رعایت بهداشت زنان به خصوص در قسمت واژن و دستگاه تناسلی اهمیت زیادی دارد. رعایت بهداشت واژن از بروز عفونت، باکتری و مشکلات مختلف جلوگیری می‌کند. چگونگی شستشو و کنترل عفونت از مهم ترین عواملی است که باید در بهداشت بانوان به آن اهمیت داد. اما آیا برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی در زنان راه حلی وجود دارد؟ سلامت جنسی زنان، بهداشت بارداری و سلامت قاعدگی باید در الویت رفتاری خانم‌ها باشد. بنابراین برای اینکه با بهترین راهکارهای سلامت جنسی زنان آشنا شوید تا انتهای متن همراه ما باشید.
اهمیت بهداشت بانوان
سلامت زنان در تمام زمینه‌ها اهمیت دارد؛ اما بهداشت ناحیه تناسلی زنان موردی است که باید با دقت زیادی رعایت شود. بسیاری از زنان، سایر موارد که بر سلامت روزانه تأثیر می‌گذارند را به صورت موثری مدیریت می کنند:
- سندرم پیش از قاعدگی
- کنترل بارداری، باروری
- یائسگی
زیرا داشتن یک زندگی شاد و پر جنب و جوش نیاز به سلامت و بهداشت واژن دارد.
در صورتی که اگر به بهداشت واژن اهمیت ندهیم، بیماری‌های مقابرتی، عفونت‌های قارچی و باکتریایی رخ می‌دهد. این موضوع می‌تواند منجر به قاعدگی‌های دردآور، ناباروری و سرطان رحم شوند. بنابراین مهم است که با رعایت بهداشت لباس زیر و مراقبت‌های رابطه جنسی از بروز بیماری‌های واژن جلوگیری کرد.
مهمترین نکات بهداشت واژن
برای در امان بودن از بیماری‌های عفونی و مشکلات واژن باید به نکات مختلفی توجه داشت. بانوان با رعایت نکاتی مانند: شستشوی واژن، خشک کردن بعد از سرویس بهداشتی، بهداشت قاعدگی و بهداشت لباس زیر می‌توانند به سلامت بدن خود اهمیت دهند. اما مهمترین نکات برای بهداشت واژن به شرح زیر هستند.
شست‌وشو در سرویس بهداشتی
برای شستن واژن از آب گرم استفاده کنید. حتما بعد از شست‌وشو از دستمال برای خشک‌کردن این ناحیه بهره ببرید و نگذارید که مرطوب بماند. از دستمال‌های توالت نازک و سفیدرنگ برای خشک‌کردن خود بعد از شست‌وشوی ناحیه تناسلی استفاده کنید. یادتان باشد خشک کردن بخش تناسلی در رعایت بهداشت واژن بسیار مهم است.
عدم استفاده از صابون‌های قوی
صابون‌های عطری با غلظت بالا می‌توانند روی درجه اسیدی-قلیایی‌بودن ساختار واژن و ناحیه تناسلی اثرات منفی بگذارند و باعث بروز مشکلاتی مانند خشکی یا مستعدشدن محیط برای رشد باکتری‌های خطرناک شوند. پس در شستن این بخش از بدن به این موضوع دقت کنید و دور صابون‌های قوی را خط بکشید. این مواد برای حفظ بهداشت زنان اصلا گزینه‌های مناسبی نیستند.
شست‌وشو در حمام
یادتان باشد که برای حفظ بهداشت زنان نیازی به استفاده از صابون و مواد شوینده رنگارنگ ندارید. این بخش از بدن می‌تواند خود را تمیز نگه دارد. ترشحات آن و ویژگی‌هایی که دارد، باعث می‌شوند که خودبه‌خود به بهداشتش رسیدگی شود.
اگر می‌خواهید از صابون برای شستن این ناحیه استفاده کنید هم به‌سراغ مواردی بروید که ملایم هستند و عطر و غلظت زیادی هم ندارند. در این صورت مانع از شکل‌گیری حساسیت‌ها و مشکلات مختلف می‌شوید.
دقت کنید که محیط واژن خودش را تمیز می‌کند اما برای نظافت بخش بیرونی آلت تناسلی یعنی فرج باید از شوینده‌های ملایم و آب گرم کمک بگیرید.
