قطع عضو یکی از عوارض مهم، سخت و دردناک دیابت است. اگر دیابت دارید، احتمالا پزشک توصیه کرده است که هر روز پای خود را چک کنید، اما ممکن است دلیل این توصیه پزشک را ندانید. در ادامه با ما همراه باشید تا بدانید چگونه دیابت می تواند منجر به قطع عضو شود و چگونه باید از آن جلوگیری کنید.
چرا قطع عضو لازم است؟
در برخی موارد، دیابت می تواند منجر به بیماری شریان محیطی (PAD) شود. PAD باعث باریک شدن رگ های خونی و کاهش جریان خون در پاها می شود. همچنین ممکن است باعث آسیب به عصبی شود که به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می شود. این امر می تواند از احساس درد جلوگیری کند. اگر نمی توانید درد را احساس کنید، ممکن است متوجه نشوید که زخمی روی پاهای خود دارید، بنابراین ممکن است همچنان به ناحیه آسیب دیده فشار وارد کنید که می تواند باعث عفونت شود.
همچنین کاهش جریان خون می تواند روند بهبود زخم را کند کرده و توانایی بدن شما را در مبارزه با عفونت کمتر کند. در نتیجه ممکن است زخم بهبود نیابد. همچنین ممکن است آسیب بافتی یا قانقاریا رخ دهد و هرگونه عفونت موجود به استخوان سرایت کند. در نتیجه اگر عفونت را نمی توان متوقف کرد یا آسیب وارده غیرقابل جبران بود، عضو باید قطع شود.
آیا همه افراد مبتلا به دیابت با قطع عضو سر و کار دارند؟
در سال 2010، 73000 فرد بزرگسال که دیابت داشتند و بالای 20 سال سن داشتند، قطع عضو شدند. این آمار ممکن است زیاد به نظر برسد، اما قطع عضو تنها درصد کمی از میلیون ها نفر مبتلا به دیابت را شامل می شود. مدیریت دیابت و مراقبت از پا باعث شده است که قطع عضو اندام تحتانی در 20 سال گذشته به نصف کاهش یابد. با مدیریت مداوم دیابت، مراقبت از پا و زخم، بسیاری از افراد مبتلا به دیابت می توانند خطر قطع عضو را محدود کنند یا به طور کامل از آن جلوگیری کنند.
راه های جلوگیری از قطع عضو در صورت ابتلا به دیابت
بهترین راه برای جلوگیری از قطع عضو و سایر عوارض شدید دیابت، مدیریت قند خون است. چندین راه برای انجام این کار وجود دارد، از جمله:
- خوردن یک رژیم غذایی سالم غنی از گوشت بدون چربی، میوه ها و سبزیجات، فیبر و غلات کامل
- اجتناب از آبمیوه شیرین شده با شکر و نوشابه
- کاهش استرس
- روزانه حداقل 30 دقیقه ورزش کنید
- حفظ وزن و فشار خون سالم
- سطح قند خون خود را به طور مرتب چک کنید
- انسولین و سایر داروهای دیابت را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
مراقبت خوب از پا ممکن است به شما در جلوگیری از مشکل ساز شدن زخم کمک کند. برخی از نکات مراقبت از پا عبارتند از:
- روزانه کل پای خود را چک کنید و به دنبال قرمزی، زخم، کبودی، تاول و تغییر رنگ باشید.
- از یک آینه بزرگ‌نمایی استفاده کنید تا به شما کمک کند نگاه دقیق‌تری به پاهای خود داشته باشید.
- اگر نمی توانید پای خود را چک کنید، از شخص دیگری بخواهید آن را برای شما بررسی کند.
- به طور مرتب پاهای خود را با استفاده از یک پر یا اشیاء سبک دیگر از نظر احساس بررسی کنید.
- به طور منظم بررسی کنید که آیا پاهای شما می توانند دمای گرم و سرد را احساس می کنند یا خیر.
