حفظ نظافت و بهداشت همیشه یکی از مهم‌ترین مسائل و البته نگرانی‌های هر زن و مردی بوده و هست. این مسئله مخصوصا درباره بانوان از اهیمت بیشتری برخوردار است. به طور مثال مسئله شستشوی واژن یکی از مهم‌ترین ارکان رعایت سلامت و بهداشت در میان خانم‌هاست. مخصوصا که بیشتر خانم‌ها با مسائلی همچون بوی بد واژن، خارش یا حتی خشکی در این ناحیه روبرو هسنند و برای همین نمی‌توان از این امر به سادگی گذر کرد.
مثل همیشه توصیه می‌کنیم تا با بروز هرگونه مشکل یا احساس بیماری در ناحیه واژن اول از همه به دکتر زنان مراجعه کنید اما خوب است تا درباره انواع روش‌های شستشوی واژن بدانید و درباره آن آموزش ببینید. برای همین از شما دعوت می‌کنیم تا به انتهای این مقاله از مجله دکتردکتر با ما همراه باشید.
انواع روش‌های شستشوی واژن؛ آیا بی‌ضرر هستند؟
ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا باید واژن را شست؟ خیر! شستن واژن به معنایی که در ذهن شما وجود دارد، اشتباه است؛ شما باید اندام تناسلی بیرونی خود را بشویید. واژن کانال داخلی درون بدن است. اندام تناسلی بیرونی شامل قطعات بیرونی در اطراف واژن مانند کلیتوریس، کلیتورال هود، لب داخلی و بیرونی است.
باید بدانید که ساختار واژن به گونه‌ای است که به طور طبیعی خود را تمیز می‌کند، در واقع تعادل صحیح pH را حفظ کرده و از طریق ترشحات طبیعی خود را شروع به تمیز کردن می‌کند.
واژن حاوی بسیاری از باکتری‌های خوب است. این باکتری‌ها دارای تعادل PH ایده‌آل در واژن هستند و همین مطلوب است. اسیدی بودن واژن مانع رشد باکتری‌های بد می‌شود.
اما اگر این شستشو اصولی انجام نشود، می‌تواند بر توانایی واژن برای تمیز کردن خود تاثیر منفی بگذارد. برای همین شستشوی نادرست واژن می‌تواند باعث بسیاری از مشکلات همچون انواع عفونت واژن است.
البته تمام این موارد به این معنا نیستند که شستشوی واژن را نباید انجام داد بلکه روی این حقیقت تاکید دارد که باید با انواع روش‌های شستشوی واژن آشنا شد و درباره آنها آموزش دید. کاری که در ادامه این متن قرار است انجام دهیم.
انواع روش‌های شستشوی واژن
برای شستشوی واژن راه‌های زیادی وجود دارد که برخی از آنها خوب و بعضی دیگر با توجه به توضیحاتی که دادیم، مضر هستند. در ادامه راه‌های اصولی شستشوی واژن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
شستشوی واژن توسط پزشک
یکی از اصولی‌ترین راه‌های شسشتوی واژن، مراجعه به پزشک و انجام این کار توسط او است. اما در مجموع اگر بوی شدید و آزاردهنده‌ای از واژنتان ساطع می‌شود و ترشحات عفونی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک بعد از آزمایش و معاینه‌های لازم، با مواد شستشویی که به ph واژن آسیب نمی‌زند، ناحیه تناسلی شما را شستشو می‌دهد.
لازم به ذکر است که عوارض شستشوی واژن توسط پزشک با این که کم و محدود است اما به‌هرحال وجود دارد. دلیلش هم آن است که پزشک هنگام معاینه یا شستشو بیمار ممکن است فشار بیش از حد وارد کند و این ممکن است برای فرد کمی دردآور باشد.
