زگیل تناسلی چیست و چطور بفهمیم که مبتلا شده‌ایم؟ (تایید شده توسط پزشک)

زگیل تناسلی شایع‌ترین عفونت مقاربتی (STI) است. انواع خاصی از ویروسی موسوم به HPV باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند. علت زگیل تناسلی، انتقال این ویروس از طریق تماس با ترشحات انسانی فرد ناقل است. از این رو، ارتباط جنسی محافظت نشده را می‌توان به‌عنوان متداول‌ترین راه انتقال این بیماری معرفی کرد. خونریزی، خارش و به‌وجود آمدن زگیل در ناحیه تناسلی و دهان، مهم‌ترین علائم زگیل تناسلی هستند و معمولا بین 1 هفته تا 3 ماه بعد، بروز می‌کنند. با تزریق واکسن زگیل تناسلی می‌توان تا حد قابل توجهی از این بیماری پیشگیری کرد. در صورت عدم درمان زگیل تناسلی در زنان، امکان ابتلا به بیماری همچون سرطان دهانه رحم بسیار بالا می‌رود. زگیل تناسلی مردان هم نواحی همچون آلت تناسلی، بیضه‌ها، مجرای ادراری و راست روده را به شدت درگیر می‌کند.

در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، درباره ویروس پاپیلومای انسانی یا همان عامل بروز زگیل تناسلی می‌گوییم. درباره راه‌های انتقال این ویروس صحبت می‌کنیم و درباره تشخیص زگیل تناسلی هم اطلاعاتی در اختیارتان می‌گذاریم. با آشنایی با انواع زگیل تناسلی و کسب اطلاعات درباره علائم و علت آن می‌توانید آگاهی کاملی نسبت به بروز این وضعیت پیدا کنید و خود را از آن دور نگه دارید. مطالعه این مطلب به ۴ دقیقه زمان نیاز دارد.

محتوای پزشکی این مقاله توسط دکتر محبوبه دشتی، متخصص زنان و زایمان مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.

اگر سوالی دارید، در پایان این مقاله بپرسید تا پزشک در رسیدن به پاسخ به شما، کمک کند.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی نوعی عفونت مقاربتی (STI) است که باعث ایجاد زگیل یعنی برجستگی‌های کوچکی در داخل و اطراف اندام تناسلی و دهانه مقعد می‌شود. سویه‌های خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی (HPV) باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند.

هیچ درمانی برای رفع HPV وجود ندارد، اما امکان درمان زگیل تناسلی وجود دارد. زگیل‌ تناسلی از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل می‌شود.

انواع زگیل تناسلی

انواع HPV 6 و 11 مسئول ایجاد بیشتر زگیل‌های تناسلی هستند، اما انواع دیگر مانند این‌ها هم می‌توانند باعث بروز زگیل شوند:

• اچ پی وی  1
• اچ پی وی 18
• اچ‌پی‌وی 16
• اچ‌پی‌وی 33 و 35

در واقع، گونه‌های مختلفی از ویروش HPV وجود دارند که برخی باعث بروز زگیل در بخش تناسلی بدن می‌شوند.

علائم زگیل تناسلی چیست؟

زگیل‌ها مانند زائده‌های خشن، به رنگ پوست یا خاکستری مایل به سفید هستند و معمولاً ظاهری خوشه‌ای و شبیه به گل‌کلم دارند. برخی از آن‌ها هم حالت صافی دارند و دردناک هم نیستند.

تورم و التهاب‌های پوستی کوچک

تورم‌های کوچک در ناحیه تناسلی که ممکن است به رنگ پوست یا به رنگی متفاوت باشند، از جمله علائم بروز زگیل در ناحیه تناسلی‌اند.

جوش‌های گل‌کلم‌مانند

یکی دیگر از نشانه‌های زگیل، بروز جوش‌هایی شبیه گلم‌کلم است. شکل شبیه گل کلم این زگیل‌ها در اثر نزدیکی چند زگیل به هم ایجاد می‌شود.

