز شود. مصرف این مواد مغذی معمولا از ۳ ماه قبل از بارداری آغاز می‌شود و تا ۳ ماه بعد از زایمان ادامه خواهد داشت. مقدار مصرف هر مکمل، متناسب با شرایط جسمی شما مشخص می‌شود.

ویتامین‌ها را می‌توانید در هر ساعتی از روز مصرف کنید. اما در صورت وجود حالت تهوع صبحگاهی، بهتر است که در این زمان مکمل‌ها را نخورید. چراکه ممکن است شدت حالت تهوع شما را زیاد کند. معمولا برای جلوگیری از معده درد توصیه می‌شود این داروها را بعد از هر وعده غذایی یا شب قبل از خواب بخورید.

عوارض و فواید مصرف مکمل ها و مولتی ویتامین های دوران بارداری

عوارض مصرف مکمل ها در تغذیه بارداری در زنان مختلف فرق می‌کند. اما در حالت کلی این عوارض جانبی شامل موارد زیر است.

• حالت تهوع 
• یبوست
• معده درد

برای کاهش این نشانه‌ها می‌توانید از قرص‌های مکمل جویدنی استفاده کنید. داشتن رژیم غذایی پرفیبر و خوردن آب زیاد هنگام مصرف مولتی‌ویتامین‌ها نیز در کاهش عوارض جانبی موثر است.

نکاتی برای مصرف ویتامین ها و مکمل های بارداری

مصرف مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری می‌تواند احتمال بروز نقص‌های مادرزادی را کاهش دهد. از طرفی برنامه‌ریزی برای حاملگی و مشورت با پزشک، اولین قدم مهم برای حفظ سلامت مادر و نوزاد است. زیرا تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز مادر و جنین، در اصل باید قبل از بارداری آغاز می‌شود.

انتخاب بهترین مکمل بر اساس جواب آزمایش‌های دوران بارداری تعیین می‌شود. مهم‌ترین نکته درباره مصرف قرص‌های مکمل بارداری این است که به‌هیچ‌عنوان نباید سرخود و بدون مشورت با پزشکتان، تعداد و میزان آن‌ها را کاهش یا افزایش دهید. چراکه این مسئله می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. 

کلام آخر

در این مقاله درباره مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری و میزان اهمیت مصرف آن‌ها توضیح دادیم. اگر در سن باروری هستید یا تصمیم به حاملگی دارید، بهتر است که چند ماه قبل از بارداری با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. با دادن آزمایش خون، پزشک مکمل‌های لازم را برای شما تجویز می‌کند تا از بروز مشکلات و نقص‌های مادرزادی جلوگیری کند.

سوالات متداول

منابع:

fdo

webmd