احتقان، آبریزش و وجود توده در بینی، از مهم‌ترین علائم بیماری‌های بینی هستند. عوامل متفاوتی همچون التهاب و عفونت‌های سینوسی، محرک‌های آلرژی و آسیب‌های فیزیکی می‌تواند منجر به بروز انواع بیماری‌های بینی شود. از شایعترین این بیماری‌ها می‌توان به سینوزیت، رینیت آلرژیک، پولیپ بینی و انحراف تیغه بینی اشاره کرد.
متخصص گوش و حلق و بینی، برای تشخیص و مدیریت بیماری‌های شایع بینی، متناسب با علت آن‌ها، روشهای تشخیصی و درمانی متفاوتی ارائه می‌دهد. بینی، عضو بسیار مهمی برای تامین هوای گرم، مرطوب و تمیز برای بدن است. به‌همین‌خاطر، در صورت مشاهده علائم حاد مانند کاهش حس بویایی، عفونت‌های مکرر سینوسی، بوی بد دهان، خونریزی بینی و خشکی بینی حتما به دکتر گوش مراجعه کنید.
با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، که به 4 دقیقه زمان نیاز دارد، انواع بیماری‌های بینی و علائم آن‌ها را خواهید شناخت.
در نهایت، اگر سوال و ابهامی درباره بیماری‌های شایع بینی و روند درمانی آن‌ها دارید، در قسمت نظرات بنویسید. پزشک ما به آن پاسخ خواهد داد.
سینوزیت
سینوس‌ها، حفره‌های پر از هوا در استخوان‌های گونه، پیشانی و پل بینی هستند. این ساختارهای توخالی، نقش‌های متعددی همچون محافظت از مغز در برابر آسیب، مرطوب و گرم کردن هوای تنفسی و بهبود کیفیت صدا را برعهده دارند. سینوس‌ها، گاهی در اثر التهاب و عفونت، با مخاط مسدود میشوند.
مهم‌ترین علت سینوزیت، انسداد حفره‌های سینوس، به دلیل التهاب ناشی از ویروس‌ها، باکتری‌ها و آلرژن‌ها است. سینوزیت از آن دسته از انواع بیماری‌های بینی است که افراد زیادی را درگیر می‌کند.
براساس گزارش دانشگاه علوم و بهداشت اورگان (OHSU)، سینوزیت یکی از شایعترین بیماری‌های بینی مزمن در ایالات متحده است که 50 میلیون آمریکایی، حدود 20 درصد از جمعیت این کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مهم‌ترین علائم سینوزیت، گرفتگی بینی، درد و فشار صورت، آبریزش بینی، تب، سردرد، خستگی، کاهش حس بویایی و عفونت‌های مکرر سینوسی هستند. با مشاهده این علائم سینوزیت، مراجعه به دکتر گوش ضروری است. معمولا افراد به دو نوع سینوزیت مبتلا میشوند که در جدول زیر به آن‌ها می‌پردازیم:
| انواع سینوزیت | ویژگی‌های آن | درمان |
| سینوزیت حاد | نوعی عفونت ویروسی، دوران بیماری کمتر از 4 هفته | آنتی‌بیوتیک‌ها |
| سینوزیت مزمن | ناشی از آلرژی، پولیپ بینی و انحراف بینی، دوران بیماری بیشتر از 12 هفته | جراحی آندوسکوپی سینوس |
پزشک، پس از تشخیص بیماری سینوزیت، داروهایی مانند اسپری‌های ضدالتهاب بینی، ضداحتقان‌ها، مهارکننده‌های التهابی، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای استروئیدی تجویز می‌کند.
رینیت آلرژیک
تب یونجه، نوعی آلرژی فصلی است. در این دسته از انواع بیماری‌های بینی، سیستم ایمنی، به عوامل محیطی مانند علف‌های هرز، گرده درختان، کپک‌ها و کنه گردوغبار، واکنش بیش از حد نشان می‌دهد. این واکنش آلرژیک، با تاثیر بر عملکرد بینی، منجر به احتقان بینی، آبریزش بینی، عطسه و کاهش حس بویایی میشود.
با آگاهی از اینکه تخصص گوش و حلق و بینی چیست برای درمان بیماری رینیت آلرژیک، باید به دکتر گوش مراجعه کنید. متخصص گوش، گزینه‌های درمانی اجتناب از محرک‌های آلرژی، اسپری‌های کورتیکواستروئید بینی، اسپری و قرص آنتی‌هیستامین را تجویز می‌کند.
