پودر او آر اس چیست؟ کاربردها و عوارض محلول او ار اس (ors)

از دارویی به نام پودر او آر اس (ORS) برای ایجاد تعادل مایعات بدن، عملکرد طبیعی سلول‌ها و ایجاد انرژی استفاده می‌شود. استفاده از آن عوارضی مانند تب، استفراغ، آلوپسی و اسهال هم دارد. محلول او ار اس (ORS) حاوی نمک‌های خوراکی است و در واقع، برای کمبود الکترولیت بدن از آن استفاده می‌شود. در ترکیبات پودر او آر اس، کلرید سدیم، کلرید پتاسیم و سیترات سدیم وجود دارد. این محلول آبرسانی خوراکی در شکل‌ها و نام‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شود. در این مقاله از نحوه عملکرد پودر او آر اس و نکات دیگر مربوط به آن، مانند عوارض و جایگزین‌ها می‌گوییم.

مطالعه این مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد. در پایان آن، کاملاً می‌دانید که او آر اس چیست و چه کاربردی دارد.

 اگر پرسشی داشتید حتماً در بخش نظرات بپرسید، تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.

پودر او آر اس (ors) چیست؟

اگر میزان مایعات از دست‌رفته از بدن، بیشتر از مقدار مایعات مصرفی باشد، کم‌آبی و نیاز به درمان دهیدراتاسیون به وجود می‌آید. عوامل متنوعی از جمله اسهال یا استفراغ باعث کم‌آبی بدن می‌شوند. اگر این وضعیت را به حال خود رها کنید، امکان دارد که با عوارض بسیار خطرناکی روبه‌رو شوید. بسیاری از عملکردهای بدن، وابسته به وجود آب کافی هستند. از پودر او آر اس برای جبران کم‌آبی بدن استفاده می‌شود. هدف از درمان با آبرسانی خوراکی، تکمیل سطح مایعات بدن است و معمولاً برای درمان کم‌آبی متوسط ​​به دلیل اسهال یا استفراغ استفاده می‌شود. پودر ors برای ورزشکاران و تأمین انرژی هم کاربرد دارد. برای استفاده از آن، باید حتماً نظر دکتر گوارش را جویا شوید.

ترکیبات پودر او آر اس

یادتان باشد که محلول‌های آبرسانی خوراکی فقط باید با تجویز پزشک استفاده شوند. در صورت استفاده نادرست، ORS می‌تواند منجر به مسمومیت شود. اگر اسهال یا استفراغ زیادی داشتید، ابتدا با پزشک مشورت کنید. در بیشتر موارد، بزرگسالان سالم می‌توانند با نوشیدن آب، آب گوشت و میوه یا نوشیدنی‌های ورزشی، مایعات مورد نیاز بدن خود را تامین کنند. اما اگر پزشک اجازه دهد، مصرف او آر اس مجاز خواهد بود. در ترکیبات پودر او آر اس از مواد مختلفی شامل نمک‌ها و موارد زیر استفاده می‌شود و برای همین در رفع کم‌آبی و تامین انرژی نقش مهمی دارد:

• آب
• شکر
• سدیم
• پتاسیم
• الکترولیت‌ها

به طور دقیق‌تر، در ترکیب این پودر از کلرید سدیم، کلرید پتاسیم و سیترات سدیم هم استفاده می‌شود.

اشکال مختلف داروی او آر اس و نام‌های تجاری آن

پودر او آر اس به شکل‌های مختلفی در بازار موجود است. از اشکال دارویی در دسترس آن باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• قرص جوشان او آر اس
• محلول او آر اس
• ساشه

داروهایی که با این محلول و پودر در یک گروه قرار می‌گیرند هم شامل موارد زیر می‌شوند:

• رینگر لاکتات، رینگر
• سرم تزریقی سدیم کلراید
• سدیم کلراید-هیپرتونیک
• دکستران ۴۰، دکستران ۷۰
• اتریفاید استارچ

املاح کلسیم، فسفات، پتاسیم کلراید، زینک هم در همین دسته هستند. انواع او آر اس طعم‌دار در بازار موجود است و وجود مزه‌های افزودنی به آن، مصرف را راحت‌تر می‌کند.

