قرص سیپروفلوکساسین چیست؟ + شیوه مصرف، کاربردها و عوارض

قرص سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin) نوعی آنتی‌بیوتیک است که عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت‌های ادراری، تنفسی و پوست را درمان می‌کند.

امکان دارد که مصرف داروی سیپروفلوکساسین با داروهای دیگر تداخل داشته باشد. برای همین، لازم است که پیش از مصرف، حتماً نظر پزشک را جویا شوید و لیست داروهای مصرفی‌تان را با او درمیان بگذارید.

گاهی اوقات، از قرص مذکور برای درمان برخی عفونت‌های گوارشی هم استفاده می‌شود. برای مثال، مسافرانی که در طول سفر با اسهال درگیرند، از این دارو استفاده می‌کنند. در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، درباره کاربردها، مزایا، عوارض و تمام نکات مربوط به این آنتی‌بیوتیک می‌خوانید.

در پایان، سوالات خود را از کارشناس سلامتی دکتردکتر بپرسید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کند.

قرص سیپروفلوکساسین چیست؟

سیپروفلوکساسین عفونت های ناشی از باکتری را درمان می‌کند. این دارو به گروهی از داروها به نام آنتی‌بیوتیک‌های کینولون تعلق دارد.برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌های میکروبی ناشی از باکتری، پزشکان مصرف چنین آنتی‌بیوتیکی را تجویز می‌کنند:

بسیاری از زنان برای درمان عفونت واژن از این دارو استفاده می‌کنند و باید حواسشان باشد که شیوه و مدت زمان مصرف این دارو را زیر نظر پزشک، پیگیری کنند. دنبال‌نکردن روند درست مصرف دارو از اثرگذاری آن کم می‌کند.

اَشکال مختلف دارو

از اَشکال مختلف این دارو باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• قرص‌: قرص سیپروفلوکساین ۲۵۰، ۵۰۰ و ۷۵۰ میلی‌گرم
• آمپول: (۵٪ و ۱۰٪ در ۱۰۰ میلی‌لیتر)
• قطره‌: قطره چشم و گوش سیپروفلوکساسین

توجه! این دارو به شکل‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شود. فقط قرص آن نیست که در دوزهای متنوعی مانند ۲۵۰ یا ۵۰۰ میلی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دوزهای مناسب مصرف قرص

دوز مصرفی قرص و شکل‌های دیگر دارو بنا به نوع مشکل و بیماری متفاوت است. اما به طور کلی، بزرگسالان دوز ۲۵۰ تا ۷۵۰ میلی‌گرم را هر ۱۲ ساعت به مدت ۳ تا حدود ۲۸ روز استفاده می‌کنند.

شرایط نگهداری از دارو

دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود. این آنتی‌بیوتیک باید در دمای اتاق زیر ۳۰ درجه سانتیگراد (۸۶درجه فارنهایت) نگهداری شود. آن را در ظرف را محکم بسته نگه دارید و اگر تاریخ مصرفش گذشته، به سراغ استفاده قرص نروید. مصرف داروی تاریخ‌گذشته برای بدن ضرر دارد و حتی اگر عارضه‌ای نداشته باشد، اثرگذاری هم نخواهد داشت.

موارد مصرف قرص سیپروفلوکساسین

زمانی که بیماران به عفونت‌هایی شدید و پیچیده مبتلا می‌شوند، پزشکان از این آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند. در واقع، زمانی به سراغ قرص سیپروفلوکساسین می‌روند که داروهای دیگر اثرگذاری کافی نداشته یا نسبت به باکتری عفونت‌زا مقاومت نشان می‌دهند. چنین اتفاقی، بیشتر در زمان درمان عفونت بیضه اتفاق می‌افتد.

در پایگاه سلامت ملی بریتانیا (nhs.uk) نوشته شده است:

سیپروفلوکساسین اثری فوری دارد و بسته به نوع عفونت، باید در عرض ۲ تا ۳ روز اثر درمانی خود را نشان دهد. اگر از این قرص مصرف می‌کنید و بهبودی علائم بیشتر طول کشید، با پزشک خود صحبت کنید.

