یکی از شایعترین بیماریهای ناخن، ظهور لکه های سفید ناخن یا لوکونیشیا است. علت سفید شدن ناخن را میتوان به کمبود ویتامین، بیماریهای کبدی، بیماریهای کلیوی، بیماریهای ناخن و آسیبهای فیزیکی نسبت داد. این عوامل هر کدام، به شکل انواع سفید شدن ناخن ظاهر میشوند. سفید شدن کامل ناخن، وجود لکه های سفید ناخن و خطوط سفید از انواع آن هستند.
دکتر پوست، همچون سایر بیماریهای پوستی، برای تشخیص سفید شدن ناخن، از معاینه فیزیکی، آزمایشات پزشکی برای شناسایی بیماریهای مرتبط و آزمایشات تصویربرداری استفاده میکند. متخصص پوست برای درمان سفید شدن ناخن، انواع درمان خانگی، دارودرمانی، جراحی و مصرف ویتامین برای ناخن را توصیه میکند.
با مطالعه این مطلب مجله پزشکی دکتردکتر که به 5 دقیقه زمان نیاز دارد، دلایل ظهور لکه سفید روی ناخن را بشناسید.
در انتها، اگر سوالی درباره بیماریهای مرتبط با لوکونیشیا دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن پاسخ خواهد داد.
لکه های سفید ناخن چیست؟
لکه های سفید ناخن یا لوکونیشیا، با ظهور نقاط یا نوارهای سفید روی سطح ناخنها رخ میدهد. این لکهها به صورت نقطهای، خطی یا پخششده در سطح ناخن نمایان خواهند شد. این عارضه، اصولا به دلیل وارد شدن آسیبهای جزئی به بستر ناخن مانند ضربه یا فشار به ناخن ایجاد میشود. ضربه و فشار، حبابهای هوایی زیر صفحه ناخن ایجاد میکنند. کمبود مواد مغذی، واکنشهای آلرژیک به محصولات ناخن و عفونتهای قارچی هم در به وجود آمدن لکه های سفید ناخن نقش دارند. لوکونیشیا، در اکثر مواقع بیضرر بوده و با رشد ناخن، این لکهها به تدریج از بین میروند. اما در صورت تداوم یا شدت یافتن لکهها، باید برای درمان لکه سفید روی ناخن اقدام کرده و به دکتر پوست مراجعه کنید.
سفید شدن ناخن به چه اشکالی اتفاق میافتد؟
لکه های سفید ناخن میتواند به دلایل متفاوت و در اشکال مختلفی ظاهر میشوند. در ادامه، به شایعترین انواع سفید شدن ناخن اشاره کردهایم:
- لکههای سفید؛ سفید شدن ناخن به صورت نقاط یا لکههای کوچک سفید به علت ضربههای کوچک به ناخنها
- سفید شدن کامل ناخن؛ سفید شدن تمام ناخن یا بخش زیادی از آن در اثر مشکلات ژنتیکی، بیماریهای کبدی یا کمبودهای تغذیهای مانند کمبود پروتئین
- خطوط سفید؛ ظهور خطوط افقی سفید روی ناخنها به دلیل آسیبهای فیزیکی یا شیمیایی به ماتریکس ناخن
- سفید شدن ناخن به دلیل عفونت قارچی؛ تغییر رنگ ناخنها به سفید یا زرد شوند همراه با ضخیم شدن و تغییر شکل ناخنها (اطلاعات بیشتر را میتوانید در مطلب عفونت قارچی ناخن در دکتردکتر بخوانید.)
- کمبود مواد مغذی؛ سفید شدن ناخن به صورت لکهها یا تغییرات کلی در رنگ ناخنها به دلیل کمبود کلسیم، روی یا ویتامینهای گروه B
- بیماریهای سیستمیک؛ سفید شدن ناخن و تغییر رنگ آن ناشی از نارسایی کلیه، مشکلات کبدی یا بیماریهای قلبی
اگر ظهور لکه های سفید ناخن، بسیار ناگهانی و با شدت زیاد رخ دهد، باید هرچه سریعتر به متخصص پوست مراجعه کنید. مراجعه بهموقع به این متخصص، از بروز عوارض بسیاری جلوگیری خواهد کرد. برای درک بیشتر مراجعه بهموقع و دریافت درمان بهموقع از سوی دکتر پوست، مطلب تخصص پوست چیست را مطالعه کنید.
