کبودی (اکیموز) زمانی اتفاق می افتد که رگ های خونی کوچک (مویرگ ها) زیر پوست شما می شکند. این اتفاق می تواند باعث خونریزی در بافت پوست شود. سپس شما تغییر رنگ ناشی از خونریزی را زیر پوست خود مشاهده خواهید کرد.
بسیاری از ما هر از گاهی در اثر برخورد با اجسام دچار کبودی می شویم. در موارد ضربه شدید، کبودی اغلب اجتناب ناپذیر و گسترده تر است. با این حال، کبودی گاه به گاه یا کبودی ناشی از تصادف، معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست.
اما اگر به راحتی کبود می‌شوید، کبودی غیرقابل توضیحی دارید، یا کبودی با خونریزی در جای دیگری همراه است، می‌تواند نشانه‌ای از شرایطی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
چه چیزی باعث کبودی می شود؟
هنگامی که به جسمی برخورد می کنید، بدن شما به طور معمول با تشکیل لخته هایی برای توقف خونریزی واکنش نشان می دهد تا از کبودی جلوگیری می کند. اما گاهی اوقات خون شما قادر به تشکیل لخته آنگونه که باید نیست. وقتی این اتفاق می افتد، ممکن است متوجه شوید که به راحتی کبود می شوید.
کبودی در بین افراد مسن شایع تر است. این اتفاق به این دلیل است که با افزایش سن، پوست شما نازک‌تر می‌شود. همچنین، با افزایش سن، مقداری از لایه چربی پوست خود را از دست می‌دهید که به محافظت از رگ‌های خونی در برابر آسیب کمک می‌کند.
اگر به نظر می‌رسد به راحتی کبود می‌شوید، می‌تواند به دلیل داروها، شرایط پزشکی یا حتی کمبود ویتامین باشد.
داروها
برخی از انواع داروها می‌توانند با توانایی بدن شما برای تشکیل لخته‌های خون تداخل کنند، که این وضعیت می‌تواند خطر کبودی را به راحتی افزایش دهد. داروهایی که برای کاهش توانایی لخته شدن خون شما شناخته شده اند عبارتند از:
رقیق کننده های خون : این داروها اغلب برای پیشگیری از حمله قلبی و سکته مغزی استفاده می شوند. اگر فیبریلاسیون دهلیزی، ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریه یا اخیراً استنت قلبی قرار داده اید، پزشک ممکن است این داروها را تجویز کند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
- وارفارن (کومادین)
- کلوپیدوگرل (پلاویکس)
- ریواروکسابان (Xarelto)
- apixaban (Eliquis)
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) : این داروها معمولاً به عنوان مسکن استفاده می شوند. بر خلاف سایر مسکن ها، مانند استامینوفن (تیلنول)، NSAID ها تورم ناشی از التهاب را نیز کاهش می دهند. در صورت استفاده طولانی مدت، این داروها می توانند خونریزی را افزایش دهند. NSAID های رایج عبارتند از:
- آسپرین
- ایبوپروفن (ادویل، موترین)
- ناپروکسن (Aleve)
- سلکوکسیب (Celebrex)
استروئیدها : برخی از انواع داروهای استروئیدی می‌توانند باعث کبودی راحت‌تر شما شوند. این وضعیت به خصوص در مورد کورتیکواستروئیدهای موضعی صادق است، زیرا ممکن است پوست شما را نازک کنند. استروئیدهای موضعی اغلب در درمان اگزما و سایر بثورات پوستی استفاده می شوند. از اشکال خوراکی ممکن است برای آسم، آلرژی و سرماخوردگی شدید استفاده شود.
برخی از گیاهان و مکمل ها : اعتقاد بر این است که برخی از گیاهان و مکمل‌های خاص بر توانایی لخته شدن بدن شما تأثیر می‌گذارند و ممکن است منجر به کبودی آسان شوند. برخی از این نمونه ها عبارتند از:
- روغن ماهی
- سیر
- نخل دید
- جینکو
- جینسینگ
- مخمر سنت جان
اگر متوجه شدید کبودی شما شدید شده است، مصرف داروهای خود را قطع نکنید. در عوض، با پزشک خود در مورد این موضوع مشورت کنید.
