هپاتیت چیست و چگونه می‌توان از انواع آن پیشگیری کرد؟

بعضی از انواع التهابات کبد، تحت اصطلاحی کلی با عنوان هپاتیت شناخته می‌شوند. دلیل بروز بیماری هپاتیت و این التهابات هم عوامل مختلفی مانند ویروس‌ها، مواد شیمیایی، مصرف داروها و الکل‌اند. برخی از اختلالات ژنتیکی یا سیستم ایمنی هم باعث می‌شوند که این بیماری به‌وجود بیاید. هپاتیت، گاهی حاد است و ناگهانی ظاهر می‌شود. امکان دارد که از بین هم برود. در برخی مواقع هم مزمن و طولانی‌مدت رخ می‌دهد و آسیب‌های کبدی پیشرونده ایجاد می‌کند. خستگی، تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی از علائم هپاتیت هستند. انواع هپاتیت شامل هپاتیت A B، C، D و E می‌شود. برای هریک از این موارد، علائم و عوارض جداگانه‌ای وجود دارد.

در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، درباره هپاتیت B و انواع دیگر آن می‌خوانید. به نشانه‌های این بیماری مانند درد شکم و یرقان (زردی پوست و چشم) هم اشاره می‌کنیم. به شما می‌گوییم که هپاتیت چیست و برای درمانش باید چه مسیری را طی کنید. مطالعه این مقاله، به ۶ دقیقه زمان نیاز دارد.

اگر در پایان سوالی داشتید هم بپرسید تا پزشک به شما پاسخ بدهد.

هپاتیت چیست؟

هپاتیت التهاب کبد است و به‌واسطه انواع ویروس‌های عفونی و عوامل غیرعفونی ایجاد می‌شود. این عفونت طیف وسیعی از مشکلات سلامتی را به‌ همراه دارد. برخی از آن‌ها مرگ‌آور و کشنده هستند. 5 سویه اصلی ویروس هپاتیت وجود دارد که به‌عنوان انواع A، B، C، D و E شناخته می‌شوند. تمام انواع هپاتیت باعث بیماری کبدی می‌شوند، اما راه‌های انتقال، شدت بیماری و روش‌های پیشگیری آن‌ها با هم تفاوت دارند.

به‌نقل از سازمان بهداشت جهانی (WHO):

به طور خاص، انواع B و C هپاتیت منجر به بیماری مزمن در صدها میلیون نفر می‌شوند و شایع‌ترین علت سیروز کبدی، سرطان کبد و مرگ و میرهای مرتبط با هپاتیت ویروسی هستند. آمارها نشان می‌دهند که ۳۵۴ میلیون نفر در سراسر جهان به هپاتیت B یا C مبتلا هستند. متأسفانه بیشتر آن‌ها به امکانات درمانی دسترسی ندارند.

برخی از انواع هپاتیت از طریق واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند.

انواع هپاتیت

با شناخت انواع هپاتیت، متوجه می‌شوید که هپاتیت چیست، آیا خطرناک است و چه راه‌کارهایی برای درمان و پیشگیری از آن وجود دارند. ویروس‌هایی که باعث بروز هریک از انواع هپاتیت می‌شوند، با هم متفاوت‌اند. بعضی از انواع هپاتیت خطرناک‌تر از سایر مواردند. اما به‌طور کلی، اگر به هریک از این موارد به‌اندازه کافی و به‌درستی رسیدگی نشود، امکان بروز علائمی خطرناک و قرارگرفتن بدن تحت شرایط ناخوشایند جدی به‌وجود می‌آید. در ادامه، انواع هپاتیت را بررسی می‌کنیم.

هپاتیت A

هپاتیت A توسط ویروسی به همین نام ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً با مصرف غذا و نوشیدنی آلوده به مدفوع یک فرد بیمار تشخیص داده می‌شود و در کشورهایی شایع است که بهداشت عمومی در سطح پایینی قرار دارد. هپاتیت A معمولاً در عرض چند ماه از بین می‌رود. البته گاهی اوقات، می‌تواند شدید و حتی تهدید‌کننده زندگی باشد. هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد و خبری از روش‌های دارودرمانی و… نیست. برای کنترل آن، علائمی مانند درد، حالت تهوع و خارش تسکین داده می‌شوند. اطلاعات کامل از این بیماری و روش‌های درمان در مقاله هپاتیت a چیست توضیح داده شده است.