عارضه لکه های سفید ناخن با چه علائم دیگری همراه است؟
لکه های سفید ناخن معمولا خطر خاصی ندارند؛ اما گاهی، این لکهها، همراه با علائم دیگری ظاهر میشوند که به تشخیص دقیقتر علت ایجاد آنها کمک میکنند. در ادامه، به علائم همراه با سفید شدن ناخن اشاره کردهایم:
- تغییر در ضخامت ناخن؛ ضخیم یا نازک شدن ناخن همراه با سفید شدن آن در اثر عفونتهای قارچی یا بیماریهای ناخن
- تغییر رنگ کلی ناخن؛ زرد، سبز یا آبی شدن ناخن همراه با ظهور لکه های سفید ناخن نشاندهنده عفونت، مشکلات کبدی یا نارسایی کلیوی
- ترک خوردگی یا شکنندگی ناخن؛ ترک خوردگی یا شکستن ناخن همراه با سفید شدن آنها به علت کمبود مواد مغذی مانند کلسیم، پروتئین، یا روی
- درد یا التهاب اطراف ناخن؛ ظهور لکههای ناخن و احساس درد یا التهاب در اطراف ناخن نشاندهنده عفونت، التهاب یا آسیب به ماتریکس ناخن
- رشد غیرطبیعی ناخن؛ همراهی لکه های سفد ناخن با رشد غیرطبیعی یا کندتر ناخنها به دلیل مشکلات جدیتر مانند اختلالات تیروئید یا بیماریهای سیستمیک دیگر
- ناخنهای شکننده و ضعیف؛ شکنندگی و پوستهپوسته شدن ناخن همراه با سفید شدن آن ناشی از کمبود ویتامینها و مواد معدنی یا شرایط پزشکی خاص
- وجود خطوط افقی یا عمودی؛ همراه با سفید شدن ناخن، ظهور خطوط افقی یا عمودی روی ناخنها نشاندهنده مشکلاتی مانند بیماریهای قلبی، دیابت یا کمبود مواد مغذی
بروز همزمان لکه های سفید ناخن و علائم دیگر، نشانه یک مشکل جدیتر خواهد بود. بنابراین، در اولین فرصت برای انجام ارزیابیهای تخصصی به دکتر مراجعه کنید.
لکه های سفید ناخن به چه علتی ایجاد میشوند؟
لوکونیشیا معمولا در اثر آسیبهای جزئی به بستر ناخن رخ میدهد. ضربههای کوچک، فشار یا مانیکورهای نادرست، باعث تشکیل حبابهای هوا زیر صفحه ناخن میشوند. علاوهبر آسیبهای فیزیکی، کمبود مواد مغذی، عفونتهای قارچی و برخی بیماریهای پوستی در ابتلا به لکه های سفید ناخن نقش دارند. در ادامه، مفصلتر به عوامل سفید شدن ناخن پرداختهایم:
ضربه یا آسیب به ناخن
لکه های سفید ناخن، غالبا به دلیل ضربه یا آسیب فیزیکی به ماتریکس ناخن ایجاد میشوند. ماتریکس ناخن در زیر پوست پایه ناخن یا همان کوتیکول قرار گرفته که وظیفه رشد ناخن را برعهده دارد. هرگونه آسیب به این ناحیه، مانند ضربه ناگهانی، فشار زیاد یا مانیکور تهاجمی، منجر به ایجاد این لکههای سفید میشود. گاهی این آسیبها، در همان لحظه مشخص نشده و چند هفته طول میکشد تا لکه های سفید ناخن ظاهر شوند. سفید شدن ناخن در اثر ضربه و آسیبهای فیزیکی غالبا بیخطر بوده و با رشد ناخن از بین میروند.
