زخم مزمن چیست و چطور باید آن را پانسمان کرد؟

زخم مزمن به کدام زخم‌ها می‌گویند؛ علل و درمان

به زخم های پوستی که خوب نمی شود، به آرامی بهبود می یابد اما تمایل به عود دارد، زخم مزمن گفته می‌شود. برخی از علل متعدد زخم های مزمن پوست می تواند شامل ضربه، سوختگی، سرطان پوست، عفونت یا بیماری های زمینه ای مانند دیابت باشد. زخم هایی که زمان زیادی طول می کشد تا بهبود یابند نیاز به مراقبت ویژه دارند.

علل زخم های مزمن

برخی از دلایل متعدد زخم پوستی مزمن می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بی حرکت بودن (آسیب های فشاری یا زخم بستر)، که در آن فشار موضعی مداوم جریان خون را محدود می کند
• آسیب قابل توجه تروما به پوست
• جراحی؛ بریدگی‌های ایجاد شده در حین عمل ممکن است عفونی شده و به کندی بهبود یابند
• سوختگی های عمیق
• شرایط پزشکی زمینه ای مانند دیابت یا برخی از انواع بیماری های عروقی
• انواع خاصی از عفونت مانند زخم های Bairnsdale
• زخم‌های تروفیک، مانند نوروپاتی دیابتی و جذام.

روند درمان زخم مزمن

روند بهبود زخم پوستی از یک الگوی قابل پیش بینی پیروی می کند. اگر یک یا چند مرحله از بهبودی قطع شود، زخم ممکن است بهبود نیابد. مراحل عادی بهبود زخم عبارتند از:

مرحله التهابی: رگ های خونی در محل منقبض می شوند و برای جلوگیری از از دست دادن خون و پلاکت ها جهت ایجاد لخته جمع می شوند. پس از تکمیل لخته، رگ‌های خونی منبسط می‌شوند تا حداکثر جریان خون را به زخم بدهند. به همین دلیل است که زخم در حال بهبودی در ابتدا گرم می شود و قرمز به نظر می رسد. گلبول‌های سفید خون به منطقه سرازیر می‌شوند تا میکروب‌ها و دیگر اجسام خارجی را از بین ببرند. سلول های پوست تکثیر می شوند و در سراسر زخم رشد می کنند.

مرحله فیبروبلاست: کلاژن، فیبر پروتئینی که به پوست استحکام می بخشد، در داخل زخم شروع به رشد می کند. رشد کلاژن لبه های زخم را تشویق می کند تا با هم جمع شوند و بسته شوند. سپس رگ‌های خونی کوچک (مویرگ‌ها) در محل تشکیل می‌شوند.

مرحله بلوغ: بدن به طور مداوم کلاژن بیشتری اضافه می کند و ناحیه زخمی را تصفیه می کند. این عمل ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد. به همین دلیل است که جای زخم ها با گذشت زمان محو می شوند و ما باید تا مدتی پس از بهبود زخم ها از آنها مراقبت کنیم.

موانع بهبود زخم

عواملی که می توانند روند بهبود زخم را کند کنند عبارتند از:

پوست مرده (نکروز): پوست مرده و مواد خارجی در روند بهبود اختلال ایجاد می کنند.

عفونت: یک زخم باز ممکن است عفونت باکتریایی ایجاد کند. بدن به جای درمان زخم، با عفونت مبارزه می کند.

خونریزی: خونریزی مداوم حاشیه زخم را از هم جدا نگه می دارد.

آسیب مکانیکی: برای مثال، فردی که بی حرکت است به دلیل فشار و اصطکاک مداوم در معرض خطر زخم بستر است.

رژیم غذایی: رژیم نامناسب غذایی ممکن است بدن را از مواد مغذی مورد نیاز برای التیام زخم محروم کند، مانند ویتامین C، روی و پروتئین.

شرایط پزشکی: مانند دیابت، کم خونی و برخی بیماری های عروقی که جریان خون را در آن ناحیه محدود می کند، یا هر اختلالی که سیستم ایمنی را مختل کند.

سن: بهبود زخم ها در افراد مسن بیشتر طول می کشد.

داروها: برخی داروها یا درمان های مورد استفاده در مدیریت برخی شرایط پزشکی ممکن است در روند بهبودی بدن اختلال ایجاد کند.

استعمال دخانیات: کشیدن سیگار روند بهبودی را مختل می کند و خطر عوارض را افزایش می دهد.

وریدهای واریسی: محدود شدن جریان خون و تورم می‌تواند منجر به شکستگی پوست و زخم‌های مداوم شود.

خشکی: زخم هایی (مانند زخم های پا) که در معرض هوا قرار می گیرند احتمال التیام کمتری دارند. سلول‌های مختلفی که در درمان نقش دارند، مانند سلول‌های پوست و سلول‌های ایمنی، به یک محیط مرطوب نیاز دارند.

