بچه‌ها هم دچار اختلالات تیروئید مانند پرکاری تیروئید کودکان یا هیپرتیروئیدیسم می‌شوند. از علائم تیروئید پرکار در کودکان باید به مواردی مانند مشکلات جسمی نظیر خستگی مفرط، کمبود تمرکز و رشد کودکان اشاره کنیم. اختلالات و مسائل روانی مانند تشویش هم از عوارض پرکاری تیروئید هستند. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که تیروئید بیش از حد فعال شود و سطح هورمونهای تولیدشده از آن، بیشتر از نیاز بدن باشد. شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید بیماری گریوز (Graves’ disease) است. دلایل دیگری هم باعث بروز پرکاری تیروئید در بچه‌ها می‌شوند. برای مثال، وجود توده‌هایی در غده تیروئید یا التهاب آن هم از علل بیمارشدن کودکان هستند. گاهی اوقات، مصرف زیاد از حد یُد هم غده تیروئید را تحریک می‌کند. مشکلات رشد از مهم‌ترین علائم پرکاری تیروئید در کودکان هستند. اگر کودکی به این بیماری مبتلا شود، مراحل طبیعی رشد را پشت سر نمی‌گذارد و کاهش وزن پیدا می‌کند. تپش قلب، تعریق بیش از حد و بی‌خوابی هم می‌توانند از نشانههای ابتلا به این بیماری باشند. در این مقاله، تمام اطلاعات لازم درباره تیروئید پرکار کودکان را در اختیارتان قرار خواهیم داد. یادتان باشد که نقش ژنتیک و سابقه خانوادگی هم در ابتلای کودکان به این بیماری مهم و پررنگ است. برای پیگیری درمان هم باید به دکتر غدد کودکان و متخصص اطفال مراجعه کنید.
در پایان، سوالات خود را درباره پرکاری تیروئید در کودکان بپرسید، تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی و سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
پرکاری تیروئید در کودکان چیست؟
پرکاری تیروئید کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید بیش از نیاز خود، هورمون تیروئید تولید کند. غده تیروئید شکل پروانه است و در گردن قرار دارد. وظیفه آن ترشح هورمون تیروئید در خون برای کنترل ضربان قلب، دما و متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن است. غده تیروئید پرکار میتواند بزرگ شود و شاید مانند یک توده در گلو به نظر برسد.
زمانی که غده تیروئید بیش از حد هورمون ترشح می‌کند، متابولیسم کودک سریع‌تر میشود. در نتیجه، مشکلات و عوارضی مانند اضطراب، کاهش وزن و لرزش به وجود می‌آیند. این بیماری روی رشد و تکامل کودکان هم اثرات منفی می‌گذارد. البته، خبر خوب این است که چنین مشکلی درمان هم دارد. ضمن اینکه پرکاری تیروئید کمتر از کم‌کاری آن در کودکان رخ می‌دهد.
پیگیری درمان پرکاری تیروئید در کودک اهمیت زیادی دارد. اگر این مشکل در کودکان رفع نشود، تفکر و یادگیری آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درمان‌نشدن پرکایری تیروئید باعث رشد سریع کودکان در ابتدا و سپس توقف زودرس رشد میشود. نتیجه چنین روندی هم چیزی نیست جز کوتاهی قد. بهتر است که با علامت‌های پرکاری غده تیروئید آشنا باشید و با مشاهده آن‌ها، سریعاً به دکتر کودکان مراجعه کنید. با انجام تست‌های لازم، در صورت مشکوک بودن آزمایش تیروئید نوزاد و کودکان، پزشکان اقدامات درمانی را شروع می‌کنند.
علائم پرکاری تیروئید در کودک چیست؟
اگر حواستان به نشانههای پرکاری تیروئید باشد، سریع‌تر می‌توانید این مشکل را پیگیری کنید. آشنایی با علامت‌های پرکاری تیروئید کودکان به شما فرصت مراجعه به موقع به پزشک را می‌دهد. از نشانههای رایج این بیماری در بچه‌ها، به موارد زیر دقت کنید:
- لرزش
- خستگی
- کاهش وزن
- افزایش اشتها
- مشکل در تمرکز
- مشکل در خواب
- افزایش فشار خون
- بیش‌فعالی یا بی‌قراری
- اضطراب و تحریک‌پذیری
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- تحمل حرارت ضعیف و تعریق
- اجابت مزاج شل یا افزایش‌یافته ( مدفوع )
- بزرگ‌شدن غده تیروئید در جلوی گردن یا گواتر
کودکان مبتلا به بیماری گریوز دچار قرمزی، درد یا برآمدگی در چشم هم می‌شوند. این علامت شاخصه اصلی بیماری چشم گریوز است. علامت‌های دیگری شامل حساسیت به نور، خشکی و دوبینی هم در بیماران مبتلا به این مشکل رخ می‌دهند. نشانه پرکاری تیروئید کودکان را همیشه جدی بگیرید.