کمبود مواد مغذی
گاهی کمبود روی، کلسیم، ویتامینهای گروه B و پروتئین بدن، به صورت لکه های سفید ناخن ظاهر میشوند. این مواد مغذی، نقش حیاتی در حفظ سلامت و استحکام ناخنها برعهده دارند. برای مثال، کمبود روی، لکههای سفید کوچک و پراکنده و کمبود ویتامین B، تضعیف ناخنها و بروز لکههای سفید را موجب میشوند. افرادی با رژیم غذایی نامتعادل یا مبتلا به ناتوانی در جذب مواد مغذی، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. اصلاح رژیم غذایی و استفاده از مکملهای تغذیهای به بهبود وضعیت ناخنها و کاهش لکه های سفید ناخن کمک میکند.
ابتلا به عفونت قارچی
عفونتهای قارچی، موجب تغییر رنگ ناخنها به سفید، زرد یا قهوهای میشوند. عوامل این عفونتها، در محیطهای گرم و مرطوب رشد کرده و به ناخنها آسیب میرسانند. قارچها، از شایعترین عوامل بیماریهای ناخن هستند که از طریق ترکها یا شکافهای کوچک در پوست یا ناخن وارد شده و بهتدریج باعث تغییر رنگ، ضخیم شدن و شکنندگی ناخنها میشوند. لکه های سفید ناخن ناشی از عفونت قارچی، به شکل نواحی کوچک و سفید روی سطح ناخن ظاهر شده و به آرامی گسترش پیدا میکنند. عفونتهای قارچی، با خارش، قرمزی و التهاب اطراف ناخن همراه هستند. مصرف داروهای ضدقارچ به صورت موضعی یا خوراکی، باعث تسکین علائم این عفونت میشوند.
واکنش آلرژیک
استفاده از محصولات شیمیایی مانند لاک ناخن، پاککنندههای لاک یا چسبهای مصنوعی ناخن باعث ایجاد لکه های سفید ناخن میشوند. لوکونیشیا، به دلیل واکنش آلرژیک به مواد شیمیایی موجود در این محصولات رخ میدهد.
گاهی، برخی از افراد، حساسیت پوستی بیشتری نسبت به ترکیبات شیمیایی مانند فرمالدهید، تولوئن یا مواد نگهدارنده در محصولات زیبایی ناخن نشان میدهند. این واکنشهای آلرژیک، علائمی همچون لکههای سفید، خشکی، قرمزی و در موارد شدیدتر به صورت التهاب و خارش در اطراف ناخنها دارند.
بیماریهای سیستمیک
لکه های سفید ناخن، گاهی، نشانهای از مشکلات جدیتر در بدن هستند. نارسایی کلیه، مشکلات کبدی و همچنین، دیابت و بیماریهای قلبی عروقی تأثیرات مشابهی روی ناخنها برجای میگذارند. در صورت سفید شدن ناخن، همراه با سایر علائم بالینی، شما به بررسیهای پزشکی دقیقتری نیاز خواهید داشت. درمان بیماریهای زمینهای، منجر به بهبود وضعیت ناخنها میشود. بنابراین، اگر لکههای سفید به طور مداوم و همراه با علائم دیگری مانند ضعف عمومی، خستگی یا مشکلات دیگر سلامت بدن ظاهر شوند، باید به پزشک مراجعه کنید.
اختلالات ژنتیکی
گاهی، لکه های سفید ناخن به صورت وراثتی منتقل شده و بهعنوان یک ویژگی طبیعی ناخنها در نظر گرفته میشوند. در این شرایط، لکههای سفید به صورت نقاط کوچک یا خطوط سفید روی ناخنها، در طول زمان ثابت میمانند یا با رشد ناخن به تدریج از بین بروند. این نوع لوکونیشیا، به درمان خاصی نیاز نخواهد داشت و بهعنوان یک ویژگی قلمداد میشود. با این حال، اگر تغییرات جدید یا غیرطبیعی در ناخنها مشاهده کردید، برای اطمینان از عدم وجود سایر مشکلات احتمالی با یک پزشک مشورت کنید.
مواد شیمیایی و سموم
تماس مکرر با مواد شیمیایی قوی، حلالها یا سموم، علاوهبر ایجاد لکه های سفید ناخن، به ناخنها آسیب وارد میکند. این نوع لکهها، در اثر آسیب به ماتریکس ناخن یا لایههای سطحی ناخن ایجاد میشوند. افراد شاغل در صنایع شیمیایی، آرایشگری یا مشاغل درگیر با مواد شیمیایی، بیشتر در معرض ابتلا به این آسیبها هستند.
