پودر او آر اس؛ بررسی کامل روش مصرف، مزایا و عوارض + نکات مهم

پودر او آر اس در واقع نوعی دارو است که برای ایجاد تعادل مایعات بدن، عملکرد طبیعی سلول‌ها، جبران کم‌آبی بدن و  ایجاد انرژی استفاده می‌شود. محلول او آر اس حاوی نمک‌های خوراکی بوده و برای کمبود الکترولیت بدن نیز کاربرد دارد. این دارو در اشکال و اسامی مختلفی در بازار موجود است. ترکیبات داروی او آر اس شامل کلرید سدیم، کلرید پتاسیم و سیترات سدیم است. مصرف خودسرانه این دارو ممکن است با بروز عوارضی مانند تب، استفراغ، آلوپسی و اسهال همراه باشد. از این رو، مصرف آن حتماً باید بر اساس دوز تجویزی پزشک باشد. 

برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی کامل پودر او آر اس و نکات مهم مرتبط اختصاص می‌دهیم.

اگر سوالی داشتید در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

پودر او آر اس چیست؟

پودر او آر اس، نوعی دارو است که بیشتر برای درمان دهیدراتاسیون ناشی از اسهال و استفراغ تجویز می‌شود. همچنین برای موارد زیر نیز کاربرد دارد:

• جبران کم‌ آبی بدن
• تکمیل سطح مایعات بدن 
• تامین انرژی بدن (به ویژه در ورزشکاران)

برای مصرف این دارو حتماً باید به دکتر گوارش مراجعه کرده و تحت نظر وی این دارو را مصرف کنید. زیرا مصرف خودسرانه آن به مسمومیت منجر می‌شود.

ترکیبات پودر او آر اس

مهم‌ترین ترکیبات این دارو عبارتند از:

• آب
• شکر
• سدیم
• پتاسیم
• الکترولیت‌ها

به طور دقیق‌تر، در ترکیب این پودر از کلرید سدیم، کلرید پتاسیم و سیترات سدیم نیز استفاده می‌شود.

داروی او‌آراس به چه اشکالی در بازار وجود دارد؟

این ‍پودر به شکل‌های مختلف در بازار موجود است. با این حال، اشکال در دسترس آن عبارتند از:

• قرص جوشان
• محلول
• ساشه

انواع داروی ORS، به صورت طعم‌دار نیز قابل تهیه هستند. این نوع از دارو طرفداران بیشتری دارد. 

چند داروی دیگر نیز وجود دارند که با اشکال ORS در یک گروه قرار می‌گیرند. برای مثال:

• رینگر لاکتات
• سرم تزریقی سدیم کلراید
• سدیم کلراید هیپرتونیک
• دکستران ۴۰
• دکستران ۷۰
• اتریفاید استارچ

املاح کلسیم، فسفات، پتاسیم کلراید، زینک هم در همین دسته قرار دارند. 

کاربرد محلول ORS چیست؟

در حالت کلی، کم‌آبی خفیف بدن با مصرف مایعاتی مانند آب و آبگوشت رقیق قابل درمان است. اما در بعضی مواقع، موارد مذکور کافی نبوده و فرد باید پودر او آر اس نیز مصرف کند.

مهم‌ترین کاربرد‌های این دارو، عبارتند از:

• جایگزین مایعات و مواد معدنی از دست رفته (مانند سدیم و پتاسیم)
• جبران کم‌آبی بدن هنگام گرما 
• درمان گرمازدگی
• جبران کم‌آبی بدن همراه با تامین گلوکز و الکترولیت

هنگام مراجعه به پزشک، برای جلوگیری از تداخل‌های دارویی حتماً لیست داروهای مصرفی خود را به پزشک گوارش اطلاع دهید.

نحوه عملکرد پودر او آر اس چگونه است؟

مواد معدنی موجود در او آر اس (گلوکز، سدیم، پناسیم و سیترات)، آب از دست رفته بدن را جبران کرده و انرژی مورد نیاز سلول‌ها را تامین می‌کنند. این فرآیند طی مراحل مختلفی انجام می‌گیرند که عبارتند از:

• مصرف او آر اس؛ ورود گلوکز، سدیم و سایر الکترولیت‌ها به دستگاه گوارش
• جذب همزمان گلوکز و سدیم توسط سلول‌های روده؛ افزایش جذب آب
• ایجاد گرادیان اسمزی؛ به معنی حرکت آب به سمت ناحیه دارای غلظت بالاتر (داخل سلول)، افزایش حجم مایع داخل سلولی
• جذب سایر الکترولیت‌های موجود در او آر اس؛ بازگشت تعادل الکترولیتی بدن
• کاهش اسهال؛ در نتیجه جبران کم‌آبی و املاح از دست‌رفته بدن، بهبود وضعیت بیمار

نکته! پزشکان متخصص پیش از تجویز این دارو علل بروز اسهال یا کم‌آبی را بررسی می‌کنند.