انحراف تیغه بینی
تیغه بینی، دیواره‌ای از جنس استخوان و غضروف است. این دیواره، در امتداد وسط بینی قرار دارد و سوراخ بینی راست و چپ را از هم جدا می‌کند. گاهی تیغه بینی، از وسط به سمت یکی از سوراخ‌های بینی کج میشود؛ به این حالت، انحراف تیغه بینی می‌گویند. انحراف بینی، می‌تواند در اثر ژنتیک، ضربه، جراحی یا افزایش سن ایجاد شود.
شایعترین علامت انحراف تیغه بینی، گرفتگی بیشتر یک طرف بینی، نسبت به سمت دیگر آن است. علائم دیگر این انحراف، شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی بینی
- عفونت‌های سینوسی مکرر
- احساس درد در ناحیه سر
- ریزش مخاط از پشت بینی به حلق
- خروپف و نفس کشیدن‌های بلند هنگام خواب
- انسداد یک یا هر دو سوراخ بینی
- تنفس پر سروصدا
- خوابیدن روی یک پهلوی خاص
گاهی دکتر گوش، برای کاهش علائم انحراف تیغه بینی، داروهایی مانند ضداحتقان‌ها، کورتیکواستروئیدها و آنتی‌هیستامین‌ها را تجویز می‌کند. اما این داروها، انحراف بینی را اصلاح نمی‌کنند. برای اصلاح برخی از انواع بیماری‌های بینی مانند انحراف تیغه بینی، جراحی‌های سیتوپلاستی یا رینوپلاستی باید انجام شود.
پولیپ بینی
پولیپ بینی، توده‌های کوچک، بدون درد، غیرسرطانی و انگوری‌شکل هستند که در هر دو طرف بینی یا سینوس‌ها ایجاد میشوند. پولیپ‌ها، از روند التهابی مداوم در بینی و سینوس‌ها نشات می‌گیرند. سینوزیت مزمن، آلرژی و حساسیت به آسپرین از عوامل به‌وجود آمدن پولیپ بینی هستند.
این توده‌ها معمولا جدی نیستند؛ اما در صورت رشد آن‌ها، بینی مسدود شده و مشکلات تنفسی به‌وجود می‌آید. از شایعترین علائم پولیپ بینی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احتقان بینی
- آبریزش بینی
- ریزش مخاط از پشت بینی به حلق
- کاهش حس بویایی
- سردردهای مکرر
متخصص گوش و حلق و بینی، با مشاهده این علائم و انجام رینوسکوپی و آندوسکوپی بینی، می‌تواند وجود پلیپ‌ها را تشخیص دهد. او گزینه‌های درمانی همچون مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و جراحی برای برداشتن پولیپ را به بیمار توصیه می‌کند.
خونریزی بینی
تعداد فراوانی از رگ‌های خونی بینی، در نزدیکی سطح پوست قرار دارند. به‌همین‌خاطر، به دلیل عوامل بسیار زیادی، به سادگی خونریزی می‌کنند. خونریزی‌های جزئی بینی، معمولا خونریزی قدامی هستند و از نواحی جلوی بینی شروع میشوند.
خونریزی بینی خلفی، شدیدتر بوده و در اثر پارگی رگ‌های خونی بزرگتر در پشت بینی اتفاق می‌افتد. در خونریزی بینی خلفی که یکی از خطرناک‌ترین انواع بیماری‌های بینی است، خون، به احتمال زیاد به سمت دهان، گلو و بینی برمی‌گردد و فرد به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز پیدا می‌کند. در ادامه، به شایعترین عوامل خونریزی بینی می‌پردازیم:
- وجود هوای خشک، به‌ویژه در زمستان‌ها
- عوارض اسپری‌های بینی یا داروهای سرماخوردگی
- ابتلا به آلرژی
- برخورد ضربه به سر یا بینی
- مصرف داروهای ضدالتهابی و غیراستروئیدی
- ممانعت از لخته شدن خون در اثر استفاده از آسپرین و وارفارین
- فشار خون بالا
- آنوریسم یا سرطان زمینه‌ای، در موارد نادر
متخصص گوش و حلق و بینی، برای درمان خونریزی بینی، عواملی مانند شدت خونریزی، علت آن و سایر شرایط پزشکی را در نظر می‌گیرد. رایج‌ترین درمان‌های خونریزی بینی، شامل اسپری بینی، درمان‌های موضعی، اعمال گرما برای بسته شدن رگ خونی و قرار دادن گاز یا بالون بادی در بینی میشود.