واکسیناسیون برای هپاتیت A در موارد زیر توصیه می‌شود:

• در معرض خطر بالای عفونت یا عواقب شدید عفونت هستید.
• راهی سفر به منطقه‌ای هستید که ویروس در آن شایع است.

این ویروس در مناطقی از دنیا مانند شبه‌قاره هند، آفریقا، آمریکای مرکزی و جنوبی، شرق دور و شرق اروپا رایج‌تر است.

هپاتیت B

هپاتیت B از راه ویروس مخصوص این نوع از هپاتیت ایجاد و در خون فرد مبتلا پخش می‌شود. این عفونت در تمام دنیا شایع است و از زنان باردار آلوده به نوزادان آن‌ها هم منتقل می‌شود. رابطه جنسی حفاظت‌نشده و تزریق مواد مخدر با سرنگ آلوده هم موجبات ابتلا به آن را فراهم می‌کنند. بیشتر بزرگسالان آلوده به هپاتیت B می‌توانند با ویروس مبارزه کنند و در عرض چند ماه، به‌طور کامل از عفونت خلاص شوند. اما بیشتر افرادی که در کودکی آلوده می‌شوند، مجبور به تحمل دوره‌ای طولانی از بیماری هستند. این وضعیت در حالت مزمن و طولانی منجر به سیروز و سرطان کبد می‌شود. برای درمان آن می‌توان از داروهای ضدویروسی استفاده کرد. واکسیناسیون علیه هپاتیت B برای افراد در گروه های پرخطر، به‌شدت توصیه می‌شود، مانند:

• کارمندانی که در مجموعه‌های خدمات درمانی کار می‌کنند.
• افرادی که مواد مخدر تزریق می‌کنند.
• مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند.
• کودکانی که از مادران مبتلا به هپاتیت B متولد می‌شوند.
• مسافران نقاطی از دنیا که عفونت در آنجا شایع‌تر است.

واکسیناسیون هپاتیت B، بخشی از برنامه ایمن‌سازی کشورها در مقابل این ویروس است و در دوره‌ای در ایران هم به‌طور گسترده برای دانش‌آموزان انجام شد.

هپاتیت C

هپاتیت C معمولاً از طریق تماس خون به خون با یک فرد آلوده انتقال پیدا می‌کند. یکی از راه‌های شیوع این بیماری، استفاده از سرنگ مشترک آلوده در معتادان است. هپاتیت C اغلب علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کند. معمولاً فقط علائمی شبیه آنفولانزا به‌وجود می‌آورد، بنابراین بسیاری از افراد از آلوده‌بودن خود اطلاعی ندارند. برخی از افراد با عفونت مبارزه می‌کنند و از ویروس خلاص می‌شوند. در موارد دیگر، سال‌ها در بدن باقی می‌ماند. حالت مزمن این نوع از هپاتیت، ناراحتی‌های جدی کبدی مانند سیروز و نارسایی را به‌همراه می‌آورد. هپاتیت C مزمن را می‌توان با داروهای ضدویروسی بسیار مؤثر درمان کرد. در حال حاضر، هیچ واکسنی برایش در دسترس نیست. پیشنهاد می‌شود مقاله علائم هپاتیت سی را بخوانید.

هپاتیت D

هپاتیت D تنها افرادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که قبلاً به هپاتیت B مبتلا شده‌اند. ویروس هپاتیت D برای زنده‌‌ماندن در بدن به ویروس هپاتیت B نیاز دارد. هپاتیت D معمولاً از طریق تماس خونی یا تماس جنسی منتقل می‌شود. ابتلای هم زمان به عفونت طولانی‌ مدت با هپاتیت D و هپاتیت B، می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات جدی مانند سیروز و سرطان کبد را افزایش دهد. هیچ واکسنی به‌طور خاص برای هپاتیت D وجود ندارد، اما واکسن هپاتیت B می‌تواند از شما در برابر آن محافظت کند.

