قرص دومپریدون چیست و چه کاربردی دارد؟

قرص دومپریدون یکی از داروهای ضد تهوع و ضد استفراغ است. این دارو معمولاً برای بهبود حرکات گوارشی، کاهش علائم سوء هاضمه، نفخ و تخلیه معده تجویز می‌شود. داروی دومپریدون در واقع با افزایش حرکات روده و معده، سرعت عبور غذا را از معده به روده افزایش می‌دهد. این دارو حتماً باید بر اساس دوز تجویزی پزشک مصرف شود. کودکان زیر ۱۲ سال نباید آن را مصرف کنند. زنان باردار و شیرده و افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی نیز باید در مصرف آن احتیاط کنند.

برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی این دارو نکات مهم مرتبط، اختصاص می‌دهیم. 

اگر سوال داشتید، در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

قرص دومپریدون چیست؟ چه کاربردی دارد؟

قرص دومپریدون (Domperidone) یا موتیلیوم، یکی از داروهای ضد تهوع است که برای موارد زیر تجویز می‌شود:

• درمان اختلالات حرکتی دستگاه گوارش 
• درمان حالت تهوع و استفراغ
• بهبود و افزایش سرعت حرکت غذا با تقویت انقباضات معده و روده 
• کاهش علائم نفخ، سوء‌هاضمه و سوزش سردل
• کاهش احساس سیری زودرس
• موثر برای درمان بیماری گاستروپارزی
• افزایش تولید شیر مادر
• درمان درد معده 
• کاهش علائم رفلاکس معده
• افزایش اشتها

نکته! گاستروپارزی،‌ بیماری فلج معده یا کندی تخلیه معده است. در این بیماری، معده نمی‌تواند غذا را به روده برساند. داروی دومپریدون به عنوان نوعی قرص معده درد، برای درمان و کاهش علائم این بیماری نیز موثر است.

این دارو با چه نام‌هایی در بازار وجود دارد؟

شرکت‌های دارویی و تولید‌کنندگان، دومپریدون را با اسامی زیر نیز تولید می‌کنند:

• قرص موتیدون
• قرص دومپرکس
• قرص و سوسپانسیون دومپریدون وکهارت
• قرص دومپریدون اسوه
• قرص دومپریدون شفا
• سوسپانسیون خوراکی موتیلنا
• سوسپانسیون خوراکی دومتیدون
• قرص دومپریدون اَبو
• قرص دومپریدون فارابی
• قرص دومپریدون جالینوس
• سوسپانسیون خوراکی دمپریگان
• قرص موتیوین
• قرص دومپریدون زهراوی
• قرص دومپریدون هگزال
• قرص دومپریدون حکیم
• قرص دومپریدون رازک
• سوسپانسیون خوراکی موتیلومید
• سوسپانسیون خوراکی موتیلیوم
• سوسپانسیون خوراکی دومپریدون نفس
• سوسپانسیون خوراکی موتیف لاکس
• قرص دومپریدون امین
• سوسپانسیون خوراکی دومپریدون سینا پیشگام
• قرص موتیلوور

ماده اصلی تمام محصولات فوق دومپریدون است و به عنوان یکی از داروها برای درمان فوری حالت تهوع شناخته می‌شود.

بررسی اشکال دارویی موتیلیوم 

در حالت کلی، این دارو به شکل‌های زیر تولید می‌شود:

• قرص
• سوسپانسیون خوراکی 
• شربت 
• شیاف 

قرص موتیلیوم، در دوز‌های ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم تولید شده و بیشتر برای بزرگسالان تجویز می‌شود. فرم شربت و سوسپانسیون آن نیز برای کودکان و افراد مبتلا به مشکل بلع، کاربرد دارد.

موتیلیوم چگونه عمل می‌کند؟

روش‌های عملکرد این دارو را در جدول زیر آورده‌ایم:

نکته! همزمان با تسریع حرکت غذا، موتیلیوم احساس ناراحتی ناشی از حالت تهوع و استفراغ را نیز کاهش می‌دهد.