خشکی بینی
داخل بینی، ازبافت حساسی تشکیل شده است. به‌همین‌خاطر، کوچک‌ترین عوامل می‌تواند منجر به آسیب به غشای مخاطی، رگ‌های بینی و در نهایت خشک شدن بینی شود. از شایعترین بیماری‌های بینی، خشکی بینی است. مهم‌ترین علائم خشکی بینی، شامل موارد زیر هستند:
- تاثیرات ناشی از هوای تنفسی
- التهاب
- سرماخوردگی ویروسی
- خارش بینی ناشی از تحریک آلرژن‌ها
- قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض دودهای تحریک‌کننده مانند دود سیگار
- استنشاق مواد مخدر از راه بینی مانند کوکائین، مت‌آمفتامین و هروئین
- استعمال نادرست و طولانی‌مدت برخی اسپری‌های بینی
- تمیز کردن بینی
تمامی این عوامل می‌توانند باعث باریک‌شدن رگ‌های خونی، تحریک پوشش مخاطی بینی و خشکی بینی شوند. برای درمان و بهبود علائم این عارضه، باید از عوامل تحریک‌کننده مخاط بینی مانند دود سیگار اجتناب کرد. استفاده از پماد بینی، شستشو با محلول آب‌نمک و مرطوب نگه داشتن هوای محیط زندگی می‌تواند برای درمان خشکی بینی کارآمد باشند.
کیست درموئید بینی
کیست درموئید بینی، یک ناهنجاری مادرزادی نادر است. این کیست، در طول رشد جنین، در قاعده جمجمه ظاهر میشود. با تشکیل بینی، این توده گرد در جای خود باقی می‌ماند. در این نوع از بیماری‌های بینی، همانطور که بینی رشد می‌کند، یک لوله از توده گرد به سمت نوک بینی امتداد می‌یابد. در نهایت، توده گرد دیگری در انتهای لوله ایجاد میشود. نتیجه این فرایند، یک کیست هالترشکل است که در امتداد استخوان بینی و غضروف بینی قرار دارد.
کیست درموئید بینی، منجر به بروز علائم مختلفی میشود. در ادامه، به شایعترین این علائم می‌پردازیم:
- وجود توده در بینی، بدون درد و قابل لمس
- وجود برآمدگی دائمی و بزرگ‌شده
- وجود نقطه سیاه ریز
- ترشحات غلیظ و پنیری‌شکل از سوراخ کوچکی در پوست بینی
- عفونت و التهاب مکرر در اطراف کیست
- احتقان بینی و اختلال در تنفس
- درد در ناحیه صورت و در نزدیکی پل بینی
این کیست، توسط سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی تشخیص داده میشود و در صورت عدم درمان، عوارضی مانند عفونت یا فشار بر مغز را به دنبال دارد. خارج کردن کیست با جراحی، اولین رویکرد درمانی کیست درموئید بینی است. در طی جراحی، کل ساختار کیست باید برداشته شود. چنانچه، سلول‌های درموئید باقی بمانند، کیست می‌تواند دوباره رشد کند.
سرطان سینونازال یا تومورهای بینی
سرطان سینونازال، یکی دیگر از انواع بیماری‌های بینی است که در داخل بینی و سینوس‌ها ایجاد میشوند. تومورهای سرطان سینونازال، انواع تومورهای خوش‌خیم و بدخیم هستند. علائم این بیماری بینی، در ابتدا شبیه به عفونت‌های سینوسی بوده و به‌سختی می‌توان آن‌ها را در مراحل اولیه تشخیص داد. این علائم، شامل موارد زیر هستند:
- گرفتگی بینی و انسداد مجاری تنفسی
- عفونت‌های مکرر و مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها
- درد در ناحیه سر
- خونریزی‌های مکرر بینی
- دوبینی و بیرون‌زدگی چشم
دکتر گوش با مشاهده علائم، معاینه فیزیکی و تصویربرداری، وجود سرطان سینونازال را تشخیص می‌دهد. درمان این بیماری، نیاز به همکاری چندتخصصی متخصص گوش و حلق و بینی، رادیوتراپی انکولوژی، انکولوژیست و جراح مغز و استخوان دارد. رایج‌ترین گزینه‌های درمانی این بیماری، شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی میشوند.