دلایل پرکاری تیروئید در کودکان چیست؟
دلایل متنوعی باعث پرکاری تیروئید در بچه‌ها می‌شوند. با این حال، برخی از موارد از عوامل اصلی ابتلا به بیماری هستند. بعضی از بیماری‌ها هم موجب بروز پرکاری تیروئید می‌شوند. برای مثال، بیماری گریوز نقش پررنگی در این موضوع دارد. این بیماری عامل پرکاری تیروئید کودک 5 ساله و سنین دیگر است
در پایگاه سلامت ملی آمریکا آمده است:
بیماری گریوز شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید در کودکان است و بیش از ۹۵درصد موارد را تشکیل می‌دهد.
از دلایل دیگر ابتلا به پرکاری تیروئید کودکان باید به موارد زیر اشاره کنیم:
| علت | توضیح |
|---|---|
| بیماری گریوز | یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله کرده و باعث تولید بیش از حد هورمونهای تیروئید میشود. |
| مصرف بیش از حد داروهای هورمون تیروئید | مصرف بیش از حد داروهایی که برای درمان کم‌کاری تیروئید تجویز می‌شوند، میتواند منجر به پرکاری تیروئید شود. |
| مصرف بیش از حد ید | مصرف بیش از حد ید (مانند جلبک دریایی یا مکمل‌های ید) باعث تحریک غده تیروئید و تولید بیش از حد هورمون میشود. |
| گره‌های تیروئید | رشدهای خوش‌خیم یا بدخیم در غده تیروئید که می‌توانند هورمونهای اضافی تولید کنند. |
| تیروئیدیت | التهاب غده تیروئید که باعث نشت هورمونهای ذخیره‌شده به خون میشود. |
| بیماری گریوز نوزادان | نوعی بیماری گریوز است که از مادر به نوزاد منتقل میشود و باعث پرکاری تیروئید در نوزاد میشود. |
این جدول تنها برخی از علل اصلی پرکاری تیروئید در کودکان را نشان می‌دهد و ممکن است علل دیگری هم وجود داشته باشند. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، همیشه باید به دکتر غدد کودکان یا متخصص اطفال مراجعه کرد.
پرکاری تیروئید در نوزادان
متاسفانه، امکان ابتلا به تیروئید بالا در نوزادان هم وجود دارد. چنین مشکلی در نتیجه اختلالات ژنتیکی و مادرزادی رخ می‌دهد. البته عوامل دیگری هم باعث پرکارشدن غده تیروئید نوزادان می‌شوند. برای مثال، بیماری گریوز یا التهابات تیروئید در آن‌ها، با آزادشدن ناگهانی هورمونهای ذخیره‌شده تیروئید همراه هستند. تورموهای غده تیروئید هم می‌توانند موجب پرکاری آن در نوزادان شوند.
علت پرکاری تیروئید کودکان زیر 2 سال
وجود سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های تیروئید از جمله مواردی است که موجب پرکاری تیروئید کودکان زیر ۲ سال میشود. مادرانی که در دوران بارداری به بیماری‌های خودایمنی مبتلا بوده‌اند هم می‌توانند بچه‌هایی با این مشکل به دنیا بیاورند. اگر مادری در دوران بارداری از برخی داروها استفاده کند هم امکان پرکاری تیروئید بچه قوت می‌گیرد. برای همین است که هیچ زن بارداری نباید بدون مشورت با پزشک، دارو مصرف کند.
پرکاری تیروئید کودکان بالای 7 سال
بروز پرکاری تیروئید در بچه‌های بالای ۷ سال هم در نتیجه عواملی مانند بیماری گریوز، تیروئیدیت حاد یا آدنوم تیروئید است. تیروئیدیت التهاب ناگهانی غده تیروئید است و آدنوم‌ها هم تورموهای خوش‌خیمی هستند که می‌توانند هورمونهای اضافی تولید کنند. مصرف زیاد از حد ید هم باعث بروز چنین مشکلی در کودکان بزرگتر میشود. پای علل و جهش‌های ژنتیکی هم در بسیاری از موارد به میان است.