براساس مقاله منتشرشده در رسانه سلامتی برایتون انگلیس (MNT)،
برخی مسمومیتهای دارویی، باعث لوکونیشیا میشوند. مسمومیت با فلزات سنگین، فلزاتی مانند سرب و آرسنیک منجر به ایجاد نواحی سفید روی ناخن میشوند. همچنین، داروهای شیمی درمانی که از طریق پوست یا دهان تزریق میشوند و برخی آنتیبیوتیکها، احتمال ابتلا به لکه های سفید ناخن را افزایش میدهند.
همچنین، استفاده مکرر از مواد شوینده قوی بدون استفاده از دستکش محافظ، به ناخنها آسیب میرساند. سفید شدن ناخن پا یا دست در این شرایط، همراه با خشکی، شکنندگی و ترک خوردگی ناخنها رخ میدهد.
مشکلات تیروئید
تیروئید، غدهایست که با تولید هورمونها، نقش مهمی در متابولیسم بدن برعهده دارد. هرگونه اختلال در عملکرد این غده، تغییراتی در بافتها و اندامهای بدن همچون ناخنها ایجاد میکند. هیپوتیروئیدیسم یا کمکاری تیروئید، باعث نازک شدن، شکنندگی و ظهور لکه های سفید ناخن میشود. این شرایط، با علائم دیگری مانند خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست و ریزش مو همراه است. درمان مشکلات تیروئید معمولا به بهبود وضعیت ناخنها منجر میشود.
علت لکه سفید روی ناخنهای کودک چیست؟
لکه های سفید ناخن کودکان، نگرانی جدی ایجاد نمیکنند و دلایل مختلفی در بروز این لکهها نقش دارند. در ادامه، به رایجترین علل سفید شدن ناخن کودکان پرداختهایم:
- ضربههای کوچک؛ ظهور لکه های سفید ناخن در کودکان در اثر آسیب به ماتریکس ناخن به دلیل ضربههای کوچک و ناخواسته حین بازی و فعالیتهای روزمره
- کمبود مواد مغذی؛ سفید شدن ناخن کودکا در اثر کمبود مواد مغذی خاص مانند روی یا کلسیم
- واکنشهای آلرژیک؛ ایجاد لکههای سفید روی ناخن کودک به دلیل حساسیت بیشتر نسبت به بزرگسالان به مواد شیمیایی و آلرژیزا
- عفونتهای قارچی؛ سفید شدن ناخن، ضخیم شدن یا تغییر رنگ آن به دلیل ابتلای کودک به عفونتهای قارچی
- اختلالات ژنتیکی؛ وجود لکه های سفید ناخن کودک به دلیل عوامل ژنتیکی
لوکونیشیا در کودکان، به ندرت نشاندهنده یک مشکل جدی هستند. اما، اگر این لکهها با علائم دیگری مانند تغییر در رنگ یا ضخامت ناخن همراه شدند، برای بررسی علت دقیق آن به متخصص پوست مراجعه کنید.
چگونه علت سفید شدن ناخن را تشخیص دهیم؟
تشخیص دلیل سفید شدن ناخن، به بررسی دقیق تاریخچه پزشکی، علائم همراه و معاینه فیزیکی توسط پزشک یا متخصص پوست نیاز دارد. در جدول زیر، به اقدامات و روشهای تشخیصی دکتر پوست برای شناسایی علت لکه های سفید ناخن پرداختهایم:
روش تشخیص | نحوه تشخیص |
مصاحبه اولیه | پرسیدن سوالاتی درباره آسیب یا ضربه وارد شده به ناخن، درباره رژیم غذایی و احتمال کمبود ویتامینها و مواد معدنی و سابقه استفاده از محصولات شیمیایی |
معاینه فیزیکی | بررسی ناخن از نظر تغییر رنگ، ضخامت و فرم ناخن، اندازه، تعداد و الگوی لکه های سفید ناخن، بررسی پوست ناخن برای یافتن التهاب یا عفونت و علائم دیگری مانند تغییر رنگ پوست یا ریزش مو |
آزمایش خون | شناسایی کمبودها و بیماریهای سیستمیک و اختلالات تیروئید |
نمونهبرداری از ناخن | برای شناسایی عوامل قارچی |
معمولا ترکیبی از این روشها، به شناسایی و تشخیص صحیح علت وجود لکه های سفید ناخن منجر میشوند.
