استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) شامل ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن در دسته داروهای تب بر قرار دارند. هیچ‌یک از این داروها بر دیگری برتری ندارند ولی باید در وضعیت مناسب و با دوز درست مصرف شوند تا اثرگذار باشند. این داروها بی‌نسخه و اغلب در قالب قرص خوردنی در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند. بااین‌حال، باید با احتیاط دوز مصرفی را در مشورت با پزشک یا داروساز تعیین و استفاده کنید.
در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، مشخصات هریک در کنار عوارض و نکات مصرفشان برایتان می‌گوییم. مطالعه این مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
1. استامینوفن (تیلنول)
استامینوفن کاهش‌دهنده تب و مسکن است. نحوه عملکرد این دارو کاملا مشخص نیست. این دارو تورم یا التهاب را کاهش نمی‌دهد. در عوض، نحوه احساس درد در بدن را تغییر می‌دهد. استامینوفن به خنک‌شدن بدن کمک می‌کند تا تب پایین بیاید.
اشکال و نام تجاری استامینوفن
استامینوفن به اشکال مختلفی وجود دارد. شامل:
- محلول یا سوسپانسیون مایع
- قرص معمولی و جویدنی
- کپسول
- شربت
استامینوفن به عنوان شیاف رکتوم هم موجود است. این دارو با نام تجاری تیلنول هم شناخته می‌شود. استامینوفن تزریقی هم وجود دارد. این داروهای تب بر تزریقی برای درمان درد و کاهش تب استفاده می‌شود. گاهی، تزریق استامینوفن همراه با داروهای ضد درد اپیوئیدی (مخدر) برای درمان درد متوسط تا شدید تجویز می‌شود.
اثرات جانبی استامینوفن
به‌طور کلی، استامینوفن بی‌خطر است اما امکان بروز این عوارض با مصرف آن هم وجود دارد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- مشکل خواب
- واکنش آلرژیک
- واکنش های جدی پوستی، از جمله بثورات شدید
موارد احتیاط استامینوفن
نباید بیش از ۴هزار میلی‌گرم استامینوفن در یک دوره ۲۴ساعته مصرف کنید. این دارو در داروهای دیگری هم وجود دارد. اگر استامینوفن مصرف می‌کنید، به‌سراغ داروهای مشابه آن نروید.
شاید در آنها هم استامینوفن وجود داشته باشد و در نتیجه دوز مصرفی‌تان بیشتر از حد شود. شربت تب بر پاراکید یکی از همین موارد است. در صورت مصرف بیش از حد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
اگر استامینوفن را بیش از حد مصرف کنید، امکان بروز آسیب کبدی هم وجود دارد. مصرف استامینوفن و نوشیدن الکل هم می‌تواند باعث آسیب کبدی شود.
اگر تب شما بدتر شد یا بیش از ۳ روز طول کشید، مصرف استامینوفن را متوقف کنید. همچنین در صورت بروز علائم جدیدی مانند قرمزی یا تورم پوست، دور مصرف را خط بکشید.
تداخلات دارویی استامینوفن
استامینوفن می‌تواند با سایر داروها تداخل داشته باشد. برای مثال:
- وارفارین، رقیق‌کننده خون
- ایزونیازید، داروی سل
- برخی از داروهای تشنج مانند کاربامازپین و فنی‌توئین
2. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
این دسته از داروهای تب بر و ضدالتهاب به کاهش درد و تب کمک می‌کنند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی کار خود را با جلوگیری از تولید ماده‌ای به نام پروستاگلاندین در بدن انجام می‌دهند. این ماده با انتشار سیگنال‌های شیمیایی مختلف در بدن، باعث التهاب و تب می‌شود.
داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) شامل داروهایی مانند موارد زیر هستند:
- ایبوپروفن
- آسپرین
- قرص تب بر ناپروکسن
داروهای دیگری هم در این دسته‌بندی برای کاهش تب و لرز وجود دارند که کتوپروفن از جمله آنها است.
اشکال دارویی داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
اشکال داروهای تب بر ضدالتهابی غیراستروئیدی شامل موارد زیر می‌شوند:
- ایبوپروفن در قالب قرص معمولی و جویدنی، کپسول ژله‌ای یا همان ژلوفن، سوسپانسیون مایع یا همان شربت ایبوپروفن
- آسپرین در قالب قرص معمولی و جویدنی، شیاف
- ناپروکسن در قالب قرص معمولی، کپسول و سوسپانسیون مایع
نام تجاری داروهای تب بر داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
این داروها با نام‌های تجاری زیر در بازار موجودند:
- از نام‌های ایبوپروفن باید به ادویل (Advil) و موترین (Motrin) اشاره کنیم.
