ریزش تارهای مو برای هیچکس خوشایند نیست ولی همه ما آن را تجربه میکنیم. بهدلیل چرخه رشد موها، حدود ۱۰۰ تار از آنها در طول روز میریزد و این طبیعی است. اگر تعداد تارهایی که میریزند، بیشتر از این حد شود و حالت غیرعادی پیدا کند، یعنی یک جای کار لنگ میزند و نیاز است که به متخصص پوست و مو مراجعه کنیم. برای جلوگیری از ریزش مو روشها و راهکارهای مختلفی وجود دارد که در این مقاله از مجله دکتردکتر، دربارهشان صحبت کردهایم.
با ما همراه باشید تا با آنها بیشتر آشنا شوید و بدانید که تغذیه، محصولات مراقبتی، مکملها و روشهای مناسب درمانی برای پیشگیری از ریختن موها چیست و هرکدام چه تاثیری دارند.
روشهای جلوگیری از ریزش مو
راههای جلوگیری از ریزش مو و پرپشت شدن آن را که بشناسید، امکان تقویت ریشهها و ساقهها برایتان به وجود میآید. هرچقدر که بیشتر با روشهای مختلف آشنا باشید، دید و نگاه دقیقتری برای کنترل اوضاع بهدست میآورید. از جمله روشهای جلوگیری از ریزش موها باید به موارد زیر توجه کنید:
- توجه به تغذیه و جلوگیری از ریزش مو
- مصرف مکملها و ویتامینها برای پیشگیری از ریزش مو
- استفاده از محصولات مراقبتی و انواع روغن
- روشهای پزشکی و درمانی
- استفاده از داروها
- شناسایی علت ریزش مو
- داشتن روتین موی خشک یا چرب
- روشهای دیگر
۱. توجه به تغذیه و جلوگیری از ریزش مو
برای جلوگیری از ریزش مو باید چه بخوریم؟ این از آن پرسشهای مهمی است که پاسخش میتواند راهی برای داشتن موهایی قویتر و زیباتر باشد. به پیشنهادهای زیر دقت کنید:
رژیم غذایی مدیترانهای
تحقیقات علمی نشان دادهاند که رژیم غذایی حاوی سبزیجات خام و گیاهان تازه، مانند رژیم مدیترانهای میتواند احتمال طاسی مردانه و زنانه (آلوپسی آندروژنیک) را کم کند یا مانع از پیشرفت سریع طاسی شود.
اگر انواع سبزیجات مانند ریحان و جعفری و سالادهای مختلف را دستکم ۳ بار در هفته مصرف کنید، وضعیت موهایتان خیلی بهتر میشود. بهرهمندی از سبک زندگی سالم برای جلوگیری از ریزش مو را دستکم نگیرید.
پروتئین
فولیکولهای مو بیشتر از پروتئینی به نام کراتین ساخته شدهاند. گاهی کمبود پروتئین در رژیم غذایی است که باعث میشود، موها بریزند و وضعیت مطلوبی نداشته باشند.
برای اینکه از کمبود احتمالی پروتئین و ریزش مو جلوگیری کنید، حواستان به مصرف غذاهای سالم و پر از پروتئینی مانند موارد زیر باشد:
- تخم مرغ
- آجیل
- لوبیا و نخود
- ماهی
- لبنیات کمچرب
- مرغ
- بوقلمون
ویتامین A
ویتامین A از موادی تشکیل شده که نامشان رتینوئید است و در جلوگیری از ریزش مو نقش موثری دارند. البته حواستان باشد که میزان دوز این ویتامین باید مناسب باشد تا برایتان نتایج مطلوبی به همراه بیاورد. دوز خیلی کم یا زیاد ویتامین A نمیتواند موثر باشد.
امکان دریافت ویتامین A از مواد غذایی زیاد نیست. بااینحال، بشقاب خود را با غذاهای غنی از ویتامین A، مانند سیبزمینی شیرین، فلفلشیرین و اسفناج پر کنید.
حذف مواد نامناسب
شکر، چربیهای فرآوریشده، مواد نگهدارنده و الکل میتوانند به استرس اکسیداتیو (آسیبرسیدن به سلولها) کمک کنند. اگر به دنبال جلوگیری از ریزش موهای خود هستید، مواد مضر را سریعتر از رژیم غذاییتان حذف کنید.