تشخیص زخم مزمن

علت زخم های مزمن  باید شناسایی شود تا بتوان عوامل زمینه ای را کنترل کرد. به عنوان مثال، اگر زخم پا به دلیل دیابت ایجاد شده باشد، پزشک شما سطح قند خونتان را بررسی می کند و ممکن است توصیه کند که برای جلوگیری از عود زخم در آینده به یک متخصص مراجعه کنید.

روش های تشخیص زخم مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• معاینه فیزیکی شامل بازرسی زخم و ارزیابی عصب موضعی و خون رسانی
• سابقه پزشکی شامل اطلاعاتی در مورد شرایط پزشکی مزمن، جراحی اخیر و داروهایی که به طور معمول مصرف می کنید یا اخیرا مصرف کرده اید.
• آزمایش خون و ادرار
• بیوپسی از زخم
• کشت زخم برای جستجوی میکروارگانیسم های بیماری زا

روش‌های درمان

درمان توصیه شده توسط پزشک به سن، سلامتی و ماهیت زخم شما بستگی دارد. مراقبت های پزشکی عمومی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تمیز کردن زخم، این کار به آرامی و اغلب در حمام انجام می شود.
• واکسیناسیون کزاز ممکن است در برخی موارد آسیب تروماتیک توصیه شود.
• ترمیم یک زخم عمیق از طریق جراحی ممکن است ضروری باشد.
• برداشتن پوست مرده با جراحی
• بستن زخم های بزرگ با بخیه
• پانسمان زخم
• تسکین درد با دارو. درد می تواند باعث انقباض رگ های خونی شود که روند بهبود را کند می کند. اگر زخم شما باعث ناراحتی می شود، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که داروهای بدون نسخه مانند پاراستامول مصرف کنید.
• درمان علائم عفونت از جمله درد، چرک و تب. در صورت لزوم، پزشک آنتی بیوتیک و پانسمان های ضد میکروبی تجویز می کند. طبق دستور مصرف کنید.
• بررسی سایر داروهای خود؛ برخی از داروها مانند داروهای ضد التهاب و استروئیدها در روند بهبودی بدن اختلال ایجاد می کنند. در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید یا اخیراً مصرف کرده اید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است دوز دارو را تغییر دهد یا داروهای دیگری را تا زمانی که زخم شما بهبود یابد تجویز کند.
• استفاده از وسایل کمکی مانند جوراب ساق بلند.
• درمان سایر شرایط پزشکی، مانند کم خونی، که ممکن است از بهبود زخم شما جلوگیری کند.
• تجویز آنتی بیوتیک های اختصاصی برای زخم های ناشی از زخم های Bairnsdale یا Buruli.
• توصیه جراحی یا پرتودرمانی برای از بین بردن زخم
• در صورتی که دیابت یا سایر شرایط مرتبط با خون رسانی ضعیف مانع از بهبود زخم شود، پزشک خون رسانی را با جراحی عروق بهبود می بخشد.

پیشنهاداتی برای مراقبت خانگی

توصیه‌های خودمراقبتی برای زخم‌هایی که به آهستگی بهبود می‌یابند عبارتند از:

• در صورت امکان از داروهایی که در روند بهبود طبیعی بدن اختلال ایجاد می کنند، استفاده نکنید. به عنوان مثال، داروهای ضد التهابی (مانند آسپرین بدون نسخه) عملکرد سلول های سیستم ایمنی را مختل می کند. در این مورد با پزشکتان مشورت نمایید.
• رعایت رژیم غذایی صحیح؛ بدن شما به غذای خوب برای تسریع روند بهبودی نیاز دارد.
• غذاهای غنی از ویتامین C را در رژیم غذایی خود بگنجانید. بدن برای ساخت کلاژن به ویتامین C نیاز دارد. میوه‌ها و سبزیجات تازه،  سایر مواد مغذی ضروری برای بهبود زخم‌ها مانند ویتامین A، مس و روی را نیز به بدن شما می‌رسانند.  استفاده از مکمل های تغذیه ای زیر نظر پزشک نیز روش مناسبی برای تامین ویتامین هاست.
• زخم خود را پانسمان نگه دارید زخم ها در صورت گرم نگه داشتن سریعتر بهبود می یابند. سعی کنید هنگام تعویض پانسمان سریع عمل کنید.
• از کرم های ضد عفونی کننده، شستشو یا اسپری روی زخم مزمن استفاده نکنید. این ترکیبات برای سلول های درگیر در ترمیم زخم سمی هستند.
• روتین ورزشی داشته باشید زیرا باعث افزایش جریان خون، بهبود سلامت عمومی و تسریع بهبود زخم می شود.
• هر گونه بیماری مزمن پزشکی مانند دیابت را مدیریت کنید.
• سیگار نکشید!

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

زخم خود را به طور منظم چک کنید. در صورت داشتن علائم زیر بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه نمایید:

• خون ریزی شدید
• افزایش درد
• چرک یا ترشح
• تب

منبع : betterhealth