- جوراب های نازک، تمیز و خشکی بپوشید که نوارهای کشسانی ندارند.
- انگشتان پا را در طول روز تکان دهید و مچ پاهایتان را مکررا حرکت دهید تا خون در پاهایتان جریان داشته باشد.
- هرگونه مشکل پا و علائم نوروپاتی مانند بی حسی، سوزش و گزگز را فوراً از طریق سامانه نوبت دهی پزشکان، به پزشک گزارش دهید.
سایر مشکلات پا که باید از آنها آگاه بود
مشکلات رایج مربوط به پا که برای اکثر افراد آزاردهنده است، در صورت ابتلا به دیابت ممکن است به مشکلات بزرگی تبدیل شوند. اگر از وجود آنها اطلاعی نداشته باشید، آسیب های ساده ممکن است به سرعت عفونی شوند یا باعث ایجاد زخم شوند. اگر هر یک از این شرایط پا را تجربه کردید، برای ارزیابی با پزشک تماس بگیرید:
- عفونت های قارچی،مانند پای ورزشکاران
- وجود تراشه ها
- ناخن های فرو رفته
- میخچه
- پینه
- پوسته و زبر شدن پا
- میخچه کف پا
- سرمازدگی پا
- شست چمبری
- پوست خشک
- نقرس
- درد پاشنه یا خار پاشنه
- در صورت داشتن هر کدام از شرایط ذکر شده می توانید از طریق اپلیکیشن نوبت دهی پزشکان اقدام کرده و به پزشک مناسب مراجعه کنید.
کاری که اکنون می توانید انجام دهید
دیابت یک بیماری یواشکی است یعنی در بسیاری از موارد، علائم غیرعادی ایجاد نمی کند. اگر علائمی ندارید، ممکن است فکر کنید بیماری تحت کنترل است و آن را جدی نگیرید. اگر دیابت دارید و قند خون شما به خوبی کنترل نمی شود، حتی اگر علائمی ندارید، فوراً اقدامات لازم را برای کنترل آن انجام دهید.
داروهای دیابت را مصرف کنید و با پزشک خود در مورد بهترین رژیم غذایی و برنامه ورزشی برای وضعیت خود صحبت کنید. اگر به طور مرتب پاهای خود را چک نمی کنید، همین حالا شروع کنید. هر روز فقط چند دقیقه طول می کشد. چک کردن پاهای خود را بخشی از برنامه روزانه صبح یا عصر خود قرار دهید.
برای حفظ سلامت هر چه بیشتر پاهای خود:
- هر روز آنها را بشویید و کاملا خشک کنید. برای جلوگیری از ترک خوردن پوست، با استفاده از مرطوب کننده ها آن ها را مرطوب نگه دارید.
- پینه‌ها، میخچه‌ها یا زگیل‌ها را خودتان جدا نکنید. از یک متخصص پا یا پزشک خود کمک بگیرید.
- ناخن های پای خود را همواره کوتاه کنید و سعی کنید آن ها را خیلی کوتاه نکنید.
- پابرهنه در داخل یا خارج از منزل نروید.
- اگر در پیدا کردن کفش های راحت و مناسب مشکل دارید، با پزشک خود در مورد کفش های دیابتی تجویزی صحبت کنید.
- کفش های پنجه بسته بپوشید.
- از کفش هایی با نوک تیز خودداری کنید.
- پاهای خود را خیس نگه ندارید زیرا رطوبت بین انگشتان پا ممکن است منجر به عفونت شود، بنابراین سعی کنید از نشاسته ذرت بین انگشتان پا استفاده کنید تا پوست خشک بماند.
قطع عضو نباید بخشی از روند دیابت باشد. اگر تمام تلاش خود را برای مدیریت قند خون و مراقبت از پاهای خود انجام دهید، خطر عوارض عمده کاهش می یابد.
منبع : healthline