روش مصرف و دوز مناسب موتیلیوم چیست؟

پزشکان معمولاً مصرف این دارو را حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از غذا توصیه می‌کنند. زیرا، مصرف آن با معده خالی در بهبود جذب دارو و افزایش سرعت موثر است. همچنین، در بعضی موارد پزشک بسته به شرایط بیمار مصرف این دارو را قبل از خواب نیز تجویز می‌کند. در حالت کلی، پیش از مصرف دارو پزشک متخصص دستورالعمل‌های لازم را برای مدت زمان مصرف دارو مشخص می‌کند. 

دوز‌های استاندارد دارو برای موقعیت‌های مختلف عبارتند از:

• درمان حالت تهوع و استفراغ بزرگسالان؛ ۱۰ میلی‌گرم، ۳ تا ۴ بار در روز 
• تسریع تخلیه معده؛ ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم، ۳ بار در روز، در موارد شدید‌تر ۴ بار
• درمان مشکلات گوارشی کودکان؛ ۰.۲۵ تا ۰.۵ میلی‌گرم، به ازای هر یک کیلوگرم وزن کودک (مشورت با پزشک)
• افزایش شیر مادر؛ ۱۰ میلی‌گرم، سه بار در روز

نکته! مادران شیرده، حتماً باید تحت نظر پزشک این دارو را مصرف کنند. زیرا خطر آن هنوز برای نوزاد بررسی نشده است. با این حال، این دارو با تحریک ترشح هورمون پرولاکتین، میزان تولید شیر را افزایش می‌دهد.

مطالعات می‌گویند که مصرف دارو، با افزایش کوتاه‌مدت تولید شیر روزانه 90 میلی‌لیتر در روز همراه بوده است. اما، موتیلیوم برای افزایش شیر مادر تولید نشده است.

وبسایت theconversation در این خصوص می‌گوید:

مصرف دومپریدون برای افزایش شیر مادران، معمولاً با سه قرص ۱۰ میلی‌گرمی در روز آغاز می‌شود.

بعد از گذشت ۲ تا ۴ هفته از مصرف دارو، شیر مادر باید به اندازه مطلوب برسد. بعد از نتیجه مثبت، دوز مصرفی باید به تدریج کاهش یابد. این اقدام برای جلوگیری از افت تولید شیر لازم است. 

اگر مصرف یک دوز از دارو را فراموش کردیم چه کنیم؟

اگر مصرف یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی هستید، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. توجه داشته باشید که هرگز دوز مصرفی خود را با مصرف همزمان دوز فراموش‌شده افزایش ندهید. زیرا، مصرف بیش‌ازحد دارو موجب بروز عوارض جانبی می‌شود. 

نحوه نگهداری از داروی موتیلیوم چگونه است؟

• برای نگهداری از دارو، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
• دارو را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید؛
• دارو را در جای خشک، خنک و دور از گرما و تابش نور مستقیم خورشید قرار دهید؛
• دارو را همیشه در بسته‌بندی اصلی خودش نگهداری کنید.

همچنین، به تاریخ انقضای درج‌شده روی دارو توجه کنید و از مصرف اشکال تاریخ‌گذشته خودداری کنید.

بررسی عوارض داروی موتیلیوم

عوارض ناشی از مصرف این دارو، معمولاً بعد از مدت کوتاهی رفع می‌شوند. با این حال، در صورت تشدید عوارض و بروز علائم نگران‌کننده، مراجعه به پزشک ضروری است.

شایع‌ترین عوارض جانبی مصرف موتیلیوم، عبارتند از:

• سردرد
• سرگیجه
• تحریک‌پذیری و عصبی‌شدن
• مشکلات خواب 
• تهوع
• استفراع
• سوء‌هاضمه
• خشکی دهان
• احساس خستگی شدید
• یبوست
• گرگرفتگی 
• گرگرفتگی در معده 
• گرفتگی پاها

در صورت بروز عوارضی مانند قرمزی و خارش پوست، تنگی نفس، ورم صورت و لب‌ها، مصرف دارو را قطع کرده و بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. سپس برای احتیاط بیشتر، شرایط جسمانی خود را با دکتر گوارش آنلاین اطلاع دهید.