۲. مصرف مکملها و ویتامینها برای پیشگیری از ریزش مو
شاید بپرسید که بهترین قرص ویتامین برای ریزش مو چیست یا کدام مکملها و ویتامینها در این زمینه مفیدند و موهایمان را از ریزش نجات میدهند. به این موارد نگاهی داشته باشید:
مولتیویتامین
دانشمندان تشخیص دادهاند که ویتامینها و مواد معدنی زیر برای فرآیندهای رشد و حفظ مو مهم هستند:
- ویتامینهای A، B، C و D
- آهن
- سلنیوم
- روی یا همان زینک
برای مصرف مولتیویتامینها نظر پزشک را بپرسید و محصولات مناسب را از داروخانهها خریداری کنید.
ویتامین D
پژوهشهای مختلف نشان میدهند که کموبد ویتامین D میتواند باعث بروز نوعی طاسی در مردان و زنان شود. اگر کمبود ویتامین را رفع کنید، احتمال دارد که جلوگیری از ریزش مو امکانپذیر و وضعیت موهای باقیمانده بر سر هم بهتر شود.
بیوتین
بیوتین یا همان ویتامین H یا B7 در تشکیل اسیدهای چرب در بدن نقش دارد. این فرآیند برای چرخه زندگی مو ضروری است و در صورت کمبود، ممکن است دچار ریزش مو شوید. بیوتین هم در شمار بهترین مکملها برای جلوگیری از ریزش مو قرار میگیرد.
جینسینگ
جینسینگ حاوی مواد شیمیایی گیاهی خاصی است که میتوانند به رشد مو در پوست سر کمک کنند. البته نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد و برای همین، بهتر است که قبل از استفاده از مکملهای حاوی جینسینگ از پزشک متخصص دربارهاش سوال کنید.
۳. استفاده از محصولات مراقبتی و انواع روغن
بهدنبال شامپو برای جلوگیری از ریزش مو هستید یا میخواهید محصولات مراقبتی مختلف را خریداری کنید؟ خب! حق با شما است و این موارد هم میتوانند در کنترل ریزش مو نقش داشته باشند. در زمینه محصولات مراقبتی و انواع روغنهای تقویتی به این نکات هم نیمنگاهی داشته باشید:
شستوشوی منظم
تمیزی پوست سر در حفظ موها نقش مهمی دارد اما نباید از شامپوهای غلیظ و قوی استفاده کنید. در واقع، محصولاتی که فرمولهای ترکیبات موجود در آنها تند و پرقدرت است، مو را خشک میکنند و باعث میشوند که ریزش بیشتر شود.
انتخاب شامپوی مناسب
شامپو موها را از چربی و آلودگیهای سطحی پاک میکند. شستوشوی بیش از حد با شامپو میتواند به موهایتان آسیب برساند. سولفاتها و برخی مواد دیگر موجود در ترکیب شامپو باعث موخوره، خشکی پوست سر و شکنندگی موها میشوند.
بهتر است بهسراغ شامپوهای ریزش مو بروید که از مواد شیمیایی کمتری در ساختارشان استفاده شده و فرمولاسیونشان براساس مواد طبیعی طراحی میشود.
روغن نارگیل
محققان معتقدند که روغن نارگیل میتواند به جلوگیری از ریزش مو و آسیب آن کمک کند. موهایی که با این روغن چرب شوند، در مقابل اشعه ماورابنفش خورشید محافظت میشوند. برای جلوگیری از ریزش مو خشک باید از محصولاتی مانند روغنهای معطر نظیر نارگیل استفاده شود.
وجود مادهای به نام اسید لوریک (Lauric acid) در روغن نارگیل باعث میشود که ریشه و تار موها سالم بمانند. این روغن را روی پوست سر ماساژ بدهید تا جریان خون در این ناحیه از بدن هم بهخوبی گردش کند و امکان رشد موها با سرعت و کیفیت خوب به وجود بیاید.
