عفونت باکتریایی زردزخم بیماری پوستی نسبتاً شایعی است که بیشتر در کودکان رخ می‌دهد. باکتری‌هایی از جمله استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) و استرپتوکوک گروه A (streptococcus) باعث این عفونت می‌شوند. زخم و تاول از علائم زرد زخم هستند. این عوارض با خارش همراه‌اند. برای درمان زرد زخم باید به دکتر پوست و مو مراجعه کنید. پزشک با تجویز آنتی‌بیوتیک، به بهبود زخم بیمار کودک یا بزرگسال کمک می‌کند. طول درمان زردزخم زیاد نیست؛ معمولاً چند روز پس از درمان، زرد زخم در نوزاد یا گروه‌های سنی دیگر بهبود پیدا می‌کند.
برای تشخیص بیماری از روش‌هایی مانند آزمایش خون، نمونه‌برداری و معاینه فیزیکی استفاده می‌شود. در این مقاله از دلایل، علائم و درمان‌های زرد زخم برایتان می‌گوییم. مطالعه مطلب به ۴ دقیقه زمان نیاز دارد.
محتوای پزشکی این مطلب، توسط کلینیک زخم نیک توان، مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.
در انتها اگر سوالی دارید، در بخش نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.
علائم کلی بیماری زردزخم شامل چه مواردی می‌شود؟
هنگامی که نوعی باکتری پوست کودک یا بزرگسالان را آلوده می‌کند، علائم زردزخم در عرض ۳ روز ایجاد می‌شوند. ابتدا، زخم و تاول‌ها در صورت و اطراف دهان و بینی به وجود می‌آیند. با این حال، امکان دارد که زگیل روی پوست سر یا خط مو هم دیده شود.
پایگاه سلامت ملی انگلستان (NHS) می‌گوید:
زرد زخم نوعی عفونت پوستی بسیار مسری است، اما معمولاً عواقب جدی ندارد. امکان ابتلای آن برای همه وجود دارد، اما در کودکان خردسال شایع‌تر است. با درمان، زرد زخم اغلب در عرض چند روز بهبود پیدا می‌کند.
این بیماری با تاول‌ها، بثورات و سایر زخم‌های پوستی همراه است. از علائم آن باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- بثورات زرد زخم گاهی گسترش پیدا می‌کنند و باعث قرمزی پوست می‌شوند.
- ممکن است ضایعات پوستی روی لب‌ها، بینی، گوش‌ها، بازوها و پاها ظاهر شوند. ضایعات می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن هم سرایت کنند.
- تاول‌های زرد زخم پر از چرک هستند و به راحتی ترکیده می‌شوند. مایع درون زخم‌ها زرد یا خرمایی است و می‌تواند به بیرون نشت کند. پوسته پوسته شدن هم از نشانه‌های این تاول‌ها هستند.
امکان دارد که در نوع زرد زخم غیر تاولی (زردزخم با تاول‌های محدودتر)، غدد لنفاوی در نزدیکی ناحیه عفونت متورم شوند. برای شناسایی وضعیت و درمان باید به دکتر پوست مراجعه کنید.
زردزخم در کودکان و نوزادان چه علائمی دارد؟
با آگاهی از اینکه تخصص پوست و مو چیست، متوجه می‌شوید که پزشکی در این حوزه به راحتی می‌تواند علائم زرد زخم را در کودکان تشخیص بدهد. علائم اصلی زرد زخم در کودکان عبارتند از:
- زخم‌های قرمز و پوسته‌دار؛ این زخم‌ها اغلب در اطراف بینی، دهان، دست‌ها و پاها ظاهر می‌شوند.
- تاول‌های کوچک؛ در برخی موارد، ممکن است تاول‌های کوچکی روی پوست ایجاد شود.
- تورم غدد لنفاوی؛ گاهی اوقات، غدد لنفاوی نزدیک به محل عفونت متورم می‌شوند.
- خارش زخم‌ها؛ کودکان مبتلا به زرد زخم احساس خارش شدیدی در ناحیه زخم‌ها دارند.
- ترشح زخم؛ زخم‌ها می‌توانند ترشحی زرد رنگ داشته باشند.
- تب خفیف؛ در برخی موارد، کودک تب خفیفی را تجربه می‌کند.