شرایط پزشکی
اگر به راحتی کبود می شوید، ناتوانی شما در تشکیل لخته ممکن است نتیجه یک بیماری زمینه ای باشد. تشکیل لخته های خون به تغذیه خوب، کبد سالم و مغز استخوان سالم بستگی دارد. اگر هر یک از این عوامل اندکی کاهش یابد، کبودی می تواند راحت تر رخ دهد.
برخی از شرایط پزشکی که می توانند باعث کبودی آسان شوند عبارتند از:
هموفیلی A : این بیماری که به عنوان هموفیلی کلاسیک یا فاکتور VIII نیز شناخته می شود، معمولا ارثی است. علت آن یک پروتئین لخته کننده از دست رفته یا معیوب به نام فاکتور VIII است. با هموفیلی A، خون شما مدت زیادی طول می کشد تا لخته ایجاد کند، که می تواند منجر به کبودی شود. این وضعیت نادر می تواند جدی باشد اما قابل کنترل است.
هموفیلی B : در هموفیلی B، که به عنوان “بیماری کریسمس” نیز شناخته می شود، بدن شما فاکتور IX، نوع دیگری از پروتئین که به لخته شدن خون شما کمک می کند، تولید نمی کند. این وضعیت می تواند منجر به خونریزی طولانی مدت یا خود به خودی شود و ایجاد کبودی در زیر پوست شما را آسان می کند.
بیماری فون ویلبراند: بیماری فون ویلبراند توسط یک جهش ژنتیکی ایجاد می شود که منجر به کمبود پروتئینی به نام فاکتور فون ویلبراند (VWF) می شود. این پروتئین به لخته شدن خون شما کمک می کند.
تعداد کم پلاکت: پلاکت ها نوعی از سلول های خونی هستند که برای جلوگیری از خونریزی در کنار هم جمع می شوند و لخته ایجاد می کنند. وقتی پلاکت کافی در خون خود ندارید، این اتفاق می تواند باعث خونریزی شدید شود. قرار گرفتن در معرض شیمی درمانی، پرتودرمانی یا مواد شیمیایی سمی ممکن است بر تعداد پلاکت شما تأثیر بگذارد. برخی از بیماری ها نیز ممکن است بر تعداد پلاکت شما تأثیر بگذارد، مانند:
- سرطان خون
- سیروز کبدی
- کم خونی آپلاستیک
- میلودیسپلازی
سندرم کوشینگ : سندرم کوشینگ، همچنین به عنوان هیپرکورتیزولیسم شناخته می شود، وضعیتی است که در آن سطوح هورمون کورتیزول به طور غیر طبیعی در بدن شما بالا است.
سندرم اهلرز-دانلوس (EDS): این سندرم شامل گروهی از بیماری های ارثی است که بر بافت همبند، به ویژه پوست، دیواره رگ های خونی و مفاصل تأثیر می گذارد. از آنجایی که پوست، رگ های خونی و بافت همبند اطراف رگ های خونی بسیار شکننده هستند، کبودی می تواند به راحتی ایجاد شود.
کمبود ویتامین : کمبود ویتامین هایی که به لخته شدن خون شما کمک می کنند، مانند ویتامین K و ویتامین C نیز ممکن است به کبودی آسان کمک کند. سوء تغذیه می تواند احتمال کمبود ویتامین ها و مواد مغذی کلیدی را افزایش دهد.
کبودی آسان چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر کبودی به تعداد کم و با دلایل ساده ای رخ می دهد، کبودی آسان می تواند باشد. اگر متوجه کبودی های مکرر شدید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید.
به غیر از معاینه فیزیکی برای بررسی هرگونه کبودی، پزشک شما احتمالاً از شما سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی خانوادگی شما خواهد پرسید.
همچنین ممکن است آزمایش خون را برای اندازه گیری سطح پلاکت و زمان لخته شدن خون شما تجویز کنند. این کار می تواند به تعیین نحوه واکنش بدن شما به آسیب های جزئی که در آن مویرگ ها می ترکند و کبودی ایجاد می کنند، کمک کند.
کبودی آسان در کودکان
کودکان اغلب بیشتر از بزرگسالان معمولی مستعد کبودی هستند. این وضعیت معمولاً به دلیل فعال بودن، ورزش کردن یا حرکت سریع است.