آزمایش‌ها و روش‌های تشخیص پرکاری تیروئید کودکان
برای تشخیص پرکاری تیروئید کودکان، پزشکان سابقه سلامت او را بررسی می‌کنند. سپس با معاینه فیزیکی و انجام آزمایش خون، درباره وضعیت و بیماری به نتیجه‌گیری نهایی می‌رسند. در آزمایش خون، سطح هورمون تیروئید و هورمون محرک آن اندازه‌گیری میشود. اگر فرزند شما پرکاری تیروئید داشته باشد، احتمالاً آزمایش‌ها نتایجی به این ترتیب خواهند داشت:
- سطح پایین هورمون محرک تیروئید از مغز
- سطوح بالای هورمونهای تیروئید T3 و T4 از غده تیروئید
ممکن است، برای یافتن علت پرکاری تیروئید آزمایشات بیشتری هم مورد نیاز باشند. مثلا آزمایش خون برای بررسی آنتی‌بادی‌های محرک تیروئید، اندازه‌گیری می‌شوند. آنتی‌بادی‌های محرک تیروئید می‌توانند باعث بیماری گریوز شوند. شاید از تصویربرداری تیروئید هم برای بررسی عملکرد غده استفاده شود. آزمایشات تصویربرداری شامل سونوگرافی تیروئید یا اسکن تیروئید و ید رادیواکتیو هستند. در این روش از یک اسکنر مخصوص برای تشخیص نحوه جمع‌آوری ید رادیواکتیو در سلول‌های تیروئید کودکان استفاده میشود.
روش‌های درمان پرکاری تیروئید در کودکان و نوزادان چیست؟
برای درمان تیروئید، روش‌های مختلفی وجود دارد. باید ببینید که دکتر غدد کودکان از چه روشی استفاده می‌کند و کدام ایده را برای درمان بیماری، مناسب‌تر می‌داند. در ادامه، تعدادی از این روش‌ها را برایتان آورده‌ایم.
| روش درمان | توضیحات | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| دارو درمانی با داروهایی مانندمتی‌مازول (Methimazole) | کاهش تولید هورمونهای تیروئید | درمان اولیه، امکان بهبودی بدون نیاز به درمان دائمی | عوارض جانبی مانند بثورات پوستی، درد مفاصل، مشکلات کبدی، احتمال بازگشت بیماری |
| ید رادیواکتیو | تخریب سلول‌های غده تیروئید | درمان دائمی، عوارض جانبی کمتر نسبت به جراحی | نیاز به مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید پس از درمان، ممکن است مشکلات چشمی را تشدید کند. |
| جراحی (تیروئیدکتومی) | برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید | درمان قطعی، امکان برداشتن گره‌های تیروئید | عوارض جراحی، نیاز به مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید |
انتخاب بهترین روش درمان برای هر کودک بستگی به عوامل مختلفی مانند شدت پرکاری تیروئید، سن کودک، و ترجیحات خانواده دارد. پزشک با در نظر گرفتن این عوامل، بهترین گزینه را برای کودک شما تعیین خواهد کرد.
دارو برای درمان پرکاری تیروئید کودک
از داروهای مختلفی برای درمان پرکاری تیروئید کودکان استفاده میشود. نمونه‌ای از این داروها که در صورت تجویز پزشک، به درمان بیماری کمک می‌کنند، شامل موارد زیر هستند. این داروها به درمان پرکاری تیروئید کودکان 3 ساله یا سنین دیگر کمک می‌کنند:
- متی‌مازول (Methimazole)
- پروپیل تیواوراسیل (PTU)
- بتا بلاکرها
یادتان باشد که هیچ درمان خانگی و روش سنتی در درمان پرکاری تیروئید کودکان کارساز نیست. بهتر است که با نگاهی علمی، درمان این مشکل را دنبال کنید. عملکرد غدد بدن بسیار حساس است و نباید بی‌گدار به آب بزنید. هرگونه توصیه غیرعلمی را کنار بگذارید و فقط نظر متخصصان را جویا شوید.
درمان پرکاری تیروئید نوزادان
امکان بروز بیماری تیروئید پرکار در نوزادان هم وجود دارد. به طور معمول هم این روند شامل دارو درمانی با داروهایی مانند متی‌مازول است. در برخی موارد ممکن است که به جراحی هم نیاز باشد. اگر این مشکل سریع و زودهنگام تشخیص داده شود، پیشگیری از عوارض آن راحت خواهد بود. در غیر این صورت، اثرات بسیار ناخوشایندی روی رشد مغز و بدن نوزاد ایجاد میشود.
