سرطان خون چیست + علل، علائم، راه تشخیص سرطان خون

نشانه‌های سرطان خون چیست؟ آیا سرطان خون درمان دارد؟ در این مقاله از مجله دکتردکتر به طور کامل به علائم بیماری سرطان خون، راه‌های تشخیص و درمان آن پرداخته‌ایم؛ برای یافتن پاسخ سوالات خود در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

علائم سرطان خون چیست؟

چندین نوع سرطان به سلول‌های تشکیل‌دهنده خون حمله‌ور می‌شوند. علائم این نوع سلول‌های سرطانی اغلب به آرامی رخ می‌دهد، به همین دلیل ممکن است فرد متوجه مشخصه‌های بیماری نشود.

در واقع، برخی افراد مبتلا به سرطان‌های خون هیچ مشخصه‌ی بارز یا نشانه‌ای ندارند. اما عوامل و علائم مشترکی وجود دارد که می‌توان در انواع شایع سرطان خون مشاهده کرد.

نشانه‌های لوسمی (نوعی از سرطان خون)

سلول‌های خونی از مغز استخوان نشأت می‌گیرند و در همین ‌جاست که سلول‌های سرطانی لوسمی نیز ایجاد می‌شوند. این سلول‌های سرطانی باعث شکل‌گیری گلبول‌های سفید غیرطبیعی می‌شوند که عمری بیش از حالت عادی دارند. این نوع گلبول‌های سفید غیرطبیعی برخلاف گلبول‌های سالم، توان مبارزه با عفونت‌ها و عوامل‌ بیماری‌زا را ندارند. 

انواع مختلفی سرطان خون وجود دارد. برخی از سرطان‌ها به سرعت رشد می‌کنند (سرطان‌های حاد). در این نوع سرطان‌های خون درست مانند اینکه فرد به آنفولانزا مبتلا شده باشد ناگهان بیمار می‌شود.

اما انواع دیگر سرطان خون نیز وجود دارند که بروز علائم آن ممکن است سال‌ها طول بکشد (مزمن). نخستین علائم این نوع سرطان‌های خون را باید در نتایج غیر معمول آزمایش خون جستجو کرد.

بیشتر علایم سرطان خون به این دلیل بروز پیدا می‌کنند که سلول‌های سرطانی، سلول‌های خونی سالم را از رشد و کارکرد طبیعی خود باز می‌دارند. 

کم‌ خونی چیست و چه علائمی دارد؟

 اختلالی است که در آن بدن فرد به اندازه لازم گلبول‌های قرمز خون نمی‌سازد یا سلول‌های خونی ناسالمی را تولید می‌کند که کارکرد طبیعی ندارند. علایم کم‌خونی شامل موارد زیر است:

• احساس ضعف و خستگی
• تنگی نفس
• سرگیجه
• رنگ‌پریدگی پوست
• درد در ناحیه‌ی قفسه سینه

نشانه‌های اختلال انعقاد خون چیست؟

پلاکت‌ها یکی از اجزای اصلی سلول‌های خونی هستند که در هنگام بریدگی رگ‌ها به‌ هم می‌چسبند و موجب لخته شدن خون می‌شوند. اما هنگامی که لخته شدن خون به درستی انجام نگیرد، بریدگی‌های کوچک و جزئی نیز باعث خونریزی بیش از حد می‌شوند. در همین حال، فرد ممکن است غالبا از ناحیه‌ی بینی دچار خونریزی شود. علاوه بر این، علائم دیگری نیز در فرد مشاهده می‌شوند.

علائم دیگر انعقاد خون عبارتند از:

• کبودی غیر معمول
• خونریزی لثه‌ها (اگر خونریزی لثه دارید در مقاله درمان خونریزی لثه با روشهای درمان آن آشنا شوید.)
• نقاط ریزِ قرمز رنگ که از رگ‌های خونی شکسته شده نشأت می‌گیرند.
• در خانم‌ها، خونریزی غیرعادی زیاد و طولانی‌مدت در دوران قاعدگی
• مدفوع تیره یا مشاهده‌ی لکه‌های خونی و قرمز رنگ در آن

سایر علایم و نشانه‌های لوسمی

 از آنجایی که گلبول‌های سفید بدن به خوبی قادر به مبارزه با عفونت‌ها و عوامل بیماری‌زا نیستند، فرد مبتلا بیش‌ از حد معمول بیمار می‌شود و زمان بهبودی نیز عموما طولانی‌تر از حد عادی است.