کاربرد محلول او آر اس

این محصول برای جایگزینی مایعات و مواد معدنی (مانند سدیم، پتاسیم) از دست‌رفته در اثر اسهال و استفراغ استفاده می‌شود. با وجود آن، جای نگرانی بابت کم‌آبی بدن وجود ندارد. بدن بدون مقدار مناسبی از مواد معدنی و مایعات نمی‌تواند عملکرد درستی داشته باشد. با تجویز دکتر اسهال، یعنی دکتر گوارش در زمان ابتلا به این بیماری، اقدام به مصرف پودر او آر اس کنید. سرخودانه دست به مصرف نزنید و یادتان باشد که شاید با سایر داروهای اسهال تداخل پیدا کند.

به طور کلی، کم‌آبی خفیف بدن را می‌توان با مایعاتی مانند آب و آب گوشت رقیق درمان کرد. اما برای کم‌آبی متوسط، ORS بهتر است و علاوه بر آب، مقادیری گلوکز و الکترولیت را هم وارد بدن می‌کند. الکترولیت‌ها حاوی موادی معدنی مانند پتاسیم و سدیم هستند. این ترکیبات جذب مایع را در دستگاه گوارش به حداکثر می‌رسانند. دستگاه گوارش متکی بر انتقال‌دهنده‌های سدیم-گلوکز (SGLTs) است که پروتئین‌های حامل در سلول‌های روده هستند. انتقال‌دهنده‌ها به حرکت مواد در غشاهای اجزای بدن کمک می‌کنند. سدیم برای جذب مناسب به گلوکز نیاز دارد و به همین دلیل است که او ار اس حاوی گلوکز و سدیم است.

نحوه عملکرد پودر او آر اس

در محلول او ار اس از آب، گلوکز، سدیم، پتاسیم و سیترات استفاده می‌شود. این‌ها می‌توانند آب از دست‌رفته بدن را جبران کنند، انرژی مورد نیاز سلول‌ها را در اختیارشان بگذارند و به جذب سدیم لازم برای بدن کمک کنند. سدیم الکترولیت مهمی است که سطح آب و املاح بدن را متعادل می‌کند. پتاسیم هم در عملکرد بهتر عضلات کاربرد دارد و سیترات در تنظیم ph خون نقش مهمی ایفا می‌کند؛ در واقع، تنظیم اسیدی و قلیایی‌بودن آن را به عهده دارد.

این جدول به صورت ساده، مراحل مختلف جذب و اثرات او آر اس بر بدن را به شما نشان می‌دهد:

این روند به تامین انرژی بدن و جبران آب از دست‌رفته کمک شایانی می‌کند. پزشکان با شناسایی علل اسهال در برخی موارد، از این دارو برای رفع مشکلات ایجادشده استفاده می‌کنند تا تعادل الکترولیت‌های بدن دوباره به حالت عادی و طبیعی بازگردد. نباید نقش الکترولیت‌ها در بدن را دست‌کم بگیرید.

دوز مصرف پودر او آر اس

اگر برای جلوگیری از عوارض اسهال یا موارد دیگر از پودر او آر اس استفاده می‌کنید، باید به دوز مصرفی مناسب هم دقت داشته باشید. برای پیشگیری از کم‌آبی بدن، دوز مصرفی به این شرح است:

• کودک زیر ۲۴ ماه: ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌لیتر بعد از هر مدفوع شل (تقریباً ۵۰۰ میلی‌لیتر در روز)
• کودک ۲ تا ۱۰ سال: ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر بعد از هر مدفوع شل (تقریباً ۱۰۰۰ میلی‌لیتر در روز)
• کودک بالای ۱۰ سال و بزرگسال: ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر بعد از هر مدفوع شل (تقریباً ۲۰۰۰ میلی‌لیتر در روز)

برای مصرف این محلول، باید دوز لازم را از پزشک بپرسید. این اطلاعات کلی هستند و نباید از آن‌ها، الگوبرداری کنید.