زرد زخم غیر تاولی شایع‌ترین نوع زرد زخم در کودکان است و با زخم‌های قرمز و پوسته‌دار مشخص می‌شود. زرد زخم تاولی با ایجاد تاول‌های بزرگ‌تر ایجاد می‌شود.
زرد زخم در بزرگسالان چه علائمی دارد؟
زرد زخم در کودکان بسیار شایع‌تر است، اما بزرگسالان هم می‌توانند به آن مبتلا شوند. ابتلا به آن در ماه‌های تابستان بیشتر دیده می‌شود. علامت اصلی زرد زخم در بزرگسالان قرمز‌شدن در اطراف دهان و بینی است. زخم‌هایی قرمز روی پوست ایجاد می‌شوند که با لمسشان، سریع ترک برمی‌دارند و ترشحاتی از آن‌ها بیرون می‌آید. بعد از چند روز هم این زخم‌ها بسته می‌شوند و رویشان را پوسته‌ای زردرنگ می‌پوشاند. لمس زخم‌ها باعث سرایت آن‌ها به نواحی دیگر می‌شود و معمولاً خارش و درد خفیفی هم دارند.
ایجاد زردزخم در کودکان و بزرگسالان چه علتی دارد؟
انواع خاصی از باکتری‌ها باعث ایجاد زردزخم می‌شوند. این باکتری‌های عفونت‌زا شامل موارد زیر هستند:
- استافیلوکوکوس اورئوس؛۸۰درصد از عفونت‌های پوستی زردزخم که زگیل همراه‌اند، ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس هستند.
- استرپتوکوک گروه A؛ استرپتوکوک گروه A باعث ۱۰درصد از عفونت‌های زردزخم می‌شود.
باکتری‌ها معمولاً از طریق بریدگی، خراش، زخم یا نیش حشره وارد پوست می‌شوند. پس از ورود به بدن، در پوست به رشد خود ادامه می‌دهند. این وضعیت می‌تواند منجر به التهاب و عفونت در لایه‌های بالایی پوست شود. ممکن است، با خاراندن پوست در زمان ابتلا به وضعیت‌های دیگر نظیر اگزما یا آبله‌مرغان هم زردی به وجود بیاید. در واقع، در نتیجه ایجاد خراش ناشی از خارش، پوست مستعد پذیرش ورود باکتری‌های می‌شود. در برخی موارد هم زردزخم در اثر ابتلا به بیماری‌های دیگر رخ می‌دهد. برای مثال شپش سر، اگزما و گال باعث زردزخم می‌شوند. گاهی اوقات، عفونت‌های خالکوبی در بزرگسالان هم باعث بروز چنین وضعیتی خواهد شد.
چند نوع زرد زخم وجود دارد؟
زردزخم بر اساس نوع و رنگ پوست متفاوت به نظر می‌رسد. اما ۳ نوع اصلی از آن وجود دارد که عبارتند از:
- زرد زخم غیر بولوز (Non-bullous)؛ این مورد رایج‌ترین نوع است و باعث ایجاد تاول‌های ریز در اطراف بینی و دهان می‌شود. آثار زردزخم غیر بولوزا خارش دارند، اما معمولاً زیاد هم دردناک نیستند. این تاول‌ها در نهایت باز می‌شوند و چرک و مایع ترشح می‌کنند و پوسته پوسته‌ای زرد یا طلایی روی پوست باقی می‌گذارند. این پوسته خشک به ردی روی پوست تبدیل می‌شود که به مرور زمان بدون بر جای‌گذاشتن جای زخم از بین می‌رود. در موارد جدی، تب و تورم غدد هم ایجاد می‌شود.
- زائده بولوز (Bullous )؛ با این نوع از زردزخم، شاهد تاول‌های بزرگ پر از مایع خواهید بود. این زخم‌ها از گردن تا کمر ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند روی بازوها و پاها هم به وجود بیایند. تاول‌ها به سرعت پخش می‌شوند و پس از چند روز می‌ترکند و پوسته‌ای به جا می گذارند که بدون جای زخم از بین می‌رود. امکان دارد که ناحیه اطراف تاول‌ها باعث درد و خارش شود. تب و تورم غدد در ابتلا به این نوع زائده بیشتر به وجود می‌آیند.