روغن زیتون
روغن زیتون هم از خشکی موها جلوگیری میکند. موهایی که خشک نباشند، کمتر در معرض ریزش قرار میگیرند. این روغن در رژیم غذایی معروف مدیترانهای هم حضور پررنگی دارد و میتواند به جلوگیری از ریزش مو ارثی کمک کند.
علاوهبراینکه این روغن را به رژیم غذاییتان اضافه میکنید، خوب است که چند قاشق غذاخوری از آن را بهطور مستقیم روی موها بمالید و بگذارید ۳۰ دقیقه بماند. سپس آن را از روی موها بشویید.
رسیدگی بادقت به ظاهر مو
موهایتان را سفت نبندید. بهتر است که از دماسبیکردن موها بهسفتی و با یک کش تنگ خودداری کنید. این کار باعث میشود که موهایتان بریزد. برای خشککردن مو هم بهتر است از سشوار استفاده نکنید.
اجازه بدهید که موهایتان در هوای آزاد خشک شود تا پوست سرتان آسیب نبیند و تحریک نشود. استفاده از حالتدهندههای مو مانند فرکنندهها و اتوها را هم کم کنید. رنگکردن مو و استفاده از محصولات آرایشی مختلف روی آن هم بیضرر نیست و موهایتان را خراب میکند.
۴. روشهای پزشکی و درمانی
گاهیاوقات، باید روشهای جدیتری پزشکی و درمانی را برای جلوگیری از ریزش مو امتحان کنید. این روشها را پزشک برایتان تجویز میکند و شامل موارد زیر هستند:
لیزر درمانی
شاید لیزرهای ضعیف بتوانند به بهبود تراکم مو برای افراد مبتلا به ریزش موی ژنتیکی و ریزش ناشی از شیمی درمانی کمک کنند. در این درمان، احتمال دارد که با تحریک سلولهای بنیادی اپیدرمی امکان رویش مو قوت بگیرد.
پلاسمای غنی از پلاکت
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) هم از آن روشهای معروفی است که با تحریک پوست سرتان به شما کمک میکند که موهای نواحی ریخته در سر دوباره رشد کنند. این شیوه از جدیدترین روشهای جلوگیری از ریزش مو است.
در این روش، پلاکتهای خون از طریق یک سانتریفیوژ (دستگاه جداکننده) جدا و دوباره به پوست سر تزریق میشوند. اثرگذاری این راهکار میتواند مطلوب باشد. برای درمان سریع ریزش مو از این روشها استفاده میشود.
۵. استفاده از داروها
داروهایی هم برای جلوگیری از ریزش مو وجود دارد. قرص برای جلوگیری از ریزش مو و پرپشت شدن مو چیست و روشهای درمانی در این زمینه کداماند؟
ماینوکسیدیل (Minoxidil)
این داروی بدون نسخه (OTC) که با نام دیگر روگین (Rogaine) شناخته میشود، از داروهای مشهور برای جلوگیری از ریزش مو و درمان آن است. برای استفاده از آن باید، هر روز مایع یا فوم دارو را روی پوست سر بمالید.
یادتان باشد که پای عوارض جانبی شامل تحریک پوست سر و آکنه در محل استفاده هم به میان است. عوارض جانبی نادرتر هم ضربان قلب نامنظم و تاری دید هستند. جلوگیری از ریزش مو اندوژنیک (endogenic) یا ارثی با این دارو مقدور میشود.
فیناستراید (Finasteride)
فیناستراید هم قرصی است که با نسخه پزشک تهیه میشود و میتواند از ریزش مو جلوگیری کند. گاهی حتی باعث رشد موهای جدید هم میشود. شاید لازم باشد تا ۱۲ ماه از این دارو استفاده کنید تا به نتیجه دلخواه برسید.
این دارو عوارض جانبی مختلفی دارد؛ مانند از دستدادن میل جنسی و اختلال نعوظ. افرادی که باردار هستند یا ممکن است باردار شوند هم باید از مصرف این دارو خودداری کنند.
فنیل افرین (Phenylephrine)
فنیلافرین موضعی با تحریک فولیکولهای مو مانع از ریزش مو میشود. یعنی چطور؟ این دارو فولیکولهای مو را منقبض میکند. منظور از فولیکول هم که ساختار و بافتی است که در پوست سر قرار دارد و موها در آن تغذیه و رشد میکنند.