استفاده از صابون بچه برای شسشتوی واژن
اگر به هیچ ماده شستشوی مخصوصی دسترسی نداشتید، صابون یا شامپوی بچه پیشنهاد خوبی است. به هر حال بهتر است از صابون‌های غیر معطر و ملایم و البته بدون رنگ به همراه آب ولرم استفاده کنید. صابون‌های بو دار و شوینده‌های قوی، باعث حساسیت واژن و مقاوم شدن بدن در مقابل باکتری ها می‌شوند.
روش شستشوی واژن با سرکه سفید
شستشوی واژن با سرکه برای کوتاه مدت شاید نتیجه داشته باشد اما در بلند مدت مضر است. استفاده از سرکه برای شستن واژن ph آن را اسیدی می‌کند و هچنین باعث کشتن باکتری‌های مفید در این ناحیه خواهد شد.
روش شستشوی واژن با جوش شیرین
جوش شیرین نیز همانند سرکه تاثیر کوتاه مدت دارد اما در صورت تداوم مصرف، بیماری‌های مختلفی ممکن است در این ناحیه بروز کند. استفاده طولانی مدت از جوش شیرین و شستن واژن با آن می‌تواند باعث بهم ریختن تعادل ph واژن و کشتن باکتری‌های مفید شود.
شستشوی واژن با دوش واژینال
شستشوی داخل واژن به وسیله مایعی تمیزکننده را دوش واژینا می‌گویند. این دوش دارای یک پمپ و لوله است و مواد را به همراه آب ولرم به داخل واژن می‌فرستد. به دوش واژن، دستگاه شستشو واژن نیز می‌گویند.
این روش برای درمان التهاب واژن به خاطر بیماری‌هایی مثل کاندیدا و تریکوموناس، التهاب یا عفونت‌های مرکب واژن، شستشوی واژن قبل از عمل جراحی و شستشوی معمول واژن مناسب است.
برای استفاده از این روش، محمول شستشو را درون پمپ دوش واژینال بریزید. بعد از آن، هوای داخل آن را با کمی فشار خالی کنید و بعد لوله پمپ واژن را تا حدود ۵ سانتی‌متر داخل واژن فشار دهید. به آرامی پمپ را فشار دهید تا مایع تمام شود و بعد از آن، دوش واژینال را خارج کرده و آن را بشویید.
آیا دوش واژن مفید است؟
دوش واژن شامل پاشیدن یک محلول به داخل واژن، با هدف تمیز کردن واژن است. این روش ایمن نیست و دارای عارضه از جمله حساسیت STI ، مشکلات بارداری، افزایش بیماری‌های آمیزشی، بیماری التهابی لگن و بسیاری از مشکلات دیگر در این ناحیه است.
روش شستشوی واژن با ژل شستشو
استفاده از ژل شستشوی واژن به صورت روزانه توصیه خوبی نیست زیرا همانطور که گفتیم، واژن خود مکانیسم پاکسازی درونی دارد. اما پزشکان بسیاری در مورد استفاده از ژل شسشتوی هفتگی را بلامانع می‌دانند. استفاده روزانه از ژل شستشو باعث بیماری آتروفی واژن می‌شود. در یکی از مقالات مجله دکتردکتر درباره آتروفی واژن برایتان گفته‌ایم؛ خواندن آن را به شما توصیه می‌کنیم.
استفاده از نبات برای شستشوی واژن
یکی از روش‌های اشتباه در شسشوی واژن، استفاده از نبات به صورت شیاف است. برخی معتقدند که گذاشتن نبات در واژن باعث گرمی و از بین رفتن عفونت دستگاه تناسلی می شود؛ این روش هیچ تاثیری ندارد.
دوش واژینال بتادین برای شستن واژن
دوش واژینال بتادین باعث از بین رفتن باکتری‌های مفید ناحیه واژن می‌شود هر چند که گاهی توسط پزشک و با محدودیت‌های بسیار به بیمار توصیه می‌شود. اگر بدون برنامه و سرخود این کار را انجام دهید ممکن است عوارضی همچون ترشحات غیر عادی، سوزش واژن و خارش آن گریبانگیر شما شود.