ممکن است فرد تب زیاد یا تعریق شبانه نیز داشته باشد. تشکیل سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی، لوزه‌ها، کبد و طحال نیز موجب وَرم در این نواحی می‌شود.

علاوه بر این،خود فرد ممکن است توده‌ها یا غده‌هایی را در زیر گردن یا زیربغل مشاهده کند و یا امکان دارد که بعد از خوردن غذای کم، حس سیری به او دست بدهد. همین‌طور فرد بدون دلیل وزن زیادی را از دست می‌دهد. رشد سلول‌های سرطانی در مغز استخوان نیز برخی اوقات موجب درد استخوان می‌شود.

نشانه‌های سرطان خون لنفوما

دستگاه لنفاوی بدن دارای نوعی از گلبول‌های سفید خون موسوم به لنفوسیت‌ها است که به بدن یاری می‌رساند در مقابل عفونت‌ها مبارزه کرده و مواد زائد را دفع کند.

سلول‌های سرطان لنفوم باعث می‌شود بدن لنفوسیت‌های غیر طبیعی تولید کند که توان مبارزه با عفونت‌ها را ندارند. تورم غده‌های لنفاوی از علایم اصلی این نوع سلول‌های سرطانی است.

فرد ممکن است که متوجه غده‌ها یا توده‌هایی در زیر گردن، زیر بغل یا کشاله ران شود. تورم غده‌های لنفاوی همین‌طور باعث وارد شدن فشار به اعضای دیگر بدن شده و موجب می‌شود که فرد دچار سرفه، تنگی نفس یا درد در ناحیه‌ی قفسه سینه، شکم یا استخوان‌ها شود. امکان دارد که طحال فرد بزرگ‌تر شود یا حسِ سیری یا نفخ به او دست بدهد.

آماس غده‌های لنفاوی عموما دردناک نیستند، اما ممکن است فرد با مصرف نوشیدنی‌های الکلی دچار درد شود.

علائم و نشانه‌های سلول‌های سرطان لنفوئیدی

برخی از رایج‌ترین علایم و نشانه‌های سلول‌های سرطان لنفوئیدی عبارتند از:

• تب
• تعریق شبانه
• احساس ضعف و خستگی
• کاهش وزن بدون دلیل
• خارش پوست

مولتیپل میلوما و نشانه‌های آن چیست؟

سلول‌های پلاسما نوع دیگری از سلول‌های بدن هستند که به مبارزه علیه بیماری‌ها در دستگاه گردش خون یاری می‌رسانند. «مولتیپل میلوما (Multiple myeloma)» یا میلوم متعدد باعث می‌شود که مغز استخوان سلول‌های پلاسمایی غیر طبیعی بسازد که از کنترل خارج شده و بدن را از تولید سلول‌های خونی سالم بازدارند.

سلول‌های پلاسمای غیرطبیعی ممکن است که مواد شیمیایی را در خون آزاد کنند که موجب آسیب به اندام‌ها و بافت‌های بدن شود. برخی از انواع سلول‌های سرطانی سریع‌تر از سایرین رشد می‌کنند، اما معمولا علایم بیماری تا زمانی که فرد برای مدت طولانی به آن مبتلا نشده باشد بروز پیدا نمی‌کند. 

درد استخوان؛ اصلی‌ترین علامت مولتیپل میلوما

 استخوان درد از شایع‌ترین علایم و نشانه‌های مولتیپل میلوما است. در این حالت فرد دردهای شدید و طولانی‌مدتی را در ناحیه‌ی کمر یا دنده‌های خود حس می‌کند. در همین حال، سلول‌های سرطانی مواد شیمیایی را ترشح می‌کنند که فرایند رشد و ترمیم طبیعی استخوان‌ها را قطع می‌کند.