درمان خانگی پرکاری تیروئید کودکان
هیچ راه و درمان خانگی برای رفع پرکاری تیروئید کودکان وجود ندارد. این وضعیت بسیار پیچیده است و با اقداماتی ساده نمی‌توانید جلوی آن را بگیرید یا درمان را پیگیری کنید. برای درمان پرکاری تیروئید حتما به پزشک مراجعه کنید و توصیه‌های درمانی پزشک را جدی بگیرید. هرگونه توصیه غیرعلمی میتواند وضعیت بیماری را وخیم‌تر کند.
عوارض پرکاری تیروئید در کودکان
رسیدگی به علائم و نشانههای پرکاری تیروئید در کودکان اهمیت زیادی دارد. باید حواستان به آن‌ها باشد و در صورت بروز هریک، پیگیری‌های لازم را انجام دهید. اگر بیماری پرکاری تیروئید بدون درمان رها شود، عوارض و مشکلات قابل توجهی به وجود می‌آورد. از عوارض پرکاری این غده در بچه‌ها، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
| سیستم بدن | عوارض |
|---|---|
| رشد | رشد سریع اولیه و سپس کُند‌شدن رشد |
| قلبی عروقی | افزایش ضربان قلب، تپش قلب، نامنظمی ضربان قلب، نارسایی قلبی |
| عصبی | تحریک‌پذیری، عصبی‌بودن، بی‌خوابی، لرزش دستها، کاهش تمرکز، مشکلات یادگیری |
| گوارشی | افزایش اشتها، کاهش وزن، اسهال |
| اسکلتی | پوکی استخوان، ضعف استخوان‌ها |
| عضلانی | ضعف عضلانی، خستگی مفرط |
| چشمی | برآمدگی چشمها (در بیماری گریوز) |
| روانی | اضطراب، افسردگی، تغییرات خلقی |
پیشگیری از پرکاری تیروئید در کودکان
روشی قطعی و حتمی برای پیشگیری از ابتلا به پرکاری تیروئید کودکان وجود ندارد. با این حال، اقداماتی مانند پیشنهادات زیر به شما کمک می‌کنند که کودکتان را از این بیماری، دور نگه دارید. به موارد زیر دقت کنید:
- کاهش استرس: استرس مزمن سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و احتمال بروز بیماری‌های خود ایمنی را زیاد می‌کند.
- کنترل وزن: چاقی و اضافه وزن خطر ابتلا به برخی بیماری‌های خود ایمنی از جمله بیماری گریوز را بالا می‌برند.
- تغذیه سالم: تغذیه‌ای متعادل و غنی از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی( به‌ویژه ید به مقدار مناسب)، برای حفظ تعادل غده تیروئید اهمیت دارد.
- غربالگری: در برخی موارد، غربالگری نوزادان و کودکان با سابقه خانوادگی بیماری‌های تیروئید میتواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک شایانی کند.
علل اصلی پرکاری تیروئید در کودکان اغلب ژنتیکی یا دچارشدن به بیماری‌های خود ایمنی هستند؛ بنابراین، معمولاً موثر واقع نمی‌شوند.
برای پرکاری تیروئید کودکان به چه پزشکی مراجعه کرد؟
برای درمان پرکاری تیروئید کودکان باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. او در صورت نیاز، شما را به متخصص غدد ارجاع می‌دهد. با مشاهده علائم پرکاری تیروئید در کودکان، متخصص اطفالی باتجربه را شناسایی و به او مراجعه کنید. مشاهده نشانه‌ها و معاینات لازم، مسیر درمان و راه پیگیری درست را مشخص خواهد کرد. یادتان باشد که تیروئید پرکار در کودکان باعث بروز مشکلات متنوعی از جمله اختلالات رشد میشود. بروز مشکلات چشمی یا اختلالات ذهنی هم بعید نیست. در نتیجه، هرگز نشانههای این مشکل را نادیده نگیرید. با چند آزمایش و اندازه‌گیری هورمون تیروئید TSH (هورمونهای T3 و T4)، امکان تشخیص وضعیت و پیگیری درمان ممکن میشود.
برای پیشگیری از ابتلا به تیروئید پرکار در کودکان باید به نقش تغذیه دقت کنید. حواستان به تست تیروئید و مراقبت‌های بهداشتی هم باشد. در صورت ابتلای کودک به این وضعیت هم از داروهای ضدتیروئید یا در برخی مواقع، از جراحی تیروئید استفاده میشود. برای شناسایی بهترین پزشک متخصص غدد می‌توانید به سامانه آنلاین دکتردکتر مراجعه کنید. در آنجا، نظر بیماران قبلی را بخوانید و امتیاز پزشکان را بررسی کنید. در نهایت، از متخصص موردنظرتان، به شکل اینترنتی وقت بگیرید.
منابع:
btf-thyroid.org
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
childrenshospital.org
childrenscolorado.org