شستشوی واژن با روش بخار واژن
بخار واژن شامل اضافه کردن بعضی از گیاهان خاص در آب گرم و نشستن روی آب است؛ به طوری‌که بخار وارد واژن شود. گفته می‌شود که بخار واژن به راحتی گرفتگی، نفخ و بیماری‌های دیگر را کاهش می‌دهد. اما باید به این مورد توجه داشته باشید که بخار داغ می‌تواند به بافت‌های ظریف داخل و اطراف واژن صدمه برساند، همچنین برخی از گیاهان می‌توانند باعث سقط جنین شوند.
شستشوی واژن در پریودی
در زمان عادت ماهیانه شما می‌توانید اندام تناسلی بیرونی را به همان شیوه که ذکر شد، شستشو دهید. هرچند که شستشوی داخلی و استفاده از روشی مثل دوش واژینال، ممکن است ضرر بیشتری نسبت به منفعت آن داشته باشد زیرا خون مجدد به بالا و داخل رحم باز می‌گردد. برای همین دوش واژینال در پریودی را توصیه نمی‌کنیم. اگر اصراری به انجام آن دارید، قبل از هر کاری با پزشک خود مشورت کنید.
آموزش شستشوی صحیح واژن
در کنار تمامی این روش‌هایی که از میان محبوب‌ترین‌ها در میان خانم‌ها برایتان گفتیم؛ می‌خواهیم تا در ادامه روش صحیح شستشوی واژن را به شما آموزش دهیم. با استفاده از این روش، به‌غیر از جلوگیری از انواع عفونت‌های رایج واژینال، بوی نامطبوع این ناحیه نیز از بین می‌رود. برای این کار، طبق راهنمای زیر عمل کنید:
- دست‌های خود را کامل و تمیز بشویید.
- ناحیه واژن خود را مرطوب کنید و بعد با استفاده از یک صابون ملایم و بدون بو شستشو را آغاز کنید.
- بخش بیرونی واژن خود را کامل تمیز کنید.
- بعد از شستشو واژن به صورت کامل واژن و اطراف ناحیه تناسلی خود را خشک کنید.
چگونه اندام تناسلی بیرونی را شستشو دهیم؟
اندام تناسلی بیرونی را با آب گرم شستشو دهید. اگر می‌خواهید، می‌توانید از یک صابون ملایم استفاده کنید که پوست را تحریک نمی‌کند، اما به طور کلی این کار لازم نیست. لب‌های اندام تناسلی را از هم جدا کنید و به آرامی اطراف آن پاک کنید، با از شستشوی داخل واژن با آب یا صابون خودداری کنید. علاوه بر شستن اندام تناسلی بیرونی، ایده خوبی است که هر روز آن قسمت و ناحیه بین اندام تناسلی و مقعد را بشویید.
بهتر است شستشو جلو به عقب باشد. به عبارت دیگر، ابتدا اندام تناسلی بیرونی را شسته و سپس مقعد را بشویید. در غیر این‌صورت، باکتری‌ها از مقعد به واژن گسترش می‌یابند و این می‌تواند باعث عفونت شود.
خشک کردن واژن با سشوار
برای خشک کردن واژن پس از شستشو می‌توانید یا بگذارید به صورت طبیعی و با استفاده از دستمال کاغذی یا الیاف طبیعی خشک شود یا از سشورا استفاده کنید. استفاده از دستمال کاغذی گاهی در بعضی از بانوان باعث بیشتر شدن عفونت واژینال می‌شود برای همین سشوار در چنین شرایطی بهترین انتخاب است. بهتر است از سشوار با باد ملایم استفاده کنید. برای زمان‌هایی هم که در خارج از خانه هستید، می‌توانید از پارچه‌های نخی و تمیز استفاده کنید.