در نتیجه، استخوان‌های فرد نازک و ضعیف شده و به‌ راحتی می‌شکنند. آسیب دیدگی استخوان‌های ستون فقرات می‌تواند روی اعصاب تأثیر گذاشته و موجب درد یا ضعف و خستگی پاها، گزگز یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و عدم کنترل روده و مثانه شود. 

هایپرکلسمی یا سطح کلسیم بالا در خون از نشانه‌های مولتیپل میلوما

مولتیپل میلوما منجر به بالا رفتن سطح کلسیم در خون نیز می‌شود که می‌تواند علائمی شامل موارد زیر را در پی داشته باشد:

• حالت تهوع و درد معده
• تشنگی و ادرار بیش از حد
• یبوست
• از دست دادن اشتها
• ضعف و خستگی
• گیجی

سطح بالای کلسیم در خون می‌تواند به کلیه‌ها نیز آسیب وارد کند. پروتئین‌های خاصی که از سلول‌های سرطانی نشأت می‌گیرند، می‌توانند موجب بروز علایمی مانند وَرم و آماس پا، تنگی نفس و خارش پوست شوند.

سایر علائم مولتیپل میلوما

 پروتئین‌هایی که سلول‌های سرطانی ترشح می‌کنند به اعصاب آسیب رسانده و می‌توانند موجب ضعف و خستگی، بی‌حسی، درد دست و پا شوند. همچنین سلول‌های سرطانی جای سلول‌های سالم خونی را تنگ کرده و موجب اختلال در کارکرد این سلول‌ها می‌شوند. به این جهت، فرد ممکن است که دچار خونریزی شده یا اینکه بدن او مستعد کم‌خونی یا عفونت شود. 

تشخیص سرطان خون به چه صورت انجام می‌شود؟

برای تشخیص سرطان خون ممکن است به چندین آزمایش احتیاج باشد. در همین حال، در حین درمان سرطان خون، آزمایش‌های منظمی برای پیگیری روند درمان بیماری انجام می‌گیرد.

شایع‌ترین انواع آزمایش‌ها برای تشخیص سرطان خون، شامل آزمایش خون و بیوپسی (بافت‌برداری) هستند. اما ممکن است که برای نظارت بر علایم بیماری یا روند درمان نیاز به روش‌های مختلف تصویربرداری‌ نیز باشد.

آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان خون انجام می‌گیرند به علائم و نوع سرطان خونی بستگی دارند که بیمار مشکوک به ابتلا به آن است. بدن همه با هم فرق دارد و از این جهت علایم بیماری در بین افراد مختلف با هم تفاوت دارد. از این رو، حتی بیمارانی با عارضه‌ی یکسان ممکن است نیاز به آزمایش‌های متفاوتی داشته باشند.

انواع آزمایش‌های خون برای تشخیص سرطان خون

آزمایش خون، یکی از آزمایش‌هایی است که می‌تواند برای تشخیص و نظارت بر سرطان خون به کار رود. با این حال، باید توجه داشت که بیماری‌های زیادی را می‌توان از طریق بررسی نمونه خون تشخیص داد. از این جهت، انجام این نوع‌ آزمایش به معنای ابتلای فرد به سرطان خون نیست. 

شمارش کامل خون

در آزمایش شمارش کامل خون (CBC) یا هموگرام تعداد هر نوع از سلول‌های خونی بیمار، گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها اندازه‌گیری می‌شود. در این نوع آزمایش، نمونه خون در آزمایشگاه زیر دستگاه مخصوصی برده می‌شود و تعداد سلول‌های خونی شمارش می‌شود. 

غربالگری عفونت/ آزمون ویروس‌شناسی 

مهم است که پزشکان قبل از شروع درمان بر وضعیت سلامت عمومی بیمار خود احاطه‌ی کامل داشته باشند. به همین دلیل در این مرحله ممکن است که پزشک آزمایش‌های متعددی برای تشخیص سایر بیماری‌ها مانند HIV (ایدز)، هپاتیت B و C را نیز به بیمار توصیه کند. در صورتی که تشخیص داده شود که فرد علاوه بر سرطان خون به این بیماری‌ها نیز مبتلاست؛ پزشک معالج باید در حین درمان سرطان به درمان این بیماری‌ها نیز بپردازد. 