فراموش‌کردن مصرف داروی ors

اگر دوز مصرفی داروی او آر اس را فراموش کردید، اجازه بدهید که نوبت مصرف دوز بعدی برسد. لازم نیست که برای جبران دوز از دست‌رفته، اقدام خاصی کنید. برای مثال، هرگز و اصلاً در نوبت بعدی مصرف، مقدار آن را زیاد نکنید. در این صورت، امکان بروز مسمومیت با این محلول بسیار زیاد خواهد بود.

مصرف محلول او آر اس برای نوزاد و کودکان

گاهی در زمان وقوع اسهال کودکان هم از پودر او آر اس استفاده می‌شود. هیدراتاسیون خوراکی یا همان او آر اس برای درمان اسهال کودکان بی‌خطر است و معمولاً برای درمان کم‌آبی ناشی از اسهال کاربرد دارد. در مقایسه با بزرگسالان، کودکان بیشتر (به دلیل اسهال) دچار کم‌آبی می‌شوند. سرعت متابولیسم یا سوخت‌وساز بچه‌ها بالاتر است و بدنشان آب را با سرعت بیشتری مصرف می‌کند. عواملی مانند سوختگی، تعریق بیش از حد، یا مصرف کم آب هم می‌توانند خطر کم آبی بدن را در کودکان افزایش دهند.

مصرف محلول او آر اس برای سالمندان

امکان استفاده از محلول و پودر او آر اس برای سالمندان هم وجود دارد. آن‌ها هم گاهی به دلیل ابتلا به اسهال یا استفراغ دچار کم‌آبی بدن می‌شوند. در چنین مواقعی، نیاز به مصرف آب برای جبران یا استفاده از او آر اس پیش می‌آید. تغییرات فیزیولوژیک بدن سالمندان باعث بروز مشکلات مختلف و در نتیجه کم‌‌آبی می‌شود. با این حال، نباید سرخودانه از او آر اس استفاده کنند.

مصرف محلول او آر اس ors در بارداری و شیردهی

با مشورت با دکتر اسهال ، درباره استفاده از این محصول در دوران بارداری و شیردهی تصمیم بگیرید. اگر باردار هستید، فقط و فقط در صورت تجویز پزشک، پودر او آر اس مصرف کنید. در دوران شیردهی هم باید نهایت دقت را به خرج دهید. مشخص نیست که آیا این محصول به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. قبل از مصرف در دوران شیردهی، با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جانبی پودر او آر اس ors

درمان آبرسانی خوراکی برای بازگرداندن تعادل به سطوح الکترولیت بدن طراحی شده است. با این حال، اگر محلول به درستی تهیه یا استفاده نشود، مسمومیت ایجاد می‌کند. عوارض جانبی احتمالی مصرف پودر او ار اس عبارتند از:

• حالت تهوع
• آسیب کلیوی
• استفراغ کردن
• گیجی و تشنگی شدید
• ضعف و از دست‌دادن اشتها

در موارد زیر باید از محلول‌های آبرسانی خوراکی با احتیاط استفاده کنید:

• ابتلا به دیابت
• ابتلا به اختلال کلیوی
• دچاربودن به نارسایی قلبی
• مصرف داروهای بیماری قلبی یا فشار خون

پزشک می‌تواند تعیین کند که آیا درمان آبرسانی خوراکی برای شما بی‌خطر است یا خیر.

 او آر اس با چه داروهایی تداخل دارد؟

در مصرف هر دارویی باید به تداخلات دارویی توجه کنید. نحوه عملکرد برخی از داروها، به گونه‌ای است که روی داروهای دیگر اثر منفی می‌گذارند. در این صورت، امکان بروز خطرات جانبی جدی وجود دارد. در زمان تجویز او آر اس از سوی پزشک، داروها و مکمل‌های مصرفی خود را با او درمیان بگذارید. از جمله مواد و داروهایی که می‌توانند با پودر او آر اس تداخل پیدا کنند، باید به مکمل‌های معدنی مانند پتاسیم اشاره کنیم.