دوز مصرف پودر او آر اس

دوز مصرفی این دارو را برای درمان سطوح مختلف کم‌آبی بدن در جدول زیر آورده‌ایم:

نکته مهم! موارد مذکور صرفاً برای افزایش اطلاعات عمومی بوده و به منزله تجویز پزشکی نیست. دوز مصرفی دقیق حتماً باید توسط پزشک متخصص تعیین شود.

در صورت فراموش‌کردن مصرف یک دوز از محلول ors چه کنیم؟

در صورت فراموشی یک دوز از دارو، تا زمان رسیدن دوز بعدی دارو منتظر بمانید. به یاد داشته باشید که هرگز دوز مصرفی را دوبرابر نکنید. زیرا احتمال بروز مسمومیت افزایش می‌یابد.

دوز محلول او آر اس برای نوزادان و کودکان

مصرف این محلول علاوه‌بر درمان کم‌آبی، هنگام بروز اسهال کودکان نیز تجویز می‌شود. با اینکه محلول او آر اس برای کودکان بی‌خطر است، اما در مورد دوز مصرفی دارو بر اساس سن نوزاد یا کودک، حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

در حالت کلی، دوز مصرفی و نحوه مصرف او آر اس برای کودکان عبارتند از:

• کودک زیر ۲۴ ماه؛ ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌لیتر بعد از هر مدفوع شل (تقریباً ۵۰۰ میلی‌لیتر در روز)
• کودک ۲ تا ۱۰ سال؛ ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر بعد از هر مدفوع شل (تقریباً ۱۰۰۰ میلی‌لیتر در روز)
• کودک بالای ۱۰ سال و بزرگتر؛ ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر بعد از هر مدفوع شل (تقریباً ۲۰۰۰ میلی‌لیتر در روز)

نکته! برای مدیریت بهتر کم‌آبی کودکان همزمان با مصرف دارو، والدین باید کودک خود را از عواملی مانند سوختگی و تعریق بیش از اندازه دور نگه دارند.

دوز محلول او آر اس برای سالمندان

نیاز به مصرف پودر و محلول او آر اس در سالمندان، به دلیل تغییرات فیزیولوژیک بدن و کم‌آبی است.
یعنی سالمندان نیز می‌توانند بعد ازتجویز پزشک این دارو را مصرف کنند. دوزهای پیشنهادی مناسب را بررسی می‌کنیم:

• سالمندان بالای ۶۰ سال با وزن نسبی ۷۰ کیلوگرم؛ هر ۴ ساعت بین ۳.۵ تا ۴.۲ میلی‌لیتر

لازم به ذکر است که مصرف خودسرانه دارو برای سالمندان نیز می‌تواند خطرناک باشد.

دوز محلول او آر اس در بارداری و شیردهی

نکات مهم را در مورد مصرف داروی او آر اس در دوران بارداری و شیردهی، در جدول زیر آورده‌ایم:

برای جلوگیری از هرگونه عوارض یا مشکلات احتمالی، در صورت بارداری و شیردهی حتماً با دکتر اسهال مشورت کنید.

عوارض جانبی داروی او آر اس

در صورتی که محلول او آر اس به درستی تهیه نشود یا روش استفاده از آن نادرست باشد، احتمال بروز مسمومیت همراه با عوارض زیر وجود دارد:

• حالت تهوع
• آسیب کلیوی
• استفراغ کردن
• گیجی و تشنگی شدید

همچنین، ضعف و از دست‌دادن اشتها نیز عوارض دیگر این دارو را شامل می‌شوند.

 او آر اس با چه داروهایی تداخل دارد؟

مصرف پودر او آر اس با بعضی از داروهای دیگر تداخل ایجاد می‌کند. تداخل به این معنی است که روی عملکرد داروهای دیگر اثرات منفی داشته و امکان بروز عوارض یا خطرات را افزایش می‌دهند.

مهم‌ترین تداخل‌های دارویی ORS عبارتند از:

• داروهای ادرارآور؛ مانند فوروزماید، هیدروکلروتیازید
• داروهای ضد اسهال؛ مانند لوپرامید
• داروهای حاوی پتاسیم؛ مانند اسپیرئنولاکتون

همچنین، مکمل‌های معدنی پتاسیم نیز می‌توانند همزمان با او آر اس تداخل ایجاد کنند.

موارد احتیاط مصرف او آر اس

موارد احتیاط مصرف ORS عبارتند از:

• حساسیت داروی
• آلرژی
• ناتوانی در نگه‌داشتن مایعات در معده (مثلاً به دلیل استفراغ شدید)
• مشکل در ادرارکردن
• انسداد روده
• بارداری
• شیردهی
• ابتلا به دیابت
• ابتلا به بیماری‌های کلیوی
• نارسایی قلبی
• مصرف داروهای بیماری قلبی یا فشار خون

در صورت وجود هرکدام از موارد فوق، پیش از استفاده از محصول با پزشک خود مشورت کنید.