آزمون‌ عملکرد کبد

آزمون‌ عملکرد کبد (LFT)، گروهی از آزمایش‌های خونی است که در آن عملکرد کبد بررسی می‌شود. در صورتی که بیمار نیاز به شیمی درمانی داشته باشد، در این حالت باید داروهای زیادی را مصرف کند که در کبد تجزیه می‌شوند. در صورتی که کبد دچار آسیب شده باشد یا عملکرد عادی نداشته، روی میزان جذب داروها نیز تاثیر می‌گذارد.  

آزمایش گستره خون محیطی

گستره خون محیطی یا اسمیر برای بررسی اندازه، شکل و سلامت سلول‌های خونی گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها به کار می‌رود.

بررسی تغييرات الکتروليت‌ها و اوره خون

در آزمایش تغييرات الکتروليت‌ها و اوره خون، عملکرد کلیه‌های بیمار بررسی می‌شود. این آزمایش به پزشک معالج یاری می‌رساند تا دوز مصرف داروهای بیمار را تعیین کرده و هرگونه آسیبی که سرطان یا درمان‌های به کار رفته برای آن به بدن وارد کرده را بررسی کند. 

سایر آزمایش‌ها برای تشخیص سرطان خون

برخی آزمایش‌های سایتومتری (یاخته‌سنجی) و سیتوژنتیک (بررسی ساختمان کروموزوم‌ها) نیز می‌تواند از طریق نمونه‌های خون انجام گیرد و به تشخیص سرطان خون یاری برساند.

بیوپسی مغز استخوان

در بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان، پزشکان نمونه‌ی کوچکی از مغز استخوان بیمار را برمی‌دارند. این نمونه بعدا در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ مشاهده می‌شود و پزشکان می‌توانند با آن وضعیت سلول‌های خونی بیمار را ارزیابی کنند.

دو نوع بیوپسی مغز استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرد که عبارتند از:

• آسپیرات که در آن مایعی از مغز استخوان بیمار برداشته می‌شود.
• مته‌کاری مغز استخوان که در آن نمونه‌ای از بافت اسفنجی به همراه مقداری از استخوان برداشته می‌شود.

بیوپسی مغز استخوان می‌تواند برای تشخیص سرطان خون، همین‌طور تاثیر آن روی بدن و انتخاب نوع درمان به کار رود. مبتلایان به برخی از انواع سرطان خون (یا مشکوک به ابتلا) ممکن است نیاز به یک یا چند آزمایش بافت‌برداری یا بیوپسی داشته باشند.  

بیوپسی گره لنفاوی

بیوپسی گره لنفاوی، یک عمل جراحی ساده و کوچک است که در آن نمونه‌ای از گره لنفاوی بیمار برداشته می‌شود. این آزمایش عموما برای بررسی وجود تومورهای لنفاوی به کار می‌رود، اما می‌تواند برای تشخیص سرطان خون نیز مورد استفاده قرار گیرد.  

انواع تصویربرداری‌ها برای تشخیص سرطان خون

از روش‌های تصویربرداری مختلفی می‌توان برای تشخیص انواع سرطان خون مانند سرطان خون لنفوئیدی استفاده کرد. این نوع آزمایش‌های تصویربرداری برای سایر سرطان‌های خون به کار برده نمی‌شود، اما می‌توان از آن برای بررسی برخی علائم سرطان خون از جمله تورم طحال استفاده کرد.

سی‌تی اسکن

سی‌تی اسکن یا توموگرافی رایانه‌ای نوعی تصویربرداری پرتوی ایکس است. سی‌تی اسکن از آزمایش‌های معمول برای تشخیص سرطان خون نیست، اما برای موارد خاصی مانند داشتن کبد یا طحال متورم به کار می‌رود. 

ام‌.آر.آی

در تصویربرداری ام‌.آر.آی (MRI) یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی که به وسیله‌ی امواج رادیویی به جای پرتوی ایکس انجام می‌گیرد، از بافت‌های نرم (غیر استخوانی) تصویربرداری می‌شود. ام‌آرآی هم از آزمایش‌های معمول برای تشخیص سرطان خون محسوب نمی‌شود، اما ممکن است که پزشک معالج برای توصیه آن دلایل خاصی داشته باشد. 

