قرص دوکسیلامین معمولا برای درمان حساسیت و آلرژی تجویز میشود. مشکلاتی مانند بیخوابی، عطسه، آبریزش و گرفتگی بینی که در اثر ترشح هیستامین در بدن ایجاد می‌شوند را می‌توان با مصرف این دارو، کنترل کرد.
با این که داکسیلامین نیازی به نسخه پزشک ندارد اما باید در مصرف آن احتیاط کرد؛ مثلا نباید آن را قبل از رانندگی مصرف کنید. همچنین خانم‌های باردار و افراد سالمند، باید با مشورت پزشک آن را مصرف کنند.
در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، با کاربردها و عوارض قرص داکسیلامین آشنا خواهید شد.
اگر سوالی درباره این دارو دارید، می‌توانید در انتهای همین صفحه و در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ دهد.
قرص دوکسیلامین چیست و در چه مواردی تجویز میشود؟
قرص دوکسیلامین (Doxylamine) یک داروی آنتی هیستامین است که برای درمان حساسیتهای جلدی مانند کهیر، راش و خارش و تب یونجه (رینیت آلرژیک) تجویز میشود.
این دارو به تسکین علائم سرماخوردگی و آلرژی کمک میکند و یک خواب‌آور کوتاه‌مدت است. همچنین داکسیلامین (درصورت ترکیب با ویتامین B6)، می‌تواند به درمان حالت تهوع صبحگاهی زنان باردار کمک کند.
اَشکال دارویی داکسیلامین و دوزهای آن
داکسیلامین، با اَشکال دارویی مختلفی در داروخانه‌ها عرضه میشود. در جدول زیر، درباره این دارو اطلاعات بیشتری را برایتان آورده‌ایم:
| شکل دارویی | کاربرد |
| قرص خوراکی | درمان بیخوابی، تسکین علائم آلرژی مانند عطسه و آبریزش بینی |
| قرصهای جویدنی | مصرف آسان‌تر، به‌ویژه برای کودکان |
| کپسول | ترکیب با سایر داروها برای تسکین علائم سرماخوردگی و آلرژی |
| شربت | تسکین علائم سرماخوردگی و آلرژی در کودکان و بزرگسالان |
| ترکیب با ویتامین B6 | درمان حالت تهوع دوران بارداری که با نام قرص دوکسیلامین پیریدوکسین شناخته میشود. |
نکته! شکل دارو و دوز آن، بهتر است با صلاح‌دید پزشک و براساس شرایط بیمار انتخاب شود.
این دارو با چه اسامی دیگری در داروخانه‌ها در دسترس است؟
سلدان (Seldane)، یونی سام (Unisom)، تریلودان (Trilodane) و تلدان (Teldane) نام‌های دیگر این دارو در داروخانه‌های ایران هستند.
نحوه عملکرد داروی دوکسیلامین در بدن
داکسیلامین با مسدود کردن گیرنده‌های H1 در بدن، ترشح هیستامین را مهار میکند و به بهبود علائم حساسیت کمک میکند. این دارو با عبور از سد خونی مغزی، اثر آرام‌بخش دارد و خوابآلودگی ایجاد میکند؛ بنابراین مشکلات خواب را به‌طور موقت برطرف کرده و به داشتن خواب راحت کمک میکند.
دوز و زمان مصرف قرص دوکسیلامین
دوز معمول قرص داکسیلامین در ایران، 25 میلی‌گرم است اما تعداد مورد نیاز برای مصرف آن باید توسط پزشک تعیین شود. این دارو در صورت تجویز برای درمان بیخوابی در بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال، معمولا یک قرص است و باید 30 دقیقه پیش از خواب مصرف شود.
چقدر طول می‌کشد تا این قرص اثر کند؟
قرص داکسیلامین معمولاً پس از 30 تا 60 دقیقه اثر میکند و پس از 2 تا 3 ساعت، به حداکثر غلظت پلاسمایی می‌رسد. نیمه عمر این دارو، 10 الی 12 ساعت است و از طریق ادرار دفع میشود.