لکه های سفید ناخن چگونه درمان میشوند؟
درمان لوکونیشیا، به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر سفید شدن ناخن، ناشی از ضربههای جزئی یا آسیبهای فیزیکی باشند، نیازی به درمان خاصی نداشته و با رشد طبیعی ناخن، لکهها به تدریج از بین میروند. چنانچه، علت لکهها عفونت قارچی باشد، استفاده از داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی تجویز شده توسط پزشک برای درمان لکه سفید روی ناخن موثر خواهد بود. بنابراین، دکتر پوست با یافتن و شناسایی علت زمینهای ابتلا به لوکونیشیا، بهترین درمان را به بیمار خود ارائه خواهد داد. در ادامه، به موثرترین روشهای درمان لکه های سفید ناخن پرداختهایم:
حفظ بهداشت ناخنها
ناخنها باید همواره تمیز و خشک نگه داشته شوند؛ زیرا رطوبت بیش از حد یا تمیز نبودن، محیطی مناسب برای رشد باکتریها و قارچها فراهم میکند. در غیراینصورت، به عفونتهای ناخن و در نهایت به لوکونیشیا مبتلا خواهید شد. استفاده از برسهای مخصوص برای تمیز کردن زیر ناخنها و شستن منظم دستها با صابون ملایم به حفظ بهداشت کمک میکند. همچنین، کوتاه نگه داشتن ناخنها و استفاده از ناخنگیرهای مخصوص و تمیز برای این کار، میتواند از تجمع عوامل ایجادکننده عفونت جلوگیری میکند.ما در دکتردکتر، برای داشتن ناخن های زیبا، پیشنهاداتی داشته ایم که همه آن ها را می توانید در مقاله توصیه هایی برای داشتن ناخن های زیبا بخوانید.
رژیم غذایی متعادل
لکه های سفید ناخن، گاهی، نشانهای از کمبود ویتامینها و مواد معدنی مانند زینک، کلسیم و ویتامینهای گروه B هستند. برای مقابله با این مشکل، مصرف مواد غذایی غنی از این مواد مغذی بسیار موثر هستند. برای مثال، مصرف ماهی، مرغ، تخممرغ، لبنیات و سبزیجات برگ سبز به تأمین زینک و کلسیم مورد نیاز بدن کمک میکند. همچنین، مصرف مغزها، حبوبات و غلات کامل هم منبع خوبی از ویتامینهای گروه B هستند. بهبود رژیم غذایی، علاوهبر کاهش لکههای سفید، سلامت عمومی ناخنها را هم بهبود میبخشد.
استفاده از مرطوبکنندهها
ناخنها به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و شرایط محیطی مختلف مانند سرما و خشکی هوا دچار خشکی شده که در نهایت ترک خوردن و ایجاد لکه های سفید ناخن را به دنبال دارد. استفاده از کرمهای مرطوبکننده مخصوص ناخن و روغنهای طبیعی مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل به حفظ رطوبت و انعطافپذیری ناخنها منجر میشود. همچنین، مرطوبکنندهها با ایجاد لایهای محافظ روی ناخنها، از تبخیر آب سطح ناخنها جلوگیری میکنند. این محصولات را هر روز، بهویژه پس از شستشوی دستها، برای پیشگیری از خشکی و شکنندگی ناخنها استفاده کنید.
اجتناب از مواد شیمیایی مضر
مواد شیمیایی موجود در محصولات شوینده، لاکهای ناخن و لاک پاککنها باعث خشک شدن و ضعیف شدن ناخنها میشوند. برای جلوگیری از آسیب بیشتر به ناخنها، هنگام استفاده از این محصولات، از دستکشهای محافظ استفاده کنید. استفاده از دستکش، هنگام کار با شویندههای قوی یا محصولات حاوی استون، اهمیت بیشتری پیدا میکند. همچنین، استفاده از محصولات طبیعی و ملایمتر و فاقد مواد شیمیایی باعث حفظ سلامت ناخنها میشود.