پِت اسکن

پِت اسکن (PET) یا برش‌نگاری با گسیل پوزیترون، مشابه آزمایش ام‌آرآی است اما در آن به بیمار دوز خاصی از یک داروی رادیواکتیو تزریق می‌شود. در پِت اسکن مقادیر بسیار اندکی پرتوی ایکس به کار گرفته می‌شود. این نوع تصویربرداری ممکن است در صورت مشاهده وَرم گره‌های لنفاوی انجام گیرد. علاوه بر این، ممکن است برای بررسی شرایط بیماری پس از درمان نیز به کار رود. 

تصویربرداری پرتوی ایکس

تصویربرداری پرتوی ایکس می‌تواند می‌تواند برای بررسی بافت‌های متراکم مانند استخوان‌ها به کار رود. پزشکان ممکن است هنگام تشخیص عفونت یا مشکلات قفسه سینه از تصویربرداری پرتوی ایکس بهره ببرند. افراد مبتلا به سرطان خون از نوع میلوئیدی یا مغز استخوانی ممکن است نیاز به انجام یک سری از تصویربرداری‌های پرتوی ایکس داشته باشند که گاهی به آن «نقشه‌برداری اسکلتی» نیز گفته می‌شود.

سونوگرافی برای تشخیص سرطان خون

سونوگرافی نیز می‌تواند برای بررسی و تشخیص سرطان خون به کار گرفته شود. از سونوگرافی می‌توان برای بررسی طحال استفاده کرد که در سرطان لنفوئیدی اغلب متورم می‌شود. از سونوگرافی برای بررسی گره‌های لنفاوی در حین بافت‌برداری نیز استفاده می‌شود.

آیا سرطان خون درمان دارد؟

برای انواع سرطان‌ها، درمان‌های مختلفی با مزایا، عوارض جانبی و خطرات متفاوتی در دسترس است. با اینکه می‌توان با مصرف داروهای منظم برخی سلول‌های سرطان خون با رشد آهسته را کنترل کرد، اما سلول‌های سرطانی حاد با رشد سریع‌تر نیاز به درمان‌های قوی‌تری دارند.

انواع درمان‌هایی که پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند، به نوع سرطان خون، وضعیت بدنی و خواسته‌ خود بیمار بستگی دارد. در همین حال، امکان دارد بیمار بخواهد از یک نوع درمان خاص یا چند درمان همزمان بهره ببرد. برخی از بیماران نیز ممکن است که هیچ‌وقت نیاز به درمان نداشته باشند یا خودشان نخواهند معالجه شوند. 

درمان‌های قوی‌تر می‌توانند روی بدن فشار مضاعفی را وارد کنند، از این جهت، نمی‌توانند برای هر فرد و بیماری مناسب و لازم باشند. برخی از بیماران نیز ممکن است که به درمانی ملایم‌تر (با شدتی کم‌تر) بهتر جواب دهند و حتی اگر درمان سرطان خون به خوبی جواب ندهد، بیمار کیفیت زندگی بهتری در طول دوره‌ی درمانی خود خواهد داشت.  

انواع درمان سرطان خون

درمان‌های احتمالی مختلفی برای درمان سرطان خون در دسترس است. ممکن است این عبارات و اصطلاحات پزشکی در رابطه با درمان سرطان خون به گوشتان خورده باشد که در ادامه با هم مرور می‌کنیم.  

درمان‌های با شدت بالا

درمان با شدت به درمان‌های پرقوت و قوی گفته می‌شود. در درمان سرطان خون، این نوع درمان شامل استفاده از داروهای قوی برای کُشتن سلول‌های سرطانی یا ممانعت از رشد سلول‌های سرطانی است. عمده انواع درمان‌های با شدت سرطان خون عبارتند از:

شیمی‌درمانی با دوز بالا یا دوز معمول: در این روش درمانی از دارو برای کُشتن و از بین بردن سلول‌های سرطانی و جلوگیری از تکثیر و رشد این دست سلول‌ها بهره برده می‌شود.