هپاتیت E

هپاتیت E عمدتاً با مصرف گوشت خوک خام یا نیم‌پز یا کله پاچه، و همچنین با گوشت گراز وحشی، گوزن و صدف انتقال پیدا می‌کند. به‌طور کلی، این عفونت خفیف و کوتاه‌مدت است و نیازی به درمان ندارد. در برخی افراد، مانند کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، احتمال حادشدن هپاتیت E بیشتر است. هیچ واکسنی برای این نوع از هپاتیت وجود ندارد. هنگام سفر به نقاطی از جهان با شرایط بهداشتی ضعیف یا در شرایط همه‌گیری هپاتیت E، اقدامات بهداشتی مانند دسترسی به آب و غذای مناسب، خطر ابتلا را کاهش می‌دهد.

هپاتیت الکلی

هپاتیت الکلی، نوعی هپاتیت است که در اثر نوشیدن مقادیر زیاد الکل در طی سالیان متمادی ایجاد می‌شود. این هپاتیت معمولاً علامتی ایجاد نمی‌کند، اگرچه می‌تواند باعث زردی ناگهانی و نارسایی کبد در برخی افراد شود. قطع نوشیدن الکل معمولاً امکان بهبودی را فراهم می‌کند. اما این خطر وجود دارد که در صورت ادامه مصرف بیش از حد آن، در نهایت سیروز، نارسایی کبد یا سرطان کبد به‌وجود بیاید. با کنترل میزان نوشیدن الکل، خطر ابتلا به هپاتیت الکلی کمتر می‌شود.

هپاتیت خودایمنی

هپاتیت خودایمنی نوعی هپاتیت طولانی‌مدت است که در آن، سیستم ایمنی به کبد حمله می‌کند و به آن آسیب می‌رساند. در نهایت، کبد آن‌قدر آسیب می‌بیند که از کار می‌افتد. درمان هپاتیت خودایمنی شامل مصرف داروهای بسیار مؤثری است که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند و التهاب را کاهش می‌دهند. مشخص نیست که چه چیزی باعث هپاتیت خودایمنی می‌شود و آیا می‌توان کاری برای پیشگیری از آن انجام داد یا خیر.

هپاتیت چه علائمی دارد؟

معمولاً انواع مزمن هپاتیت مانند هپاتیت B و C تا زمانی که روی عملکرد کبد اثر نگذاشته‌اند، علامتی از خود نشان نمی‌دهند. در مقابل، هپاتیت حاد پس از مدت کوتاهی بعد از ابتلا، باعث بروز نشانه‌هایی شدید و جدی می‌شود. علائم شایع هپاتیت عفونی عبارتند از:

• خستگی
• علائمی شبیه آنفولانزا
• ادرار تیره و مدفوع کم‌رنگ
• کاهش وزن غیرقابل توضیح
• درد شکم و از دست‌دادن اشتها

زردی پوست و چشم‌ها هم از نشانه‌های رایج درگیرشدن بدن با ویروس‌های هپاتیت است. با مشاهده علائم باید به دکتر گوارش و کبد مراجعه کنید.

آیا هپاتیت درد دارد؟

بله. دردی که انواع مختلف هپاتیت ایجاد می‌کنند، معمولاً در ناحیه شکم ایجاد می‌شود. ویروس‌های هپاتیت کبد فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند و از همین رو، دردی که ایجاد می‌شود هم در نواحی شکم و کبد است. دردهای شکمی در کنار علائم دیگری مانند تهوع و استفراغ، فرد مبتلا را آزار می‌دهند. بروز خستگی در تمام بدن هم نوعی درد آزاردهنده و مداوم است که مبتلایان را اذیت می‌کند.

علائم هپاتیت در زنان و مردان چیست؟

بروز مشکلات گوارشی و تغییرات در رنگ پوست و چشم‌ها از جمله علائمی است که در زنان و مردان مبتلا به هپاتیت بروز می‌کند. علاوه‌بر این‌ها، خستگی و ضعف یا احساس علائم سرماخوردگی و آنفولانزا هم نشانه‌هایی از بیماری‌اند. اما ضعف و خستگی عمومی بدن در زنان مبتلا شایع‌تر است. تغییرات هورمونی زنان در دوران‌های مختلف از جمله قاعدگی باعث می‌شود که بیشتر تحت تأثیر عوارض هپاتیت مانند خستگی قرار بگیرند.