- اکتیما (Ecthyma)؛ اگر زرد زخم درمان نشود، می‌تواند به اکتیما تبدیل شود. اکتیما جدی‌تر از زردزخم است، چون به عمق پوست نفوذ می‌کند و باعث ایجاد زخم‌هایی می‌شود که دردناک و پر از مایع یا چرک هستند. این موارد منجر به ایجاد زخم، پوسته‌شدن و قرمزی اطراف زخم می‌شوند. زخم‌ها زیر پوست‌اند و در نتیجه جای ناهنجاری روی پوست ایجاد می‌کنند.
در تمام موارد باید از خاراندن و دست‌زدن به زخم‌ها و تاول‌ها پرهیز کنید. در غیر این صورت، عفونت به سایر قسمت‌های بدن شما یا افراد دیگر سرایت می‌کند.
اگر در بدن خود زخم‌های مزمنی دارید که درمان نشده‌اند، مقاله درمان زخم مزمن را از دست ندهید.
زردزخم چگونه درمان می‌شود؟
یادتان نرود که زردزخم سریع و در ظرف ۲۴ ساعت از بین نمی‌رود. با این حال، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که با استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک، این وضعیت سریع‌تر از بین می‌رود. پزشکان این پمادها را برای کمک به از بین‌رفتن سریع علائم و جلوگیری از گسترش عفونت توصیه می‌کنند. بنابراین، هرچه زودتر درمان شوید، بهتر است. برای درمان بیشتر اشکال زرد زخم به داروهای آنتی‌بیوتیکی نیاز دارید. مراقبت از پوست می‌تواند به رفع سریع‌تر عفونت زرد زخم کمک کند.
چه پمادی برای درمان زردزخم مناسب است؟
برای مراقبت از پوست و درمان زخم از پماد موضعی موپیروسین (Mupirocin) استفاده می‌شود. عفونت‌های پوستی جزئی که گسترش نیافته‌اند، با کرم یا پماد آنتی‌بیوتیک بدون نسخه (OTC) و حاوی باسیتراسین درمان می‌شوند. سپس یک باند نچسب را روی آن ناحیه قرار می‌دهند تا از گسترش عفونت جلوگیری شود. دقت کنید که امکان دارد، این بیماری در طی چند هفته، خودبه‌خود از بین برود. اما اگر از روش‌های درمانی و پمادهای مخصوص استفاده کنید:
- خطر ابتلا به عوارض را کاهش می‌دهید.
- امکان سرایت عفونت به دیگران را کم می‌کنید.
بدون درمان، عفونت می‌تواند به عمق پوست نفوذ کند و باعث ایجاد زخم یا تاول‌های جدید شود.
چه آنتی‌بیوتیکی برای درمان زردزخم تجویز می‌شود؟
درمان زردزخم شامل داروهای آنتی‌بیوتیکی است. پزشکان آنتی‌بیوتیک‌های موضعی را برای قرار‌دادن مستقیم روی پوست تجویز می‌کنند. برای درمان زرد زخم از آنتی‌بیوتیک خوراکی (شربت یا قرص) هم استفاده می‌شود. این موارد زمانی تجویز می‌شوند که زگیل بخش بزرگی از پوست را تحت تأثیر قرار داده یا چند قسمت مختلف را درگیر کرده است. آنتی‌بیوتیک‌های زردزخم شامل موارد زیر هستند:
- سفالوسپورین‌ها
- کلیندامایسین
- سولفامتوکسازول
بنا به تجویز پزشک باید اقدام به مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها کنید. هرگز سرخودانه دارو مصرف نکنید. دوز و نوع آنتی‌بیوتیک انتخابی برای اثرگذاری درمان مهم است و شما درباره این موضوع، اطلاعات کافی ندارید.