مصرف مکملها
گاهی، رژیم غذایی، بهتنهایی تمامی نیازهای بدن به مواد مغذی ضروری را تامین نمیکند. در این شرایط، مصرف مکملها، راهکاری موثر برای درمان لکه های سفید ناخن هستند. مکملهای حاوی زینک، بیوتین، کلسیم و ویتامینهای گروه B به تقویت ناخن کمک میکنند. بهویژه، بیوتین، یکی از ویتامینهای مهمی است که در رشد و استحکام ناخنها نقش داشته و مصرف منظم آن منجر به کاهش شکنندگی و بهبود کیفیت ناخنها خواهد شد.
البته، مصرف متعادل و منظم بهترین مکمل پوست مو به همراه یک رژیم غذایی سالم، نتایج بهتری برای بهبود سلامت ناخنها به دنبال دارد.
درمان پزشکی
اگر لکه های سفید ناخن، با علائم دیگری مانند درد، تغییر شکل یا تغییر رنگ ناخن همراه شد، بدون شک به مشاوره با متخصص پوست نیاز خواهید داشت. این علائم، نشانهای از وجود مشکلات جدیتر مانند عفونتهای قارچی، بیماریهای پوستی یا حتی مشکلات داخلی بوده که به بررسیهای تحصصیتر و دقیقتر دارند.
این متخصص با انجام معاینات فیزیکی و در صورت لزوم، آزمایشات مختلفی مانند نمونهبرداری از ناخن، علت دقیق مشکل را شناسایی کرده و درمان مناسب را پیشنهاد میدهد. این درمانها، شامل مصرف داروهای خوراکی، کرمها یا درمانهای موضعی هستند.
چگونه از سفید شدن ناخن جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از ظهور لکه های سفید ناخن، اقدامات و روشهای پیشگیرانه متعددی وجود دارد. در ادامه، به موثرترین اقدامات برای پیشگیری از سفید شدن ناخن اشاره کردهایم:
- رژیم غذایی مناسب؛ مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم، روی، ویتامین D و ویتامین B مانند لبنیات، تخممرغ، مغزها و سبزیجات سبز برگدار
- حفظ بهداشت ناخنها؛ خشک و تمیز نگه داشتن ناخنها برای جلوگیری از عفونتهای قارچی
- جلوگیری از ضربه به ناخن؛ محافظت از ناخنها در برابر فشار و ضربه
- استفاده از دستکش؛ هنگام استفاده از مواد شوینده و شیمیایی برای جلوگیری از آسیب به ناخنها
- مصرف مکملها؛ در صورت کمبود مواد معدنی و ویتامینها
- جلوگیری از خشک شدن ناخنها؛ حفظ سلامت و جلوگیری از خشکی و ترکخوردگی ناخنها با استفاده از کرمها و روغنهای مرطوبکننده
اگر با وجود تمامی این مراقبتها، دچار لکه های سفید ناخن شدید، شما نیاز به مراقبتهای تخصصی دکتر پوست خواهید داشت.
برای درمان لکه های سفید ناخن به چه دکتری باید مراجعه کرد؟
برای درمان لکه های سفید ناخن، به یک دکتر پوست مراجعه کنید. این متخصص، با داشتن دانش و تجربه در زمینه بیماریهای پوستی، با تشخیص سفید شدن ناخن، مناسبترین درمان را برای لوکونیشیا پیشنهاد میدهد. درمان سفید شدن ناخن بسته به علت لکهها، شامل مصرف ویتامین برای ناخن، دارودرمانی، انواع درمان خانگی یا تغییر در سبک مراقبت از ناخنها هستند.بیماریهای کلیوی، بیماریهای کبدی، کمبود ویتامین و آسیبهای فیزیکی از مهمترین عوامل ابتلا به لکه سفید روی ناخن هستند. اگر شما به این عوامل یا سایر بیماریهای مرتبط مبتلا هستید و به لکه های سفید ناخن دچار شدید، حتما به دکتر پوست در شهر خود مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از متخصص پوست، میتوانید از امکان نوبتدهی آنلاین دکتر پوست در سایت دکتردکتر استفاده کنید.
منابع:
ncbi.nlm.nih.gov
dermnetnz.org