برای خرید محصولات مخصوص ضد ریزش مو، روی عکس زیر بزنید:
۶. تشخیص بیماریها
باید ببینید که علت ریزش مو چیست و با رفع آن مشکل به رویش مجدد موها کمک کنید. برای مثال، ریزش مو در بیماران تیروئیدی رایج است. موهای شما به طور معمول در چرخهای سالم رشد و بیشتر فولیکولهای مو رشد میکنند.
فقط تعداد کمی از آنها در حال استراحت هستند. با نبود تعادل تیروئید، این چرخه از بین میرود، و در نتیجه فولیکولهای موی بیشتری نسبت به رشد در حالت استراحت و ریزش قرار میگیرند.
لوپوس هم نوعی بیماری خودایمنی است که در آن ریزش مو به وجود میآید. برای جلوگیری از ریزش مو لوپوس باید حتما از پزشک متخصص درباره راهکارهای مطمئن کمک بگیرید.
روشهای دیگر
برای جلوگیری از ریزش مو در مردان و زنان از روشهای دیگری هم استفاده میشود. در ادامه میخواهیم به تعدادی از آنها اشاره کنیم:
روغنهای عصاره گیاهان
روغنهای ضروری در برخی از موارد میتوانند به کاهش ریزش مو کمک کنند. موارد مختلف از جمله روغن بابونه، آویشن، روغن درخت چای و … در درمان انواع ریزش مو مانند آلوپسی آرهآتا (طاسی منطقهای یا سکهای در بخشی از نواحی سر)، آلوپسی آندروژنتیک (طاسی با الگوی مردانه) و انواع دیگر نقش دارند.
روغنهای ضروری دیگری که باید در نظر بگیرید عبارتند از اسطوخودوس، علف لیمو و نعناع. سعی کنید چند قطره از هریک یا تمام این روغنها را با چند قاشق غذاخوری روغن حامل مانند جوجوبا یا دانه انگور مخلوط کنید.
این ترکیب را ۱۰ دقیقه به سر بمالید و بعد آبکشی و شستوشو انجام بدهید. حتما قبل از استفاده از روغنهای ضروری، آنها را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید. ممکن است به آنها حساسیت داشته باشید.
آب پیاز
برخی از تحقیقات علمی نشان میدهند که مالیدن آب پیاز روی پوست سر به جلوگیری از ریزش مو و رویش مجدد آن کمک میکند. دانشمندان معتقدند که احتمالا گوگرد موجود در پیاز است که چنین اثر مثبتی به وجود میآورد.
ماساژ سر برای جلوگیری از ریزش مو
حتما قبول دارید که ماساژ پوست سر احساس خوبی دارد، اما میتواند به رشد موهای شما هم کمک کند؟ شاید. برخی مطالعات و تحقیقات پزشکی و علمی محدود نشان میدهند که این کار اثرات احتمالی مثبت به همراه دارد.
ماساژ پوست سر میتواند با افزایش گردش خون و تغییرات ژنی به تحریک رشد مو کمک کند، اما مطالعات و تحقیقات بیشتری باید انجام شود و این موضوع را ثابت کند.
یوگا
جلوگیری از ریزش مو ناشی از استرس با انجام حرکات یوگا مقدور میشود. البته اثرگذاری قطعی چنین چیزی مشخص نیست اما حرکات یوگا مفیدند و امتحانکردنشان ضرری ندارد.
جلوگیری از ریزش مو در زنان
برای جلوگیری از ریختن موها در زنان و تقویت موها باید در ابتدا به علت و دلیل مشکل پی برده شود. دلایل ریزش مو در زنان معمولا به این شرحاند:
- ریزش مو با الگوی ژنتیکی زنانه (آلوپسی آندروژنتیک)
- بیماری تیرویید
- افزایش سن و یائسگی
- سایر شرایط هورمونی مانند تنبلی تخمدان
حدود نیمی از زنان قبل از ۷۹سالگی درجاتی از ریزش مو با الگوی زنانه را تجربه میکنند. اگر موهای خود را از دست می دهید، بهتر است به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. برای جلوگیری از ریزش مو هورمونی در زنان یا وضعیتهای دیگر، این متخصصان توصیههای زیر را برایتان دارند:
- داروهای ضدبارداری خوراکی.