زردزخم را چطور باید شست‌وشو داد؟
شست‌وشوی منظم و صحیح زخم‌ها یکی از مهم‌ترین مراحل درمان است و به کاهش گسترش عفونت و تسریع روند بهبود کمک می‌کند. روش‌های شستشوی زرد زخم شامل موارد زیر می‌شود:
| شست‌وشوی ملایم با آب و صابون آنتی‌باکتریال | روزانه چندین بار، به خصوص قبل و بعد از تعویض پانسمان، زخم‌ها را با آب ولرم و صابون آنتی‌باکتریال ملایم بشویید. از فشاردادن یا مالیدن زیاد زخم خودداری کنید تا به پوست آسیب نرسد. پس از شس‌وتشو، زخم را به آرامی خشک کنید. |
| استفاده از محلول‌های ضدعفونی‌کننده | احتمالاً، پزشک محلول‌های ضدعفونی‌کننده خاصی را برای شست‌وشوی زخم تجویز می‌کند. این محلول‌ها به کشتن باکتری‌ها و کاهش عفونت کمک می‌کنند. |
پانسمان زخم را به طور مرتب تعویض کنید تا از خشک و تمیزماندن زخم اطمینان حاصل کنید. از پانسمان‌های استریل استفاده کنید و مطمئن شوید که پانسمان به طور کامل زخم را پوشانده است.
چطور می‌توان زردزخم را در خانه درمان کرد؟
برای مراقبت از زخم زرد در خانه هم توصیه‌هایی وجود دارند. اگر خودتان یا کودکی در اطرافتان به این عفونت مبتلا شده، باید به نکات زیر دقت کنید:
| زخم ها را بپوشانید | زخم‌ها را بانداژ کنید یا آستین بلند و شلوار بپوشید. |
| تمام داروها را مصرف کنید | برای جلوگیری از عفونت مجدد، از آنتی‌بیوتیک‌های خود در تمام مدت زمان تجویزشده، استفاده کنید. |
| تمیز بمانید | پوست را چند بار در روز با استفاده از صابون آنتی‌باکتریال به آرامی بشویید. کار این باعث از بین رفتن پوسته‌ها و عفونت می‌شود. |
| از دست زدن به جوش ها خودداری کنید | اگر زخم را لمس کردید، دست‌ها و ناحیه در معرض آن را با آب و صابون بشویید. |
اگر کودک شما مبتلا به زرد زخم است، حداقل در ۴۸ ساعت اول درمان، او را از سایر کودکان دور نگه دارید. فرد مبتلا نباید به مدرسه یا مهدکودک برود. اگر دیگران با پوست، لباس شنا یا حوله کودک تماس پیدا کنند، زخم‌ها گسترش و سرایت پیدا می‌کنند.
زردزخم چگونه منتقل می‌شود؟
زردزخم از بیماری های پوست بسیار مسری است. بیشتر بیماران از راه تماس مستقیم پوست به پوست به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری از راه‌های زیر سرایت می‌کند:
- تماس با زخم
- مخاط یا ترشحات بینی فرد مبتلا
- استفاده از وسایل مشترک مانند حوله بیماران مبتلا
با رعایت بهداشت شخصی، تاحد زیادی می‌توانید از ابتلا به این وضعیت جلوگیری کنید. شستشو دست و رعایت نظافت امور شخصی در این زمینه بسیار مهم است. یادتان باشد که اگر زگیل‌های زردزخم درمان نشوند، تا هفته‌ها مسری خواهند بود. پس از شروع درمان زگیل، این بیماری تا این موقعیت‌ها مسری باقی می‌ماند:
- حداقل دو روز بعد از اینکه آنتی‌بیوتیک را تمام کرده‌اید.
- تا زمانی که بثورات ناپدید می‌شوند.
- تا وقتی که پوسته‌ها می‌ریزند.
با رعایت نکات بهداشتی از سرایت زخم‌زرد پیشگیری کنید.