علائم هپاتیت در بارداری چیست؟

بسیاری از افراد در زمان ابتلا به هپاتیت، علامت خاصی را تجربه نمی‌کنند. برخی هم دچار همان علامت‌های رایج ابتلا به انواع این ویروس می‌شوند. برای مثال، خستگی، درد شکم یا حالت تهوع و استفراغ می‌تواند در این افراد آزاردهنده باشد. درد مفاصل، ادرار تیره، مدفوع کم‌رنگ، یا یرقان (پوست یا چشم‌های زرد) هم از نشانه‌های دیگر ابتلا به انواعی از هپاتیت در دوران بارداری هستند. ترشحات واژن و شیر مادر در این دوران می‌تواند باعث انتقال بیماری به بچه هم شود.

علائم هپاتیت در کودکان چیست؟

ممکن است علامت‌های هپاتیت در کودکان کمی متفاوت باشد. برخی از کودکان هم هیچ علامتی ندارند. علائم هپاتیت ناگهانی (حاد) می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب
• اسهال
• درد مفاصل
• درد عضلات
• ادرار تیره رنگ
• مدفوع سفالی رنگ
• احساس بدحالی و خستگی
• کهیرهای قرمز خارش دار روی پوست
• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم (یرقان)

علائم شبیه آنفولانزا، حالت تهوع یا استفراغ، از دست دادن اشتها و درد یا ناراحتی معده هم از نشانه‌های هپاتیت در کودکان‌اند. علائم این بیماری می‌توانند شبیه علائم سایر مشکلات و بیماری‌ها باشند. برای تشخیص درست، حتماً به دکتر هپاتیت مراجعه کنید.

فرق هپاتیت با زردی چیست؟

بیماری زردی و هپاتیت هیچ ارتباطی با هم ندارند. زردشدن پوست و چشم‌ها تنها یکی از علائم ابتلا به بیماری هپاتیت است. هپاتیت در اثر التهابات کبدی رخ می‌دهد، اما بیماری زردی ناشی از افزایش ماده‌ای موسوم به بیلی‌روبین (Bilirubin) در بدن است. بیلی‌روبین رنگ‌دانه‌ای زردرنگ و صفراوی است که از تجزیه طبیعی هموگلوبین به‌وجود می‌آید. اگر کبد سالم باشد، این ماده در بدن افزایش پیدا نمی‌کند. در هرحال، تفاوتی اساسی میان زردی و هپاتیت موجود است و این دو به هم ارتباطی ندارند. در واقع از هم مستقل‌اند.

فرق هپاتیت حاد و مزمن چیست؟

اگر هپاتیت بیشتر از ۶ ماه طول بکشد، یعنی از حالت حاد به‌شکل مزمن درآمده است. بیشتر افرادی که به شکل حاد این بیماری مبتلا می‌شوند، در صورت رسیدگی‌های به‌موقع و مناسب می‌توانند سریع بهبود پیدا کنند. اما هپاتیت حادی که طولانی می‌شود، عوارض ناخوشایندی روی بخش‌های مختلف بدن به‌وجود می‌آورد و امکان بروز مشکلات جدی کبدی مانند سیروز یا حتی سرطان‌های این اندام از بدن را قوت می‌بخشد.

چرا هپاتیت ایجاد می‌شود؟

هپاتیت معمولاً نتیجه عفونتی ویروسی است، اما عوامل دیگری هم می‌توانند باعث این بیماری شوند. برای مثال، الکل و سموم مختلف در این وضعیت نقش دارند.

مصرف بیش از حد الکل می‌تواند باعث آسیب کبد و التهاب شود. به بیماری ناشی از این وضعیت، هپاتیت الکلی هم می‌گویند. الکل به‌طور مستقیم به سلول‌های کبد آسیب می رساند. با گذشت زمان، می‌تواند مشکلات دائمی به‌وجود بیاورد و منجر به ضخیم‌شدن یا زخم‌شدن بافت کبد (سیروز) شود. احتمال بروز نارسایی کبد هم در ادامه این جریان وجود دارد. سایر علل سمی هپاتیت شامل استفاده نادرست از داروها و قرارگرفتن در معرض سموم می‌شود. در برخی موارد، سیستم ایمنی به‌اشتباه، کبد را عاملی خطرناک برای بدن می‌داند و به آن حمله می‌کند. این وضعیت باعث التهاب مداوم می‌شود و می‌تواند از حالتی خفیف تا شدید متغیر باشد. چنین روندی عملکرد کبد را مختل می‌کند و در زنان، ۳ برابر بیشتر از مردان است.