خارش ناحیه تناسلی

بروز خارش در ناحیه تناسلی هم از علامت‌هایی است که باید نسبت به آن دقت شود. این نشانه می‌تواند خبر از ابتلا به زگیل بدهد.

خونریزی خفیف

ایجاد خونریزی خفیف در ناحیه زگیل‌ها هم از جمله علامت‌های ابتلا به این مشکل است. چنین وضعیتی بیشتر در زمان نزدیکی جنسی پیش می‌آید.

برخی از زگیل‌ها بسیار کوچک هستند. بااین‌حال، می‌توانید آن‌ها را احساس یا مشاهده کنید. بیشتر زگیل‌ها به صورت توده‌های ریز و نرم دیده می‌شوند و شاید اصلاً حالت محسوس و قابل‌توجهی نداشته باشند. زگیل تناسلی مقعدی یکی از انواع این بیماری است که دیدن نشانه‌های ظاهری آن، کار راحتی نیست. 

دیگر علائم زگیل تناسلی

حتی اگر نتوانید زگیل تناسلی را ببینید، ممکن است علائمی مانند موارد زیر را بروز بدهند:

• ترشحات واژن
• ایجاد احساس ناراحتی در ناحیه تناسلی

اگر زگیل تناسلی گسترش پیدا کند یا بزرگ شود، این وضعیت می‌تواند ناراحت‌کننده یا حتی دردناک باشد.

زگیل تناسلی در کدام قسمت‌های بدن ایجاد می‌شود؟

امکان بروز زگیل‌های تناسلی در نواحی زیر در بدن وجود دارد:

• ناحیه کشاله ران
• مقعد
• رکتوم
• آلت تناسلی
• کیسه بیضه
• واژن
• فرج
• لبه‌های واژن
• دهانه رحم.
• لب، دهان، زبان یا گلو.

بنا به توصیه سازمان بهداشت ملی انگلستان (NHS)، اگر زگیل‌ها حالت منفرد یا خوشه‌ای داشته باشند، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

درمان و پیگیری زگیل تناسلی واژن یا هر نوع دیگری مثل زگیل تناسلی در دهان ضروری است، چون گاهی با علائم ناخوشایند و عوارض وخیم روبه‌رو می‌شوند. مراجعه خانم‌ها به دکتر زنان برای بررسی اولیه ایده خوبی است. در صورت نیاز، پزشک آن‌ها را به متخصصان دیگر مانند پزشک عفونی ارجاع خواهد داد.

راه‌های انتقال زگیل تناسلی یا ویروس hpv چیست؟

از جمله راه‌های انتقال زگیل در ناحیه تناسلی باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• مقاربت شامل مقعدی، واژینال-آلت تناسلی و واژن-واژن.
• لمس دستگاه تناسلی (تماس پوست با پوست بدون انزال).
• انجام رابطه جنسی دهانی با فردی که دارای HPV یا زگیل تناسلی است.

دریافت رابطه جنسی دهانی از فردی که مبتلا به HPV است یا زگیل تناسلی روی دهان، لب یا زبان خود دارد هم باعث انتقال می‌شود. توجه داشته باشید که انتقال زگیل تناسلی بدون رابطه امری نادر است اما گاهی ممکن است، رخ بدهد.

چه افرادی بیشتر در معرض زگیل تناسلی قرار دارند؟

زگیل تناسلی همه جنسیت‌ها را درگیر می‌کند و بیشتر در نوجوانان و جوانان شایع است. مردان در خطر ابتلای بیشتری نسبت به زنان قرار دارند. از راه‌های انتقال این وضعیت باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• استفاده‌نکردن از کاندوم و وسایل مراقبتی در زمان برقراری رابطه جنسی
• داشتن چند شریک جنسی و رابطه با آن‌ها

بعد از اینکه مشخص شد چطور این بیماری به‌وجود آمده، پزشکان به‌سراغ تجویز دارو و استفاده از روش‌های درمانی مختلف می‌روند.