عدم استفاده از محصولات بهداشتی بانوان با مواد حساسیت زا
از بیشتر محصولات بهداشت واژن که برای شست‌وشو و از بین‌بردن بوی بد واژن تبلیغ می‌شوند، به‌شدت دوری کنید. مواد عطری باعث تحریک ناحیه تناسلی و واژن می‌شوند و می‌توانند حساسیت‌ها یا مشکلات متنوعی به همراه بیاورند. از استفاده از نوار بهداشتی عطری یا تامپون‌هایی با همین ویژگی هم دوری کنید.
استفاده از دوش واژینال
از دوش واژینال برای شست‌وشوی واژن استفاده نکنید. این دوش‌ها باعث می‌شوند که تعادل میکروارگانیزم‌های موجود در واژن از بین برود و این بخش در معرض ابتلا به عفونت‌ها و آزردگی‌های مختلف قرار بگیرد. تنها در صورتی از دوش واژینال استفاده کنید که پزشکتان آن را تجویز کرده باشد.
بهداشت لباس زیر
به تعویض لباس زیر به طور روزانه دقت داشته باشید. هر زمانی که احساس کردید، لباستان مرطوب شده یا ترشحات زیادی در آن ریخته شده، اقدام به تعویض کنید. نگذارید که مکانی مستعد رشد انواع باکتری‌ها در آنجا شکل بگیرد و بیمارتان کند. در شستن لباس‌های زیر هم دقت داشته باشید و از مواد شوینده بیش از حد استفاده نکنید. حواستان باشد که برای رعایت بهداشت لباس زیر لباس باید بعد از شست‌وشو، کاملا خشک شود و بعد اقدام به پوشیدن مجدد آن کنید.
بهترین جنس لباس زیر نخی است. شورت‌هایی استفاده کنید که ۱۰۰درصد از جنس نخ هستند. جنس‌های دیگر لباس زیر باعث آزار و تحریک این بخش از اندام می‌شوند و ممکن است مشکلات و حساسیت‌هایی به وجود بیاورند.
اصلاح موهای زائد
لازم نیست تمام موهای زائد ناحیه شرمگاهی را اصلاح کنید. بخشی از آن می‌تواند نقش محافظ ناحیه تناسلی را ایفا کند. برای اصلاح بخش‌های موردنظر هم از تیغی تمیز استفاده کنید که برای اصلاح نواحی دیگر بدنتان به کار نرفته است. بعد از اصلاح هم تیغ را بشویید و خشک کنید تا برای بار بعدی عاری از میکروب باشد.
بهداشت قبل و بعد از نزدیکی
دقت کنید که قبل و بعد از نزدیکی و برقراری رابطه جنسی سعی کنید که بهداشت جنسی و بهداشت واژن را رعایت کنید و نگذارید که آلودگی‌های احتمالی بدن در این بخش به شریک جنسی‌تان منتقل شود. بعد از رابطه هم ادرار کنید تا اگر میکروب‌هایی احتمالی از راه پوست در آستانه ورود به بدنتان هستند از شما دور بمانند.
عدم ارتباط با شریک های جنسی متعدد
تعدد شرکای جنسی از جمله دلایل بروز مشکلات متنوع در نواحی تناسلی است. یکی از اصولی‌ترین و مهمترین کلیدها در حفظ بهداشت و سلامت جنسی بانوان همین مورد است. اگر تعداد شریک‌های جنسی‌تان زیاد باشد، کنترل وضعیت سلامتتان دشوار می‌شود. اول از هرچیز، احتمال ابتلا به بیماری های مقاربتی زنان در شما قوت بیشتری می‌گیرد. در درجات بعدی هم، امکان کنترل آنها از نظر ابتلا به بیماری‌هایی مانند زگیل تناسلی دشوار می‌شود.
استفاده از کاندوم
در برقراری رابطه جنسی، حتما از کاندوم زنانه استفاده کنید. این وسیله هم راهی برای پیشگیری از بارداری است و هم به شما کمک می‌کند که از بسیاری از بیماری‌های مقاربتی دور بمانید. انتقال شمار زیادی از مشکلات مقاربتی و بیماری‌های جنسی با وجود کاندوم غیرممکن می‌شود.
عدم استفاده از لباس های تنگ
از پوشیدن جوراب‌شلواری‌ها هم که فضایی تنگ و فشرده و مستعد تعریق به وجود می‌آورند، پرهیز کنید. لباس‌های تنگ باعث می‌شوند که فضای مرطوب و تاریک برای رشد میکروب‌ها به‌وجود بیاید و نتیجه چنین چیزی می‌تواند عفونت‌های ناخوشایند باشد. این موضوع از مهمترین نکات در حفظ بهداشت واژن زنان است.