موارد احتیاط مصرف او آر اس

قبل از مصرف این محصول، در صورت حساسیت به آن، به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. اگر آلرژی دیگری هم دارید، باید پزشک را در جریان بگذارید. شاید، این محصول حاوی مواد غیرفعالی باشد که باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر می‌شوند. اگر هر یک از مشکلات زیر را دارید، قبل از استفاده از این محصول با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید:

• ناتوانی در نگه‌داشتن مایعات در معده (مثلاً به دلیل استفراغ شدید)
• مشکل در ادرارکردن
• انسداد روده

اگر باردار هستید قبل از استفاده از این دارو به پزشک خود اطلاع دهید.

علائم اوردوز با او آر اس

در صورت مصرف بیش از حد پودر او آر اس، امکان بروز علائمی مانند از حال‌رفتن یا بروز مشکلات تنفسی وجود دارد. در این صورت، باید سریعاً با مرکز فوریت‌های پزشکی یعنی اورژانس تماس بگیرید. مسمومیت ناشی از مصرف زیاد از حد یا همان اوردوز این دارو خطرناک است و باید فوراً پیگیری شود. با بهبود وضعیت، امکان مصرف غذاهای نرم و سبک مانند برنج، موز و سیب‌زمینی آب‌پز وجود دارد.

نحوه نگهداری پودر او آر اس

نگهداری هر محصول دارویی اصول مخصوص به خود را دارد. برای نگهداری از محلول او آر اس هم باید حواستان به رعایت نکات زیر باشد:

• دارو را در قفسه و کابینت و به دور از گرما و نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
• مطمئن شوید که کودکان نمی‌توانند دارو را ببینند یا به آن دسترسی پیدا کنند.

این محصول را در همان ظرفی نگه دارید که از ابتدا خریداری کرده‌اید. در واقع، سعی نکنید که آن را از بسته‌بندی اصلی خارج کنید و در ظرف دیگر بریزید.

قیمت پودر او آر اس در سال 1403 چقدر است؟

بنا به نوع محصولی که از بازار می‌خرید، قیمت‌ها هم متفاوت خواهد بود. اشکال و انواع مختلفی از داروی ors در قالب‌های متنوع در داروخانه‌ها در دسترس‌اند. به‌طور کلی، محدوده قیمت این دارو در سال 1403، از حوالی ۱۰هزار تومان شروع می‌شود و به حدود ۵۰ هزار تومان می‌رسد. قیمت شکل‌ها و انواع گوناگون آن، با هم یکسان نیست و باید نظر پزشک را درباره انتخاب بهترین و مناسب‌ترین گزینه بپرسید. هرگز سرخودانه، این دارو را انتخاب و خریداری نکنید. عوارض مصرف آن، جدی است.

داروهای جایگزین او آر اس

در زمان وقوع اسهال، اگر ORS در دسترس نباشد، می‌توان آب، آبگوشت و/یا مایعات دیگر را مصرف کرد. نوشیدنی‌هایی با محتوای قند بالا، مانند آبمیوه یا نوشابه، توصیه نمی‌شوند، چون می‌توانند اسهال را بدتر کنند. دقت کنید که دارویی برای جایگزینی او آر اس وجود ندارد. اما اگر دلیل مشکل اسهال یا استفراغ و موارد دیگر باشد، داروهایی در همین زمینه‌ها به رفع اختلال کمک خواهند کرد. برای مثال:

• داروهای ضداسهال
• داروهای ضداستفراغ
• مایعات داخل وریدی

برخی مطالعات نشان می‌دهند که پروبیوتیک‌ها هم به بهبود اسهال و کم‌آبی بدن کمک می‌کنند.

او آر اس خانگی

علاوه‌بر امکان مصرف او آر اس آماده، فرصت تهیه آن در خانه هم وجود دارد. البته درمان کم آبی با او آر اس خانگی توصیه نمی‌شود. بهتر است که این دارو را از داروخانه و با تجویز پزشک دریافت کنید. به طور معمول، ORS به صورت پودر در بسته‌بندی‌های مختلف در دسترس است. پودرها طوری طراحی شده‌اند که در آب حل شوند. اما در هر حال، مراحل کلی برای تهیه او آر اس، به شرح زیر است. برای تهیه این محلول در منزل باید این‌ها را در اختیار داشته باشید:

• ۲ قاشق مرباخوری شکر؛
• ۱ قاشق چای‌خوری نمک؛
• نصف قاشق چای‌خوری جوش‌ شیرین.