زگیل تناسلی مردان

زگیل تناسلی شبیه برجستگی‌هایی به رنگ پوست یا سفید است که روی آلت مردان یا کیسه بیضه و مقعد ظاهر می‌شود. در بیشتر مواقع، خبری از درد و خارش نیست، اما گاهی هم علائمی مانند این موارد و سوزش در زگیل تناسلی مردان به‌وجود می‌آید.

متخصصان پوست معمولاً برای رفع زگیل‌های روی پوست مردان از کرایوسرجری (انجماد زگیل‌ها با نیتروژن مایع) برداشتن (برش‌دادن زگیل‌ها) یا کوتر الکتریکی (از بین‌بردن زگیل‌ها با جریان الکتریکی) در یک جلسه درمانی استفاده می‌کنند.

زگیل تناسلی زنان

زگیل‌های زنان معمولاً روی لبه‌ها یا در دهانه واژن آن‌ها قرار دارند، اما امکان ظهورشان در اطراف یا داخل مقعد هم وجود دارد. بیشتر زنان مبتلا به زگیل هیچ علامتی ندارند و به‌ندرت ممکن است خارش، سوزش یا حساسیت در ناحیه تناسلی وجود داشته باشد. پزشکان با معاینه فیزیکی و مشاهده می‌توانند به تشخیص قطعی درباره زگیل تناسلی در زنان برسند.

علت ایجاد زگیل تناسلی چیست؟

انواع خاصی از ویروس HPV باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شود. زگیل تناسلی از طریق تماس پوست به پوست در طول رابطه جنسی گسترش پیدا می‌کند. علت زگیل تناسلی تماس با بدن فرد آلوده است.

به گفته مؤسسه ملی سرطان آمریکا، حدود ۹۰درصد موارد ابتلا به زگیل تناسلی ناشی از انواع کم خطر HPV 6 و 11 است. ۳۰ تا ۴۰ گونه از HPV وجود دارد که به طور خاص بر اندام تناسلی تأثیر می‌گذارند، اما تنها تعداد کمی از این گونه‌ها باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند.

ویروس HPV از طریق تماس پوست به پوست قابلیت انتقال سریع دارد، به همین دلیل است که به عنوان یک بیماری مقاربتی شناخته می‌شود. در واقع، HPV آنقدر رایج است که منبع معتبر CDC یا همان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها می‌گوید بیشتر افراد فعال از نظر جنسی در دوره‌ای به آن مبتلا می‌شوند. بااین حال، ویروس همیشه منجر به عوارضی مانند زگیل تناسلی نمی‌شود. در واقع، در بیشتر موارد، ویروس بدون ایجاد هیچ مشکلی برای سلامتی خود به خود از بین می‌رود.

عوارض زگیل تناسلی

زگیل تناسلی معمولاً هیچ عارضه جدی برای سلامتی ایجاد نمی‌کند. سویه HPV که باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شود کم خطر است. سویه‌های HPV که باعث سرطان می‌شوند، با موارد عامل ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی یکسان نیستند.

ایجاد خارش و سوزش یا درد در ناحیه تناسلی و خروج ترشحاتی از واژن از عوارض این زگیل‌های جنسی هستند که باعث ناراحتی و مخدوش‌شدن تجربه در رابطه جنسی می‌شوند.

پیشگیری از زگیل تناسلی یا ویروس hpv

کسانی که از نظر جنسی فعال‌اند، برای محافظت از خود در برابر ابتلا یا انتشار HPV، زگیل تناسلی و سایر بیماری‌های مقاربتی باید اقدامات زیر را انجام بدهند:

• استفاده از کاندوم
• تزریق واکسن HPV
• کسب اطلاع درباره وضعیت سلامت شریک جنسی
• محدودکردن تعداد شرکای جنسی

واکسیناسیون HPV بسیار خوب عمل می‌کند. واکسن HPV این پتانسیل را دارد که از بیش از ۹۰درصد سرطان‌های منتسب به HPV جلوگیری کند. از آنجایی که واکسیناسیون HPV برای نخستین‌بار در سال ۲۰۰۶ توصیه شد، در آمریکا، ۸۸درصد زگیل تناسلی در دختر مجرد و ۸۱درصد در میان جمعیت زنان جوان کاهش داشته است.

