بلوغ زودرس زمانی است که دختران قبل از ۸سالگی اولین علائم بلوغ را نشان می‌دهند. چنین چیزی نیازمند بررسی هورمون‌ها را پررنگ می‌کند. بلوغ معمولا بین سنین ۸ تا ۱۳سالگی شروع می‌شود. تغییرات هورمونی موجب بروز علائم بلوغ هستند و اگر زودتر از این موعد پدیدار شوند، بلوغ زودرس رخ می‌دهد و قاعدگی زودرس یا همان پریودی زودتر از موعد هم رخ خواهد داد. برای بررسی چنین وضعیتی نیاز به مراجعه به متخصص زنان و زایمان است. در این مقاله هم اطلاعاتی برایتان فراهم کرده‌اید که به شما در شناخت این مشکل کمک می‌کند.
قاعدگی زودرس یا پریودی زودتر از موعد چیست؟
برخی از دختران از سن ۶ یا ۷سالگی وارد بلوغ می‌شوند. بلوغ زودرس با نشانه‌هایی مانند بزرگ‌شدن سینه‌ها خود را نشان می‌دهد. با بلوغ زودرس، بدن نشانه‌های بزرگسالی را ابراز می‌کند. رشد استخوان‌ها و ماهیچه‌ها سریع‌تر می‌شود و بدن در آستانه توانایی برای تولیدمثل قرار می‌گیرد.
با ترشح هورمون‌های بلوغ در زمانی زودتر از زمان طبیعی، پریودشدن به‌وقوع می‌پیوندد. دخترانی که زیر سن ۸ سال، پریود را تجربه می‌کنند، دچار قاعدگی زودرس می‌شوند.
مغز فرآیند بلوغ را با تولید هورمونی به نام هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) شروع می‌کند. هنگامی که این هورمون به غده هیپوفیز می‌رسد، منجر به تولید هورمون‌های بیشتری در تخمدان‌ها برای زنان (استروژن) و بیضه‌ها برای مردان (تستوسترون) می‌شود.
استروژن در رشد و توسعه خصوصیات جنسی زنانه نقش دارد. تستوسترون مسئول رشد و توسعه خصوصیات جنسی مردانه است. اینکه چرا این روند در برخی از کودکان زود شروع می‌شود، وابسته به این است که آیا بلوغ زودرس مرکزی دارند یا بلوغ زودرس محیطی.
بلوغ زودرس مرکزی
علت این نوع بلوغ زودرس اغلب قابل شناسایی نیست. در بلوغ زودرس مرکزی، فرآیند خیلی زود شروع می‌شود. برای بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری، هیچ مشکل پزشکی زمینه‌ای و هیچ دلیل قابل شناسایی برای بلوغ زودرس وجود ندارد.
در موارد نادر، بلوغ زودرس مرکزی می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- تومور در مغز یا نخاع (سیستم عصبی مرکزی)
- نقص در مغز که در بدو تولد وجود دارد، مانند تجمع بیش از حد مایعات (هیدروسفالوس) یا تومور غیرسرطانی (هامارتوما)
- آسیب به مغز یا نخاع
- سندرم مک‌کون آلبرایت (McCune-Albright)، یعنی یک بیماری ژنتیکی نادر که بر استخوان‌ها و رنگ پوست تأثیر می‌گذارد و باعث مشکلات هورمونی می‌شود.
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (Congenital adrenal hyperplasia)، یعنی گروهی از اختلالات ژنتیکی شامل تولید غیرطبیعی هورمون از سوی غدد فوق‌کلیوی
- کم‌کاری تیروئید، یعنی وضعیتی که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند.
بلوغ زودرس محیطی
بلوغ زودرس محیطی کمتر رایج است و بدون دخالت هورمون در مغز (GnRH) رخ می‌دهد. علت آن هم به ترشح استروژن یا تستوسترون در بدن به دلیل مشکلات مربوط به تخمدان‌ها، غدد فوق‌کلیوی یا غده هیپوفیز بازمی‌گردد.
قاعدگی زودرس نشانه چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، ترشح هورمون‌ها زودتر از سن بلوغ باعث پریودشدن زودهنگام می‌شود. دختران معمولا ۲ سال بعد از شروع رشد سینه‌هایشان بالغ می‌شوند.
گاهی این روند به هم می‌خورد، بلوغ زودتر آغاز می‌شود که یعنی هورمون‌ها زودتر از حالت معمولی در متوسط افراد، در حال ترشح هستند. پریود زودرس از نظر جسمانی و روحی برای دختران چالش‌برانگیز است.
علائم قاعدگی زودرس چیست؟
هنگامی که دختران وارد دوران بلوغ می‌شوند، غدد جنسی (تخمدان) و فوق‌کلیوی (غده‌هایی که در بالای کلیه‌ها قرار دارند) هورمون ترشح می‌کنند. این هورمون‌ها اولین نشانه‌های بلوغ را به وجود می‌آورند که شامل موارد زیر هستند:
- رشد سینه
- تندشدن بوی بدن
- رشد موهای زیر بغل
- رشد موهای ناحیه تناسلی
- آکنه (جوش)
با بروز این علائم زودرس، پریودشدن هم رخ می‌دهد و رسما بلوغ در فرد اتفاق می‌افتد. باید بدانید که معمولا در بازه زمانی ۹ تا ۱۳ سال چنین چیزی رخ می‌دهد.
قاعدگی زودرس می‌تواند همراه با درد پریودی و گرفتگی قاعدگی باشد.
دلایل قاعدگی زودرس چیست؟
عواملی مانند سابقه خانوادگی، نژاد، رژیم غذایی، محیط و وزن همگی می‌توانند زمان شروع اولین قاعدگی را تعیین کنند. کودکانی که در ورزش‌های جدی و حرفه‌ای شرکت می‌کنند یا وزن کمی دارند، احتمالا دیرتر پریود می‌شوند. با تمام این‌ها، دلیل بلوغ زودرس و پریودشدن زودهنگام آنچنان واضح نیست.
پای عوامل دیگری هم در بلوغ زودرس و در نتیجه قاعدگی زودتر از موعد نقش دارند. گاهی اوقات، مشکلی پزشکی باعث بلوغ زودرس می‌شود یا موارد زیر موجبات بلوغ زودتر از موعد را فراهم می‌کنند:
- تومورها و توده‌های خوش‌خیم در بدن
- آسیب مغزی در اثر جراحی یا ضربه به سر که بر تعادل هورمونی تأثیر می‌گذارد.
- التهاب مغز در اثر عفونت
درمان قاعدگی زودرس چگونه است؟
برای درمان پریودی زودرس در کودکان چه باید کرد؟ نوع درمانی که پزشک پیشنهاد می‌کند، وابسته به این است که چه چیزی باعث بلوغ زودرس شده است.
اگر دلیل واضحی درمیان نباشد، رصد اوضاع و زیرنظرگرفتن روند رشد زودرس توصیه می‌شود. درمان آنالوگ GnRH هم گزینه دیگری است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مورد دارویی است که باید یک‌بار در ماه از سوی فرد به طور تزریقی دریافت شود. تا رسیدن کودک به سن مناسب بلوغ، این دارو تزریق می‌شود.
ایمپلنت هیسترلین (Histrelin implant) هم روشی است که به جراحی نیاز دارد. دکتر این ایمپلنت را زیر پوست قسمت داخلی بالای بازوی فرد قرار می‌دهد تا روند بلوغ را متوقف کند و به تأخیر بیاندازد.
اگر پزشک تشخیص بدهد که بلوغ زودرس در نتیجه مشکلات دیگر و ابتلا به وضعیت‌های دیگری رخ داده، با درمان آنها می‌تواند جلوی توسعه روند بلوغ زودتر از موعد و پریودشدن را بگیرد و خطر ابتلا به سرطان رحم را کاهش دهید.
به چه دکتری مراجعه کنیم؟
در بیشتر موارد، هیچ دلیل واضح یا غیرطبیعی وجود ندارد که چرا بدن زودتر شروع به تولید این هورمون‌ها کرده است، اگرچه وزن بدن، وراثت، قومیت و فعالیت می‌توانند عوامل مهمی باشند. با این حال، چنانچه رشد سینه‌ها پیش از ۸ سالگی شروع شود، نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد. متخصص زنان و زایمان در این زمینه به شما کمک می‌کند که در مسیر پیش رو به درستی گام بردارید.
عواقب پریود زودتر از موعد
بلوغ زودرس و در نتیجه آن، پریودشدن زودتر از موعد با عوارضی همراه است:
- قد کوتاه؛ کسانی که زود پریود می‌شوند، دوران بلوغشان زودتر از دیگران به پایان می‌رسد و رشدشان در همان کودکی متوقف می‌شود. پس بعید نیست که زود قد بکشند و دیگر به ارتفاع قدشان اضافه نشود.
- مشکلات رفتاری؛ پژوهش‌هایی نشان داده که بلوغ زودرس می‌تواند توأم با مشکلات رفتاری باشد اما برای اثبات دقیق آن به تحقیقات بیشتر نیاز است.
- فشار؛ از نظر روحی، پریودشدن زودتر از سایر همسالان و کنارآمدن با این رویداد برای دختران دشوار خواهد بود و استرس زیادی را تحمل خواهند کرد.
شانس ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند آندومتریوز با قاعدگی زودرس بیشتر می‌شود.
جلوگیری از قاعدگی زودرس چگونه است؟
اگر می‌بینید که نشانه‌های بلوغ زودتر از موعد در کودک پدیدار شده‌اند، باید سریع به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا وضعیت را بررسی کند. در صورت لزوم، او شما را به متخصص غدد ارجاع می‌دهد.
در گام نخست می‌توانید از کمک متخصص اطفال یا زنان برای ارزیابی وضعیت کمک بگیرید و بعد به‌سوی متخصص دیگری ارجاع داده شوید که آنها به شما معرفی می‌کنند.
باید بدانید که جای نگرانی وجود ندارد و روند بلوغ زودرس قابل‌مدیریت است. برای دریافت نوبت ملاقات با پزشکان مختلف هم می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین سایت دکتردکتر کمک بگیرید.
پرسش و ابهامی درباره روند قاعدگی زودرس در ذهنتان باقی مانده است؟ از ما بپرسید تا به شما در رسیدن به نتیجه کمک کنیم.
منابع:
