یکی از مشکلات شایع گوش که می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد، خارش گوش است. این حالت معمولاً باعث ناراحتی فرد می‌شود و می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های گوش، آلرژی‌ها، قرارگیری در معرض آب یا مواد شیمیایی و حتی وجود جسم خارجی در گوش ایجاد شود. از دیگر علل می‌توان به اگزما یا درماتیت در ناحیه گوش اشاره کرد.
برای درمان خارش گوش شناسایی علت اصلی آن ضروری است. در موارد ناشی از عفونت پزشک ممکن است داروهای ضدعفونی یا آنتی‌بیوتیک تجویز کند. در صورتی که خارش ناشی از آلرژی باشد، مصرف آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد. در ادامه به شرح علت و چگونگی درمان این مشکل پرداخته‌ایم.
در پایان، اگر پرسشی درباره خارش گوش و مطالب مربوط به آن داشتید، در بخش نظرات بپرسید تا پزشک به شما پاسخ دهد.
خارش گوش نشان دهنده چه بیماری‌هایی است؟
خارش گوش می‌تواند نشان‌دهنده چندین بیماری و وضعیت باشد. یکی از دلایل شایع عفونت‌های گوش، عفونت گوش میانی یا عفونت گوش خارجی است. همچنین آلرژی‌ها به مواد آرایشی، گرد و غبار یا گاهاً مواد غذایی می‌تواند باعث خارش شود. درماتیت اگزما یا درماتیت تماس نیز از دیگر علل این مشکل محسوب می‌شوند.
وجود جسم خارجی مانند موم گوش می‌تواند احساس ناراحتی و خارش ایجاد کند. در موارد نادر خارش گوش ممکن است به علائمی از شرایط جدی‌تر مانند اختلالات پوستی یا حتی تومورها مرتبط باشد که در این صورت مشورت با دکتر گوش ضروری است.
علت خارش گوش چیست؟
خارش گوش می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. عفونت‌ها به‌ویژه عفونت گوش خارجی اوتیت خارجی و عفونت گوش میانی از علل شایع این مشکل هستند. آلرژی به مواد آرایشی، گرد و غبار، یا حتی غذاها نیز می‌تواند خارش را به همراه داشته باشد. خشکی پوست و درماتیت اگزما در ناحیه گوش نیز از دیگر عوامل موثرند.
همچنین وجود موم گوش یا جسم خارجی می‌تواند احساس خارش ایجاد کند. در برخی موارد، خارش گوش به مشکلات جدی‌تری نظیر بیماری های پوستی یا تومورها مربوط می‌شود که نیاز به بررسی پزشکی دارد.
خشکی پوست
خشکی پوست یک وضعیت شایع است که زمانی رخ می‌دهد که پوست آب و رطوبت خود را از دست می‌دهد. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله قرارگیری در معرض هوای خشک، استفاده از صابون‌های قوی، بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس و کاهش سن ایجاد شود. نشانه‌های خشکی پوست شامل خارش، پوسته پوسته شدن، ترک‌های ریز و حتی احساس سوزش است.
درمان خشکی پوست معمولاً شامل استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، پرهیز از آب داغ در حمام و مصرف مایعات کافی است. در موارد شدید، مشاوره پزشکی برای تعیین درمان مناسب ضروری است.
درماتیت کانال گوش
درماتیت کانال گوش یک وضعیت التهابی است که به التهاب و خارش در پوست ناحیه گوش خارجی اشاره دارد. این عارضه می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی شامل آلرژی‌ها، عفونت‌ها، خشکی پوست و تحریکات ناشی از مواد شیمیایی یا آرایشی باشد. علائم درماتیت کانال گوش شامل خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن و حتی ترشحات غیرطبیعی است.
درمان این وضعیت معمولاً شامل استفاده از کرم‌های کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و خارش، مرطوب‌کننده‌ها و در صورت نیاز داروهای ضدعفونی‌کننده است. اجتناب از مواد تحریک‌کننده و حفظ بهداشت نیز به بهبود وضعیت کمک می‌کند.
اوتیت خارجی (عفونت گوش خارجی)
اوتیت خارجی که به‌عنوان عفونت گوش خارجی نیز شناخته می‌شود، حالتی است که به التهاب و عفونت بافت‌های گوش خارجی شامل کانال گوش و پرده گوش می‌پردازد. این عفونت معمولاً به دلیل ورود آب آلوده، آسیب به پوست ناحیه گوش یا وجود باکتری‌ها و قارچ‌ها ایجاد می‌شود. علائم شامل خارش، درد، قرمزی و ترشحات از گوش است.
همچنین در برخی موارد احساس فشار یا کاهش شنوایی نیز ممکن است مشاهده شود. درمان اوتیت خارجی معمولاً شامل آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچی و کاهش التهاب با استفاده از داروهای ضد التهابی است.
استفاده از سمعک
استفاده از سمعک به افرادی که دچار کم‌شنوایی هستند،کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. با این حال در برخی موارد، استفاده نادرست یا عدم نگهداری مناسب سمعک می‌تواند به خشکی و خارش گوش منجر شود. تجمع رطوبت و آلودگی در سمعک می‌تواند باعث تحریک پوست داخل گوش شود.
فشار ناشی از سمعک در برخی افراد ممکن است موجب خارش و ناراحتی گردد. برای جلوگیری از این مشکلات، لازم است سمعک به طور منظم تمیز و نگهداری شود و در صورت بروز علائم با متخصص شنوایی مشورت شود تا راهکارهای مناسب ارائه گردد.
پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی مزمن است که اغلب خارش، التهاب و پوسته‌پوسته شدن پوست از علایم آن هستند. در برخی موارد، این شرایط ممکن است شامل نواحی دیگر مانند گوش‌ها شود. افرادی که از پسوریازیس رنج می‌برند، ممکن است در ناحیه گوش دچار خارش گوش شوند؛ زیرا پوستی که تحت تأثیر پسوریازیس قرار دارد، مولفه‌های التهابی و حساسیت بیشتری دارد.
خشکی و تحریک ناشی از این بیماری می‌تواند بر راحتی فرد تأثیر بگذارد. مدیریت پسوریازیس با استفاده از درمان‌های موضعی و داروهای سیستمیک می‌تواند به کاهش خارش و ناراحتی کمک کند و کیفیت زندگی بهتری را فراهم آورد.
حساسیت غذایی
حساسیت غذایی می‌تواند یکی از علل خارش گوش باشد. زمانی که سیستم ایمنی بدن به غذاهای خاصی مانند آجیل، شیر، تخم‌مرغ یا گندم واکنش نشان می‌دهد، علائم مختلفی از جمله خارش گوش را دیده می‌شوند. این واکنش‌ها معمولاً با التهاب و تحریک پوست همراه هستند که بر پوست نواحی مختلف از جمله گوش تاثیرگذار است.
در بعضی موارد، این خارش ممکن است به دلیل انتشار هیستامین‌ها و دیگر مواد شیمیایی در بدن باشد. تشخیص حساسیت غذایی از طریق آزمایش‌های پوستی یا خون و اجتناب از مصرف غذاهای حساسیت‌زا می‌تواند به مدیریت این وضعیت کمک کند.
انسداد مجرا توسط جرم گوش
انسداد مجرای گوش توسط جرم گوش یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند به عوارض مختلفی منجر شود. تجمع این جرم می‌تواند احساس فشار و ناراحتی ایجاد کند و در برخی افراد باعث خارش گوش شود. همچنین انسداد ممکن است به خشکی پوست داخل کانال گوش منجر گردد؛ زیرا عدم تهویه مناسب به رطوبت کم و تحریک پوست کمک می‌کند.
شرایط انسداد گوش می‌تواند منجر به عفونت گوش یا التهاب شود. برای پیشگیری، تمیز نگه‌داشتن مجرای گوش و اجتناب از فرو بردن اشیاء در گوش مهم است. در صورت بروز علائم مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
گوش شناگر
اگر آب در گوش گیر کند، می‌تواند باعث ایجاد بیماری به نام اوتیت (Otitis) خارجی حاد شود. این بیماری به عنوان گوش شناگر نیز شناخته می‌شود چون اغلب شناگران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. باکتری‌ها می‌توانند در آب محبوس و تکثیر شوند و عفونت ایجاد کنند. گوش شناگر احساس خارش شدید در گوش ایجاد می‌کند. اگر افراد گوش شناگر داشته باشند، ممکن است متوجه علائم زیر نیز شوند:
- درد در گوش
- درد در گردن، صورت یا سر
- التهاب اطراف گوش
- انسداد گوش
- تخلیه مایع از گوش
- مشکل شنوایی
این مشکل خارش برای گوش کودکان هم رخ می‌دهد اما چرا؟ این موضوع می‌تواند نشانه این باشد که کودک دچار عفونت مجرای گوش خارجی شده است. عفونت باکتریایی گوش شناگر برای اطفال هم رخ می‌دهد و پوست کانال گوش خارجی را درگیر می‌کند.
رینیت آلرژیک
مشکل رینیت آلرژیک که به عنوان تب یونجه نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که افراد نسبت به ذرات معمولی موجود در هوا مانند گرده، گرد و غبار یا خز حیوانات واکنش آلرژیک نشان بدهند.