چطور می‌توان از ابتلا به زردزخم پیشگیری کرد؟
بهترین راه های پیشگیری از عفونت زردزخم عبارتند از:
| دست های خود را تمیز نگه دارید | دست‌های خود را مرتب بشویید. اگر آب و صابون ندارید از یک محلول ضدعفونی الکلی استفاده کنید. |
| بهداشت شخصی را رعایت کنید | ناخن‌های خود (و فرزندتان) را مرتباً کوتاه کنید تا از خراشیدن جلوگیری شود. در دستمال و/یا آرنج خود عطسه کنید و سپس دستمال را دور بیندازید. روزانه (یا هر چند وقت یک‌بار) حمام کنید، به خصوص اگر شما یا فرزندتان اگزما یا پوست حساس دارید. |
| از خاراندن بپرهیزید | بریدگی‌ها یا زخم‌ها را خراش ندهید. اگر دچار بریدگی، خراش یا زخم شدید، از خراشیدن آن جلوگیری کنید. |
| زخم‌ها را تمیز کنید | بریدگی‌ها، خراش‌ها و جراحات را با آب و صابون تمیز کنید. سپس یک کرم یا پماد آنتی‌بیوتیک روی زخم بگذارید. |
پارچه‌ها و لباس‌های مورد استفاده را تمیز نگه دارید. لباس‌های زیر، حوله‌ها و ملحفه‌ها را با آب داغ بشویید تا از زردزخم دور بمانید.
برای درمان زرد زخم باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟
انواع باکتری‌ها مانند استرپتوکوکوس پیوژنز و عوامل دیگر ایجاد زردزخم باعث بروز مشکلات مختلف پوستی می‌شوند. برای درمان این وضعیت باید به دکتر پوست مراجعه کنید. اگر کودکان به زردزخم دچار شوند، مراجعه به متخصص اطفال هم می‌تواند مسیر درمان را برایتان مشخص کند. در صورت نیاز، دکتر کودکان شما را به پزشک متخصص پوست ارجاع خواهد داد. مراجعه به کلینیک زیبایی برای ویزیت‌شدن از سوی متخصص پوست برای بزرگسالان توصیه می‌شود. دقت کنید که علائم برخی مشکلات پوستی مانند آلرژی با زردزخم مشابه‌اند. بنابراین، برای تشخیص باید به پزشکی خبره مراجعه کنید.
یکی از بهترین راه‌ها برای شناسایی متخصصان جهت درمان زردزخم بزرگسالان و کودکان، مراجعه به سامانه دکتردکتر است. در این سامانه، نظرات بیماران قبلی را بخوانید و ببینید که از کدام متخصص راضی‌تر بوده‌اند. برای شناسایی علائم زرد زخم و درمان به بهترین پزشک توصیه‌شده مراجعه کنید. امکان دریافت اینترنتی نوبت هم برایتان وجود دارد.
منابع:
healthdirect.gov.au
my.clevelandclinic.org
healthline.com
webmd.com
سوالات متداول زردزخم
بله این بیماری به شدت مسری است و می‌تواند از راه تماس با پوست فرد بیمار یا وسایل مختلف او به دیگران انتقال پیدا کند. با رعایت بهداشت شخصی و دوری از بیماران، ایمنی خود را نسبت به ابتلا بالا ببرید. زرد زخم بیماری خودایمنی نیست و در نتیجه، با بالابردن سطح ایمنی بدن و تقویت آن می‌توانید از خود محافظت کنید.
گونه خاصی از باکتری‌ها باعث ایجاد زخم‌ها و تاول‌هایی روی پوست می‌شوند و زرد زخم را ایجاد می‌کنند. در واقع، این بیماری، نوعی عفونت باکتریایی و البته مسری است.
عوارض این بیماری نادر هستند. سویه‌های خاصی از باکتری‌های استرپتوکوکی باعث ایجاد گلومرولونفریت می‌شوند. این بیماری التهابی کلیه می‌تواند فشار خون بالا و خون در ادرار شما (هماچوری) ایجاد کند. آسیب دائمی پوست هم از جمله عوارض احتمالی زردزخم هستند.
زردزخم ناخوشایند و آزاردهنده است، اما خطری ندارد. آسیب‌های آن معمولاً ماندگار نیستند و روی پوست باقی نمی‌مانند. برخی بیماری‌های پوستی با ورم و عوارض کشنده همراه‌اند، اما زردزخم قابل کنترل است.
علائم مشابه‌اند، اما نوع زرد زخم غیر بولوزا در بزرگسالان شایع‌تر است و با علائمی بعضاً مشابه واکنش‌های آلرژیک مانند پوسته‌های ضخیم زخم روی سطح بدن همراه است.
آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند زرد زخم را درمان کنند، اما این عارضه قابل عود یا بازگشت است. با خاراندن پوست، بدن دوباره مستعد عفونت‌های باکتریایی پوستی می‌شود.