از کاربردهای مختلف این قرص باید به موارد زیر اشاره کنیم:

عفونت‌های تنفسی

این دارو برای درمان عفونت‌های دستگاه تنفسی مانند پنومونی یا ذات‌الریه هم تجویز می‌شود. دقت کنید که برای مشکلات ویروسی و بیماری‌های تنفسی که عامل آن‌ها ویروسی مانند کرونا یا سرماخوردگی معمولی است، از چنین آنتی‌بیوتیکی استفاده نمی‌شود.

عفونت‌های پوست و استخوان

سیپروفلوکساسین در درمان عفونت‌های نواحی مختلفی از بدن کاربرد دارد و فقط مخصوص مشکلات مجاری ادراری یا رفع بیماری‌های عفونی جنسی نیست. گاهی اوقات، برخی از عفونت‌ها پوست، استخوان و مفاصل را درگیر می‌کنند.

عفونت‌های چشم و گوش

سیپروفلوکساسین در درمان عفونت‌های چشم و گوش هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از بیمارانی که به باکتری‌های عفونت‌زای ناحیه چشم و گوش مبتلا هستند، با ریختن قطره سیپروفلوکساسین در گوش و چشم، به راحتی درمان می‌شوند.

درمان عفونت ادراری زنان

از قرص سیپروفلوکساسین برای درمان عفونت ادراری زنان هم استفاده می‌شود. مصرف این قرص می‌تواند در توقف تکثیر باکتری‌های عفونت‌زا در مجاری ادرار زنان و دستگاه تناسلی آن‌ها مفید باشد.

مزایای مصرف دارو

از مزایای پرشمار سیپروفلوکساسین به اثرگذاری روی عفونت‌هایی اشاره می‌شود که با انواع دیگر آنتی‌بیوتیک رفع و درمان نشده‌اند. مزایای دیگر مصرف آن هم به شرح زیر هستند:

• کاربردهای متنوع و درمان انواع عفونت‌های باکتریایی
• قدرت نفوذ بالا و اثرگذاری روی بافت‌های مختلف بدن از جمله بافت نرم و استخوان‌ها
• مقاومت به آنزیم‌های باکتریایی چالش‌برانگیز

در دسترس بودن در شکل‌های مختلف هم از امتیازات دیگر مصرف داروست. این دارو به صورت قرص، شربت، قطره چشم و قطره گوش عرضه می‌شود.

نحوه مصرف دارو

این دارو را به صورت خوراکی با یک لیوان پر از آب مصرف کنید. آن را طبق دستور روی برچسب نسخه و در زمانی مشخص از شبانه‌روز، استفاده کنید. یادتان نرود که قرص نباید له یا جویده شود.

اگر احساس می‌کنید که مصرف دارو باعث آزار معده‌تان می‌شود، بهتر است که آن را با غذا بخورید. اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید که حاوی آلومینیوم، کلسیم، آهن، منیزیم و روی یا زینک هستند، ساعت مصرف سیپروفلوکساسین را متفاوت از آن‌ها تعیین کنید.

داروهای دیگر را ۶ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از مصرفِ یک دوز از این قرص بخورید.

نحوه مصرف سیپروفلوکساسین 500

معمولاً پزشکان مصرف این دوز از قرص را هر ۱۲ ساعت یک‌بار تجویز می‌کنند. با این حال، بنا به اینکه علت تجویز دارو چه بوده، امکان دارد که دوز مصرفی و ساعت استفاده از آن در هر بیمار متفاوت باشد.

این دارو عوارض ناخوشایندی به همراه دارد و نباید آن را خودسرانه مصرف کنید. تنظیم دوز را هم به عهده دکتر بگذارید.

در صورت فراموشی مصرف چه باید کرد؟

اگر مصرف یک دوز از قرص را فراموش کردید، عیبی ندارد. به محض اینکه یادتان آمد، آن را استفاده کنید. در صورتی که زمان مصرف دوز بعدی فرارسیده یا نزدیک است، فقط همان دوز را بخورید و بدانید که دیگر نیازی به جبران دوز فراموش‌شده نیست. مصرف چند قرص به طور هم‌زمان و اضافه‌کردن دوزها کار درستی نیست و عوارضی به همراه می‌آورد.