این وضعیت می‌تواند باعث خارش در گوش، چشم و گلو شود، همراه با:
- چشمان خیس
- آبریزش بینی
- سردرد
- عطسه
به دلیل احتقان ناشی از سرماخوردگی هم خارش در گوش‌ها رخ می‌دهد.خارش گوش و سرماخوردگی هم ارتباط مستقیمی دارند.
بیماری های پوستی
بیماری‌های پوستی نظیر اگزما باعث بروز التهابات و خارش شدید پوست می‌شوند. در این موارد از لمس و خاراندن ناحیه ملتهب خودداری کنید چون ممکن است باعث گسترش و تشدید آن و همچنین ایجاد زخم‌های دردناک در آن مناطق شوید.
بهترین روش برای درمان و کنترل این حالت مصرف آنتی‌بیوتیک ها و پمادهای موضعی است که باید زیر نظر و تایید پزشک متخصص و به طور صحیح مصرف شوند.
خارش گوش بعد از استخر
اگر به طور مرتب از استخر استفاده می‌کنید یا شنا کردن ورزش محبوب شما است، حتما از گوش‌گیر استفاده کنید. مواد نگه دارنده داخل استخرها می‌توانند باعث بروز واکنش های آلرژی جدی در بدن شما شوند. شست‌و‌شوی گوش با آب گرم از راحت‌ترین و بهترین روش‌ها جهت تسکین خارش گوش است. کافی است مقداری آب مقطر را به سرنگ اصافه کنید و به داخل گوشتان بریزید. پس از یک دقیقه سرتان را کج کنید تا آب تخلیه شود. سپس با یک حوله یا پارچه تمیز گوشتان را تمیز کنید.
خشک کردن صحیح گوش از عوامل مهم برای پیشگیری از انواع حساسیت و خارش است. اما به جای گوش پاک‌کن از سشوار برای خشک کردن گوشتان استفاده کنید. کافی است، سشوار را با فاصله ۲۰ سانتی از گوش خود قرار دهید تا باد گرم گوش شما را کاملا خشک کند. البته پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با روش‌های درمان درد و خارش گوش بعد از استخر، مطلب گوش درد بعد از استخر را حتما بخوانید.
عفونت گوش
شایع‌ترین علت خارش گوش‌ها عفونت قارچی یا شروع عفونت است. تجمع باکتری و قارچ، عوامل بروز خارش و حساسیت است که موجب ترشح، درد و التهاب می‌شود.
آبسه گوش در اثر تجمع عفونت و چرک رخ می‌دهد. خارش، درد، تورم، تب، کاهش شنوایی و احساس فشار از علائم این مشکل است. در این شرایط در صورت کنترل نشدن آبسه به وسیله آنتی‌بیوتیک ، گوش باید توسط پزشک متخصص تخلیه شود.
علت خارش گوش در بارداری چیست؟
خارش گوش در بارداری می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی، خشکی پوست و افزایش حساسیت باشد. در دوران بارداری، تغییرات هورمونی موجب بروز التهاب و حساسیت بیشتر نسبت به تغییرات محیطی می‌شود. همچنین افزایش سطح هورمون‌ها می‌تواند به خشکی پوست از جمله در ناحیه گوش منجر گردد. این خشکی می‌تواند باعث خارش گوش و ناراحتی شود.
به‌علاوه عفونت‌های قارچی یا باکتریایی نیز ممکن است در این دوره شایع‌تر شوند و به خارش و التهاب دامن بزنند. در صورت بروز خارش مداوم مشورت با پزشک برای تشخیص و درمان مناسب ضروری است. بهتر است قبل از انتخاب پزشک مناسب، اطلاعاتی درباره اینکه تخصص گوش و حلق و بینی چیست کسب کنید.
دلیل خارش گوش در کودکان
خارش گوش در کودکان ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. یکی از شایع‌ترین علل، تجمع جرم گوش است که می‌تواند احساس ناراحتی و خارش ایجاد کند. همچنین عفونت‌های گوش مانند اوتیت می‌توانند به التهاب و خارش گوش منجر شوند. حساسیت‌ها به گرد و غبار، گرده گیاهان یا غذا نیز می‌تواند عامل مهمی باشد که به خارش گوش منجر می‌شود.
در برخی موارد خشکی پوست یا اگزما نیز می‌تواند در ناحیه گوش بروز کند و احساس خارش را تشدید کند. در صورت تداوم خارش بهتر است با پزشک مشورت شود تا درمان مناسب ارائه گردد.
ارتباط خارش گوش و سرگیجه
خارش گوش و سرگیجه ممکن است به طور غیرمستقیم با یکدیگر وابسته باشند. در برخی موارد،خارش گوش می‌تواند ناشی از عفونت‌هایی باشد که بر سیستم شنوایی و تعادلی تأثیر می‌گذارد. عفونت‌های گوش میانی یا داخلی به‌ویژه می‌توانند منجر به التهاب و احساس خارش گوش شوند و در عین حال سرگیجه و عدم تعادل را نیز ایجاد کنند.آشنایی با خطرات عفونت گوش میانی برای کودکان و خطرات جدی آن برای بزرگسالان برای رفع این مشکل کارساز است.
همچنین مشکلاتی مانند تمپانیت یا اختلالات عصبی ممکن است باعث بروز خارش و سرگیجه به صورت همزمان شوند. اگر خارش گوش با این علائم همراه باشد، مشاوره با پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
ارتباط خارش گوش و پیرسینگ
خارش گوش می‌تواند یکی از عوارض شایع پس از پیرسینگ باشد. زمانی که گوش سوراخ می‌شود و پوست آسیب می‌بیند، التهاب ناشی از این آسیب می‌تواند منجر به خارش گوش شود. به علاوه، در صورتی که گوشواره یا زیورآلات از مواد حساسیت‌زا ساخته شده باشند، این حساسیت می‌تواند باعث تحریک و خارش در ناحیه پیرسینگ شود.
عفونت‌های احتمالی نیز یکی دیگر از عواملی هستند که ممکن است منجر به خارش و قرمزی در محل پیرسینگ گردند. برای جلوگیری از این عوارض، رعایت بهداشت و استفاده از مواد با کیفیت در هنگام پیرسینگ توصیه می‌شود.
علائم همراه با خارش گوش چیست؟
علائمی که ممکن است همراه با خارش گوش ظاهر شوند، عبارت‌اند از:
- خارش گلو
- کهیر
- قرمزی پوست یا سایر اشکال تغییر رنگ پوست
- زنگ زدن در گوش
- احساس گرفتگی گوش
با توجه به سایت webmd که درباره علائم خارش گوش می‌گوید:
جرم گوش ماده‌ای است که بدن شما برای پاک کردن سلول‌های مرده پوست و کثیفی از گوش‌ها تولید می‌کند، اما مقدار زیاد آن ممکن است باعث خارش و علائم دیگر نظیر گوش درد، احساس پری در گوش و مشکلات شنوایی شود.
اگر نوعی عفونت دارید، خارش گوش می‌تواند با علائمی مانند موارد زیر همراه شود:
- تب
- تورم گوش
- درد
- زهکشی یا ترشح از گوش، مانند چرک
- شنوایی اندک
خارش گوش‌ها و سرگیجه امکان وقوع با هم را دارند.
راه‌های پیشگیری از خارش گوش
برای پیشگیری از خارش گوش و حساسیت رعایت چند نکته بهداشتی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. اولاً،اجتناب از ورود آب و رطوبت به گوش هنگام استحمام یا شنا مهم است؛ استفاده از گوش‌گیر می‌تواند مفید باشد. همچنین در هنگام تمیز کردن گوش از گوش‌پاک‌کن استفاده نکنید، زیرا این کار ممکن است جرم گوش را به عمق بیشتری براند و التهاب ایجاد کند.
در صورت داشتن حساسیت به مواد خاص از تماس با این مواد جلوگیری کنید و از داروهای ضد حساسیت استفاده کنید. مشاوره با پزشک در صورت بروز مشکلات و علائم مداوم نیز توصیه می‌شود.
درمان خارش گوش چگونه است؟
درمان خارش گوش بستگی به علت آن دارد. در صورتی که خارش به علت تجمع جرم گوش باشد، پزشک ممکن است راه‌حل‌هایی مانند شستشوی گوش یا استفاده از قطره‌های روان‌کننده را تجویز کند. اگر خارش ناشی از عفونت باشد ممکن است نیاز به داروهای ضد باکتری یا ضد قارچی باشد.
برای کاهش التهاب و خارش ناشی از حساسیت‌ها استفاده از آنتی هیستامین می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین در صورتی که خشکی پوست یکی از علل خارش باشد، مرطوب‌کننده‌ها یا کرم‌های مخصوص می‌توانند مفید باشند.
در هر صورت توصیه می‌شود که قبل از شروع هر نوع درمانی با پزشک مشورت کنید تا بهترین روش درمانی بر اساس تشخیص صحیح ارائه شود. جدول زیر نمایی از درمان پزشکی خارش گوش است:
| درمان پزشکی خارش گوش | توضیحات |
| تمیز کردن و شستشوی گوش | تمیز کردن گوش با استفاده از آب و محلول مناسب و گوش پاک کن. |
| قطره‌های گوش | استفاده از قطره‌های مخصوص برای کاهش التهاب و خارش. |
| درمان عفونت | تجویز آنتی‌بیوتیک بر اساس نوع عفونت. |
| داروهای ضد قارچ | در صورت وجود عفونت قارچی، تجویز داروهای مناسب. |
| داروهای ضد التهاب | برای کاهش تورم و التهاب در گوش. |
| مشاوره متخصص | ارجاع به متخصص گوش و حلق و بینی در موارد شدید. |
| اجتناب از خراشیدن | هشدار به بیمار برای عدم خراشیدن گوش. |
| حفظ رطوبت گوش | استفاده از مرطوب‌کننده‌ها برای جلوگیری از خشکی. |
| درمان آلرژی | شناسایی و درمان آلرژی‌های ممکن باعث خارش. |
| پیگیری منظم | مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت گوش. |
همیشه قبل از استفاده از پماد یا قطره گوش با پزشک مشورت کنید. اگر پرده گوشتان هم آسیب دیده است، از پماد یا قطره گوش استفاده نکنید؛ مگر اینکه پزشک آنها را تجویز کند. از خاراندن گوش خودداری کنید. خاراندن وضعیت را بدتر می‌کند. همچنین گفتنی است قطره اوتیسپت گوش می‌تواند به کاهش خارش گوش که ممکن است ناشی از التهاب یا عفونت باشد، کمک کند و علائم را تسکین دهد.
درمان پزشکی خارش گوش
درمان پزشکی خارش گوش به طور معمول به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. اگر خارش ناشی از تجمع جرم گوش باشد پزشک می‌تواند با شستشوی گوش یا تجویز قطره‌های بهداشتی آن را برطرف کند. در موارد عفونت درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچی ضروری است.
همچنین اگر خارش ناشی از حساسیت باشد، آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و علائم کمک کنند. استفاده از کرم‌های کورتیکواستروئیدی نیز ممکن است در موارد شدید التهاب مفید باشد. مشاوره با پزشک قبل از شروع درمان اهمیت دارد تا بهترین روش بر‌اساس علت دقیق تعیین شود.
درمان خانگی خارش گوش
درمان خانگی خارش گوش می‌تواند شامل روش‌های ساده و مؤثر باشد. استفاده از روغن زیتون یا روغن نارگیل به عنوان قطره گوش می‌تواند به نرم شدن و خارج شدن جرم گوش کمک کند. همچنین مخلوط آب ولرم و سرکه سفید می‌تواند در کاهش خارش ناشی از عفونت‌های خفیف موثر باشد. کمپرس گرم نیز می‌تواند التهاب و ناراحتی را کاهش دهد.
علاوه بر این اگر خارش ناشی از حساسیت باشد استفاده از آنتی‌هیستامین‌های غیرنسخه‌ای ممکن است مفید باشد. با این حال اگر علائم ادامه یافت مشورت با پزشک ضروری است تا درمان مناسب تعیین شود.
درمان خارش گوش در طب سنتی
در طب سنتی درمان خارش گوش با داروی گیاهی شامل استفاده از مواد طبیعی است. یکی از روش‌های مؤثر استفاده از روغن کنجد یا روغن زیتون به عنوان قطره گوش است که به تسکین التهاب و خارش کمک می‌کند. همچنین مخلوطی از عسل و آب لیمو می‌تواند به عنوان درمانی مناسب برای عفونت‌های خفیف گوش مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از عصاره گیاهانی چون بابونه نیز می‌تواند کاهش‌دهنده التهاب باشد. البته مشورت با متخصص طب سنتی قبل از استفاده از این روش‌ها اهمیت دارد تا اطمینان حاصل شود که درمان مناسب انتخاب شده است.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
خارش گوش معمولاً نشانه‌ای غیرخطرناک است و می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله علت خارش گوش ناشی از تجمع جرم، حساسیت یا خشکی پوست مرتبط باشد. با این حال در برخی موارد این علامت می‌تواند نشانه‌ای از عفونت یا مشکلات جدی‌تر باشد. به همین دلیل اگر خارش گوش ادامه‌دار یا شدید باشد، بهتر است توسط پزشک بررسی شود.
تشخیص درست و درمان خارش گوش به موقع می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کرده و به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. لذا در صورت بروز علائم مداوم مشاوره با دکتر گوش توصیه می‌شود. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.
منابع :
healthline.com
Medicalnewstoday