هایپرتروفی شاخک
هایپرتروفی بینی یا شاخک‌های متورم، ناشی از بزرگ شدن ساختارهای استخوانی داخل بینی به نام شاخک‌های بینی هستند. این شاخک‌ها، نقش بسیار مهمی در فیلتر کردن و مرطوب کردن هوای تنفسی دارند. این دسته از انواع بیماری‌های بینی، در شرایط مرتبط با انحراف تیغه بینی، التهاب مزمن سینوس‌ها و آلرژی‌های فصلی، شایع میشوند.
وقتی شاخک‌های بینی، بیش از اندازه بزرگ شوند، جریان هوا را مسدود می‌کنند که منجر به بروز علائم مختلفی میشود. شایعترین علائم بیماری هایپرتروفی شاخک، شامل موارد زیر هستند:
- سختی تنفس
- گرفتگی بینی به دلیل تورم شاخک‌ها
- انسداد بینی
- تغییر حس بویایی
- تنفس دهانی به دلیل انسداد بینی و خشکی دهان هنگام بیدارشدن از خواب
- درد خفیف صورت و احساس فشار در پیشانی
رایج‌ترین راه‌های درمانی این بیماری، مصرف آنتی‌هیستامین‌ها وکورتیکواستروئیدها، شستشوی منظم بینی و جراحی هستند.
برای درمان بیماری‌های بینی، به چه دکتری مراجعه کنیم؟
درمان برخی از بیماری‌های بینی، مانند سرطان سینونازال، به یک تیم چندتخصصی نیاز دارد. اما معمولا درمان انواع بیماری‌های بینی مانند سینوزیت، انحراف تیغه بینی، پولیپ بینی و خشکی بینی را متخصص گوش و حلق و بینی برعهده دارد. این متخصص، با مشاهده علائم بیماری، معاینه فیزیکی و انجام تصویربرداری، بیماری‌های شایع بینی را تشخیص می‌دهد.
مهم‌ترین علائم بیماری‌های بینی، شامل احتقان، آبریزش بینی و عفونت‌های سینوسی مکرر هستند. درصورت مشاهده این علائم، مراجعه به‌موقع به دکتر گوش، در تشخیص زودهنگام بیماری‌های بینی بسیار موثر است.
اگر درباره انواع بیماری‌های بینی و درمان آن‌ها، به مشاوره دکتر گوش نیاز دارید، به سایت دکتردکتر مراجعه کنید. با جستجو تخصص گوش و حلق و بینی، می‌توانید از انواع مشاوره‌های آنلاین، تلفنی و حضوری متخصصان گوش در سایت دکتردکتر بهره‌مند شوید.
منابع:
yalemedicine.org
siumed.org
hospital.uillinois.edu
سوالات متداول بیماری‌های بینی
بله. عملکرد موفق 80 درصد از قدرت چشایی، وابسته به سلامت حس بویایی است.
بله. در صورت ابتلا به انحراف تیغه بینی، خواب فرد مختل میشود.
این موضوع به تشخیص دکتر گوش و علت گرفتگی بینی بستگی دارد. اگر علت گرفتگی، تومورهای بینی و پولیپ بینی باشد، ممکن است بنا بر تشخیص پزشک، به جراحی نیاز باشد.
خوریزی خلفی بینی، می‌تواند خطرناک باشد. علت این خونریزی‌ها معمولا فشار خون بالا و سرطان زمینه است. به‌همین‌خاطر به مراقبت‌های فوری نیاز دارد.
با سلام و عرض ادب،مدت دو سه سال است که ذرات مانند شکر و گاها بزرگتر و بسیار چسبنده و سفید رنگ که از بینی بیرون آمده و به سمت بالا و اطراف حرکت کرده و به پوست نفوذ می‌کنند.به محض شستشوی صورت داخل بینی پر میشود از همان مخاط ها و حتما باید تخلیه شوند وگرنه باعث آزار میشوند.این چه بیماری است؟ باتشکر
سلام
اگر خلط پشت حلق و ترشح پشت حلق، احساس کیپی بینی دارین ، سینوزیت باید مد نظر باشد
در غیر اینصورت جهت معاینه به متخصص گوش حلق بینی مراجعه کنید