پیشگیری بهتر از درمان است. با رعایت نکات ایمنی باید مانع از ابتلا به ویروس‌هایی شد که باعث بروز زگیل‌های ناخوشایند در نواحی مختلف بدن می‌شوند.

برای درمان زگیل تناسلی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

بنا به اینکه جنسیت بیمار چیست و مشکل ابتلا به زگیل چطور در او ظهور کرده، پزشکان زیر می‌توانند در راهنمایی برای درمان و کنترل زگیل‌های تناسلی کمک کنند:

• متخصص عفونی
• دکتر پوست
• دکتر زنان
• دکتر کلیه

برای اینکه درگیر مشکلات ناشی از زگیل‌های تناسلی نشوید، روش‌های پیشگیری را جدی بگیرید. عامل ایجاد زگیل تناسلی را بشناسید و از آن دوری کنید. در بسیاری از موارد، انتقال زگیل تناسلی از راه تماس با شریک جنسی آلوده صورت می‌گیرد. با مدیریت روابط جنسی می‌توانید سالم و سرحال بمانید.

 تشخیص زگیل تناسلی

پزشکان می‌توانند زگیل‌های تناسلی خارجی را با نگاه‌کردن و معاینه فیزیکی تشخیص بدهند و ممکن است برای تایید، بیوپسی یا نمونه‌برداری انجام بدهند. تشخیص زگیل‌های داخلی چالش‌برانگیزتر است.

جدول روش‌های تشخیص زگیل تناسلی

برای تشخیص زگیل تناسلی از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

اگر فکر می‌کنید زگیل تناسلی دارید، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. سایر عفونت‌های مقاربتی (و حتی مواردی مانند خال یا برچسبهای پوستی) هم شبیه زگیل تناسلی هستند. تشخیص دقیق برای دریافت درمان مناسب ضروری است.

درمان زگیل تناسلی

ممکن است که زگیل‌ها به‌طور خودبه‌خود از بین بروند، چون سیستم ایمنی می‌تواند با عامل عفونت آن مبارزه کند. با‌این‌حال، امکان پخش و دردناک‌شدن آن‌ها هم وجود دارد. در چنین حالتی نیاز به پیگیری جدی است.

روش‌های مختلفی برای از بین‌بردن زگیل تناسلی وجود دارد. از روش‌های موجود برای درمان زگیل تناسلی به موارد زیر اشاره می‌شود:

• کوتر الکتریکی: جریان الکتریکی زگیل‌ها را می‌سوزاند.
• انجماد: در طول سرما‌درمانی از نیتروژن مایع برای انجماد و از بین‌بردن زگیل استفاده می‌شود.
• درمان با لیزر: نور لیزر رگ‌های خونی ریز درون زگیل‌ها را از بین می‌برد و جریان خون آن‌ها را قطع می‌کند.
• روش برش الکتروسرجری حلقه‌ای (LEEP): با LEEP از یک حلقه سیمی با بار الکتریکی برای برداشتن زگیل استفاده می‌شود.

ممکن است برای خلاص‌شدن از زگیل‌های تناسلی به چند درمان نیاز باشد. در طول درمان، باید از تماس جنسی هم خودداری شود.

دارودرمانی اچ پی وی

از داروهای موضعی پوستی هم برای درمان زگیل تناسلی استفاده می‌شود. هفته‌ای یک‌بار به مدت چند هفته، محلول یا کرم شیمیایی تجویزی روی زگیل‌ها زده می‌شود. از انواع داروی زگیل تناسلی باید موارد زیر را نام ببریم:

• الدارا (ایمی‌کیمود)
• پودوفیلین و پودوفیلوکس (کاندیلوکس)
• تری کلرواستیک اسید یا TCA

این مواد شیمیایی باعث ایجاد تاول در زیر زگیل می‌شوند و جریان خون را متوقف می‌کنند. در برخی موارد، پزشک محلول شیمیایی را در مطب خود آماده می‌کند و روی زگیل‌ها می‌زند.