این مواد را با ۴ لیوان آب جوشیده و سردشده ترکیب کنید. اجازه دهید که این ترکیب در یخچال خنک شود و بعد اقدام به مصرف کنید. در آماده‌سازی این محلول نباید از آب شیر استفاده کنید، چون امکان دارد که حاوی میکروب باشد. برای اطمینان از حل شدن کامل نمک و شکر، محلول را چندین بار هم بزنید.

اگر از پودر او آر اس آماده استفاده می‌کنید، به توصیه سازمان پیشگیری و مدیریت بیماری‌ها (cdc) دقت کنید:

پیش از حل‌کردن پودر باید دست‌ها و ظرفی را که در آن، محلول درست می‌کنید، به‌خوبی بشویید.

رعایت نکات بهداشتی در این زمینه را دست‌کم نگیرید. اگر محلول در شرایط تمیزی آماده نشود، شاید عواقب دیگری در انتظارتان باشد.

امکان استفاده از او آر اس بدون تجویز پزشک وجود دارد؟

موضوع آب‌رسانی به بدن اهمیت زیادی دارد. هرگز نباید بگذارید که بدن دچار علایم دهیدراتاسیون شود. اگر بنا به دلایل مختلف از جمله انواع اسهال، استفراغ یا ورزش‌کردن و…، بدنتان بی‌آب شده، باید مایعات از دست‌رفته را به آن برگردانید. موارد استفاده پودر او آر اس متنوع است. از آن برای تأمین انرژی هم استفاده می‌شود. یادتان باشد که اجازه استفاده از محلول او ار اس (ors) را بدون تجویز پزشک ندارید.

اهمیت الکترولیت‌ها در بدن بسیار مهم است. بنابراین، حتماً برای تأمین آن‌ها و کنترل آب بدن، نیاز به مشورت با متخصص دارید. برای استفاده از ors و جلوگیری از عوارض جانبی پودر او آر اس، حتماً نظر دکتر گوارش را جویا شوید. او می‌داند که تخصص گوارش چیست و با کنترل مایعات بدن و عملکرد ساختارهای مختلف بدن در این زمینه آشنا است. برای شناسایی بهترین متخصصان و آگاهی از اینکه او آر اس چیست و باید چقدر مصرف شود، به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. این پلتفرم اینترنتی راهی برای بررسی نظرات بیماران پیشین هر دکتر برایتان فراهم کرده و به شما کمک می‌کند تا به‌شکل آنلاین از پزشک موردنظرتان نوبت بگیرید.

منابع:

healthline.com

medibuddy.in

travel.gc.ca

webmd.com

سوالات متداول او آر اس

پودر او آر اس برای چیست؟

برای تامین انرژی بدن، آب از دست‌رفته ناشی از اسهال و استفراغ و موارد دیگر، با تجویز پزشک، استفاده می‌شود. اهمیت هیدراتاسیون برای بدن بسیار زیاد است و با این محصول، امکان جبران کم‌آبی بدن وجود دارد.

برای درمان اسهال در کودکان هم از محلول او آر اس استفاده می‌شود؟

امکان استفاده از پودر و محلول او آر اس برای کودکان هم وجود دارد. با این حال، هرگز خودسرانه عمل نکنید و نظر دکتر اسهال یعنی متخصص گوارش را در این زمینه و برای درمان هیدراتاسیون در کودکان بپرسید.

چه زمانی باید از او آر اس استفاده کنید؟

در زمان گرمازدگی یا بروز اسهال و استفراغ معمولا از محلول او آر اس برای جبران از دست‌رفتن آب بدن استفاده می‌شود.

امکان تهیه محلول او آر اس در خانه وجود دارد؟

بله، اما بهتر است که این کار را نکنید و محصول را از داروخانه تهیه کنید. مقدار موادی که در محصولی آماده وجود دارد، به طور حرفه‌ای و دقیق تنظیم شده‌اند.