هپاتیت از چه طریقی منتقل می‌شود؟

روش‌های انتقال انواع هپاتیت با یکدیگر متفاوت‌اند. عوامل متنوعی باعث نشر ویروس این بیماری می‌شوند. به راه‌های ابتلای هریک از انواع این بیماری دقت کنید:

• هپاتیت A؛ در مدفوع فرد آلوده وجود دارد و از راه مدفوع منتقل می‌شود. از راه آب و غذای کثیف منتقل می‌شود. از برخی اعمال جنسی هم انتقال پیدا می‌کند.
• هپاتیت B؛ از راه تماس با مایعات بدن از جمله خون و مایع منی به بدن راه پیدا می‌کند. تزریق با سرنگ آلوده و تماس با خون کثیف مبتلا به هپاتیت هم راه‌هایی برای انتقال این ویروس‌اند.
• هپاتیت C؛ از راه رابطه جنسی دهانی یا دخول، تزریق با سرنگ آلوده و قرارگرفتن در معرض خون مبتلا به این ویروس منتقل می‌شود.
• هپاتیت D؛ این بیماری فقط در کسانی امکان بروز دارد که به عفونت با ویروس هپاتیت B درگیر هستند.
• هپاتیت E؛ از طریق غذای آلوده یا آب، ویروس باعث بروز و انتقال بیماری می‌شود.

دقت کنید که ویروس عامل هریک از این انوع هپاتیت با دیگری متفاوت‌اند. باید بدانید که تخصص گوارش و کبد چیست و برای بررسی مشکلات مربوط به هریک از انواع هپاتیت به متخصصی در این حوزه مراجعه کنید.

هپاتیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

هپاتیت مزمن می‌تواند سال‌ها بدون ایجاد هیچ علامتی به کبد حمله کند. اگر عفونت تشخیص داده نشود و درمان صورت نگیرد، بسیاری از مبتلایان به آن، دچار آسیب‌های جدی کبدی می‌شوند. خوشبختانه، آزمایش خون می‌تواند وجود ویروس هپاتیت در بدن را شناسایی کند. مجموعه‌ای از روش‌های مختلف هم برای بررسی ابتلا به انواع هپاتیت وجود دارند. این بررسی‌ها از مرور سوابق پزشکی فرد شروع می‌شود و به آزمایش‌های جدی‌تری نظیر تست‌های خون و کبد یا بیوپسی می‌رسد.

بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی

برای تشخیص تمام انواع هپاتیت، پزشک ابتدا شرح حال بیمار را دریافت می‌کند، تا عوامل خطر احتمالی را تحت‌ نظر بگیرد. در طول معاینه جسمی، پزشک به‌آرامی شکم را فشار می‌دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر. ممکن است، علائم دیگری مانند تورم کبد و هرگونه تغییر رنگ زرد در چشم یا پوست را هم بررسی کند. با مرور علائم رایج و بررسی وضعیت شکم فرد، تاحدی راه برای رسیدن به ارزیابی و تشخیص باز می‌شود.

بیوپسی کبد

هنگام تشخیص هپاتیت، پزشکان کبد را از نظر آسیب احتمالی ارزیابی می‌کنند. بیوپسی کبد روشی است که شامل نمونه‌برداری از بافت کبد می‌شود. پزشکان این نمونه را با سوزن از پوست برمی‌دارند. نیازی به جراحی هم نیست. برای پیشروی در این روش تشخیصی از اسکن یا همان تصویربرداری با دستگاه سونوگرافی استفاده می‌شود. چنین روشی به پزشک اجازه می‌دهد که درباره چگونگی اثرات التهاب و عفونت روی کبد، به نتیجه‌گیری برسد.