- از نام‌های آسپرین باید به اکوترین و بایر آسپریناشاره کنیم.
- از نام‌های ناپروکسن باید به الوو (Aleve) اشاره کنیم.
اثرات جانبی داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
شایع‌ترین عارضه جانبی NSAIDها ناراحتی معده است. برای کمک به جلوگیری از ناراحتی معده، ایبوپروفن یا ناپروکسن را با غذا یا شیر مصرف کنید. می‌توانید آسپرین را با غذا یا یک لیوان پر آب مصرف کنید.
عوارض جانبی جدی‌تر ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات معده مانند خونریزی و زخم
- مشکلات قلبی مانند حمله قلبی و سکته مغزی
- مشکلات کلیوی
عوارض جانبی جدی‌تر آسپرین می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات معده مانند خونریزی و زخم
- مشکل تنفسی
- خس‌خس سینه
- تورم صورت
- کهیر
موارد احتیاط داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
اگر دچار هریک از این وضعیت‌ها هستید، باید پیش از مصرف داروهای تب بر با پزشکان مشورت کنید:
- اگر سابقه بیماری قلبی دارید، هنگام مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن خطر حمله قلبی یا سکته در شما افزایش پیدا می‌کند. اگر این داروها را بیشتر از مقدار تجویز شده یا برای مدت طولانی مصرف کنید، خطر بیشتر هم می‌شود.
- سابقه زخم معده یا مشکلات خونریزی؛ اگر این مورد درباره شما صدق می‌کند، در هنگام مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن خطر ابتلا به زخم یا خونریزی افزایش می‌یابد.
- سنتان بالا است؛ ۶۰سال به بالا هستید.
- این داروها را برای مدت طولانی مصرف می‌کنید.
- سایر داروهای حاوی NSAID را مصرف کنید.
- داروی رقیق‌کننده خون یا استروئید مصرف می‌کنید.
موارد احتیاط مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی در کودکان
کودکان و نوجوانانی که کمتر از ۱۲سال دارند و در حال بهبودی از علائم آبله مرغان یا آنفولانزا هستند، نباید این داروهای تب بر را مصرف کنند. اگر کودکان دچار تهوع و استفراغ یا هرگونه تغییر ناگهانی دیگر هستند هم باید دست از مصرف بکشند.
تداخلات دارویی داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
امکان بروز تداخلات دارویی در زمان مصرف NSAIDها با سایر داروها وجود دارد. برای مثال:
- وارفارین، رقیق کننده خون
- سلکوکسیب نوعی NSAID
- سیکلوسپورین، دارویی که سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می‌کند
- دیورتیک‌ها و سایر داروها برای درمان فشار خون بالا
داروی تب بر بزرگسالان
افراد در سنین مختلف به‌طور متفاوت تحت تأثیر داروهای تب بر قرار می‌گیرند. برای همین است که باید در هر سنی، دستورالعمل‌های مصرف را دنبال کنید. انواع داروی تب بر بزرگسالان (۱۸ سال به بالا) شامل موارد زیر می‌شود:
- استامینوفن
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- آسپرین
| داروهای تب‌بر | مشخصات |
| استامینوفن | محلول یا سوسپانسیون مایع-قرص معمولی و جویدنی-کپسول-شربت |
| ایبوپروفن | قرص معمولی و جویدنی، کپسول ژله‌ای یا همان ژلوفن، سوسپانسیون مایع یا همان شربت ایبوپروفن |
| ناپروکسن | قرص معمولی، کپسول و سوسپانسیون مایع |
| آسپرین | قرص معمولی-جویدنی-شیاف |
داروی تب بر نوجوانان و کودکان
قرص تب برای نوجوانان و کودکان در طیف سنین ۴ تا ۱۷سالگی شامل موارد زیر می‌شود:
- استامینوفن
- ایبوپروفن
حواستان باشد که به کودکان آسپرین ندهید، مگراینکه پزشک اجازه مصرف بدهد. ناپروکسن در کودکان ۱۲سال و بالاتر بی‌خطر است. اگر کودک شما کمتر از ۱۲سال سن دارد، قبل از دادن ناپروکسن به کودک خود با پزشک صحبت کنید.
داروهای تب بر کودکان ۳ساله و کمتر
در این طیف سنی از این موارد از دسته داروی تب بر کودکان استفاده می‌شود:
- شربت تب بر پانادول
- شربت تب بر کالپول
- قرص تب بر کودکان استامینوفن
- ایبوپروفن برای کاهش تب در کودکان خردسال بی‌خطر است. با این حال، اگر کودک شما کمتر از ۲ سال دارد، ابتدا با پزشک خود صحبت کنید.
- شربت تب بر کوریزان هم می‌تواند در درمان تب و کاهش دمای بدن کودکان نقش داشته باشد.
شربت تب بر ایبوپروفن کودکان نوعی داروی تب بر قوی است و در رده‌های سنی پایین، مصرفش راحت‌تر از قرص است. این گزینه‌ها در دسته داروی تب لرز کودکان در سرماخوردگی قرار می‌گیرند و باعث بهبود وضعیت در بچه‌ها می‌شوند.
داروهای تب بر نوزادان
استامینوفن و ایبوپروفن دو داروی تب بر اطفال هستند. دقت کنید که:
- امکان دادن استامینوفن به نوزادان بالای ۳ ماه وجود دارد.
- به کودکان کمتر از۶ ماه نباید ایبوپروفن داد.
برای مصرف انواع شربت تب بر کودکان خارجی و ایرانی نظر متخصصان را جویا شوید.
داروهای تب بر کرونا
از داروهای تب بر استامینوفن و ایبوپروفن برای درمان تب در زمان ابتلا به کرونا استفاده می‌شود. این داروها در دسته‌بندی داروی کاهش تب و لرز هم قرار می‌گیرند. برای درمان کرونا حتما به استراحت‌کردن و مراجعه به متخصص عفونی دقت داشته باشید.
داروهای تب بر سنتی
انواع داروی تب بر قوی خانگی برای بزرگسالان هم برای کاهش دمای بدن وجود دارد اما بیشتر این موارد، پشتوانه علمی ندارند و شاید عوارضی داشته باشند که سلامتتان را تهدید کند. از جمله این داروهای تب بر گیاهی به موارد زیر دقت کنید:
- سیر
- بذر گشنیز
- گودوچی
- چای تولسی
- آملا یا آمله (انگور فرنگی هندی)
- چای زنجبیل عسلی
در مصرف داروی تب بر طبیعی دقت به‌خرج بدهید و مراقب عوارض احتمالی باشید. برای درمان مشکلی مانند تب طولانی و زیاد باید به پزشک مراجعه کنید.
یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت دکتر هم استفاده از سامانه دکتردکتر است. برخی ترجیح می‌دهند که به‌جای مصرف قرص و داروی تب بر خارجی و ایرانی از این داروها استفاده کنند اما باید همیشه به مقوله عوارض ناشناخته نگاهی داشته باشند.
ویژگی مشترک داروهای تب بر
همان‌طور که از نام این دسته دارویی برمی‌آید، از آن برای کاهش درجه تب و دمای بدن استفاده می‌شود. داروهای تب بر باعث می‌شوند که هیپوتالاموس مغز بر افزایش دمای ناشی از پروستاگلاندین (ماده شیمیایی در بدن) غلبه کند.
با مصرف داروی تب‌بر، بدن شروع به کاهش دما می‌کند. کاهنده‌های تب معمولا از استامینوفن یا ایبوپروفن به عنوان ماده فعال خود استفاده می‌کنند و هر دوی این داروها، هم می‌توانند درد را تسکین دهند و هم تب را سرکوب کنند.
برای کودکان هم استامینوفن در صورت تجویز پزشک مجاز است. در حالی که قرص ایبوپروفن به طور کلی در این موارد توصیه نمی‌شود.
داروهای تب بر را خودسرانه مصرف نکنید
هنگام انتخاب داروهای تب بر، چند گزینه دارید؛ استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین. هرکدام از این‌ها می‌توانند به درمان تب کمک کنند. هر کدام ملاحظات منحصر به فرد خود را دارند، از جمله اینکه با چه داروهایی تداخل دارند، چه کسانی امکان مصرف این داروهای تب بر را دارند و عوارض جانبی احتمالی‌شان چیست. یادتان باشد که بی‌نسخه‌بودن این داروها لزوما به‌معنای بی‌خطربودن و مصرف سرخودانه‌شان نیست.
سوالات متداول داروهای تب بر
از این قرص برای پایین‌آوردن دمای بدن استفاده می‌شود. داروهای تب‌بر می‌توانند التهاب شکل‌گرفته در بدن را کم کنند.
می توانید هر ۴ تا ۶ ساعت به کودک دارو بدهید. دستورالعمل‌های مندرج در بروشور همراه دارو را دنبال کنید.
این دارو هم برای کاهش تب شدید در بزرگسالان تجویز می‌شود و اگر پزشک مقدور بداند در گروه سنی کودکان هم استفاده می‌شود.
منابع:
استامینوفن اونجور که باید تنهایی تاثیر نداره، باید کنارش کلداکسی چیزی خورد. البته نظر پزشک مهمه
سلام
بستگی دارد درد در چه زمینه ای ایجاد شده باشد
کلداکس شامل استامینوفن و انتی هیستامین و ضد احتقان است و در موارد کوریزا کاربرد دارد