جراحی زگیل تناسلی

ممکن است، پزشک زگیل‌هایی را که بزرگ هستند یا به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، با جراحی از بین ببرد. درمان برای از بین‌بردن زگیل تناسلی، وجود ویروس HPV در فرد را درمان نمی‌کند. ویروس‌های اچ پی وی در صورت عدم پخش فعال در بدن هم می‌توانند منجر به ایجاد زگیل شوند.

درمان خانگی زگیل تناسلی

از درمان‌های خانگی برای زگیل‌های تناسلی استفاده نکنید. استفاده از درمان‌های نادرست در بسیاری از موارد سودی ندارد و حتی باعث بروز عوارض دیگری می‌شود که رهایی از آن‌ها ساده نیست.

برخی از درمان‌های خانگی برای درمان زگیل تناسلی مفید هستند، اما شواهد کمی برای پشتیبانی از آن‌ها وجود دارد. همیشه قبل از امتحان یک درمان خانگی با پزشک خود مشورت کنید.

 درمان زگیل تناسلی در طب سنتی

در طب سنتی هم تجویزاتی موضعی برای از بین‌بردن زگیل تناسلی توصیه می‌شود:

• عصاره چای سبز
• سرکه سیب
• روغن درخت چای
• آلوئه‌ورا
• سیر
• عسل

از هیچ‌یک از این مواد نباید سرخودانه استفاده شود. اگر پزشکی متخصص این روش‌ها را تأیید کند، امکان به‌کارگیری‌شان به‌وجود می‌آید.

بیماری‌های شبیه به زگیل تناسلی

برخی از بیماری‌ها مانند مولوسکوم کونتاژیوزوم (Molluscum contagiosum) شبیه به زگیل تناسلی‌ هستند. در این بیماری هم مانند علائم زگیل تناسلی، ضایعاتی پوستی شکل می‌گیرد و تنها از راه معاینه فیزیکی از سوی پزشکان باتجربه، تشخیص داده می‌شود.

پاپیلوماتوز دهلیزی (VP) هم نوعی بیماری خوش‌خیم اندام تناسلی زنانه است که می‌تواند با HPV اشتباه گرفته شود. تبخال تناسلی (هرپس سیمپلکس نوع 2) هم شبیه ویروس پاپیلومای انسانی است، چون هر دو از عفونت‌های مقاربتی هستند و هر دو همچون عامل ایجاد زگیل تناسلی، از راه روابط جنسی محافظت نشده منتقل می‌شوند. 

با‌این‌حال، تبخال باعث ایجاد زخم و تاول‌های پر از مایع در اندام تناسلی می‌شود و چنین چیزی در زمان ابتلا به زگیل در ناحیه تناسلی رخ نمی‌دهد. زگیل‌ها برآمدگی‌های کوچکی هستند که معمولاً زخم‌های باز ایجاد نمی‌کنند.

پیشگیری از زگیل تناسلی و تزریق واکسن آن، مهم‌ترین قدم برای جلوگیری از HPV

اچ پی وی کنترل نشده می‌تواند بیماری هولناک باشد اما زمانی‌که به علائم زگیل تناسلی علم داشته باشید و عامل ایجاد زگیل تناسلی را بشناسید، می‌توانید از آن به دور بمانید. البته تزریق واکسن زگیل تناسلی هم بی‌تاثیر نیست و یکی از مهم‌ترین ارکان جلوگیری از این بیماری است. یادتان باشد که ویروس پاپیلومای انسانی، جنسیت خاصی نمی‌شناسد؛ هم زگیل تناسلی زنان خطرناک است و هم زگیل  تناسلی مردان. برای همین، هر زمان که در شرایط ابتلا به این بیماری قرار گرفتید و علائم آن را مشاهده کردید، هرچه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا آن را کنترل کرده و از ابتلا به بیماری‌های دیگر، پیشگیری کنید. 

سوالات متداول زگیل تناسلی

منابع:

nhs.uk

healthline.com