بهداشت و مراقبت در زمان پریودی
در زمان پریود هم باید به نظافت ناحیه تناسلی و بهداشت قاعدگی اهمیت بدهید. آن را به‌خوبی بشویید و به تعویض به‌موقع نوار بهداشتی دقت داشته باشید. اگر از تامپون استفاده می‌کنید، نباید بیشتر از حد مجاز، آن را در بدن نگه دارید. نوار بهداشتی را هر ۳ تا ۴ ساعت عوض کنید و هر ۴ تا ۸ ساعت هم اقدام به تعویض تامپون کنید.
معاینه شخصی
ارزش معاینه شخصی را در حفظ بهداشت و سلامت دستگاه تناسلی دست‌کم نگیرید. حواستان باشد که باید بخش‌های مختلف این دستگاه تناسلی زنانه را بشناسید و بتوانید با بوکردن، دیدن و حس‌کردن حالات مختلفش به تغییرات احتمالی آن پی ببرید. گاهی با همین معاینه‌ها است که متوجه موردی غیرعادی می‌شوید که نیاز به پیگیری جدی دارد.
حواستان به رنگ پوست فرج و واژن باشد. بوهای این ناحیه را استشمام کنید و اگر موردی ناخوشایند و غیرعادی می‌بینید، حتما به پزشک مراجعه کنید. هرگونه ترشحاتی با رنگ‌های غیرمعمول هم نیاز به بررسی بیشتر دارند.
چکاپ پیش متخصص زنان
هرگونه تغییری در آلت تناسلی را نزد پزشک زنان پیگیری کنید. از ترشحات رنگی غیرعادی، بوهای نامطبوع و احساسات ناخوشایندی مانند خارش و سوزش به‌سادگی عبور نکنید. این که چرا باید به دکتر زنان مراجعه کنید را می‌توانید با مطالعه مطلب تخصص زنان چیست، متوجه شوید.
ورزش
ورزش یکی از موثرترین روش‌های سلامت و بهداشت زنان است. ورزش‌کردن همیشه اثرات مثبت زیادی دارد. اثرات خوب آن روی سلامت دستگاه تناسلی هم انکارنشدنی است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند، زنانی که ورزش می‌کنند، در ناحیه تناسلی و بخش کلیتورال آن، قوی‌تر هستند و رابطه جنسی بهتری را هم تجربه می‌کنند. بنابراین با انجام فعالیت‌های روزانه و روتین ورزشی می‌توان سلامت واژن را تضمین کرد.
تمرینات کگل
تمرینات کگل (Kegels) برای تقویت عضلات لگن کاربرد دارند. اگر لگن ضعیفی داشته باشید دردهای قاعدگی را تجربه خواهید کرد و در برقراری رابطه جنسی با مشکل روبه رو خواهید بود. از این رو هرچقدر که این بخش از بدن قوی‌تر باشد، برقراری رابطه جنسی هم با لذت و عملکرد بهتری همراه می‌شود.
تعذیه
برای حفظ سلامت و بهداشت زنان باید به نکاتی درباره رژیم غذایی هم توجه شود. برای سلامت این بخش از بدن، مصرف مواد ویتامین‌ها و مواد غذایی مختلف توصیه می‌شوند که مهم ترین آنها را در جدول زیر آورده‌ایم.
| گروه اول | گروه دوم |
| ویتامین E | آنتی اکسیدان‌ها |
| ویتامین C | پروتئین‌ها |
| اسیدهای چرب امگا ۳ | پروبیوتیک‌ها |
| اسیدهای چرب امگا ۶ | سبزیجات تازه |
بانوان با مصرف این مواد غذایی و ویتامین‌ها می‌توانند سلامت واژن خود را تضمین کنند. اما توصیه می‌شود که برای بهداشت بانوان از پزشک زنان مشورت بگیرید تا راهنمایی‌ها لازم را انجام دهد.