مانند بزرگسالان، اگر به نظر می‌رسد کودکی راحت‌تر از حد معمول کبود می‌شود، می‌تواند به دلیل برخی داروها یا شرایط زمینه‌ای باشد.
اگر کودک شما کبودی‌های مکرر و غیرقابل توضیح همراه با موارد زیر را تجربه کرد، با پزشک فرزندتان تماس بگیرید:
- بثورات
- شکم بزرگ
- تب
- عرق کردن و یا لرز
- درد استخوان
- ناهنجاری های صورت
درمان کبودی
در بیشتر موارد، کبودی ها خود به خود و بدون مراقبت از بین می روند. پس از چند روز، بدن شما معمولا خونی را که در ابتدا باعث تغییر رنگ شده بود، دوباره جذب می کند. با این حال، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کمک به بهبودی کبودی انجام دهید.
کمپرس سرد: اگر تورم و درد همراه با کبودی وجود دارد، اولین خط درمان استفاده از کمپرس سرد است. به یاد داشته باشید که یک مانع (مانند یک پارچه یا حوله نازک) بین جسم سرد و پوست برهنه خود قرار دهید. کمپرس را هر بار تا 20 دقیقه روی پوست خود قرار دهید.
ارتفاع: اگر دست یا پا درگیر است، اندام را بالا بیاورید و هر بار به مدت 15 تا 20 دقیقه یا تا زمانی که تورم کاهش یابد از کمپرس سرد استفاده کنید.
داروی بدون نسخه: برای درمان درد کبودی نیز می توانید از استامینوفن (تیلنول) استفاده کنید.
چگونه از کبودی جلوگیری کنیم؟
در حالی که برخی شرایط و داروها می‌توانند باعث کبودی راحت‌تر شما شوند، باز هم می توانید از کبودی جلوگیری کنید. یکی از روش ها این است که با افزایش سن، مراقبت بیشتری انجام دهید. پوست در افراد مسن معمولا نازک تر است که می تواند خطر کبودی را افزایش دهد.
همچنین می توانید با انجام مراحل زیر از کبودی جلوگیری کنید:
- با پزشک خود در مورد داروهایی که ممکن است باعث خونریزی و کبودی شما شود، صحبت کنید. آنها می توانند با شما همکاری کنند تا برنامه درمانی خود را اصلاح نمایید. هرگز مصرف هیچ دارویی را به تنهایی و سرخود قطع نکنید. برخی از داروها ممکن است نیاز به کاهش تدریجی و نظارت دقیق داشته باشند.
- دریافت مواد مغذی مناسب نیز ممکن است به محافظت در برابر کبودی آسان کمک کند. سعی کنید از غذاهای حاوی ویتامین C و ویتامین K استفاده کنید یا از مکمل ها استفاده کنید.
- مراقب جایی که در حال راه رفتن هستید باشید. سعی کنید هنگام راه رفتن از نگاه کردن به تلفن یا هر کار دیگری که موجب حواس پرتی شما می شود خودداری کنید.
- وقتی از پله ها بالا یا پایین می روید از نرده ها استفاده کنید.
- بینایی خود را بسنجید تا مطمئن شوید که به اندازه کافی واضح می بینید تا از هر گونه مانعی که می تواند به شما آسیب برساند اجتناب کنید.
- خطرات خانگی را که می توانید با آنها برخورد کنید، حذف نمایید. از شر بهم ریختگی هایی که ممکن است باعث زمین خوردن شما شوند خلاص شوید.
- با انجام تمرینات تعادلی، تعادل خود را تقویت کنید.
- هنگام ورزش از لباس محافظ استفاده کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کبودی شدیدتر از حد معمول است و اگر کبودی با خونریزی از هر جای دیگری همراه است، با پزشک خود تماس بگیرید. این اتفاق می تواند نشان دهنده یک وضعیت جدی باشد که نیاز به توجه فوری دارد.
همچنین مهم است که توجه داشته باشید که کبودی غیرقابل توضیح، ممکن است نشانه ای از خشونت خانگی یا تجاوز باشد. متخصصان طبق قانون موظفند از شما سؤالاتی بپرسند تا مطمئن شوند که در موقعیت خانگی خود ایمن هستید.
اگر به دلیل خشونت خانگی یا تجاوز جنسی به کمک نیاز دارید، با یک پزشک یا مشاور صحبت کنید.
منبع : Healthline