نکات مهم درباره شستشوی واژن و اندام تناسلی بیرونی
به غیر از آموزش، نکات بسیار مهمی درباره شستشوی واژن و حتی بیرون از آن وجود دارد که در ادامه درباره آنها توضیح می‌دهیم:
واژن خود از جلو به عقب پاک کنید
هنگام استفاده از توالت، از پشت به جلو خود را تمیز نکنید؛ این کار می‌تواند باکتری‌ها را از مقعد به واژن گسترش دهد. این امر می‌تواند بیماری‌های عفونی بسیاری ایجاد کند و خطرآفرین باشد. بنابراین یادتان باشد که همیشه از جلو به عقب خود را تمیز کنید.
بعد از ارتباط جنسی واژن خود از جلو به عقب پاک کنید
قانون از جلو به عقب فقط برای پاک کردن بعد از دسشویی اعمال نمی‌شود. بلکه برای رابطه جنسی نیز باید این موضوع را مد نظر قرار دهید. هر چیزی که در حین رابطه جنسی در تماس با مقعد بوده، قبل از اینکه به واژن برسد، باید شستشو داده شود.
بعد از رابطه جنسی ادرار کنید
ادرار پس از رابطه جنسی میکروب‌ها را از دستگاه ادراری خارج می‌کند. در طول رابطه جنسی، میکروب‌ها می‌توانند با دستگاه ادراری در تماس باشد برای همین ادرار کردن باعث بیرون راندن این میکروب‌ها می‌شود. اگر این موضوع را رعایت نکنید ممکن است به عفونت دستگاه ادراری مبتلا شوید.
در حین انتخاب محصولات جنسی دقت داشته باشید
قبل از استفاده از محصولات مانند تامپون، کاندوم و دیگر محصولات بهداشتی و جنسی، مطمئن شوید که موارد لازم را بررسی کرده‌اید. به جنس مواد سازنده توجه داشته باشید تا دچار حساسیت نشوید.
لباس‌زیر پنبه‌ای بپوشید
لباس‌زیر پنبه‌ای علاوه بر راحتی اجازه می‌دهد هوا نیز در جریان باشد. نایلون و سایر پارچه‌های مصنوعی می‌توانند پوست حساس این قسمت را تحریک کنند.
لباس زیر مرطوب خود را تعویض کنید
استمرار در پوشیدن و عوض نکردن لباس‌زیر خیس، شرایطی ایده‌آل را برای پرورش باکتری‌های بد به‌وجود می‌آورید. برای جلوگیری از رشد این باکتری‌ها لباس زیر مرطوب و عرق کرده را تعویض کنید زیرا رطوبت و گرمای تولید شده در این ناحیه، بسیار برای سلامت واژن مضر است.
آیا محلول‌های شستشوی زنانه یا اسپری‌ها بی‌ضرر هستند؟
اکثر سوپرمارکت‌ها دارای طیف وسیعی ازمحلول‌های شستشوی زنانه و اسپری هستند که گفته می‌شود، بوی بد را از بین برده و واژن را تمیز می‌کنند؛ این محصولات را خریداری نکنید. در حقیقت، این محصولات غیر ضروری و مضر هستند زیرا می‌توانند موجب تحریک اندام تناسلی بیرونی و واژن شوند.
آیا با شستشوی واژن بوی بد آن از بین می‌رود؟
بوی بد واژن یکی از مسائل آزاردهنده برای خانم‌ها است. علت این مشکل متفاوت است و امکان دارد به خاطر دلایل زیر باشد:
- رعایت نکردن بهداشت فردی
- استفاده از قرص‌های ضدبارداری
- رطوبت
- پوشیدن لباس زیر یا شلوار تنگ
- افزایش سن
- استرس و اضطراب
برای بسیاری این سوال وجود دارد که آبیا دیگران هم متوجه این بو می‌شوند؟ در پایخ باید بگوییم که بعید است که شخص دیگری بتواند بوی بد واژن را حس کند و این تنها در صورتی است که بسیار نزدیک به واژن شما باشند؛ مثلا شریک جنسی شما احتمالا بوی آن را حس می‌کند. اما این کاملا طبیعی است و جایی برای نگرانی ندارد زیرا هیچ واژنی بدون بو نیست و نباید باشد. انواع واژن بوهای متفاوتی دارند و این بستگی به رژیم غذایی و چرخه قاعدگی دارد. اما اگر بو مبهم و ناخوشایند باشد، با پزشک خود مشورت کنید؛ شرایط خاصی مانند واژینوز باکتریایی، می‌تواند بوی واژن را به شدت نامطبوع کند و باید ه چه سریع‌تر درمان شود.