از قرص داکسیلامین باید چگونه نگهداری کرد؟
توجه به نکات زیر برای نگهداری از این دارو، ضروری است:
- آن را در دمای بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید؛
- دارو را در محلی با نور کم و به دور از اشعه مستقیم آفتاب قرار دهید؛
- داکسیلامین را در جای خشک، خنک و به دور از رطوبت بگذارید.
به خاطر داشته باشید که این دارو را حتما به دور از دسترس کودکان و حیوانات قرار دهید.
خطرات و عوارض مصرف قرص داکسیلامین
قرص داکسیلامین، حتی در صورت مصرف شدن تحت نظر پزشک، ممکن است با عوارضی خاص همراه باشد. در ادامه، به آنها به تفکیک میزان خطر اشاره خواهیم کرد:
عوارض جانبی شایع
عوارض شایع مصرف داکسیلامین عبارتند از:
- خشکی دهان، بینی و گلو
- خوابآلودگی
- گرفتگی قفسه سینه
- سردرد
- تغییرات هیجانی و خُلقی (احساس افسردگی یا بی‌حوصلگی)
- ناراحتی معده
- یبوست
- تاری یا کاهش دید
این عوارض شایع، موقت و کم‌خطر بوده و معمولا پس از مدتی از بین می‌روند. البته در صورت ادامه‌دار بودن آنها، حتما به پزشک مراجعه کنید.
عوارض جانبی جدی و خطرناک
رخ دادن واکنش آلرژیک جدی به داکسیلامین، بسیار نادر است اما در صورت بروز هرکدام از علائم زیر، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- تحریک‌پذیری شدید ذهنی و خلقی ( افسردگی، توهم، گیجی و…)
- مشکلات بینایی
- مشکل در ادرار کردن
- نامنظم شدن ضربان قلب
- کبودی
- خونریزی سریع
- تشنج
- صدای زنگ گوش
مصرف سرخود و اوردوز داکسیلامین چه علائم و خطراتی دارد؟
هر چند که خرید قرص دوکسیلامین بدون ارائه نسخه پزشک هم امکان‌پذیر است؛ اما تجویز آن باید توسط پزشک متخصص انجام شود. علائم زیر، ناشی از مصرف اشتباه و اوردوز با این دارو هستند:
- تب
- توهم
- ضعف شدید
- لرزش
- تشنج
- کاهش هوشیاری
در صورت اوردوز یا این دارو، عوارض جانبی ذکر شده را با شدت بیشتری تجربه خواهید کرد.
علائم اوردوز کودکان
کودکان هم با مصرف اشتباه این دارو، دچار اوردوز می‌شوند و علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- خواب آلودگی طولانی
- هیجان و بی‌قراری شدید
- از دست رفتن هوشیاری
- تشنج
درصورت رخ دادن علائم فوق، سریعاً فرزندتان را به اورژانس ببرید یا از پزشکان اطفال دکتردکتر، مشاوره تلفنی یا مشاوره متنی فوری بگیرید.
موارد منع مصرف قرص داکسیلامین
افرادی که در هر کدام از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند، به هیچ‌عنوان نباید این دارو را مصرف کنند:
- کودکان زیر 12 سال
- افراد دارای آلرژی شدید
موارد احتیاط قبل از مصرف داکسیلامین
قبل از مصرف این دارو، به نکات زیر توجه کنید:
- اگر به آنتی‌هیستامین‌ها حساسیت دارید، به پزشک اطلاع دهید.
- پزشک را در جریان تمام بیماری‌ها و داروهای مصرفی خود قرار دهید.
- در صورت انجام جراحی، از جمله جراحی دندان، پزشک و دندانپزشک را در جریان قرار دهید.
نکته مهم! هنگام رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند، این دارو را مصرف نکنید.
احتیاط در مصرف دوکسیلامین در صورت ابتلا به برخی از بیماری‌ها
در صورت داشتن مشکلات زیر، قرص داکسیلامین را با دقت و مشورت پزشک مصرف کنید:
- آسم یا برونشیت مزمن
- مشکلات قلبی
- فشار خون بالا
- پرکاری تیروئید
- آب سیاه (گلوکوم)
- اختلال فشار چشم
- بیماری کبدی
- صرع یا سابقه تشنج
- مشکلات معده
- افسردگی شدید
- بیماری‌های کلیوی یا کبدی
هشدار! قرص داکسیلامین را نباید بدون مشورت پزشک، بیش از 2 هفته مصرف کرد!
کودکان در اثر مصرف داکسیلامین دچار چه حالاتی می‌شوند؟
کودکان ممکن است که نسبت به اثرات آنتی‌هیستامین موجود در این دارو، حساسیت بیشتری نشان دهند یا به‌جای خوابآلودگی، هیجان زده و هوشیار شوند.
آیا مصرف داکسیلامین در دوران بارداری و شیردهی مجاز است؟
متخصصان زنان و زایمان معمولا قرص داکسیلامین پیریدوکسین را برای پیشگیری و درمان تهوع و استفراغ دوران بارداری تجویز می‌کنند. اگر در دوران شیردهی قرار دارید، توجه داشته باشید که این دارو به شیر مادر منتقل میشود؛ بنابراین قبل از مصرف آن، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
براساس مقاله منتشر شده در verywellhealth درباره اثر مصرف این دارو روی جنین،
نتایج برخی پژوهش‌ها می‌گویند که مصرف آنتی‌هیستامین‌هایی همچون داکسیلامین در سه‌ماهه اول بارداری، ممکن است باعث نقص‌های مادرزادی همچون شکاف کام و لب، نقایص لوله عصبی و مشکلات قلبی شود.
با این‌حال این یافته‌ها، مورد نقد قرار گرفته و بهتر است درباره اثر مصرف این دارو، حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید.
آیا سالمندان میتوانند این دارو را مصرف کنند؟
مصرف داروی داکسیلامین در افراد مسن، ممکن است باعث خوابآلودگی، افت فشار خون، گیجی، مشکلات ادراری و یبوست شود. یکی از مهم‌ترین عوارض این دارو، سرگیجه و خوابآلودگی است که خطر زمین خوردن شخص و شکستگی استخوان‌ها را افزایش می‌دهد. برای همین، بهتر است تحت مراقبت و با نظر پزشک مصرف شود.
تداخلات دارویی با داکسیلامین
داکسیلامین مجموعاً با 316 دارو تداخل دارد که 18 مورد از آن، تداخل شدید است. برخی از این داروها عبارت‌اند از:
| نوع تداخل | جزئیات |
|---|---|
| داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی | ترکیب با بنزودیازپین‌ها، اپیوئیدها، ضدافسردگی‌ها (مانند لورازپام و زولپید) اثر خواب‌آوری را تقویت میکند. |
| داروهای ضدافسردگی | ترکیب با MAOIها (مثل ایزوکاربوکسازید) خطر عوارض شدید را افزایش می‌دهد. |
| داروهای ضد اسپاسم | افزایش خشکی دهان، یبوست و احتباس ادرار با ترکیب داروهای آنتی‌کولینرژیک. |
| آنتی‌هیستامین‌ها | مصرف هم‌زمان با دیفن‌هیدرامین موضعی یا خوراکی توصیه نمی‌شود. |
| الکل و مواد مخدر | کاهش سطح هوشیاری و تقویت اثر خواب‌آوری. |
| دیگر داروها | شل‌کننده‌های عضلانی (مثل سیکلوبنزاپرین) و داروهای خواب‌آور نیز تداخل دارند. |
این دارو توسط پزشکان کدام تخصص تجویز میشود؟
قرص دوکسیلامین معمولا توسط پزشکان تخصص‌های عمومی و آلرژی تجویز میشود. با این‌حال، ممکن است متخصصان زنان یا اطفال هم مصرف این دارو را توصیه کنند. اگر نیاز به مصرف این دارو دارید، می‌توانید از سامانه نوبت دهی دکتردکتر، نوبت بهترین پزشکان ایران را ثبت کنید.
البته می‌توانید با ثبت نوبت ویزیت متنی یا تلفنی دکتردکتر، فورا با پزشک درباره مصرف این دارو یا علائم آن، مشورت کنید.
منابع:
drugs.com
medlineplus.gov
go.drugbank.com