پیوند سلول‌های بنیادی: در این روش درمانی ابتدا از دوزهای زیاد شیمی درمانی یا کموتراپی برای کُشتن سلول‌های غیر طبیعی در مغز استخوان یا غدد لنفاوی بهره برده می‌شود و سپس سلول‌های بنیادی جدید (از سلول‌های خونی خود بیمار یا سلول‌های اهدایی) به بیمار تزریق می‌شود. هدف این نوع درمان این است که سلول‌های بنیادی جدید شروع به تولید و تکثیر سلول‌های خونی سالم کنند. 

برخی از انواع درمان‌های بیولوژیکی/ ایمنی‌درمانی یا ایمونوتراپی(Immunotherapy) / پادتن‌های مونوکلونال: در این درمان‌ها از داروهایی بهره برده می‌شود تا دستگاه ایمنی بدن را وادار به مقابله با سلول‌های سرطانی کند. 

پرتو درمانی یا رادیوتراپی (Radiotherapy): در این روش درمان سرطان خون از پرتوهای نافذ و پر انرژی برای کُشتن و از بین بردن سلول‌های سرطانی در نواحی خاص (بیشتر در درمان سرطان‌های ناشی از سلول‌های لنفوئیدی) استفاده می‌شود.  

عمل جراحی: گاهی‌اوقات اما به ندرت عمل جراحی مانند اسپلنکتومی یا جراحی برداشتن طحال به بیمار پیشنهاد می‌شود. 

با اینکه برخی از درمان‌هایی که نام برده شد، امکان کنترل یا درمان سرطان خون را فراهم می‌کنند، اما بسیاری از این درمان‌ها نیز با عوارض جانبی کوتاه‌مدت یا طولانی‌‌مدت همراه هستند.

درمان‌های بدون شدت یا با شدت کم

درمان‌های بدون شدت مانند شیمی‌درمانی با دوز کم معمولا درمان‌های ملایم‌تری بوده و عوارض جانبی کمتری نیز برای بیمار دارند. در بیشتر موارد، این روش‌های درمانی، سرطان خون را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند به فروکش کردن یا تخفیف علایم بیماری برای مدت طولانی یاری رسانند. انواع درمان سرطان خون با شدت کم عبارتند از:

شیمی‌درمانی با دوز پایین: در این درمان از داروهای کُشنده سلول‌های سرطانی برای از بین بردن و جلوگیری از رشد و تکثیر این سلول‌ها بهره برده می‌شود.

برخی از انواع درمان‌های بیولوژیکی/ ایمنی درمانی/ پادتن‌های مونوکلونال: در این درمان‌ها از داروهایی بهره برده می‌شود تا دستگاه ایمنی بدن را وادار به مقابله با سلول‌های سرطانی کند. این روش‌های درمانی ملایم ممکن است که برای دوره‌ی طولانی جهت نظارت بر وضعیت بیماری سرطان خون به کار روند. 

درمان شفابخش

این درمان همان‌طور که از نامش پیداست، برای درمان کامل سرطان خون به کار می‌رود. اگر پزشک معالج تشخیص دهد که بیمار بعید است بتواند از پس درمان‌های قوی‌تر بربیاید، ممکن است درمان‌های ملایم‌تری را به او توصیه کند که ضمن ارتقای کیفیت زندگی بیمار، عوارضی جانبی کم‌تری نیز دارند. 

درمان‌های غیرشفابخش

این درمان با کاستن از سلول‌های سرطانی، به فروکش کردن بیماری یا تخفیف علایم آن کمک می‌کند. درمان غیرشفابخش می‌تواند قوی (با شدت) یا ملایم‌تر (با شدت کم‌تر) باشد. 

انتظار هوشیارانه

در بیمارانی که رشد سلول‌های سرطانی آهسته است، انتظار هوشیارانه، یکی از گزینه‌های درمانی است. در این روش درمان سرطان خون، بیمار بلافاصله تحت درمان قرار نمی‌گیرد، بلکه آزمایش خون و معاینات دیگر را مرتبا انجام می‌دهد تا وضعیتش به دقت تحت‌نظر باشد. و فقط در صورتی که نیاز باشد عموما شیمی‌درمانی با دوز کم یا دوز معمول شروع می‌شود. 