- استفاده از داروی روگین (ماینوکسیدیل).
- آلداکتون (اسپیرونولاکتون) یا سایر داروهای ضدآندروژن (مهارکننده هورمونهای مردانه).
- مصرف مکملهای آهن، به خصوص اگر ریزش مو به کم خونی یا سیکلهای قاعدگی شدید ربط داشته باشد.
- گاهی در زنانی که به یائسگی رسیدهاند، درمان جایگزینی هورمونی (HRT) را به عنوان راهی برای درمان ریزش مو و سایر علائم در نظر میگیرند.
ریزش مو در بارداری، زایمان و شیردهی
بسیاری از زنان پس از بارداری دچار کمآبی، خستگی، استرس و کاهش سطح استروژن میشوند. این عوامل میتوانند منجر به افزایش ریزش مو شوند. درصدی از این ریزش به خاطر استرس و خستگی ناشی از بچهدار شدن است. این وضعیت موقتی است و باید ظرف یک سال پس از پایان بارداری برطرف شود.
در صورت شیردهی با رعایت رژیم غذایی سالم و مراقبت از موها با استفاده از شامپوی مناسب و سفتنبستن آن میتوانید مانع از ریختن موها شوید.
بعد از بارداری هم با ادامه مصرف ویتامینهای دوران بارداری نگذارید که موها بریزند. متخصصان پوست استفاده از شامپوها و نرمکنندههای سبک را هم توصیه میکنند. برای مصرف مکملها باید با متخصص مشورت کنید.
برای خرید محصولات مراقبت از مو، روی عکس زیر بزنید:
پیشگیری از ریزش مو در مردان
ریزش مو در مردان و پسران بیشتر از زنان است. این مشکل در مردان معمولا به خاطر ریزش مو با الگوی ژنتیکی مردانه است. اگر نگران ریزش مو هستید، ممکن است که پزشک برخی از درمان ریزش مو مردان را به شما توصیه کند:
- مصرف داروی روگین (ماینوکسیدیل)
- پروپشیا یا پروسکار (فیناستراید)
- پیوند واحد فولیکولی (FUT)، پیوند مو با بافت زیرین
- استخراج واحد فولیکولی (FUE)، پیوند موی تنها با فولیکولها، بدون بافت پیوندی
جلوگیری از ریزش مو در نوزادان
نوزادان با مقادیر متفاوتی از مو به دنیا می آیند. موهای بسیاری از آنها در ۶ ماه اول زندگی میریزد. ریزش مو در ۳ ماهگی به اوج خود میرسد. دقت کنید که نیاز به انجام اقدام خاصی نیست.
این چرخه ریزش مو در نوزادان طبیعی است و نباید نگران باشید. باید کمی صبر کنید تا اوضاع به حالت طبیعی دربیاید. از معدود اقداماتی که باید برای حفظ سلامت موهای نوزادان انجام بدهید، این است که به جنس بالششان توجه کنید و به شیوه درستی سرشان را روی بالش بخوابانید.
جلوگیری از ریزش مو خانگی
برای رسیدگی به وضعیت موها و تقویتشان میتوانید اقداماتی را در منزل انجام بدهید. برخی از این توصیهها باعث میشوند که بتوانید با روند ریزش مو مقابله کنید.
استفاده از روغنهای گیاهی
پیشتر هم درباره اهمیت روغنهای گیاهی برایتان گفتیم. این روغنها بینسخه و تجویز پزشک در دسترساند و میتوانید آنها را تهیه و در منزل استفاده کنید:
- نعناع تند
- هیبیسکوس چینی
- جینسینگ
- جاتامانسی
- اسطوخودوس
ترک سیگار
سیگار به سلول های موی شما آسیب میرساند و فولیکولهای آن را شکننده و آسیبپذیر میکند. برخی از پژوهشها نشان دادهاند که دود سیگار موها را سریعتر سفید میکند. هرطور شده، برنامهای برای ترک این ماده ناخوشایند و مضر تدارک ببینید و خود را نجات بدهید.