نحوه عملکرد دارو

سیپروفلوکساسین با تداخل در عملکرد آنزیمی خاص در بدن باعث توقف عفونت می‌شود. این آنزیم برای تکثیر باکتری‌ها ضروری است. اما با مصرف دارو، از فعالیت آنزیم جلوگیری می‌شود و باکتری‌ها نمی‌توانند زیاد شوند و عفونت به وجود بیاورند. در نهایت هم تداوم مصرف آنتی‌بیوتیک باعث کشته‌شدن و از بین‌رفتن باکتری‌های موجود در بدن می‌شوند.

عوارض مصرف

امکان بروز عوارض جانبی مختلفی، پس از مصرف این نوع آنتی‌بیوتیک وجود دارد. حواستان به بروز علائم و عوارض باشد و اگر شدید بودند، حتماً به دکتر مراجعه کنید. از عوارض مصرف دارو باید به موارد زیر اشاره کنیم:

درد، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست یا پا هم در کنار درد ناگهانی یا شدید قفسه سینه از عوارض جدی مصرف دارو هستند.

مراجعه به اورژانس در صورت داشتن علائم زیر بعد از مصرف قرص

اگر بعد از مصرف قرص سیپروفلوکساسین دچار واکنش‌های آلرژیک مانند تورم صورت، زبان یا گلو شده‌اید، به دکتر مراجعه کنید. خارش شدید، مشکل تنفسی و سرگیجه را هم جدی بگیرید و با مشاهده آن‌ها به اورژانس بروید. علائم دیگری که نیاز به پیگیری فوری دارند، شامل موارد زیر هستند:

• درد شدید شکمی همراه با اسهال خونی یا آبکی
• درد شدید عضلانی یا ضعف شدید
• تغییرات بیناییاز جمله تاری دید
• تپش قلب سریع یا نامنظم

تشنج بعد از مصرف دارو هم عارضه‌ای نادر، اما جدی است.

تداخلات دارویی

 این داروها نباید با سیپروفلوکساسین مصرف شوند:

• سیزاپراید، فلیبانسرین، لومیتاپیدپیموزاید
• تیوریدازین،تیزانیدین، آنتی اسیدها وقرص های ضد بارداری
• کافئین و برخی از داروهای دیابت مانند گلیپیزید، گلیبورید یا انسولین
• برخی از داروهایی که لخته‌شدن خون را درمان یا از آن جلوگیری می‌کنند مانند وارفارین
• کلوزاپین، سیکلوسپورین، قرص یا پودر بافر دیدانوزین، دوفتیلید، دولوکستین،کربنات لانتانیم
• لیدوکائین، متوترکسات، مولتی ویتامین‌ها، NSAIDs، داروهای ضد درد و التهاب، مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
• اولانزاپین، امپرازول، فنی توئین، پروبنسید، روپینیرول، سیلدنافیل، سوکرالفات، تئوفیلین، زیپراسیدون،زولپیدم

توجه! این فهرست تمام تداخلات را پوشش نمی‌دهد.

موارد احتیاط در زمان مصرف

اگر علائم شما شروع به بهبود نکردند یا حتی بدتر شدند، به پزشک اطلاع دهید. این دارو می‌تواند باعث واکنش‌های جدی پوستی شود. گاهی اوقات، چنین علائم و عوارضی هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از استفاده از دارو به وجود می‌آیند.

اگر متوجه تب یا علائم مشابه آنفولانزا همراه با بثورات شده‌اید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. ممکن است که زخم‌های پوستی قرمز یا بنفش باشند و سپس به تاول تبدیل شوند.

شاید هم متوجه بثورات قرمز همراه با تورم صورت، لب‌ها یا غدد لنفاوی در گردن یا زیر بازوهای خود شوید.

این دارو می‌تواند شما را نسبت به نور خورشید حساس‌تر کند. اگر نمی‌توانید از قرارگرفتن در معرض نور خورشید اجتناب کنید، لباس محافظ بپوشید و از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.

این بیماری‌ها را با این دارو درمان نکنید!