سونوگرافی

سونوگرافی شکم از امواج اولتراسوند (Ultrasound) یا همان فراصوت برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخل شکم استفاده می‌کند. این تصاویر به پزشک اجازه می‌دهند تا کبد و اندام‌های مجاور را از نزدیک بررسی کند. با سونوگرافی موارد زیر مشخص می‌شوند:

• وجود مایع در شکم
• آسیب یا بزرگ‌شدن کبد
• وجود و شکل‌گیری تومورهای کبدی
• انواع مشکلات و ناهنجاری‌های کیسه صفرا

با سونوگرافی درک عملکرد غیرطبیعی کبد راحت می‌شود.

آزمایش‌های بررسی عملکرد کبد

آزمایش‌های عملکرد کبد از نمونه‌های خون برای تعیین میزان کارآمدی کبد استفاده می‌کنند. نتایج غیرعادی این آزمایش‌ها می‌توانند اولین نشانه‌ از وجود مشکل باشند. اگر در معاینه فیزیکی بیماری کبدی هیچ نشانه‌ای مشخص نشود، نیاز به بررسی‌های دیگر پیش می‌آید. سطوح بالای آنزیم کبدی که در آزمایش‌ها دیده می‌شوند، راه را برای تشخیص وضعیت بیمار باز می‌کنند. افزایش سطح این آنزیم‌ها می‌تواند نشان‌دهنده استرس، آسیب‌دیدن یا عملکرد نامناسب کبد باشد.

آزمایش‌های خون

اگر آزمایش‌های عملکرد کبد غیرطبیعی باشند، پزشک احتمالاً آزمایش‌های خون دیگری را برای تشخیص منبع مشکل تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها با بررسی وجود ویروس‌های هپاتیت یا آنتی‌بادی‌هایی که بدنتان برای مبارزه با آن‌ها تولید می‌کند، در تشخیص عفونت نقش دارند. برای بررسی ابتلا به هپاتیت خودایمنی هم پزشکان از همین آزمایش‌های خون کمک می‌گیرند. بررسی آنزیم‌های کبدی و عناصر دیگر خون، راهی برای رسیدن به تشخیص قطعی درباره ابتلا به انواع هپاتیت‌اند.

ابتلا به هپاتیت چه عوارضی دارد؟

هپاتیت مزمن B یا C، منجر به مشکلات سلامتی شدیدتری نسبت به انواع دیگر این بیماری می‌شوند. از آنجا که ویروس هپاتیت کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B یا C در معرض خطرات زیر قرار دارند:

• بیماری مزمن کبدی
• سرطان کبد
• سیروز

هنگامی که کبد شما عملکرد طبیعی خود را متوقف کند، نارسایی کبد رخ می‌دهد. عوارض نارسایی کبد عبارتند از:

• باعث نارسایی کلیه می‌شود.
• اختلالات خونریزی ایجاد می‌کند.
• باعث تجمع مایع در شکم می‌شود
• افزایش فشار خون در وریدهای پورتال که به کبد وارد می‌شوند.
• کارسینوم هپاتوسلولار (Hepatocellular carcinoma) که نوعی سرطان کبد است.
• آنسفالوپاتی کبدی که می‌تواند شامل خستگی، از دست‌دادن حافظه و کاهش توانایی‌های ذهنی باشد.

افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B و C باید از مصرف الکل اجتناب کنند، چون می‌تواند بیماری و نارسایی کبد را تسریع کند. برخی مکمل‌ها و داروها هم می‌توانند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند. اگر به هپاتیت B یا C مزمن مبتلا هستید، قبل از مصرف هرگونه داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید.

هپاتیت چگونه درمان می‌شود؟

برای جلوگیری از عفونت هپاتیت، باید واکسیناسیون برای هپاتیت B و هپاتیت A انجام شود. هیچ واکسنی علیه هپاتیت نوع C، D و E وجود ندارد. پس از بروز هپاتیت هم هیچ درمان قطعی موجود نیست. درمان در این مسیر، ۳ هدف دارد:

• تسکین علائم
• پیشگیری از آسیب بیشتر به کبد
• معکوس‌کردن آسیب‌های موجود در صورت امکان

در بیشتر موارد، هپاتیت حاد با گذشت زمان برطرف می‌شود. در هپاتیت از نوع خودایمنی، ممکن است از داروهای خاصی برای کمک به کنترل سیستم ایمنی و جلوگیری از حملات بیشتر سیستم ایمنی بدن به کبد، استفاده شود.