آیا ترشح زیاد واژن طبیعی است؟
ترشح واژن کاملا طبیعی است. اگر شما در مورد ترشح خود نگران هستید، نگاهی به رنگ آن کنید. اغلب ترشح روشن و سفید، طبیعی است. واژن شما این ترشحات را تولید می‌کند تا بافت‌ها را مرطوب و سالم حفظ کند. ترشح می‌تواند نتیجه تخمک‌گذاری باشد. این فقط نشانه‌ای است که واژن شما کار خود را انجام می‌دهد. همچنین ممکن است ترشح به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز درحین عادت ماهیانه باشد. اگر ترشحات خاکستری، سبز یا زرد رنگ باشد و یا با خارش، درد و نشانه های غیر معمول همراه باشد، ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشید زیرا یکی از علائم عفونت واژن است.
چه زمانی باید برای شسشتوی واژن به پزشک مراجعه کرد؟
اگر موارد زیر را بعد از شستشوی واژن با استفاده از هر کدام از روش‌های بالا تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید:
- درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی
- بوی تند و ناخوشایند واژن
- زخم ها یا زگیل ها در اطراف ناحیه تناسلی
- ترشح سبز، زرد یا خاکستری
- ترشح ضخیم و پنیری
- خارش واژن به صورت مداوم
- خونریزی واژن به صورت ناشناخته
شستشوی واژن مهم است؛ آن را جدی بگیرید و به روش درست انجام دهید!
همانطور که گفتیم واژن با استفاده از یک مکانیسم داخلی، خود را تمیز می‌کند و نیازی به شستشوی خاصی در طول روز به جز شستشوی بعد از اجابت مزاج ندارد. اما حفظ تمیزی آن در داخل و خارج در طول دره‌های زمانی مختلف مهم است. هرچند که برای این کار به جای استفاده از لوازم موجود در سوپرمارکت‌ها، روشی است که پزشک به شما تجویز می‌کند. برای این کار می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر کمک بگیرید و هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص زنان مشور کنید.
سوالی هم از ما دارید، همینجا بپرسید زیرا ممکن است سوال و جواب شما با دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر یکشان باشد.
منبع:
سلام من بايد بعد از هر ادار واژن خودمو با اب بشورم؟؟
سلام
اگر آب وارد واژن داخلی شود در دوران قاعدگی و غیره مشکلی پیش میاد؟؟؟
من عفونت قارچی دارم قرص لاکتوفم میخورم چند وقتیه وسواس گرفتم و حس میکنم باید با شامپو بچه دستگاه تناسلیمو شستشو بدم … بعد شستشو حس میکنم خشکی گرفتم و کمی دلم درد میکنه. ایا شستشوی زیاد باعث آسیب به واژن و ناباروری میشه؟؟ خیلی نگرانم
سلام من زیاد واژن خودم رو با صابون میشورم ایا این کار خطرناک است
سلام
خطرناک نیست اما شستشوی مکرر توصیه نمیشه چون ممکن سبب حساسیت پوستی بشه
سلام اگر با صابون معطر خودمون رو بشوریم پرده بکارت آسیب میبینه آخه نوشتین پوست رو حساس میکنه
پرده آسیب نمیبینه ولی سبب التهاب و سوزش پوست ممکن بشه
برای شستوشویی واژن از شامپو بچه استفاده کنیم مشکلی نیست
خیر