در مصرف سیپروفلوکساسین به این موارد هم دقت کنید و احتیاط به خرج دهید:

• اسهال را با محصولات بدون نسخه درمان نکنید. اگر اسهال بیش از ۲ روز طول کشیده یا اگر شدید و آبکی است، نزد پزشک بروید.
• شاید این دارو قند خون را افزایش دهد. اگر دیابت دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا تغییر در رژیم غذایی یا داروها لازم است.
•  سریع ننشینید یا بلند نشوید، به خصوص اگر بیمار مسن هستید. این امر خطر سرگیجه یا غش‌کردن را کاهش می‌دهد.
• اگر دچار حمله اسهال شده‌اید و تهوع و استفراغ دارید، یا اگر زیاد عرق می‌کنید، با تیم مراقبت خود مشورت کنید.
• ممکن است، دچار خواب آلودگی یا سرگیجه شوید. رانندگی نکنید، از ماشین‌آلات صنعتی استفاده نکنید.

برای درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی از سیپروفلوکساسین استفاده نمی‌شود. ضمن اینکه آنفولانزا یا عفونت های ناشی از ویروس‌ها هم با آن درمان نمی‌شوند.

چه افرادی نباید از قرص سیپروفلوکساسین استفاده کنند؟

مصرف قرص سیپروفلوکساسین برای همه مجاز نیست:

کسانی که در دسته افراد این جدول قرار می‌گیرند، با مصرف خودسرانه دارو، سلامت خود را به خطر می‌اندازند.

آیا مصرف سیپروفلوکساسین در بارداری و شیردهی مجاز است؟

استفاده از این دارو در دوران بارداری یا شیردهی می‌تواند با خطراتی برای بچه همراه شود. در نتیجه، تنها در صورتی از آن استفاده کنید که درمان عفونت از نظر پزشک بسیار مهم است و راه دیگری هم وجود ندارد. زنان در این دو دوره، هرگز نباید به سراغ مصرف خودسرانه چنین آنتی‌بیوتیکی بروند. عوارض گوناگون آن برایشان مضر خواهد بود.

عوارض مصرف سرخود و اوردوز با سیپروفلوکساسین

در صورت مصرف بیش از حد سیپروفلوکساسین و اوردوز با آن، امکان وقوع عوارض بسیار خطرناکی مانند تپش قلب، درد قفسه سینه و سردرد شدید وجود دارد. با مشاهده این علائم و بعد از مصرف بیش از حد، سریعاً به اورژانس مراجعه کنید:

• مشکلات عصبی؛ سرگیجه شدید، سردرد شدید، تشنج، گیجی، توهم
• مشکلات گوارشی؛ اسهال شدید و خونی، استفراغ شدید، درد شکمی شدید
• مشکلات پوستی؛ کهیر، خارش شدید، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• مشکلات کلیوی؛ کاهش ادرار یا توقف ادرار

با دیدن این علائم سریعاً به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه کنید.

بررسی لزوم مشورت با متخصص عفونی برای مصرف دارو

برای مصرف داروی سیپروفلوکساسین باید نظر پزشک عفونی را بپرسید. متخصص بیماری‌های عفونی با بررسی وضعیت مشکل، این آنتی‌بیوتیک را برای از بین‌بردن باکتری‌های بیماری‌زا تجویز می‌کند. از آنجا که قرص سیپروفلوکساسین با داروهای بسیار زیادی تداخل دارد، هرگز سرخودانه اقدام به مصرف آن نکنید.

ضمناً مصرف بیشتر آنتی‌بیوتیک‌ها همیشه با انواع عوارض همراه است. در نتیجه، باید در استفاده از این دارو نظر پزشک را جویا شوید و دقیقاً دوز و مدت زمانی را برای استفاده در نظر بگیرید که متخصص به شما توصیه می‌کند.

برای مراجعه به بهترین متخصصان عفونی می‌توانید به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. در آنجا، اطلاعات پزشکان مختلفی در دسترس است و می‌توانید نظر بیماران قبلی آن‌ها را هم بخوانید. در این صورت، تصمیم‌گیری برای مراجعه به بهترین متخصص راحت‌تر می‌شود. امکان دریافت نوبت ملاقات حضوری به شکل اینترنتی هم در دکتردکتر وجود دارد.

منابع:

drugs.com

webmd.com

nhs.uk

my.clevelandclinic.org

سوالات متداول سیپروفلوکساسین