مراقبت‌های حمایتی

بیمارانی که تحت درمان به روش‌های شدید یا غیر شدید قرار دارند، در کنار درمان خود از مراقبت‌های حمایتی نیز بهره‌مند می‌شوند. در مراقبت‌های حمایتی مستقیما با سلول‌های سرطانی مقابله نمی‌شود، بلکه علایم بیماری تحت‌نظر قرار گرفته تا بیمار وضعیت عمومی بهتری با علایم خفیف‌تری داشته باشد. به عنوان مثال‌، بیمار ممکن است برای پیشگیری یا درمان کم‌خونی از پیوند خون، آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای دیگر برای عفونت و هر گونه عوارض جانبی شیمی‌درمانی مانند موکوزیت دهانی بهره‌مند شود.

درمان تسکینی

درمان تسکینی به درمان و مراقبت‌هایی گفته می‌شود که در آن علایم بیماری تحت کنترل قرار می‌گیرد. هدف از درمان تسکینی، ارتقای کیفیت زندگی و همین‌طور سلامت عاطفی و جسمی بیمار است. بر خلاف تصور، روش‌های درمان تسکینی فقط برای دوران پایانی زندگانی بیماران مبتلا به سرطان به کار نمی‌رود، بلکه ممکن است بیمار در هنگام تشخیص و پس از شروع درمان سرطان خون از آن بهره‌مند شود. 

پیگیری مراقبت‌های پزشکی در طول دوره سرطان خون

هدف از از پیگیری مراقبت‌های پزشکی، بررسی علایم عود بیماری و عوارض جانبی است تا حصول اطمینان شود که بیمار در صورت نیاز از درمان صحیح بهره‌مند می‌شود. 

فروکش کردن سرطان خون

هدف اکثر (اما نه همه‌‌ی) درمان‌های سرطان خون فروکش کردن بیماری است. فروکش کردن بدین معناست که سلول‌های سرطانی در بدن بیمار کاملا از بین بروند.

بعد از اینکه بیمار معالجه شد، پزشک آزمایش‌های بیشتری مشابه همان آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان خون به کار می‌روند را انجام می‌دهد تا سلول‌های سرطانی (در صورتی که هنوز در بدن باقی مانده باشند) را شناسایی کند. به این جهت درمان‌های فروکش کردن بیماری مختلفی بسته به واکنش بدن و شمار سلول‌های سرطانی وجود دارد. برخی پزشکان وقتی تشخیص دهند که بیماری فروکش کرده، سرطان خون را کاملا درمان شده تشخیص می‌دهند. خوشبختانه در بسیاری از موارد در این مرحله بهبودی کامل تشخیص داده می‌شود.

عود بیماری سرطان خون

برخی بیماران مبتلا به انواع سرطان خون ممکن است عود بیماری خود را تجربه کنند. عود به معنای بازگشت سرطان است. پزشکان عموما در طول درمان و پس از آن، احتمال عود بیماری را به دقت بررسی می‌کنند. عوامل خطری زیادی برای عود سرطان خون وجود دارد، از جمله سلامت فرد، سن و مرحله‌ای که بیماری در آن تشخیص داده می‌شود.

برای بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان خون، گزینه‌های درمانی بیشتری برای دوره‌ی پس از عود در نظر گرفته می‌شود که هدف آن نیز بازگرداندن بیمار به مرحله‌ی فروکش کردن بیماری است. عموما هر چه مدت فروکش کردن بیماری قبل از عود طولانی‌تر باشد، تعیین پیش‌آگهی برای بیمار امیدبخش‌تر است. 

درمان‌های طب مکمل و جایگزین برای بهبود سرطان خون

درمان‌های طب مکمل و جایگزین روش‌هایی مانند مراقبه، ماساژ یا طب‌سوزنی هستند که در کنار درمان‌های رایج پزشکی به کار برده می‌شوند تا فرد حال عمومی بهتری داشته باشد. هنوز هیچ مدرکی حاکی از نتایج مثبت این روش‌های درمانی در بهبود سرطان خون نبوده است. اما، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که درمان‌های طب مکمل و جایگزین به تخفیف و کنترل علایم بیماری و عوارض جانبی آن کمک می‌کنند. 

منابع:

bloodwise.org.uk

webmd

bloodwise.org.uk