درد پریود؛ درمان سریع با روش‌های خانگی و پزشکی

درد قاعدگی هر ماه نه تنها جسم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه روی اعصاب و روحیه هم تأثیر می‌گذارد. این درد برای بعضی از افراد آنقدر شدید است که نمی‌توانند هیچ کاری به جز استراحت انجام دهند و از تمام کارهای روزمره‌شان باز می‌مانند. بسیاری از خانم‌ها، برای پیدا کردن راه تسکین این دردهای شدید به متخصص زنان مراجعه می‌کنند.

درد پریود معمولا به صورت اسپاسم ایجاد می‌شود؛ یعنی ظرف چند ثانیه شدت می‌گیرد و به اوج می‌رسد، سپس برای مدت کوتاهی تسکین پیدا می‌کند و دوباره بعد از چند دقیقه اوج می‌گیرد. البته بعضی از افراد هم برای ساعات طولانی، دردی یکنواخت را تجربه می‌کنند که از کمر شروع می‌شود و به عضلات لگن و ران‌هایشان می‌رسد. در این مقاله از مجله دکتردکتر  ابتدا درباره علت‌های درد پریود می‌خوانید و سپس راهکارهای درمان خانگی و پزشکی برای تسکین این درد را خواهید آموخت، با ما همراه باشید. مطالعه این مطلب، حدودا 10 دقیقه طول خواهد کشید.

اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتهای همین مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا پزشک پاسخ دهد.

آیا درد قاعدگی خطرناک است؟

به طور کلی، درد بخشی از سیکل طبیعی قاعدگی در بدن خانم‌هاست؛ مخصوصا درد اولین پریود. در زمان تخمک‌گذاری، دیواره رحم ضخیم می‌شود تا فضای لازم برای تشکیل جنین را فراهم کند، اگر جنینی وجود نداشته باشد، این دیواره فرو می‌ریزد و تخمک‌های اضافه هم از رحم خارج می‌شوند. فرو ریختن دیواره رحم با اسپاسم عضلانی همراه است که جریان خون رگ‌های رحم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین میزان اکسیژن دریافتی در این قسمت، کم‌تر می‌شود. نتیجه این موضوع، آزاد شدن مواد شیمیایی مانند پروستاگلاندین‌ است که برای افزایش انقباضات رحم و از بین رفتن دیواره اضافی ترشح می‌شود. این مواد شیمیایی علت اصلی درد قاعدگی هستند.

درد قاعدگی در اغلب موارد طبیعی است، اما گاهی می‌تواند نشانه از بیماری‌‌‌های خاصی مثل آندومتریوز یا سرطان دهانه رحم باشد. در قسمت‌های بعد بررسی می‌کنیم که چه زمانی این درد غیرطبیعی است و باید به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید.

انواع قاعدگی دردناک

دو نوع قاعدگی دردناک داریم؛ قاعدگی دردناک اولیه و ثانویه که در ادامه به تفکیک هرکدام را توضیح خواهیم داد:

• قاعدگی دردناک اولیه؛ این درد اولین پریود شروع شده و تا اخرین پریودی ادامه دارد. قاعدگی دردناک اولیه باعث گرفتگی شدید ناشی از انقباضات غیر طبیعی رحم می‌شود.
• قاعدگی دردناک ثانویه؛ دلیل قاعدگی دردناک ثانویه به بیماری‌های زنانه بازمی‌گردد. این نوع از قاعدگی معمولاً بین سنین ۳۵ تا ۴۵ رخ می‌دهد و اکثرا ناشی از  بیماری التهابی لگن، فیبروم رحم یا اندومتریوز است.

علائم پریود دردناک

از میان علائم پریود دردناک می‌توانیم به چند مورد زیر اشاره کنیم:

• سردرد و سرگیجه
• درد ضربان‌دار
• گرفتگی شدید در زیر شکم
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد مبهم و مداوم
• درد  در پایین کمر و ران

علل درد پریود دردناک چیست؟

در اغلب موارد، درد پریود دردناک عدگی علت خاصی ندارد و جز سیکل طبیعی ماهانه محسوب می‌شود، اما گاهی اوقات می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد. ریسک این بیماری‌ها در خانم‌های بالای ۳۵ سال بیشتر و درد شدید پریود وحشتناک‌تر است.

در ادامه توضیحاتی درباره بیماری‌هایی که منجر به قاعدگی دردناک می‌شوند، ارائه می‌دهیم.

• آندومتریوز؛ این اختلال در سیستم ایمنی و هورمون‌های بدن است که باعث رشد بافت اضافه در رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان می‌شود و قاعدگی را دردناک می‌کند.
• فیبرویید رحم؛ فیبروم‌های رحم، توده‌های خوش‌خیم در اندازه‌های مختلف هستند که در رحم رشد می‌کنند. این فیبروم‌ها ممکن است بارداری را تحت تأثیر قرار بدهند، همچنین باعث شدت درد قاعدگی و خونریزی سنگین می‌شوند.
• بیماری التهابی لگن؛ وجود عفونت در لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها باعث ایجاد التهاب در این ناحیه و تشدید درد دوران پریود می‌شود.
• تنگی دهانه رحم؛ این یک بیماری نادر است که در آن دهانه رحم آنقدر باریک است که خون قاعدگی نمی‌تواند به درستی خارج شود. در نتیجه رحم تحت فشار قرار می‌گیرد و درد تشدید می‌شود.

دیگر دلایل درد شدید قاعدگی

• استرس شدید
• سن کم‌تر از ۲۰ سال
• سابقه خانوادگی قاعدگی‌های دردناک
• نامنظم بودن سیکل پریود
• بلوغ قبل از ۱۱ سالگی
• باردار نشدن و نداشتن سابقه زایمان

علت درد قاعدگی دختر

درد قاعدگی دختر در هر سن و سالی که باشد، به دلیل  ترشح هورمون پروستاگلاندین است که باعث انقباضات ماهیچه‌ای در رحم می‌شود. این درد طبیعی است اما اگر قبل از پریود هم آن را تجربه کردید، امکان دارد دچار  اثر سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شده باشید.

آیا عفونت باعث درد پریودی می‌شود؟

بله. بیماری التهاب لگن که در اثر عفونت رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها ایجاد می‌شود، باعث دردناک شدن پریود خانم‌ها خواهد شد. این بیماری بیشتر توسط باکتری‌های مقاربتی ایجاد می‌شود.

دردهای کمر و شکم پریود

از جمله اولین مناطقی که خانم‌ها در زمان پریود دردناک در آنها احساس درد می‌کنند، کمر و شکم است. این درد معمولا بین 2 یا 3 روز از بین می‌رود.

پا درد پریود و درد استخوان قبل از پریود

درد رحم قبل از پریود

درد تخمدان قبل از پریود

درد کلیه قبل از پریود

درد کلیه قبل از پریود یکی از نشانه‌های اندرومتیوز است و بیشتر خانم‌ها مخصوصا در سن باروری به آن مبتلا هستند. علت ایجاد این درد، تغییرات هورمونی و واکنش کلیه به آن است. التهاب و خونریزی، دیگر حالات شدید کلیه نسبت به پریود دردناک هستند.

نفخ شکم و درد پریود

آیا روش‌های پیشگیری از بارداری، درد پریود را تشدید می‌کنند؟

بعضی از روش‌های پیشگیری از بارداری هم می‌توانند علت درد دوران پریود باشند. مثلا IUD که وسیله‌ای مسی یا پلاستیکی است که داخل رحم قرار می‌گیرد تا از بارداری ناخواسته پیشگیری کند. افرادی که این روش را انتخاب می‌کنند، ممکن است در ماه‌های اول بعد از کاشت IUD، درد شدیدی در دوران پریود تجربه کنند یا قاعدگی نامنظم داشته باشند.

چه افرادی بیشتر قاعدگی دردناک دارند؟

میزان درد پریود در خانم‌ها با یکدیگر تفاوت دارد و هنوز علت آن مشخص نشده است. احتمال دارد در بدن بعضی از افراد انباشته پروستاگلاندین‌ وجود داشته باشد که انقباضات را تشدید می‌کند و به دنبال آن، درد هم بیشتر می‌شود.

قاعدگی دردناک در خانم‌های جوانی که تازه به بلوغ رسیده‌اند، شایع‌تر است. در ۲۰ سالگی این دردها به اوج خود می‌رسد، اما با افزایش سن، کم‌تر می‌شود.

همچنین با هربار زایمان، میزان این درد کاهش پیدا می‌کند. البته دردهای شدیدی که به دلیل بیماری زمینه‌ای هستند، تا زمان درمان بیماری، به همان شدت باقی می‌مانند.

درد پریود چقدر طول می‌کشد؟

معمولا درد قاعدگی، به همراه خونریزی شروع می‌شود، اما بعضی از خانم‌ها از چند روز قبل از خونریزی و در دوران PMS هم انقباضات عضلات شکم و درد را تجربه می‌کنند. هرچقدر میزان خونریزی بیشتر شود، درد نیز شدت می‌گیرد و به اوج می‌رسد. این مشکل در اکثر خانم‌ها بعد از ۴۸ تا ۷۲ ساعت بهبود پیدا می‌کند، اما افرادی هم هستند که تا پایان خونریزی از انقباضات شکمی رنج می‌برند.

روش‌های پیشگیری از درد قاعدگی

همانطور که گفتیم، درد یکی از بخش‌های چرخه قاعدگی است؛ بنابراین امکان پیشگیری کامل وجود ندارد. انجام بعضی از کارها در روتین روزانه می‌تواند بدن را برای سیکل پریود آماده کند. اگر از دوران PMS به سلامت جسم و روانتان بیشتر توجه کنید، احتمالا درد پریود سبک‌تر می‌شود و خیلی آزاردهنده نخواهد بود.

نکات کاربردی برای پیشگیری از قاعدگی دردناک عبارت است از:

• از مصرف سیگار و الکل به خصوص در دوران PMS و خونریزی خودداری کنید.
• منظم ورزش کنید؛ تقویت عضلات لگن، ران و شکم در پیشگیری از درد قاعدگی موثر است.
• رژیم غذایی مناسب و مقوی داشته باشید.
• در صورتی که ویتامین، امگا ۳، کلسیم و منیزیم در رژیم غذاییتان وجود ندارد، از مکمل استفاده کنید.
• مصرف غذاهای فرآوری شده، فست فود و کنسروها را متوقف کنید.
• مصرف میوه، سبزیجات و پروتئین را به حداکثر برسانید.
• نمک زیاد و کافئین را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
• غذاهای نفاخ نخورید.
• بیشتر آب بنوشید.
• داروهای ضد التهابی مصرف کنید. این داروها درمان فوری درد پریود هم هست.

روش‌های درمان خانگی درد پریود

اکثر افراد، دردهای قاعدگی را در خانه و بدون نیاز به مراجعه به پزشک درمان می‌کنند. تکنیک‌های مختلفی برای تسکین این درد وجود دارد. باید روش‌های مختلف را امتحان کنید تا متوجه شوید کدام یک برای شما بهتر عمل می‌کند و تأثیر بیشتری دارد. در این بخش راهکارهای درمان خانگی، روش‌های طب سنتی و درمان با ماساژ را بررسی می‌کنیم و در قسمت‌های بعدی به شیوه‌های درمان با دارو می‌پردازیم.

در ادامه ۵ روش کاهش سریع درد پریود خانگی معرفی می‌کنیم:

• قرار دادن کیسه آب گرم روی شکم یا کمر
• دوش آب گرم
• خوابیدن به حالت جنین
• رعایت رژیم غذایی مناسب
• خوابیدن در موقعیت‌هایی که باعث کاهش درد می‌شود

درمان‌ درد شدید پریود با طب سنتی

طب سنتی و طب فشاری هم روش‌هایی برای درمان درد شدید قاعدگی دارند. طب فشاری یک روش غیرتهاجمی است که در آن، دردها با وارد کردن فشار به نقاط خاصی از بدن بهبود پیدا می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد برای تسکین درد قاعدگی باید نقطه‌ای روی ساق پا و بالای مچ را فشار داد. برای این کار به اندازه ۴ انگشت بالاتر از استخوان مچ پای خود را اندازه بگیرید و این قسمت را برای چند دقیقه با بیشترین فشاری که می‌توانید، ماساژ بدهید. این کار را تا زمانی که درد دارید، هر روز تکرار کنید. کاهش سریع درد پریود با انجام این کارها شدنی است.

گیاهان دارویی مناسب برای تسکین درد پریود

برای درد پریودی چی خوبه بخوریم؟ در پاسخ باید بگوییم که مصرف بعضی از گیاهان دارویی و دمنوش‌ها به کاهش درد پریود کمک می‌کند. این گیاهان دارویی عبارتند از:

• دارچین
• زنجبیل
• چای بابونه
• دمنوش رازیانه
• عرق یا دمنوش شوید
• عرق نعنا (برای کاهش نفخ در قاعدگی)

درمان با ماساژ و حرکات یوگا

ماساژ و حرکات کششی یوگا هم می‌توانند در تسکین درد قاعدگی موثر باشند. یوگا و مدیتیشن، علاوه بر کشش عضلات و کاهش انقباضات، اعصابتان را آرام و حال روحیتان را هم بهتر می‌کند. در ادامه تصویر چند حرکت یوگای مناسب برای تسکین درد قاعدگی را قرار می‌دهیم. این حرکات را به آرامی انجام دهید تا دردتان کمی بهتر شود.

علاوه بر حرکات یوگا، ماساژ شکم با روغن‌های گرم مثل روغن نارگیل نیز می‌تواند برای تسکین درد مناسب باشد. مقداری از روغن را کف دست خود بمالید و با حرکات دایره‌ای شکمتان را ماساژ دهید. روغن از طریق منافذ پوست جذب می‌شود و به همراه ماساژ، به باز شدن اسپاسم‌های عضلانی کمک می‌کند. البته قبل از ماساژ بهتر است مقداری روغن را روی بخش کوچکی از پوستتان بمالید تا مطمئن شوید به آن حساسیت ندارید. بهترین روغن‌های طبیعی برای تسکین درد قاعدگی عبارتند از:

• روغن مرزنجوش
• روغن مریم گلی
• روغن رز
• روغن زردچوبه
• روغن بابونه
• روغن اسطوخدوس

برای کاهش درد پریود چه بخوریم؟

روش‌های پزشکی مختلفی برای درمان درد شدید قاعدگی وجود دارد. به عنوان مثال بعضی از پزشکان الکتروتراپی با دستگاه TENS را توصیه می‌کنند؛ این دستگاه با وارد کردن شوک‌های خفیف به بدن، انقباضات را کم‌تر می‌کند و درد را کاهش می‌دهد.

درمان با داروها جزو روش‌های متداول تسکین درد قاعدگی است. در ادامه داروهایی که به این منظور تجویز می‌شود را نام می‌بریم.

• قرص‌های مسکن
• قرص‌های ضد بارداری هورمونی و سایر روش‌های پیشگیری هورمونی مانند IUS
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

بعضی از این داروها مثل مسکن‌ها را می‌توان بدون نسخه خریداری کرد، اما درمان‌هایی مثل روش‌های پیشگیری از بارداری، به نظارت پزشک متخصص نیاز دارند.

بهترین قرص برای کاهش درد پریود

درادامه بهترین مسکن‌ها و قرص‌ها برای کاهش سریع درد پریود شدید را معرفی خواهیم کرد:

• ایبوپروفن
• آسپیرین
• مفنامیک اسید
• استامینوفن کدئین
• ناپروکسن

عوارض روش‌های درمان درد قاعدگی چیست؟

اینکه از کدام روش برای درمان دردهای قاعدگی استفاده می‌کنید، در عوارض جانبی آن‌ها تأثیر بسزایی دارد. درمان‌های خانگی معمولا بدون عارضه هستند. درمان‌های طب سنتی هم در صورتی که گیاهان دارویی را در دوز مناسب مصرف کنید و به آن‌ها حساسیت نداشته باشید، مشکل خاصی برایتان ایجاد نمی‌کنند.

داروهای شیمیایی پرعارضه‌ترین روش‌های درمان قاعدگی دردناک محسوب می‌شوند. به عنوان مثال افرادی که مسکن زیاد مصرف می‌کنند، با عوارضی مانند اختلالات خواب، مقاومت در برابر مسکن، ضعف سیستم ایمنی و وابستگی به دارو، مواجه خواهند شد. یا به عنوان مثالی دیگر افرادی که از داروهای ضد بارداری برای مدیریت درد پریودشان استفاده می‌کنند، احتمالا با تغییرات چرخه قاعدگی مواجه می‌شوند.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که عوارض داروها تنها در صورتی خطرناک است که دوز مصرف آن‌ها زیاد باشد. بنابراین اگر تنها در دوره قاعدگی یک یا دو مسکن مصرف می‌کنید، نیازی نیست درباره عوارض آن نگران باشید.  بسیاری از خانم‌ها، تصور اشتباهی از عوارض مصرف داروها دارند. آن‌ها فکر می‌کنند با یکبار مصرف مسکن هم دچار عوارض جانبی می‌شوند؛ به همین دلیل برای مدت طولانی درد پریود را تحمل می‌کنند و حتی مسکن‌های ضعیفی مانند مفنامیک اسید هم نمی‌خورند. اگر درباره عوارض نگران هستید، می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین متخصص زنان و زایمان استفاده کنید و با نظارت پزشک مسکن مصرف کنید.

دارم از درد پریود میمیرم؛ به ویزیت متخصص زنان و زایمان نیاز دارم؟

در صورتی که قبلا قاعدگی دردناک نداشتید و به یکباره این موضوع شروع شده، بهتر است با پزشک زنان و زایمان مشورت کنید. به طور کلی هر تغییر ناگهانی در سیکل پریود مانند تأخیر یا حذف پریود برای بیشتر از یک ماه، کاهش و افزایش شدید خونریزی نسبت به روال معمول یا خونریزی خارج از زمان عادت ماهانه، به معاینه پزشکی نیاز دارد.

تشخیص پریودی دردناک

در ابتدا پزشک با تجویز دارو و روش‌هایی که در قسمت‌های قبل گفتیم، درد قاعدگی بیمار را کاهش می‌دهد. در صورتی که این درد تسکین پیدا کند و روند ماهیانه به روال معمول برگردد، فرد نیازی به درمان و پیگیری بیشتر نخواهد داشت. اما اگر علیرغم درمان، درد شدید تا سه دوره ماهانه ادامه داشته باشد و سایر علائم هم بهبود پیدا نکند، باید آزمایش‌های دقیق‌تری برای تشیخص بیماری زمینه‌ای انجام شود.

در ادامه به روش‌هایی که برای تشخیص این بیماری‌ها استفاده می‌شوند، اشاره می‌کنیم.

• سونوگرافی لگن؛ در این روش با استفاده از امواج صوتی دارای فرکانس بالا، تصاویری از داخل بدن روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود. این روش بدون درد و عارضه است و می‌تواند هر فاکتور غیرطبیعی موجود در اندام تناسلی را نشان دهد.
• لاپاراسکوپی؛ در این روش یک برش کوچک روی بدن ایجاد می‌شود تا میکروسکوپ‌های فیبر نوری وارد بدن شوند و شرایط موجود را به پزشک نشان بدهند.
  ممکن است پزشک بعد از ایجاد برش، نمونه‌برداری هم انجام دهد و نمونه را برای تشخیص دقیق‌تر به آزمایشگاه بفرستد. این روش یک جراحی کوچک است که با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
• هیستروسکوپی؛ در این روش میکروسکوپ‌های فیبر نوری از طریق واژن به رحم می‌رسند تا پزشک با وضعیت رحم و سایر قسمت‌های دستگاه تناسلی را بررسی کند و عارضه احتمالی را تشخیص دهد.

آزمایش‌های خون و ادرار هم از دیگر روش‌های تشخیص بیماری‌های احتمالی هستند. پزشک بعد از تشخیص، با توجه به نوع بیماری، روش درمانی مناسب را در پیش می‌گیرد. به عنوان مثال اگر علائم نشان از عفونت اندام‌های داخل لگن داشته باشد، باید با دارو و آنتی بیوتیک درمان شود، اما اگر مشکلی مانند فیبروم وجود داشته باشد، به جراحی نیاز است.

 آیا درد پریود روی باروری تأثیر دارد؟

همانطور که گفتیم، درد قاعدگی در اغلب موارد طبیعی است و تنها در برخی موارد نشان از بیماری زمینه‌ای دارد. این درد به تنهایی تأثیری روی باروری ندارد. شما حتی اگر قاعدگی دردناکی را تجربه می‌کنید، می‌توانید برای بارداری اقدام کنید. خبر خوب آن است که به احتمال زیاد بعد از بارداری و زایمان، از این درد وحشتناک هم خلاص خواهید شد!

در صورتی که درد پریود بخاطر بیماری‌های زمینه‌ای باشد، ممکن است باروری را تحت تأثیر قرار بدهد. به عنوان مثال فیبروم یا عفونت دستگاه تناسلی، مسائلی هستند که باید قبل از بارداری حل شوند. پس توصیه می‌کنیم قبل از اقدام برای بارداری، معاینات لازم را انجام بدهید تا از سلامت رحم خود اطمینان حاصل کنید.

درد پریود بدون خونریزی

بسیاری این سوال برایشان پیش آمده که درد پریود دارند اما خونریزی اتفاق نمی‌افتد؛ این یعنی چه؟ اول از همه نباید از این وضعیت بترسید زیرا دلایل مختلفی برای درد  و گرفتگی های پریود بدون خونریزی وجود دارد، از جمله دلایلی همچون:

• عدم تخمک‌گذاری
• بارداری
• تیروئید
• کنترل بارداری هورمونی
• استرس
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• کیست تخمدان
• پولیپ رحم
• بیماری التهابی لگن (PID)
• عفونت های دستگاه ادراری (UTI)
• میتلشمرز یا درد تخمک گذاری
• ورزش بیش از حد
• سیستیت بینابینی
• سقط جنین
•  اندومتریوز
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
• سرطان تخمدان
• کیست های پاره شده
•  اختلال در عملکرد عضلات کف لگن
• حاملگی خارج از رحم
• آپاندیسیت
• عدم تحمل لاکتوز
• بیماری التهابی روده (IBD)
• سوء هاضمه

درد پریود در بارداری

دل درد پریودی در بارداری شایع است و جای نگرانی ندارد. علت دل درد پریودی در روزهای اول بارداری (در 12 هفته اول) بیشتر به دلیل انبساط رحم، کشیدگی رباط‌ها، یبوست، تغییرات هورمونی یا نفخ شکم است. این درد بعد از هفته 12 از بین می‌رود.

درد پریود دردناک را می‌توانید به‌راحتی کنترل کنید!

در این مقاله به یکی از مهم‌ترین مسائل خانم‌ها و به خصوص دختران جوان اشاره کردیم. درد قاعدگی با سیکل ماهانه همراه است و افراد بسیاری آن را تجربه می‌کنند. میزان این درد در هر فرد متفاوت است و به رژیم غذایی، سابقه ژنتیکی، میزان فعالیت‌های ورزشی و روش‌های درمانی که استفاده می‌کند، بستگی دارد.

اکثر خانم‌هایی که قاعدگی دردناک دارند، از درمان خانگی استفاده می‌کنند. آن‌ها با یک یا دو روز استراحت و انجام درمان‌های خانگی و سنتی دردشان را مدیریت می‌کنند تا سیکل آن به پایان برسد. اما افرادی که به یکباره دچار قاعدگی دردناک می‌شوند، درد خیلی شدیدی دارند یا علاوه بر درد، علائم دیگری هم دارند، باید برای رزرو نوبت آنلاین پزشک و مشورت با متخصص زنان و زایمان اقدام کنند.

در انتها اگر سوالی در این رابطه دارید از ما بپرسید.

سوالات متداول درد قاعدگی