تداخل‌های دارویی موتیلیوم

مصرف این دارو با بعضی از داروهای دیگر تداخل ایجاد کرده و عوارض جانبی را تشدید می‌کند. به همین دلیل پیش از شروع به مصرف آن، لیست سایر داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.

گروه‌های دارویی که با موتیلیوم تداخل دارند، عبارتند از:

• داروهای ضدافسردگی؛ مانند تریمی‌پرامین، ایزوکاربوکسازید، نفازودون،
• داروهای آنتی‌بیوتیک‌؛ مانند اریترومایسین
• داروهای ضد قارچ؛ مانند کتوکونازول، وریکونازول، فلوکونازول
• داروهای بیماری‌های قلبی و فشار خون؛ مانند دیلتیازم و آمیودارون
• داروهای درمان سرطان؛ مانند سیکلوفسفامید، دوکسوروبیسین
• داروهای درمان عفونت ایدز؛ مانند ریتوناویر، آتازاناویر
• داروهای آنتی‌کولینرژیک؛ مانند هیوسین، آتروپین 
• انواع مرفین‌ها؛ مانند مرفین، کدئین، هیدرومورفون
• داروهای آنتی‌اسید؛ مانند امپرازول، رانیتیدین، سایمتیدین

نکته! علاوه‌بر موارد ذکر شده، چندین داروی دیگر نیز با موتیلیوم تداخل دارد. 

موارد احتیاط مصرف موتیلیوم چیست؟

افرادی که به بیماری‌های زیر مبتلا هستند، یا سابقه ابتلا دارند، حتماً باید قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنند:

• افراد دارای مشکلات و بیماری‌های کبدی
• افراد دارای مشکلات و بیماری‌های کلیوی
• افراد دارای مشکلات و بیماری‌های قلبی
• افراد مبتلا به سرطان پستان یا سابقه ابتلا به آن
• کودکان زیر ۱۲ سال (مشورت با پزشک)
• نبود تعادل در الکترولیت‌های خون
• ابتلا به آلرژی‌ها
• بارداری و شیردهی (تجویز پزشک)

همچنین، افرادی که در غده هیپوفیز یا عملکرد آن دچار اختلال هستند باید در مصرف این دارو احتیاط کنند. 

چه افرادی نباید این دارو را مصرف کنند؟

موارد منع مصرف قرص موتیلیوم به شرح زیر است:

• زنان باردار (فقط با تجویز پزشک)
• سابقه حساسیت به این دارو یا داروهای مشابه
• ابتلا به مشکلات گوارشی (مانند انسداد یا خونریزی دستگاه گوارش)
• مشکلات قلبی
• در صورت وجود تومور ترشح‌کننده پرولاکتین
• در صورت شیردهی

این لیست می‌تواند شامل مواردی دیگری نیز باشد. با این حال، شایع‌ترین و مهم‌ترین موارد منع مصرف، گزینه‌های فوق را شامل می‌شوند.

علائم مصرف سرخود و اوردوز با موتیلیوم

در صورت مصرف سرخود و اوردوز با دارو، علائمی بروز می‌کنند که ممکن است برای سلامتی بسیار خطرناک باشند. برای مثال:

• ضربان قلب نامنظم
• خواب‌آلودگی
• گیجی
• کشیدگی و سفتی عضلات

در صورت مشاهده این علائم، حتماً مصرف دارو را قطع کرده و به اورژانس مراجعه کنید.

در صورت مواجهه با عوارض شدید یا علائم نگران‌کننده به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

اگرچه بعد از مصرف قرص دومپریدون با عوارض جانبی شدید و ادامه‌دار مواجه شدید، باید به دکتر گوارش مراجعه کنید. این متخصص بعد از بررسی شرایط جسمانی شما، در صورت لزوم داروی دیگری را جایگزین خواهد کرد. 

برای دریافت نوبت حضوری و آنلاین از بهترین متخصصین گوارش در سراسر ایران، به پلتفرم نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر مراجعه کنید. 

 منابع:

nhs.uk 

drugs.com

mayoclinic.org 

سوالات متداول قرص دومپریدون