به گفته دکتر سوچتا پارته؛ زنان باردار باید در حفظ بهداشت واژن خود تلاش داشته باشند، وی توصیه می‌کند:
«لباس‌های زیر پنبه‌ای و تنفس پذیر بپوشید و از لباس‌های تنگ خودداری کنید. پس از استفاده از سرویس بهداشتی از جلو به عقب خود را پاک کنید تا از گسترش باکتری جلوگیری شود. اگر علائمی مانند: خارش، سوزش، ترشح غیرمعمول یا بوی بد را تجربه کردید، با پزشک زنان خود مشورت کنید، زیرا این علائم می‌تواند نشانه‌های عفونت قارچی یا واژینوز باکتریایی باشد. درمان زودهنگام برای جلوگیری از عوارض بسیار مهم است.»
عوامل موثر بر سلامت و بهداشت زنان
از جمله عوامل مهم در زمینه سلامت و بهداشت زنان باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- ورزش
- تغذیه
- کنترل استرس
در ادامه هر کدام از این موارد را بیشتر توضیح دادیم.
ورزش
ورزش‌کردن همیشه اثرات مثبت زیادی دارد. اثرات خوب آن روی سلامت دستگاه تناسلی هم انکارنشدنی است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند، زنانی که ورزش می‌کنند، در ناحیه تناسلی و بخش کلیتورال آن، قوی‌تر هستند و رابطه جنسی بهتری را هم تجربه می‌کنند.
تمرینات کگل
تمرینات کگل (Kegels) برای تقویت عضلات لگن کاربرد دارند. هرچقدر که این بخش از بدن قوی‌تر باشد، برقراری رابطه جنسی هم با لذت و عملکرد بهتر همراه می‌شود.
تعذیه
برای حفظ سلامت و بهداشت زنان باید به نکاتی درباره رژیم غذایی هم توجه شود. برای سلامت این بخش از بدن، مصرف مواد زیر توصیه می‌شود:
- آنتی اکسیدان‌ها
- ویتامین E
- ویتامین C
- اسیدهای چرب امگا ۳
- اسیدهای چرب امگا ۶
- پروتئین
- پروبیوتیک ها
کاهش استرس
شاید برایتان جالب باشد که استرس و بالارفتن سطح هورمون‌های وابسته به آن مانند کورتیزول روی وضعیت اسیدی/قلیایی‌بودن واژن اثر می‌گذارد و باعث می‌شود که تعادل ph در آنجا به هم بخورد. در نتیجه، خشکی این بخش یا بروز آزردگی‌های مختلف در زمان معمولی و هنگام برقراری رابطه جنسی دور از ذهن نخواهد بود.
چرا سلامت و بهداشت زنان اهمیت زیادی دارد؟
ناحیه تناسلی زنان بسیار حساس است. از این رو بهداشت زنان از مهم ترین نکاتی است که در سلامت جنسی زنان اهمیت دارد. ساختار دستگاه تناسلی خانم‌ها به گونه ای است که مستعد عفونت‌های متنوع بوده و باید به بهداشت آن اهمیت داد. هرگونه حالت غیر عادی مانند: خارش، سوزش و مشکلات هورمونی زنان باید بررسی شوند و برای بهداشت واژن به دکتر زنان مراجعه کرد.
در صورتی که درباره بهداشت بانوان سوالاتی دارید و نیاز است که برای بررسی سلامت جنسی زنان به پزشک مراجعه کنید، سامانه آنلاین نوبت دهی دکتردکتر بهترین گزینه است. همچنین در صورتی که سوالی درباره درمان عفونت‌های زنانه دارید که در متن به آن اشاره نشده است می‌توانید در انتهای همین متن و در قالب کامنت با ما در ارتباط باشید.
منابع:
healthline.com
my.clevelandclinic.org
سوالات متداول بهداشت زنان
رعایت نکاتی برای بهداشت واژن، قاعدگی و بارداری از جمله مهم ترین مواردی است که در سلامت زنان باید به آن اهمیت داد.
روزانه با آب گرم بشویید، pH واژن را تغییر ندهید، خودتان را خشک کنید.
تامپون و نوار بهداشتی را به طور مرتب، حداقل چهار تا پنج بار در روز عوض کنید.
اگر ترشحات شفاف و سفید رنگی داشته باشید و بوی ماهی یا بوی بدی نداشته باشید واژن شما سالم است.
سعی کنید لباس‌هایی بپوشید که به آن ناحیه اجازه تنفس بدهد. از شلوارهای تنگ که گردش هوا را در ناحیه واژن محدود می‌کند، خودداری کنید. لباس زیر نخی بپوشید.