درمان هپاتیت A

هپاتیت A نوعی بیماری ویروسی کوتاه‌مدت است و گاهی اصلاً نیازی به درمان ندارد. با‌این‌حال، اگر علائم باعث ناراحتی شوند، ممکن است استراحت در بستر لازم باشد. علاوه‌بر این، اگر استفراغ یا اسهال هم وجود داشته باشد، نیاز به تغییر برنامه غذایی بیمار از سوی پزشک به‌وجود می‌آید. برای کنترل این وضعیت باید هیدراتاسیون جهت پیشگیری از کم‌آبی بدن صورت بگیرد. تأمین مایعات کافی و رژیم غذایی سالم در بهبود بیماری نقش مهمی دارند.

درمان هپاتیت B

هیچ برنامه درمانی خاصی برای هپاتیت B حاد وجود ندارد. با‌این‌حال، اگر به هپاتیت B مزمن مبتلا شوید، به داروهای ضد‌ویروسی نیاز خواهید داشت. چنین روندی از درمان طولانی است و نیاز به صرف هزینه نسبتاً زیادی هم دارد. بیماران مبتلا به این نوع از هپاتیت باید مدام زیر نظر پزشک باشند تا از میزان پاسخ‌گویی بدن در دفع ویروس‌ها باخبر شود. با تزریق واکسن هپاتیت B در زمان مناسب، نیازی به نگرانی بابت ابتلا به و درمان این وضعیت نخواهد بود.

درمان هپاتیت C

داروهای ضدویروسی می‌توانند هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C را درمان کنند. به‌طور معمول، افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می‌شوند از ترکیبی از درمان‌های دارویی ضدویروسی استفاده می‌کنند. ممکن است، برای تعیین بهترین شکل درمان، به آزمایش‌های مختلفی نیاز باشد. اگر فردی دچار هپاتیت C شود و این بیماری حالت مزمنی در او پیدا کند، احتمال ابتلا به سیروز کبدی قوت می‌گیرد. در شرایط حاد دچارشدن به سیروز هم نیاز به پیوند کبد به‌وجود می‌آید.

درمان هپاتیت D

 اینترفرون آلفا (Interferon alfa) دارویی است که به‌عنوان درمانی برای هپاتیت D استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند عوارض جانبی شدیدی به‌همراه بیاورد. در نتیجه، برای افراد زیر توصیه نمی‌شود:

• افرادی که شرایط روانی خاصی دارند.
• افرادی که با بیماری‌های خودایمنی درگیرند.
• کسانی که مبتلا به سیروز آسیب کبدی هستند.

این دارو از سوی سازمان بهداشت جهانی در فهرست درمان‌های هپاتیت قرار گرفته، اما مصرف آن برای همه کاربرد ندارد.

درمان هپاتیت E

در حال حاضر، هیچ روش درمانی پزشکی خاصی برای درمان هپاتیت E در دسترس نیست. این عفونت اغلب حاد است و شکل مزمنی پیدا نمی‌کند و معمولاً خود‌به‌خود برطرف می‌شود. پزشکان به افراد مبتلا به این عفونت توصیه می‌کنند:

• استراحت کافی داشته باشند.
• مواد مغذی کافی دریافت کنند.
• از مصرف الکل خودداری کنند.
• مایعات فراوان بنوشند.

دقت کنید که زنان باردار مبتلا به این عفونت نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارند.

چطور می‌توان از هپاتیت پیشگیری کرد؟

برای پیشگیری از ابتلا به برخی از انواع هپاتیت، باید از واکسن‌ها استفاده کنید. در کنار واکسیناسیون که راهی مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به انواع مختلف این بیماری ویروسی است، باید سبک زندگی سالم و مراقبت‌های بهداشتی را هم در نظر بگیرید. برخی از انواع هپاتیت در اثر ارتباطات جنسی یا فقدان محیط و آب تمیز ایجاد می‌شوند. با آگاهی از انواع این بیماری و شناخت آن‌ها، راه و رسم پیشگیری را هم بهتر درک خواهید کرد. اجتناب از به اشتراک گذاشتن سوزن و مدیریت صحیح مایعات بدن از روش‌های پیشگیری هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تزریق واکسن‌ هپاتیت

برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت A می‌توانید واکسن مخصوص به آن را تزریق کنید. واکسن هپاتیت A مجموعه‌ای شامل دو دوز است و برای کودکان از سن ۱۲ تا ۲۳ماهگی تزریق می‌شود. این واکسن برای بزرگسالان هم موجود است. واکسن هپاتیت B هم وجود دارد و تزریق آن به تمام نوزادان توصیه می‌شود. کسانی که در دسته کادر درمان قرار دارند هم باید این واکسن را تزریق کنند. واکسیناسیون علیه هپاتیت B، راهی برای پیشگیری از هپاتیت D هم خواهد بود. در حال حاضر، برای پیشگیری از هپاتیت C و E، واکسنی وجود ندارد. شاید در آینده، این انواع از هپاتیت هم با واکسیناسیون مؤثر تحت کنترل دربیایند.

کاهش ریسک ابتلا به هپاتیت

ویروس‌های هپاتیت می‌توانند از طریق تماس با مایعات بدن، آب و غذاهای حاوی عوامل عفونی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. به حداقل‌رساندن خطر تماس با این موارد در جلوگیری از ابتلا به ویروس های هپاتیت نقش دارد. رعایت بهداشت یکی از راه‌های پیشگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. ویروس‌هایی که این شرایط را ایجاد می‌کنند، در آب هم یافت می‌شوند. اگر به کشوری سفر می‌کنید که در آن شیوع هپاتیت زیاد است، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

• استفاده از یخ
• نوشیدن آب محلی
• خوردن صدف خام یا نیم پز
• مصرف میوه و سبزیجات خام

ویروس‌های هپاتیت B، C و D می‌توانند از راه تماس با مایعات بدنِ حاوی این عوامل عفونی منتقل شوند. برای کنترل تماس با عوامل عفونی باید به نکات زیر دقت کنید:

• استفاده‌نکردن از سرنگ مشترک
• پرهیز از به اشتراک‌گذاشتن تیغ اصلاح
• خودداری از استفاده از مسواک دیگران
• پرهیز از دست‌زدن به خون ریخته شده و تماس با آن

هپاتیت B و C از راه رابطه جنسی و تماس جنسی هم منتقل می‌شوند. استفاده از روش‌های بازدارنده مانند کاندوم در طول فعالیت جنسی به کاهش خطر عفونت کمک می‌کند. رعایت روابط جنسی ایمن برای جلوگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها به‌شدت مهم است. این ویروس‌ها عمدتاً از طریق به اشتراک‌گذاشتن سوزن یا سایر تجهیزات تزریق آلوده انتقال پیدا می‌کنند. پس حواستان به این روش‌های سرایت باشد.

برای درمان هپاتیت به چه دکتری مراجعه کنیم؟

اگر علائم ابتلا به  بیماری هپاتیت در شما دیده می‌شود، باید به پزشکی با تخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. این متخصصان با معاینات مختلف و انجام آزمایش‌های تشخیصی به نتیجه قطعی درباره بیماری هپاتیت می‌رسند و درمان را شروع می‌کنند. گاهی‌اوقات، روشی قطعی برای درمان در دسترس نیست، اما با راهنمایی‌های پزشک می‌توانید از بروز علائم خطرناک پیشگیری کنید و بیماری را تحت کنترل دربیاورید. متخصص گوارش و کبد به شما می‌گوید که هپاتیت چیست و چطور باید اقدام به کنترل آن کنید.

با رعایت نکات پیشگیری مانند جلوگیری از تماس خون با خون آلوده، واکسیناسیون و رعایت بهداشت و مصرف غای سالم و آب آشامیدنی سالم می‌توانید از ابتلا به انواع هپاتیت دور بمانید. رفتارهای جنسی ایمن هم در پرهیز از ابتلا به انواعی از هپاتیت نقش دارد.

برای شناسایی بهترین پزشکان جهت درمان هپاتیت هم می‌توانید به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. در آنجا، نظرات بیماران پیشین هر پزشک را بخوانید و امتیازات متخصصان را بررسی کنید. در نهایت، بهترین گزینه را انتخاب کنید و از او به‌طور اینترنتی وقت بگیرید.

منابع:

webmd.com

hopkinsmedicine.org

healthline.com

who.int

سوالات متداول هپاتیت

[elementor-template id=”92924″]