علائم اوردوز با او آر اس چیست؟

در صورت مصرف بیش از حد پودر او آر اس، امکان بروز علائمی مانند از حال‌رفتن یا بروز مشکلات تنفسی وجود دارد. در این صورت، باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. زیرا مسمومیت ناشی از مصرف زیاد از حد این دارو خطرناک است.با بهبود وضعیت، امکان مصرف غذاهای نرم و سبک مانند برنج، موز و سیب‌زمینی آب‌پز وجود دارد.

نحوه نگهداری پودر او آر اس چگونه است؟

به منظور نگهداری از این دارو، نکات زیر را در نظر بگیرید:

• دارو را در قفسه و کابینت، به دور از گرما و نور مستقیم خورشید نگهداری کنید؛
• دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید.

همچنین، این محصول را در همان ظرفی نگه دارید که از ابتدا خریداری کرده‌اید. در بیان دیگر، دارو را از بسته‌بندی اصلی آن خارج نکنید.

داروهای جایگزین او آر اس

توجه داشته باشید که ORS داروی جایگزین ندارد. با این حال اگر دلیل بروز مشکل اسهال و استفراغ باشد، داروهای زیر نیز برای رفع اختلال مناسب خواهند بود:

• داروهای ضداسهال
• داروهای ضداستفراغ
• مایعات داخل وریدی

بعضی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف پروبیوتیک‌ها هم برای بهبود اسهال و کم‌آبی بدن می‌توانند موثر باشند.

طرز تهیه او آر اس خانگی

بهتر است این دارو را از داروخانه‌ها تهیه کرده و با دوز دقیق و مناسب آن را مصرف کنید. با این حال، این دارو به صورت خانگی نیز تهیه می‌شود که در ادامه بررسی می‌کنیم:

طرز تهیه او آر اس برای نوزاد

بر اساس منابع معتبر پزشکی، مصرف ORS برای نوزادان زیر ۶ ماه بسیار حساس بوده و معمولاً توصیه نمی‌شود. زیرا بدن نوزاد نسبت به خطاها حساس است و دوز شکر و نمک باید دقیق باشد. از این رو، در صورت ابتلای نوزاد به کم‌آبی متوسط تا شدید، پزشک باید آن شکل آماده ORS را تجویز کند.

طرز تهیه او آر اس خانگی برای بزرگسالان و کودکان

بر اساس توصیه سازمان جهانی بهداشت، طرز تهیه این دارو را برای بزرگسالان بررسی می‌کنیم:

• ۱ لیتر آب تمیز (ترجیحاً جوشانده‌شده)
• ۱ قاشق چای‌خوری نمک، معادل ۳ گرم
• ۶ قاشق چای‌خوری شکر، معادل ۱۸ گرم

این محلول تا ۲۴ ساعت در یخچال قابل نگهداری است. مقدار مصرف توصیه‌شده برای بزرگسالان، بین ۵۰ تا ۱۰۰ گرم است. این مقدار به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در طول ۴ تا ۶ ساعت اول است.

نکته! این مواد را با ۴ لیوان آب جوشیده و سردشده ترکیب کنید. اجازه دهید که این ترکیب در یخچال خنک شود و بعد اقدام به مصرف کنید. در آماده‌سازی این محلول نباید از آب شیر استفاده کنید، چون امکان دارد که حاوی میکروب باشد. برای اطمینان از حل شدن کامل نمک و شکر، محلول را چندین بار هم بزنید.

 بر اساس توضیه سازمان پیشگیری و مدیریت بیماری‌ها (cdc)،

پیش از حل‌کردن پودر، باید دست‌های خود را به خوبی بشوئید. همچنین، ظرفی که در آن محلول درست می‌کنید باید تمیز باشد.

درحالت کلی، رعایت نکات بهداشتی هنگام تهیه این محلول بسیار مهم بوده و توجه‌نکردن به این نکات، احتمالاً عواقب منفی در پی دارد.

قیمت پودر او آر اس در سال 1404 چقدر است؟

بدیهی است که قیمت ors بر اساس نوع محصول، طعم و مقدار آن متفاوت است. با این حال، محدوده قیمت دارو در سال ۱۴۰۴ از حدود ۱۷ هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان است. برای تهیه انواع مختلف ors می‌توانید به سامانه سفارش آنلاین دارو دکتردکتر مراجعه کنید.

آیا امکان استفاده از پودر او آر اس بدون تجویز پزشک وجود دارد؟

برای مصرف پودر ors حتماً باید به دکتر متخصص گوارش مراجعه کنید. متخصصین این حوزه ابتدا مشکل و علت بروز آن را بررسی کرده و سپس بر این اساس، دوز مناسب ors را برای شما تجویز خواهد کرد. فراموش نکنید که مصرف خودسرانه این دارو، عوارض و عواقب منفی به دنبال دارد.

برای دریافت نوبت حضوری و آنلاین از بهترین متخصصین گوارش در سراسر ایران، به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر مراجعه کنید.

منابع:

healthline.com

medibuddy.in

travel.gc.ca

webmd.com

سوالات متداول او آر اس