جلوگیری از ریزش مو با طب سنتی
تجویزاتی از طرف طب سنتی هم در زمینه جلوگیری از ریزش مو مطرح میشود. در اثرگذاری اینها تردیدهایی وجود دارد. استفاده از روغنهای چوب اندوس، اسطوخودوس، رزماری و آویشن بیش از ۱۰۰ سال است که برای درمان ریزش مو در طب سنتی استفاده میشود.
گفته میشود که ترکیب موجود در آنها باعث افزایش رشد مو است. برای استفاده از این تجویزات باید سعی کنید هر شب یک یا چند تا از این روغنها را به مدت حداقل ۲ دقیقه به پوست سر خود بمالید. سپس سر خود را در یک حوله گرم بپیچید تا روغنها جذب شوند.
جلوگیری از ریزش مو در زمان شیمیدرمانی
چگونه از ریزش مو در طول شیمی درمانی جلوگیری کنیم؟ شیمیدرمانی با حمله به سلولهای سرطانی در بدن اثر میکند. به عنوان یک عارضه جانبی، شیمی درمانی سلولهایی را که باعث رشد موها میشوندهم از بین میبرد. معمولا ۲ تا ۴ هفته پس از درمان موها شروع به ریزش میکنند.
برخی از افراد ترجیح میدهند با تراشیدن موهای خود قبل از شروع درمان، برای این عارضه جانبی آماده شوند. بسیاری از مردم با این انتخاب راحتتر هستند. اما همه افرادی که تحت شیمی درمانی قرار میگیرند هم تمام موهای خود از دست نمیدهند. گاهی اوقات موها به سادگی فقط نازک یا کمپشت میشوند.
روشهایی مانند کلاه یخ هم برای جلوگیری از ریزش مو در دوران شیمیدرمانی وجود دارد. این کلاهها جریان خون را در طول درمان به پوست سر کاهش میدهند. اثرگذاری کلاه یخ آنچنان بالا نیست اما برای برخی از افراد موثر است.
جلوگیری از ریزش مو در رژیم لاغری و بدنسازی
گاهی میخواهید سبک زندگیتان را سالم کنید اما چون روش مناسب مسیر را نمیدانید، دچار مشکلاتی از جمله ریزش مو میشوید. برای مثال، زمانی که بدنسازی میکنید یا رژیم غذایی سخت دارید، امکان دارد که موهایتان بریزد. برای کنترل این وضعیت باید به نکات زیر دقت کنید.
بدنسازی میکنید:
اگر نگران ریزش مو هستید از تقویتکنندههای تستوسترون و مصرف موادی مانند کراتین خودداری کنید. کراتین به تامین انرژی برای تمام سلولهای بدن کمک میکند. در استفاده از مکملها دقت زیادی به خرج بدهید.
رژیمهای غذایی سخت دارید:
مواد مغذی که میتوانند به سلامت و رشد مو کمک کنند، عبارتاند از پروتئین، بیوتین، روی، ویتامین C، ویتامین A، ویتامین E، آهن و اسیدهای چرب ضروری. غذاهای غنی از مواد مغذی را برای کمک به تامین ویتامینها، اسیدهای آمینه و سایر مواد مغذی مورد نیاز موها در رژیم خود قرار بدهید؛ مثلا اسفناج و سیب زمینی شیرین.
دلیل ریزش مو در جلوگیری از آن مهم است
فرقی نمیکند که در چه سنی هستید، برای جلوگیری از ریزش مو در نوجوانی یا هر سن دیگری باید به دلیل مشکل پی ببرید. گاهی پای ابتلا به برخی از بیماریها به میان است. گاهی هم مشکل هورمونی است یا ژنتیکی.
اگر دلیل را تشخیص بدهید، امکان استفاده از روشهای بهینه و مناسب برای جلوگیری از ریختن موها برایتان به وجود میآید. برای درمان باید نظر متخصصان را جویا شوید. یکی از بهترین روشها برای دریافت نوبت ملاقات پزشکان هم استفاده از سایت دکتردکتر برای دریافت نوبت دکتر اینترنتی است.
درباره ریزش مو و روشهای جلوگیری تجربهای دارید؟ نظراتتان را با ما درمیان بگذارید و اگر پرسشی دارید هم مطرح کنید.
منابع: